Themata jurisprudentiae naturalis ad ductum lib. Pufendorfiani de officio hominis et civis olim ad disputandum proposita nunc recusa auctaque nonnullis in locis vel emendata, auctore Joh. Eberhardo Roslero ..

121쪽

De ossietis Parentum s liberorum. Io

ctandus est tener pusio , aliter ius adultae aetatis, qui ubi ex familia excessit, imperium parentum, &obsequium filii desinunt; manente tamen debito reverentiae & gratitudinis. Huc pertinent tria intervalla a Grotio ' distincta. XI. Imperium parentum non reddit liberos inhabiles ad res proprias habendas & acquirendas. Hybent tamen parentes jus, alimentorum & mducationis sumtus erogatos inde repetendi. XII. Potest & educatio & administratio potestatis patriae aliis salva lege naturae committi, modo aeque bene prospectum sit soboli.

U Si nulla alia ratio sit alendi prolem, parentes eam oppignorare, aut vendere in servitutem tolerabilem possunt. , XIV. . Harentes pro lubitu prolem familia sua eiicere, educatione & auxilio ipsorum adhuc indigentem, non possunt. XV. Sed nec liberi pro suo arhitrio, & citra Consensum parentum, familia egredi debent ro a quippe

122쪽

tot di Veiis Parentum se luerorum.

quippe cum horum sit judicare, an educatione illi adnue indigeant. XVI. sui tamen commodi causia parentes tempestivum liberorum e familia. egressum imis pedire nequeunt; quandoquidem finis huius societatis id non permittit. XVII. . 'Matrimonia liberi non r&th ineunt sine

parentum consensu. Invitis tamen parentiis hus ab iis, qui jam ad matrimonium habiles sunt, initum, ex lege naturae non Videintur irritum, nisi isto onerare velint familiam.

XVIII.

CH cium parentum est alere prole honeste educare, ut & ipia selix, & utile 'societatis humanae membrum evadat. XIX. Liberorum est, quam niu in familIa paterna sunt, parentibus in omnibus obea repsoluta vero locietate, reverentiam a - , O gratum animum, tanquam vitae &. tot beneficiorum auctoribus, debent.

123쪽

CAP. IV.

RUM ET SERVORUM. i

Th. I. FrtIus Status adventilius est Herilis, societati inter dominum & servum innixus. Constituitur haec societas pacto Inter dominum & servum , vi cuius hic illi servire operasque praestare, ille huic vel mercedem& alimenta, vel quaevis vitae necessaria suppeditare tenetur. III. Finis ergo est commodum domini qualecunque , & sustentatio servi. IV. Hinc servitus per se, & si extra abusium spectetur, juri naturae minime repugnat.

Nam inaequalitas status aequalitatem naturae humanae, & hinc ortam aequalitatem iuris. & obligationis non tollit

124쪽

x ro De Veiis Dominorum se Servorum. VI Illa autem servitus quibusdam gentibus usitata, qua servi non hominum sed rerum numero habebantur, recte dicitur juri naturae contraria.

VII. Neque turi naturae est conveniens, quod ipsum corpus servi, non secus ac corpus p cudis, domini esse credebatur. VIII. Servitutis variae possunt esse species pro diversitate pactorum, vel morum aut legum cuiusque gentis. Unde alii int servi me Cenarii temporarii, alii perpetui, alii bello capti, alii ex his nati. Hinc divisio servitutis in perfectam & imperfectam.

IX. Diversa igitur etiam est dominorum in servos potestas, cujus limites vel ex legibus pacti, vel ex natura & fine hujus societatis testimandi sunt.

In nullo servitutis genere ius vitae & necis dominis competit in servos, etiam ex gravi delicto , nedum, ut sine causa in eos Bevire possint. XI. In statu tamen naturali violentae quoque dominorum coercitioni obnoxii sunt, qui

125쪽

De O iis Dominoram ct Servorum. III servitutem inprimis persectam serviunt.

Ius vendendi servos ex natura quidem hujus societatis non fluite ubi tamen comis

mercium servorum est receptum, per Venditionem servo non fit injuria; nisi vel ecpresse in pacto fuerit excepta, vel data opera, & praeter meritum, duro & crudeli domino addicatur. m. Etsi enim homines non sunt in commeriacior quo minus tamen ius illorum actiones dirigendi, utilitatemque ex illorum operis percipiendi, in commercio esse possit, nihil videtur obstare. XIV. Qui bello capti in servitutem consense runt, non amplius ut hostes tractari possunt rquod si fiat, injuria afficiuntur.

XV. Prolem servorum parentum conditionem sequi non est iniquum. Fundamentum a tem non in alimentorum suppeditatione, nec in vitae imputatione, quibus obligatio tantum ad gratum animum declarandum respondet , multo minus in proprietate cor poris,.quippe quae perperam fingitur, sed unice in consensu parentum expresso vel tacito quaerendum est.

