장음표시 사용
221쪽
P A. OR triones spectavit , debet adhuc in Septentriones convertere' ut Cilbertus virtutis magneticae praecipuus ind.igator , ocius quae in Tcrra et irimus inventor , cxpertum se elle affirmat. Nec moror quod alii contrarium putent se vidisses sorsan nim iis imposuit, quod cum illa ipsa pars crrae , ex qua magnetem Xcidi curaverant, es t magiacs magneti cxcisi ad eam se converterent; ut paullo ante dictum est , unius magnetis fragmcntum ad aliud
Jam vero, cum ista virtus magnetica non communicctu scri
oblongo, nisi secundum jus longitudinem , crtum est cum ipsa is blbi, imbutam , suas semper extremitates versus easdem terrae partes de semperbere convertcre , versus quas magne sphaericus polos suos conver ' tit; semper jusmodi acus suae magnetici vir tani polos in extre i hmitari
mitatibus istis praecise habere. t.
Et quia facilius carum cxtremitates ais italu ibi Utibus dignosci ci xvlli possunt, quam pol magiactis ipsarum ope notrium cst, magneticae Cur Olivirtutis polos non ubique Terrae polos accurat respiccre , scd varie variis in locis ab iis cclinare. Cujus declinationis causa, ut jam bis βαρὸν ante libertus animadvertit, ad solas inaequalitates quae sunt in hac accurare terrae superficie rescrri d bet Manis stum cnim si, in unius hujus
cxterioris terrae partibus, multo plura ferri ramenta, pluresque ma rsantu ιgnetes reperiri, quam in aliis quo sit, ut particulae striatae a terra interiori egrediciates , majori copia versus quaedam loca fuant, iis hi quamici sus alia, laque ab itineribus suis saepe deflectant. Et quia
polorum magnctis, vel cxtremitatum acus conversio, peia dcta solo cursu istarum particularum , omnes earum inflexiones sic qui debet. Hujusque rei experimentum facere licet in magiacte , cujus si-gura non sit sphaerica nam si acus exigua supra diversas jus partes collocetur, non semper codem plane modo ad jus polos se convertet, sed saepe ab ipsis aliquantum declinabit. cc putandum est in o disparem si rationem , quod inaequalitates quae sunt in extima terrae supcrscie, ad totam jus molem comparatae, perexiguae sint; non enim cum ipsa, sed cum acui us aut magiactibus in ovibus declinatio fit, sunt comparandae , sicque satis magnascit CLX lx
nime mirum videri debet; non modo quia serrum quotidie,c uni o
222쪽
t Tae partibus in alias ab hominibus transfertur sed etiam quia jus glebae, quae sunt in hac terra exteriore, quibusdam in locis cum tempore corrumpi postulat, Maliae in aliis ciacrari, sive ab interiore terra submitti . Sunt etiam qui dicunt, istam declinationem nullam esse in ma- IiU a sph rico, supra polum suum Australem, in his Borealibus
Vgi nil VP sse prator alem in Australibus, perpendiculariter nte, numque hoc pacto cymbae impositum, quandam aequatoris
post; qu his sui partem, sempz accurate eandem versus Boream , oppositam Vrssu Austrum con Vertere. Quod an verum sit, nullo mihi adhuc
experimento compertum est. Sed facile mihi persuadeo non omni- stant. no candem , nec sorte etiam tantam ese declinationem, in magnete ita constituto , quam in eo cuius poli aequaliter a Terra distant. Nam particulae striatae, in hac superiore Terrae regiono, non modo per lineas aequaliter ab ejus centro distantes , ab uno polo ad alium reveletuntur, sed etiam ubique praeterquam sub aequatore)nonnullae ab interioribus ejus partibus ascendunt: magnetis supra polos recti conversio ab his ultimis declinatio vero a prioribus praecipue dependet.
