장음표시 사용
21쪽
profitenturhaelemis ,alienum prorsus esse oportere, ut eum suo Principe in religione di screpent, & in varias de fide opiniones at sententias distraetae diuulsaeo, grauissimis,ut ' sit alibi, seditionibus diuexentur. Praetere insignem grauitatem Zc raram sapientiam paremcν in religione Catholica propugnanda constantiam illorum, quos multis tu populis gubernatores,consiliarios ac praesides letiissimos praesecisti. Taceo, quam crebro diligenter , cures, ut in viam redeant, mentemss saniorem induant, quos novandae religionis imsana libido velut ex curriculo redio detorsit, ac fermentum istud deprauatae doeti inae in morbum lethalem coniecit, ut nisi illi vi qua- dam in o Scio contineantur, neo suae saluti, nec Reip. tranquillitati consulere, sed velut morbidsoues vicinum etiam pecus contagi ne sua inficere, sanis , adhuc membris prilcntem luem astricareposse videanturi. Ac pluribus quidem ego virtutes: tuas, ornatissime Princeps, posIm comemorare, cum vitae tuae rationes no solum Oeniponti,quod oppidum Tyrolensis ditioni s tug caput eriverum etiam in urbe Pragensi, ubi cu totius regni Boemici potestate multis annis laudabiliter praefitisti, et obe cognitas habea dc exploratas. Verum,
22쪽
εc ego, ut ipse nosti, ab adulandi vitio sum
alienus,& praesens locus non permittit in tuis me laudibus longius evagari, quae alium pro fictb 5c eloquentiorem dc vacuum magis emcomiasten requirunt. Quod superest hane exiguam nominis I Es V Societatem,quam boneuole fuisti semper complexus, in tuam mdem reuerenter c5mitto, simul, Deum Opi Max. ex animo precor,tanti ut patroni studia
pro religione 5c Reip. utilitate suscepta ad sui saneti nominis gloriam bene fortunet, eum nobis 8c Ecclesiae Catholicae sospitem diu conserueti Oetaponti, Calendis A gusti, Anno a salutifero Partu i . quingentesimo septuage-smo primo supra millesimum.
D. Gregorius Nazianzenus. Hoc estr
23쪽
DEO Opti Min. gratias ab omnibus ubisue mortalibus agi paresi, Christiane Lector,cum Oo alia multa,tum ob insigne & ineffabule illud beneficium, quo verbum suum nobis patefecit, animaeque pabulum saluberrimu dedit. Quo v. bum Dei d uno si destitueremur, non posse- num excellent,&mus profecto in huius mundi deserto peregrinantes,vita non homini nec ua- viuere miserrimam,& velut absq; pastore oves rapacibus lupis obuiae circumerrare, &tanquam pane orbati paruuli, fame dira confici & absumi. Ea eii enim humanae mentis con diuo,ut cum in alijs permultis,tum in diuinis & spiritualibus rebus,quibus aeterna salus continetur, probE certoq; nequeat iudicare, sed aut prorsus erret, aut saltem hallucinetur, & ea , ' quae ad bene beateq; vivendii conserunt, adeoq; homini sui rnecessaria, etiam magno labore longoq; tempore adhibito, perspicere& conitituere nunquam possit. Est igitur verbum verbum Dei va-Dei,sicut sacris literis traditur, salutis scientia, lucerna splen. Nis nominibR dens& lampas in loco caliginoso: est nasterium abscondiatum, eleste manna, purum & probatum aurum: est scientia sannorum,doctrina spiritus & veritatis, illustre speculii, sons vivus liberque signatus, quo qui conuenienter vitriatur, hi δεοδίδακῖοι,hi spirituales, sapientes&iusti,amiciq;&haer des Dei fieri solent. Sed fisi nescio quomodo, ut quae a diuina Hominum 'ixi largitate beneficia summa tribuuntur, eadem extremam sae. 'penumer6 pyrniciem hominibus adferant quaeq; ad salutem 'aeternam proficere poterat & debebant, his illi ad sua & aliorum ossensionem atque animorum ouandam internecionem miserabiliter abutantur. Tanta est,proh dolor, hominum ingratitudo,