126쪽

11 a De Veiis Dominorum se Servorum.

Ossicia dominorum sunt cI. alimenta vitaque necessaria, O promi)am mercedem servo prabere. ca. imperio Iiso herili. tanquam in aque hominem, moderate uti. XVII. Servorum ossicia sunt cr. heris reverentiam es obsequium prastare, cet. d mandatas operas diligenter se fideliter exequi, 3. commodum dominorum pro viribus tromovere, increpasiones oreas attones etiam injustas patienter femre, s. nonfugere, nise ob immanem dominorum savit iam. XVIII.

Quae ex minoribus hisce societatibus composita est societas, Familia dicitur, in qua non alia , quam quae hactenus enumerata sunt, ossicia observanda sunt cuique, pro ea, quam in hac societate gerit, persona.

127쪽

CAP. V.

CAUSA IMPULSI

ET FINALI CONSTITUEN

DAE CIVITATIS. Th. I. H*m' p*r naturam ipsam non ravi

pitur ad societatem civilem. Quod si enim inter se natura humana, qualis nunc est, & vitae civilis indoles comparentur. apparebit, aversari potius homines ea, quae ad vitae civilis conditionem necessaria sunt, neque hanc, nisi minus malum, appetere. Te II. . Causa igitur impulsiva constituendarum civitatum legitima est metus malorum statum naturalem prementium. Historia autem docet, plurimas Resp. aliis ex causis constitutas sui R. III. Finis primarius civitatum, rectae rationis dictamini conveniens, est securitas, si cundarius major commoditas.

128쪽

xi meausa impulsiva constituenda eisis.1 Us Ad finem istum primarium obtinendum, S malitiam hominum reprimendam, non sufficiebat edictum legis naturalis de n mine laedendo, & de servandis pactis; ne sue sanctio poenalis et ad juncta, & per morisus conscientiae manifestatar cum & ad illud violandum pravis suis cupiditatibus facile rapiantur homines, & ad hanc negligendam vel prava consuetudine, vel dilatione poenarum divinarum, vel affectuum vehementia. adduci se patiantur.

In civitatibus vero remedium pravis Cupidinibus reprimendis praesentaneum, &ad indolem hominum probe attemperatum reperitur: quo finis iste utcunque obtinea

tura

TuM STRUCTURA.

Th. Ι. AD versius mala, ab hominum pravitate imminentia, nullum efficacius praesidium est homini, quam multorum hominum conjunctio & consensius. II. Mutin

129쪽

De interna civitatum structura. II s II Multorum autem hominum, qui sui iuris sunt, consensui duo impedimenta obstant. Alterum est diversitas iudiciorum & inclinationum, cui in multis accedit hebetudogd discernenda utilia, vel pervicacia in sua opinione defendenda; alterum vero torpor& aversatio ultro faciendi, quae ad communem utilitatem spectant.

Priori impedimento in constitutione civitatum obviam itur per unionem Vol ritatum, dum omnes iam voluntatem unius

vel hominis vel concilii voluntati subjiciunt e posteriori per unionem virium, quando constituitur potestas, quae omnibus sit

metuenda.

NaΗaec voluntatum viriumque unio fieri aliter nequit, quam per pacta. V. Regulari modo civitates coalescere concipiuntur per duo pacta, & unum decretum. Primum pactum singuli cum singulis ineunt, quod velint concives fieri. Tum decretum fit de forma Reip. constituenda. Succedit alterum pactum inter imperaturum & siubditos, quo ille ad curam comis

munis securitatis & salutis, hi ad obsequium illi praestandum sese obstringunt.

130쪽

rio De interna civitatum buctur . VI. Nec tamen necesse est, ut haec pacta sem-s er expressa sint: tacita certe in omnibus ei vitatibus deprehenduntur. VII. Constituta hoc modo civitas est societas multorum hominum per pacta arctissime

inter se, quoad voluntattis & Vires, coniunctorum, ad communem omnium securiis talem & salutem. VIII. Consideratur civitas ad modum unius personae moralis compositae, cui, uti sua iura & res propriae competunt, ita etiam constat sua voluntas, quae principium est actionum publicarum. IX. Exerit autem se voluntas civitatis per

summum Imperantem, cuius Voluntas hahetur pro voluntate civitatis. Quare civitas id velle censetur, quod vel Resi in Monarchia, vel pluribus ex Concilio, cui summum Imperium competit, placuerit, nisi aliud expresse sit constitutum.

Partes civitatis sunt imperantes & subditi. Imperans est vel Monarcha, vel Senatus , vel Populus Liber. Subditi etiam cuves appellantur, quanquam hoc Vocabulum interdum latius, interdum , & receptiori