o Pr*xζre ΠῖδgΠζstrahit serrum, sive potius magnes Verrum ad , ,h inviccm accedunt neque enim ulla ibi tractio cst, sed statim atque
serrum est intra sphaeram activitatis magnetis, vim ab eo mutum tum, e particulae striatae ab utroque egredientes, aerem intermedium expellunt; quo fit, ut ambo ad invicem, non alter quam duo magnetes accedant. in etiam serrum liberius movetur quam magnes, quia constat iis tantum ramentis, in quibus particulaestriatae suos habent meatus, magnes autem multa materia lapidea
Sed multi mirantur magnetem armatum , sive laminam ferream. na 'Uncti adjunctam, plus serri posse sustineres, quam solum ma- jubo is, netem. Cujus tamen ratio detegi potest ex eo , quod etiamsi ferri sti plus si bi appens serri sustineat non tamen idcirco plus ad se alliciat. nodis. 13 Vel mimum ab eo remoVeatur; nec etiam plus sustineat, si corpus aliquod, quantumvis tenue, interjaceat hinc enim apparet, istam majorem ejus vim , ex sola differentia contactus oriri quod nempe laminae ferreae meatus, aptissime congruant cum meatibus ferri ipsi appensi, rideo particulae striatae, per hos meatus ex uno ferro in aliud transcuntes, omnem aerem intermedium expellant, effi-CLXXII.
223쪽
PAR QUARTA. Os efficiantque , ut corum superficies se invicem immediate contingentes, difficillime disjungantur jamque supra ostensum est, nullo glutino duo corpora melius ad in icem polle alligari, qu)m immediato contactu Meatus autem matriactis, non ita congruunt cum
meatibus ici ri, propter materiam lapideam quae in eo si hincque sit , ut sempc aliquantulum spatii inter magnetem ferrum debeat remanere, pc quod particulae striatae, cunius meatibus ad
Mirantur tiam nonnulli, quod quamvis poli magnetis contra CLXXIII. riae virtutis est videantur, se tamen invicem juvent ad serrum stisti inpq nendum ita ut, si ambo laminis ferreis armentur, possint sere du- , a seplo plus serri simul sustinere, quam unus solus. Nempe si Ai rivicein ju-
est magnes, cujus polis adjunctae sunt a
minae ita utrimque pro 'ν Gnaeum. minentes , ut serrum G H iis applicatum, superficie satis lata ipsas tangat, hoc serrum G H duplo sere gravius csse potest, quam si ab una tantum ex istis
laminis sustineretur. Sed hujus rei ratio evidens est , ex motu particularum striatarum jam explicato quamvis enim in eo contrariae sint, quod quae per unum polum ingrediuntur non possim etiam ingredi per alium, hoc non impedit quo miniis in sustinendo serro consciatiant; quia venientes ab Australi magnetis polo A, per laminam clx lx cam D reflexae, ingrediunt tir unam terri partem , in qua faciunt ejus polum Borealem atque inde suciates usque ad Australem , occurrunt alii laminae chalybe I i, per quam adscendunt ad n polum magnetis Borealeni A viceversi egrest cxi, per armaturam DF, serrum appensum H G, aliamque armaturam D C revertuntur ad A. Hic autem motus particularum striatarum per magnet cm CLXXIV. serrum , non ita videtur consentire cum motu circulari ferrearum rotularum , quae turbinis instar contortae, diutius gyranti magnete , , pendentcs, quam cum ab co remotae terrae insistunt. t sane si par inaris sculticulae striatae motu tant in recito aeterentur in ulos ferri inca ',
bus rediuntur , offenderent, judicarem a silere debere gyrationem istarum rotularum. Sed quia cna per ipsaemc gyrx it
224쪽
2O6 PRINCIPIORUM PHILOS PHIuriae in unam partem, alia in contrariam, Moblique transire debent ex m. atibus magnetis in meatus serri, quomodocunque rotula vertatur, aeque facile in ejus meatus ingrediuntur, ac si sthi immota, minusque pluis motus impeditur a contactu magnetis, cum ei sic appen a gyratur, quam a contactu Terrae, cum suo pondere illam premit.