24쪽
AD LECTOR E M latitudo, ea mutabilitas, stultitia, peruersitas, ut Intra aequionestiq; metas admodu aegre constitant, imb ut disruptis laspientie pietatisq; repagulis,ad suu ipsi exitiu ultro et praecipites sese deuoluant. Quamobre etsi praestantia Dei munera velut ob oculos positaperspicue videt,& euidenter agnoscunt, in deteriora oes ferε sequuntur, & quemadmodum Christus ipie conquestos est,tenebras mavis quam luce cDiectantur. Hoc itaege si usquam alibi,certe in ipso Dei verbo facile quiuis no planὶ stupidus lepriuendat, ac nobiscum fatea- tur necesse eri. An pulcherrimu donum verbum Dei non estἶ bim, iri ob quoiuumma illa aeternasi, Dei bonitas, ad comunem omnium im hqς institutionem, consolationem ac salutem per certissimos di uime veritatis testes Prophetas et A postolos orbi terraru libe- . ratissimὸ c5municauit,quodq; porr6 per Ecclesiae suae passidires&doctores perpetubiubet curatq; fidelissimEdispensati, ut omnes hoc coelestianai na vescatur,& de his vitae fontibus bibant. Iam verbquulestusquam, sid praeter hoc ipsiam verbum,ad frequentiores rixas, ad acerbiores contemtiones,m .iusq; pestiferas animorum distractioneshodie rapiaturi uidest quod in sensus adeo varios, peregrinos sibiq; repugnates, et ab omni veritate remotos magis inflectaturi id eli,qiliari turbulentis rerumq; inreligione novandarum cupidis auidius arripiatur, iactetur falluesuas, torqueatur violentius,d prauetur sceleratius,ac demum maiore cum rei p. Christiamedissipatioe atq; pernicie quasi in partes laceretur'Etriaim -- de tot pestilentes errores, unde tam variae seci oru familam unde ta crebra nefariaq; schismata in Ecclesia saepius hodie, quam unquam antea turmatim irrumpunt ac velut cataclysimus quidam in tota Europam redindant' Quando facule sertim diuinarum & Ecclesiasticanim 'ppugnatores Psaniq; prorsus illusores,tata sevi, dc multitudine,&viruletia &cΠΙ- delitate aduersus Dei domu & arcam extra quam nulli salus
obtingit, armauerunti An vi qua inlata, tam iubita aeque prseceps I furiosa paucis annis illi 'uae pauloante floreb Ec-- clesiasticae pacis et disciplinet facta est perturbatio quanta hac nostra aetate sumus experti l cum in aedibus, scholis, templi Niciuitatibus, y uinciis atq; rmis, quisq; sibi pen licere putat quod libet de religioe sentire atq; pronun e,omneq; staru
25쪽
ae ordinem religionis, qui suam apud maiores dignitate purucherrime retinebat, contemnere, Irridere, ac tantum non p.
dibus conculcareἶAt enim dicet aliquis, de haee tanta licentia,ta improba stultitia, tam procellosae ac dirae persecutionu tempestates existunt ' Nimirum in verbum Dei omnis culpa cofertur ab his, qui eo vel maxime abutuntur, dum eius authoritate non sollim excusari, sed etia urgeri Sc cogi se vociferantur, ut in ide de religione tot nobis tetra &prodigiosa nouaru opinionum monitra parturiant, gignant, educent atque tueantur. Nullum est prosem de venerandis mysterijs, quae sacramen- Praetextu verbi 'ta vocamus, quod praetextu verbi aut pudendis non pollua- ' tur erroribus, aut impie prorsus non rei jciatur, ac e templis exterminetur. Nullum Ecclesiae dogma tam firmit, quod imbhac larua quibusdam artibus vel machinis non aliqua ex par- relabefactetur: nullus diuinae scripturae libertam integer,nulla historia tam probata, ut a deprauatorum iniurijs tutam se consentare possit: nullum denique tam impurum, pestilens& execrancum dogma, quod fanatici homines eiusdem verbi specie & umbra nitentes, vel palam non assirment ac disseminent, vel tacite saltem non recipiant atque defendant.
