Themata jurisprudentiae naturalis ad ductum lib. Pufendorfiani de officio hominis et civis olim ad disputandum proposita nunc recusa auctaque nonnullis in locis vel emendata, auctore Joh. Eberhardo Roslero ..

151쪽

De jure vitae ae necis, nec non de poenis. I 37 maxime tendunt, est Vel principalis, securitas & tranquillitas Reipublicae r vel huiusub ordinatus, qui consistit in utilitate laedentis, ut emendetur per dolorem ex poena; in utilitate laesi, ut posthac tutus sit, si vel tollatur aut viribus nocendi privetur laedens, vel alii hujus exemplo absterreantur; denique in utilitate aliorum quorumia libet, ut ne similia faciant, aut patiantur ab hoc , vel aliis. IXa In foro igitur humano non omnes actus vitiosos puniri convenit. Εximuntur enim cI. actus mere interni. ca.) minutissimi lapsus, quos per imbecillitatem humanam vix quisquam effugere potest. 3. vitia animi ex communi mortalium corruptione resultantia.

Saepe etiam dissimulari oportet vitia cI. ob tranquillitatem Reip. a. ut splendidior sit actus absque metu poenae susceptus. 3. ubi operae pretium non est. 4. ubi res est obscura. s. ubi vitia sunt inolita. XI. Aliquando & graves ob causas veniam delinquentibus dare potest imperans, poe-S nas que

152쪽

Dejure vita ae necis,nec non de poenis. nasque remittere aut mitigare, ubi Reipublicae lus id vel suadet, vel permittit, ne poena legibus divinis universalibus est deteris

minata.

XII. Accommodandae sunt poenae delictorum gravitati. Gravitas autem delictorum aesti. matur ex obiecto, effectu & pravitare intentionis, quae ex causis impellentibus &absterrentibus aliisque circumstantiis colligitur. XIII. Poenas determinare summi imperantis est, qui hic ad utilitatem Reipublicae respicere debet. Haec autem saepe exigit, ut delictis inaequalibus aequales poenae, & in se leviori, sed Reipubl. valde noxio , gra vior poenae constituatur. XIV. Tantae debent esse poena , quantae ad li-hidinem peccandi reprimendam sussiciunt. XV. Exigendae regulariter sunt poenae legibus constitutae r interdum tamen ob circumstantias aggravantes, per modum privilegii, uti vocant, odiosi . exasiperari possunt. XVI. Qui idem delictum commiserunt, si cetera sint paria, eadem etiam poena assiciendi sunt. XVII.

153쪽

Dejure vita ae necis. ecnon reparnis. II9XVII. Quanquam autem iustitia sine respectu

petionarum sit exercenda, in applicatione tamen poenarum, & aestimanda earum quantitate, respiciendae sunt persionarum puniendarum qualitates. Nam simplexaequalitas summam essiceret inaequalita

XVIII. Ob delictum universitatis non possunt puniri, nisi qui in id consenserunt. Ex

occasione tamen punitae universitatis etiam innocentes incommodum sentiunt. XIX. Expirant ergo delicta universitatum cum perssinis, quae deliquerunt. XX. Non potest in foro humano alius pro alio puniri, sed alienum delictum occasionem praebere potest, ut quis vel sine culpa damnum sentiat, vel ob proprium delictum rigidius puniatur, aut veniam non consequatur.

154쪽

CAP. XIV.

circa existimationem civium augendam vel minuendam. Qua occasione hic de existimatione generatim agitur. IIa Existimatio est valor personarum in vita communi, secundum quem aptae sunt aliis personis exaequari vel comparari, eisque vel antehaberI aut postponi. . III. Dividitur in Simplicem & Intensivam. Utraque vel in statu naturali, vel civili consideratur. IVaΕxistimatio simplex naturalis est valor exprobitate communi, seu legum naturalium

qualicunque obserVantia, ortus. V. In Disiti by Corale

155쪽

Integram ergo existimationem habent, qui enormibus delictis legem naturae malitiose non Violarunt. Eaque in omnibus praelamitur, donec probetur contrarium. VI. De hae Igitur existimatione, non de praestanti virtute intelligendum est axiomartauemlibet praesumendum esse bo num. Diminuitur autem existimatio haec simia plex per delicta contra ius naturae enormia dolo malo commissa.