Variis modis Vis unius magnetis augetur vel minuitur, alterius τ' ua . nagnetis aut serri accessu. Sed una in hoc generalis regula est, quod Cis unius quoties ita siti sunt isti magnetes, ut unus in alium particulas striatas' uiha, ittat , se in Vicem juvent contra autem, si unus ab alio eas abdu- mitiua lim cat, sibi Obstent Qtii quo celeritis copiositis istae particulae, per Unumquemque magnetem suunt, eo major in eo est virtus, hagis agitatae , ac plures ab uno magnete vel serro in alium mitti possunt, quam eo absente ab aere, aliove ullo corpore in ejus locum constituto. Sic non modo, chim polus Australis unius magnetis, polo Boreali alterius conjunctus est, se invicem juvant ad ferrum aliis suis polis appensum sustinendum; sed etiam cum disjuncti sunt,& ferrum inter utrumque collocatur. X. gr. magnes C juvatur a magnete F , ad ferrum Di sibi conjunctum retinendum viceverim sa, magne F juvatur a magnete in ad hujus
serri extremitatem L in aere sustinendam : potest enim esse tam gravis, ut ab eo solo sic sustineri non posset, si alia cxtremitas D alteri corpori , quam magnet C innite
CLXXVI. Sed interim quaedam vis magnetis P, impeditur a magnete , C r V nempe illa quam habet ad serrum D E ad se alliciendum. Notan-
nina serrum , quamdiu tangit magnetem attrahi
rum ibi non non posse a magnete F quem non tangit, etiamsi hunc illo multo potentiorem esse supponamus. Cujus ratio est,quod particula stria-ribilibre at tae per hos duos magnetes, per hoc serrum , tanquam per unicum trβhe e si magnetem , modo supra explicato transeuntes, aequalem sere ha-
beant vim in toto spatio quod est inter C I, nec ideo possint serrum Di non sola Ha vi magnetica, sed insuper contactu suo magiacti C alligatum, versus P adducere. Atque
225쪽
PAR UARTA. 2O7 Atque hinc patet , cur sape ma anc debilis aut exiguum ser CLXXVII. rum detrahat aliud ferrum a maancte sortiore Notandiim enim g
est hoc nunquam fieri, nil cum ma lac d bilior tangit illud cr-t rrum arum , Quod detrahit a mariacte fortiori Q lippe sim duo magne λυπηeietes , ferrum oblongum polis dii lamilibus tangunt, unus in Una um piabis tremitate , alius in alia, de deinde isti duo magnetes ab invicem tigui ρ,
removentur , ferrum intermedium non semper debilior nec ς; - ς' etiam semper sortiori, sed modo uni , modo alteri ait haeret: nullamque puto esse rationem , cur uni potius quam alte i adhaereat, nil quod cum cui adhaeret, in majori superficie quam alium
LX eo vero, quod aetne F juvet magnetem C, ad serrum CLXXVIlIDE sustinendum , manifestum est cur ille polus magnetis , qui a nobis vocatur Australis, plus serri sustineat quam alter , in his h.
Borealibus regionibus : etenim a Terra maximo magnete hi 'atur, eodem plane modo ac magnes C a magnete F contra au- tibiis latem alius polus, propter situm non convenientem , a Terra impe- ortiori 1-ditur.