Tantum potestatis isti subdoIi audacessi; magistri,non solum in scripta hominum, suantumuis inseni docuina, sanctitate praeitantium, sed etiam in sacratissimum Dei verbum, quo nihil purius,veracius, augustius esse potest,sibi arrogant: dc eo velut speciὼo pallio suos quantumuis impios, sacrilNos, seditiosbsq; conatus ela palam obtegul&excusant. Sed enim Sathan Ruthor veram tantae licentiae perfidiaeq; grassantis causam , ad illum. qui malorum omnium & author & incentor nequissimus est a
Sathanas, referre sane oportebat. Is quippe, clim sit tum diui- stinetinae veritatis tum humanae salutis infestissimus semper hostis, ferre non potest tantam bonarum frugum copiam ex verbi
diuini semente colligi, &in Christi horrea reportari. Pergit igitur veterator pro veteri more suo, infelix lolium salutari M lib. tritico inspergere, nec desistit bono semini, quod Christus agro suo mandari ius erat, modis omnibus insidiari. Ad hoc autem corrumpendum non sollim ipse sibi angeli lucis personam induit, ut Paulus chae testatur, sed ministros etiam fa- δ. Cor. 3 3.c miliares
26쪽
AD LECTOREM nuliares&eommodos sibi adsciscit, qui, niminim utquδα- Gus,eb perniciositis spargant Elonis,herbasq; plane noXias : de fructus exitiales in pulcherrimum Christi agrum inducabis in Christi ministros ipsi transformant, verbiq; ministeriuDe praeseripi. h. sibi impudenter assumunt. Quare Tertullianus haec velut pro- reticorum. pria tribuit Sathanae. quod verbi administratores habeat, qui E verbo Dei h de scripturis agant,& descripturis suadeant, qui veritate in reses omne h u o qui modo Dei verba sed res etiam Sacramqn -ο-- agant verae Ecclesiae. Nec.
periclitor inquit, Acere, ipsas quoq; sciteturas sic esse ex Dei.
i voluntate dispositas, ut haereticis materias subministrarent, t. Cor. tr. Clim legam oportere haereses esse, quae sine scripturis esse non. Epiri an possem. Cuicissimileno est auod a Cyrillo scribitur: omnes. η rueretici de scriptura diuinitus inspirata sui colligunt erroris, occasiones, ea quae a Spiritu sancto recte disti sunt, sua mi . litia corrumpentes, & super sua capita fiamma inextinguibi- lem haurientes. Vbi nos operae precium faetiari videmur, si quoniacon silium est de corruptesis verbi Dei aliquid edere, scripwrunx huius aetatis qui nobis illas maxime nunc inuehunt prim tDe nouatoriam meminerimus. Quos ego Neroni haud prorsus dissimiles es aduersius Ecclesi dixerim. Sicut enim ille peltis urbis G orbis ut suae libidi-odιο νςhς ςnx. iii aut potius crudelitati satisfaceret, ardentem patriam laeus est oculis contemplatus: ita isti ne parum inhumani & insen si esse hostes Ecclesiae videantur, suum aduersus matrem odi plusquam Vatinianum vix unquam expleuerint, nisi exu mam Ecclesiae quam perpetub meditantur, iu ' latam aliquando spectarint,vi nimiium Catholicae Pacis vinculo soluto planeq, dirupto, si fieri possed Babylonicam ipsi
confusionem suam, ex omnibus fere sectis conflatam qualia Verba Dei d n0' cunque ratione foueant, stabiliantq;. Plenis interim bucciuuator P vpk verbum Dei crepant. Factitarunt autem idem iam