Consumitur penitus per eiusmodi vitae genus, quod ad legum naturalium violationem , e. g. ad alios promiscue laedendos per se spectat. IX Utraque tamen infamia, & minor illa, &maior haec, deleri bonaque fama recuperari potest, mutato vitae genere, restit tione damni data, deprecatione injuriae, &aliis signis seriae poenitentiae.

Existimatio simplex in statu civili est valor civium iuxta leges & mores civita-

156쪽

I42 De Existimatione. XI. Integra manet, quamdiu quis pro vitioso civitatis membro non fuit declaratus, &aliquo honestorum civium numero esse intelligitur. XII. Diminuitur, pro diversitate institutorum cuiusque Rei p. vel per status turpes, aut opinionem turpitudinis habentes, vel per natalium infelicitatem, vel per delicta iaRep. utcunque tolerata.

XIII. Plane deficit per delicta infamia notatarsive quis simul morte plectatur, sive ex cu

vitate ejiciatur, sive in ea, tanquam infame tamen & putridum membrum, reti

neatur.

XIV. Summus imperans civi existimationem simplicem pro mero arbitrio adimere nequit e deficientem vero restituere potest quoad effectus civiles. XV. Vera infamia contrahi potest, dum quis iussa civitatis, Vel imperantis, improba ac scelesta, per modum nudi ministri, exequitur.

Existimatio intensiva est, qua unus alteri, ob majorem praestantiam, praesertur.

XVII.

157쪽

De Existimetione.

XUII. Haec itidem vel naturalis est, vel civi-ESaXUIII. Fundamentum illius est praestantia virtutis, unde laus, honor, gloria. Ceterae causae frustra allegantur. XIX. Haec ipsia tamen vera existimationis intensivae causa imperfectum modo jus producit. XX. Ius enim perfectum circa existimationem nonnisi ex pacto, Vel imperio, vel dispositione legis Oritur. XXI. Inter honoris signa est praecedentia. Pro hac , cum varia inter principes populosque in statu naturali constitutos allegari soleant rius tamen perfectum solo pacto producitur, vel expressis , vel tacito. XXII. . Merito autem honorem tribuunt potentioribus, qui illorum beneficiis indigent;& prudenter ceditur iis, qui potentiam nocendi habent. XXIII. Cum inter cives fradus dignitatis designare summi imperantis sit, Quem locum cuique

assignaverit ille, eo & hic & alii acquiescere debent. CAP.

158쪽

. CAP. XV.

BONA CIVITATE

CONTENTA.

HAbet siummus imperans, qua talis,

jus aliquod in bona civium privata.& civitatis publica. II. Contingere quidem potest, ut bona in Civitate contenta etiam vulgari dominio ad imperantem pertineante quo casu in ar-hitrio hujus est, quid iuris in ea concedere velit civibus. Id ius vero non ex imperio fluit, sed ex peculiari causa provenit.

III. Ex ipsb autem imperio triplex ius oritur in bona privatorum. Primum in praescribendis

159쪽

De Potestate Summi I . rubon. civ. I shendis legibus, secundum in ex endistributis, tertium in dominio eminenti constistit. IV. Praescribere imperans leges potest cIrca usum honorum ad utilitatem Reipublicae

attemperandum, circa modum & qualitatem possessionum, circa rationem transse.

rendi dominia.

Tributa Imperans potest imponere, ut& vectigalia, quia salus Reipublicae sine sumtibus conservari nequit, & quia iustum est, ut, qui commodis frui vult, e iam onera ferat. Quantitatem necessitas atque aequitas, modum prudentia dete minare debet.

VI. VI dominii eminentis imperans, urgente Reipublicae necessitate, de bonis subditorum disiponere, eademque in usius publicos adhibere potest. VII. Damnum tamen, Vel de publico, vel collatione aliorum civium, quantum potest. resarciri debet.

160쪽

1-De Potestate Summi IN. in bona eis. VIII.

Qui dominium eminens negarunt, de voce potius, quam de re ipsa, controverissiam movisse VIdentur. IXs Bona publica civitatis vel ad fiscum pertinent, vel ad aerarium. Illa sustentationi imperantis, haec necessitatibus Rei p. destinata sunt. Ex illis imperans habe usium fructum, & de proventibus pro lubitu potest disponeret circa haec habet administrationem. Neutra, multo minus regnum ipsium, aut partem Rus, sine Consensu populi, nisi regnum sit patrimoniale, alienare potest.

Sed nee pars a civitate invita se potest separare, nisi vi hostiu meo adacta , ut aliter salva esse nequeat.