Si paullo curiosius consideremus, quo pacto limatura ferri circa CLXXIX. magnetem se disponat, multa ejus ope advertemus , quae hactenus dicta confirmabunt. Nam in primis notare licet ejus pulviscu- , uti istos non confuse coacervari , scd uno aliis incumbendo , quosdam quas tubulos componere, per quos particulae striat liberius quam iri per aerem suunt, quique idcirco carum vias designant. Quae viae sparsa. ut clare ipsis oculis cerni possint, spargatur aliquid istius limaturae silpra planum, in quo sit foramen cui magnc sphaericus ii immissus sit, ut polis suis utrimque planum tangat eo modo quo Astronomorum globi Hori Zontis circulo immitti solciat, ut sphaeram recitam repraesentent, climatura ibi sparsa disponet se in tubulos, qui si xus particularum striatarum circa magia cicin , sive tiam circa globum Terrae, a nobis supra descriptos exhibebunt. Deinde si aliuo magnes eodem modo isti plano juxta priorem inscratur, polus Australis unius Borealem alterius respiciat, limatura circum sparsa ostendet etiam , quo pacto particulae striatae , per istos duos magnetes tanquam per unicum moveantur. Eius enim bibuli , qui ab uno ex polis se mutuo respicientibus , ad alium porrigentur erunt omnino rectici alii vero, qui ab uno ex adversis polis ad alium pertinetent, runt circa magiactes inflexio ut hic sunt lineae
226쪽
B R VJ T , Notari etiam potest , cum aliquid limaturae sere ex
polo, ex gr. Australi, unius magnetis pendet, si polus Australis alterius magnetis infra positi, versus illam convertatur, paullatime appropinquetur, quo pacis tubuli ex ea consecti primo sursum se retrahunt inflectunt quia scilicet eae particulae striatae, quae per illos fluunt, repelluntur ab aliis quae veniunt a magnete inseriore Ac demde si iste in serior magnes multo potentior sit superiore, tubuli isti dissolvuntur, climatura decidit in inseriorem quia scilicet particulae striatae ex hoc inferiori adscendentes imp tum faciunt in singulos istius limaturae pulvisculos, quos cum in edi non possint , nisi per easdem illorum superscies quibus magneti superiori adhaerent, eos ab hoc superiore disjungunt. Contra vero, si polo Australi superioris magnetis , cui limatura serri adhaeret, polus Borealis inferioris obvertatur, haec limatura tubulos suos recta versus inferiorem dirigit, de quantum potest producit; quia utrimque particulis striatis, ab uno magnete in alium transeuntibus, viam praebendi, sed non ideo a superiori separatur, nisi prius seriorem tetigerit , propter vim contactus , de qua egmatis paullo ante. Atque propter istam eandem vim , si limatura magneti quantumvis sorti adhaerens, tangatur ab alio debiliori magiacte , vel tantum a seri eo aliquo bacillo, nonnullae e ius partes sortiorem magnetem relinquent, S debiliorem , sive ferreum bacillum , sequentur illae scilicet , quae majori supertici hunc quam illum tangent. Cum enim exinuae istae supersi cic variae mi, Minaequales, semper accidit, ut quasdam li
227쪽
PAR QUARTA. 2z9 maturae particulas uni magneti vel erro, alias alteri firmius ungant. Lamina serrea , quae polo magnetis admota, ejus vim sustinendi ferri multum aliget, ut ante dictum si , impedit ejusdem vim ferri ad se alliciendi aut convertendi. Nempe laminam impeditne magnesin B, cujus polo adjuncta est, acum lξ ad se alliciat, aut convertat. Jam enim advertimus particulas striatas , quae progrederentur a B versus E , absque hac lamina esset, in carectecti cx C versus extremi , iis . . iii
tates Di , propterea quod liberitis per ipsam quam cr
ae rem fluunt , sicque vix ullae ad acumini perveniunt. Odem modo quo supra diximus, paucas a media crrae rcgione ad nos pervenire , qurum pars per intcriorem crustam superioris Terrae regionis, ab uno polo ad alium revcrtitur; unde sit, aut debilis tantum vis magnetica totius Terrae hic apud nos sentiatur. Sed praeter ferrum , aut magnetem, nullum aliud corpus in locum laminae, Dioni potes , a quo magiac At impediatur, ne vim suam in acumi P cxerceat. Nullum cnim habemus in hac exteriore terra , quam tum vis solidum S durum , in quo non sint plurimi meatus; non quidem ad cnsu am particularum striatarum efformati, scd multo majores, utpote qui ctiam globulos secundi clementi recipiunt per quos idcirco istae particulaestriatae , non miniis lib2re transire possim , quam per aerem , in quo istos etiam globulos secundi clamcnti obvios habent.