olina cum Sedecia pseudoprophetae, nihil magis quam ferbuDomini populo venditantes. Ad verbum audacissime pro-Tit. 3. uocant: a quo tamen iure illos excludi, & Apostoli iuciicio De praestript.b itidem arceti probat Tertullianus. Verbi possessione propria ναiς0 v - & luce plusq; meridiana gloriantur, velut soli prolemodum bratth. 33, acuti homines in verbo et videat dc sapiat.Ita vero illos Chilia
27쪽
omni u nutrix φιλορ ια. Quis aute in istos arrogantes no me . I. Cori
ritb dixeris An a vobis verbu Dei ycessit,aut in vos Iblos per uenit i Nimirum ut Esaias vaticinatur: De Sion exibit leta,&verbst Domini de Hierusalem.Hoe postea per Apostolos prPdi catu gentibus, et Ecclesiis traditu,ad fines orbis tenae perum nisi multosci; tructus Euangelio dignos attulit, quos tu apud maiores nostros, tum etiamnu in Ecclesijs benecoititutis adspicere licet.Estenim hoc granum sinapis, primo quide aspe- Matth. 3ωctu minimumssed postquam creuerit,omniumolarum mari inum fertilissimumst, . . Expendamus aut obsecro te lector, quantuistiusmodi doctores&magistri in adamato verbo profecerint.&quo ii super iure, quantii alijs detrahunt, tantu in eo ipso verbo sibi arroget authoritatis. Neq; ia de omnibus verbi Christianam doctrinae partibus aut illis lite movere,aut alioqui tractatione instituere laborabimus. De nde sollimasamus, ac de primo Nouatore in pn
quidem fidei articulo, qui totius religionis de salutis humanae caput & b ia coprehendit. Quod caput,sicut pueri noru de Deo diuinisq; personis fidem et cῶfessionem integra nullaqie 'F 'ex parte corrupta aut mutila exigit. Coseramus igitur nouatorum sententias quet neq; cum verbo Dei,neq; eum Ecclesia
d ina cogruuim imb qua nobilissima &lissimam di- ouoinbdo Caluini vecti portione, ic doctrina Ecclesiet scitu vel maximε ne--Martyr, cessariam grauissimamq; semper habitam foedis & impiis er- Philippus & Luxoribus atq; corruptelistantii non opprimuidc extinguut. therus Deum m tibi Caluinu,qui Augustino apertε nota timuit na ta mula se uin* insultat elephamo) quod scripserit, b induratione & Ct, atione impiorii non ad operatione Dei sed ad praescientia per-' '
senere. Docet igitur ipsit e sicut eis penumero repetit,nomo- b b. d. grandis impioru opera uti Deum,sed etia costia & anctus guber- &praedest. nare,scelerum9; omniit authore esse. Nec alia Petri Martinis e Institur. . r-
est fere sententi vi hcc eius verba test miro C tu tuis, p 3 Thum non tantu pemittere, sed etia certa quoda modo vella pereata. ' 'ma in re sua victarmet sententia,MPHlippi Melae vete. U re doctrina a uocati uti verbis eiusde auctoris explicare nobis dissicileno est: materὀι--σ, insit Philippus, Ex annotat. lac a tere
28쪽
MI Roman. tere Det erraturis ut operentur,sed ipsum pro H agere t icius cap. 8. iuxta edi - temur propris Dei opus'ille Pauli meatione, ita fateamur oberarioni VVux b. Des propria esse iue Daemedia meanti r,m comedere,bibere, com nia cum brutis vre quae mala simi,m Dauidis ad Uterium, Manlijs γMeritatem animaduertentis infition. aibus hoc etiam adiungit.