Si serrum aut magnes diu detineatur aliter conversus ad Terram, aliosve vicinos magnetes, quam sponte se convcricret si nihil ejus motum impediret, hoc ipso vii cs suas paullatim amittit; quia tunc particulae striatae ex Terraici aliis magiactibus vicinis advenientes, oblique vel averse ipsus in catibus occurrendo, paullatim corum s-guras mutant, J corrumpunt. Denique vis magiactica humiditate , tibi pine, ac tu valde minuitur; valido igne plane deictur Rubigo enim ex scri Pramentis illorescens, catu una orisci occludit idemque prae- CLXXX
Curai N. ferre pola magnetis cor Iuncta ejus vim trahendi vel conver ten, serri impediat.
CLXXXICur .Hi em iussit alterius corporis interpositio imperiat.
228쪽
H humiditas iis, quia rubiginis initia sunt. Ignis auis, plati te i agitatio istorum ramentorum positionem plane disturbat. i. tar. Nihilque puto hactenus circa magnetem vere ac pro certo suisse observatum , cujus ratio ex iis quae explicui, non facile intelli
CLXXX l Hic autem occasione magnetis qui trahit serrum, aliquid ad- ἡ Qi duim si ii succin , agat , cera, resina, vitro simili-Jurci-o US , quae Omnia minuta corpora etiam trahunt. Quamvis enim
non sit instituti, particularia ulla explicare, nisi quatenus re- iis, qui ii untur ad generaliora, de quibus egi, confirmanda nec examinare possim istam vim in gagate vel succino, nisi prius ex variis experimentis plures alias eorum proprietates deducam ita intimam ipsorum naturam investigem muta tamen eadem vis in vitro etiam est , de quo mihi paullo ante fuit agendum , ad ignis effectus demonstrandos, nisi eam explicarem, alia sorsan quae de illo scripsi, possent in dubium revocari. Praesertim quia sorte nonnulli videntcs istam vim in succino , cera , resina , de oleagineis sere omnibus reperiri , putabunt ipsam in eo consisteres, quod tenues quaedam ramosa istorum corporum particulae, frictione commotae, frictio enim ad illam vim excitandam requiri solet, per acrem vicinum se diffundant, ac sibi mutuo adhaerescentes protinus revertantur, minuta corpora quae in itinere offendunt, secum trahant. hiemadmodum videmus jusmodi pinguium li-qucsactorum guttas, bacillo appensas, levi motu ita excuti pose, Ut una earum parte bacillo adhaerente , alia pars ad aliquam distantiam ab eo recedat, statimque revertatur, nec non sestucas, aliave obvia corpuscula secum adducat. Nihil enim tale in vitro licet imaginari, saltem si natura ejus sit talis, qualem eam supra descripsimus ac proinde in ipso alia istius attractionis causta stassignanda.
CLXXXV. Nempe ex modo quo illud generari dictum est , facile colligi- p λtor illa majuscula intervalla, per quae globuli secundi
isti, atabm clcmenti, Versu omnes partcs transire posunt, multas etiam ri- uvitro mulas oblongas inter ejus particulas reperiri , quae cum sint angustiores, quam ut istos globulos recipiant , soli materiae primi clementi transitum praebent, putandumque est , hanc materiam primi clement , omnium caluum quos ingreditur figuras induere assuetam, per rimulas istas transeundo, in quasdam quasi
229쪽
sasciolas tenues, latas oblongas efformari, quae , Cum similcs rimulas in aere circiimjacente non inveniant, intra vitrum se continent, vel certe ab eo non mulitim evagantur , 5 circa ejus particulas convolutae , motu quodam circulari, ex unis ejus rimulis in
alias fluunt. Quamvis enim materia primi clementi fluidissima sit, quia tamen constat minutiis inaequaliter agitatis, ut in tertiae partis art. 87, 8 explicui , rationi consentaneum est, ut credamus multas quidem x maxime concitatis jus minutiis, a vitro in aerem assidue migrare, aliasque ab aere in vitrum
earum loco reverti; sed cum eae quae revertuntur, non sint omncs
aeque concitat , illas quae mininatim habent agitationis, versus rimulas, quibus nulli meatus in aere correspondent, expelli, atque ibi unas aliis adhaerentes . fasciolas illas componere quae fasciolae, idcirco successsu temporis siguras acquirunt determinata quas non facile mutare postulat. Unde sit, ut si vitrum fui valide ricetur, ita ut nonnihil incalescat, ipsae hoc motu foras cxcussae , per aerem quidem vicinum se dispergant , aliorumque etiam corporum vicinorum meatus ingrediantur, scd quia non tam faciles ibi vias inveniunt , statim ad vitrum revolvantur, minutiora corpora , quorum meatibus sunt implicitae , secum ad
Quod uicia hic de vitro notavimus, de plerisque aliis corpo I
ribus etiam credi debet nempe quod interstitia quaedam intc co i, is, Eis, rum particulas reperiantur , quae cum nimis angusta sint, ad glo sum in ὸ5bulos secundi clementi admittcndos, solam materiam primi reci )G
piunt, cum sua in ora ras quae minere cucumiacente, Oli litimateriae primi clementi etiam patent , implentur miniis agitatis ejus minutiis quae sibi mutuo adjunctae, particulas componunt diversas quidem habentes siguras, juxta diversitatem istorum intcr-stitioriim , sed maxima ex parte fasciolarum instar tenues , latas oblongas ita ut circa particulas corporum quibus insunt, se convolvendo, assidue movcri possimi interstitia enim a quibus si ram suam mutuantur m dc beant esse valde angusta, ut globulos secundi elcmenti non admittant , nisi sient oblonga rimarum instar, vix possent esse majora iis, quae inter acris particu las, a globulis ejusdem secundi elementi non occupantur. Q la- propter etsi non negem , aliam caussam attraditonis ante expositam , in aliquibus sorte corporibus locum habere posse; quia tamenodo non
230쪽
-I PRINCIPIORUM PHILoso Hi non et ita generalis, attractio ista in valde multis corporibus observatur, non aliam puto in illis, vel saltem n maxima illorum parte, quam in vitro sta quaerendam.
h CNxor in ii notari velim, particulas istas in meatibus cor-
iὸ tui. qui porum Vrrcstrium e materia primi elementi efformatas, non
V 'g' 'QRς ptimi elementi, cujus sunt partes, minimas ob
caussas sieri potest , ut vel extra corpus in quo sunt non evagentur, sed tantum in ejus meatibus hinc inde discurrant vel contra celerrim ab co discedant, Malia omnia corpora terrestria pervadentes, ad loca quantumlibet remota brevissimo tempore perveniant, ibique materiam suae actioni recipiendae idoneam invenientes, raro aliquos effectus producant. Et sane quisquis considerabit, quam mirae sint magnetis&ignis proprietates, a quam civersae ab iis quas vulgo in aliis corporibus observamus quam angens flamma ex minima scintilla momento temporis possit accendi, quam magna sit ejus vis ad quam immanem distantiam stel-hxae lumen suum circumquaque diffundant,4 reliqua, quorum caullas, meo Judicio, fatis evidentes, 4rincipiis omnibus notis, ab omnibus admissis, figura scilicci magnitudine, situ&motu particularum materiar in laoc scripto deduxi facile sibi pei suadcbi , nullas esse vires in lapidibus aut plantis tam occultas, nulla sympathia vel antipathiae miraculatam stupenda, nihil denique in natura universa , quod ad caussas tantum corporales, sive mentes cogitatione destitutas, debeat referri, cujus ratio ex iisdem illis principiis deduci non possit adeo ut aliqua alia ipsis adjungere non sit necesse
Dj iij iiii. iur non oderem lac quarta Principiorum Philosophiae ιxtraolatio parte, si quemadmodum mihi ant hac in animo suit duas adhue
li- , quintam scilicet de viventibus, sise de animalibus&plan homi ub ad iis , ac te tam de homine scin scripturus. Scit quia nondum de T 'xi in iis agere Vcilem, mihi plane perspecta sunt, Z. hii ., his Q icio idiis unquam Otii habiturus sim ad ipsas absolvenda;, ne priores idcirco diutius retineam , vel quid in iis desideretur, quod