quod citra horrorem piae aures ferre non sustinent: cingis. inquit, Deum omnia facere non permisit ias potenterim inguH-ni mria mamur, id est, Ῥυt eius proprium opus D proditio, sicut Palili meatis. Vbi salin & nequiter Augustinum citat, cui nihil tale unquam venit in mentem, & qui contrariam planhsententiam, ut etiam paulb ante monstrauit Caluinus, conridipu3 πςhx stanter adstruit. Neque tamen ignoro, Philippum suos cor de m lὸ si se ' locos , & priorem mutas e sententiam, longeq; lix P ς' postea docuisse. Ita verb idem libros corrigendo profςcit, to riesq; mutauit sententias, quod ne discipuli quietem eius inficiantur, ut tandem ex Confessionista, quemadmodum vocant, etiam Caluinista sit factus ac mortuus. Nos hoc loco claillis Philippi commentarijs a mus,quos tantopere probauit Id praefat. libri Lutherus, ut illos aliorum scriptorum omnium, qui in Pau- eiusdςm. tum extant,interpretationibus anteponat,ac Philippii ipsum Paulo proximum esse dicat. Emulatur autem Philippus in his quae diximus, absurdam Lutheri Magistri doctrinam, quila resolui. N.3ε- pestiferum V viciesi dogma, de necessitate absoluta evenire omnia, illudq; Poetet dictum: Cerinstant omnia lege,obstina . te defendit: qui praeterea de Deo praedicat impudenter quodno solum permissiue, sed etia effective sit idem causa peccati. Lib. de seruo - Tum alibi in hanc vocem plane blasphema erumpit:.si απι-bitrio. est Deus Iuda fore proditore necessariὀ Iudas fiebat proditor, nec e sin manu Iudae,atit Ulius erraturae aster facere, arit πο-tatem mintare, licet id fecerit Ῥοlendo,uo coactus, sed velle illud erat vim Dei. Illyrico no Deu), Q ii di quod longius etiam progreditur lilyricus, cuius verba sed daenion ς ς ς Heth usus in hunc modum explicat. P ejequitur,inquit ill HEniu is in Epist ri4 strum esse creatorem, qui ingenere humano notias quasdam ad litueri cum de animas regu tessu a totum hominem creaverit,easi etiam inisse peccato oriςina - nitum propaget.Tamprqclare de Deo sentit Illyricus,vt propriuli, An sit substan- eius opus atq; ossicium, animaru scilicet creationem atq; pro- -- pagationem,ad diabolii transferat, atq; sic demu Manichaeo - , ru delitia, tot aetatibus sepulta, in orbe reuocet atq; cofirmet.
29쪽
P R AE p A T I O. res vect ducibus,quos hucusq; com memoraui,eomitem Im- a In resp.ad rat pietatis Robernis Stephantis leprεbuit,aea propterea Deum quintsi suor. quoq; bonorum pariter & malorum authorem profectus est. ς Qx M. Magistros eosdem seciuuntur b Celius Secundus, e Velcurius bes. ''n
α alij, quos nihil pudet, iam olim toties lanissimeq; disiectim de fato impiam 'pinionem, quam praeter alios d Iusti- e In compendicinus, e Eusebius,& Augustinus iugularunt, scriptis publicis Physices. constabilire. Demum ex his impuris fontibus aquae illae stea d in poli. protentes promanarusiquas apud Gallos male hauserut&peius sparserunt Libertini. Hi palam Hrmant, sDeum omninbcausam esse peccati, nec prohiberi oportere, quin pro suo quis'; vivat arbitrio. Negant praeterea quicquam esse, cuius Gla omnia sosinos ipsi accusemus, ctim omnia fiant a Deo. Peccata igitur Deo imputan- omnia excusanda, nec reprehendenda esse, cum sint opera xi s.
Dei audent dicere. Hinc egregia scilicet illorum vox est: Si e tumus in In quispiam semicidium commiserit, non ille ferit, Deus fecit. Siquis vero ita cum ipsis non sentiat, imperrectum eum esse dicunt, , ,' 'μ'
nec posse probare omnia opera Dei. Quid autem Carolsia- Et Pinu, Male. dium nominem de quo Lutherusarauiter asseuerat, adeo ilM in a.Itb.Samu elulum atheum fuisse,ut non crediderit,uel in coelis, vel in terra Deum esse φ Deum non esse Horret sane animus, haec tam prophana, tam nefanda. WrWCμψist 'tam periticiosa, quae simpliciter narro, & exaggerare nolo, id ibilem pluribus persequi. An ludaei perfidi,an immanes Turcae, bar' eme nouatorum baraeq; gentes de Deo ac Dei erga nos voluntate beneuolen- temeritatem de itaq; non rectius saepe philosophantur' Quis non videat quae- Deo tam impiὲ so,ab his nouis veluti magistris in Israel, prima fidei elemen- 'ςn ςnxium a Sta vel crasse nesciri,vel iniane contemni,vel superbe violari φNimirum ut verbum Dei illustrent ac vindicet, sic eos de primo rerum authore atque gubernatore docere, sc fatum una cum Stoicis astruere sic ex uno creatore duos,bonum &malum confingere sic Deum deniq; tyrannis omnibus crudelim rem inducere oportebat. Nam per Deum immortalem quae
tyrannis grauior, quae foedior crudelitas potest excogitari, quam si miseros mortales idcircb quod iniusti sunt, tam seuere tum vivos.tum mortuos puniat Deus,quos tamen iniustos esse cogat i Sed enim qui de summa illa aeternaq; bonitate sic sentiui qui tam impia & blasphema de rerum omnium
30쪽
Summa Seruetianae impietatis. a Lib. . de Trinitate. b In resp. ad a licui. a Caluino colle, hos. a Lib. t. de Trianitate.
uinum. De ministrorum Uungaricorum impietate.
opifice sapientissimo docent & spargunt, an ilii 2bitam
summo numini reu erentiam obedientiamque praestibunt, recteque praestandi alijs erunt authotes' Ad illos iam porro accedamus, qui cum impijs ter sacrosancta Trinitatis abn gatoribus in eadem naui, ut aiunt, nauisant, & ex Christi nis Arriani Sabelliani, Nestoriani facti,dc nescio quibus non execrandis sectis addita, non tantiim ab Ecclesia Dei ed i Deo etiam ipso diuinisque personis se prorsus nesarie prλος .sos es e declarant. Libet Michaeli Semeto 6 vanissimum simul & in Deum contumeliosissimum hominem in scriptis tradere: a nullam aliquando in Deo realem generationem vel spirationem imitte nec b realem in essentia Dei distinctionem ei se Patris MFilii & Spiritus sancti, ut rerum invisibilium, sed esse solam personalem distinctionem inuisibilis Patiis de visibilis Fili,..ς Tres enim illas res incorporeas in Dei unitate distinctas e sistere non posse, sed esse triadem imaginariam. d Omnes demum ciui Tianitatem statuunt in essentia Dei, hos Tritetras de veros αὸεους vocat, qui nec Deum quidem, nisi tripartitumi.& aggregativum habeant. Q iid qudd Trinitatem illam, Dei coaeternam,quam sublimes in coelo spiritus Seraphin adorandam esse noctes ae dies profitentiir, hic impurissimus homo, & blasphemiae 'tricii plenus, triceps monstrum ac Cerberum quenda tripartitum, sed&diabolis cum phai lasma,& illusione Sathanae. & Deos imaginarios, & tres da montorii spiritus,&Gervonis monitrum audet appellitates Iam verbquid omnino de Deo reuerenter idem aut sentiret, aut diceret, cui Deus in ligno lignum. & in lapide lapis,& in arbore arbor est formam IsubItaliam scilicet ligni,lapidis et arboris veram in se habens φ Libet nouis in Transsylvania ministris.qui probh Semetianum spiritum imbiberunt, hoet palam profiteri, quod tria probatissima fidei nostrae symbo E. Ia utpote Apostolicum, Nicenum & Athanasanum non adtamittant,nisi cum hac exceptione, quatenus verbo Dei cola fiunt.Negant autem tres esse persenas diuinitatis,& filiu quiadem ac Spiritum sanctum non personas, sed altissimi Patris fingunt esse virtutes, quibus ille iam fim, Sc nunc quoq; in nouimundi mauone perIesum. Christum utatur. Tum no