Ioannis Vahleni In M. Terentii Varronis Saturarum Menippearum reliquias coniectanea

211쪽

CONIECTANEA. bus insignitam misso. Eademque ratiocinatiouo, qua Saturas evincamus, uti licet cum in Quinquatrubus, quibus conserantur Vinalia περι αφροδισίων, tum in Πλουτοτορυνη, quam Ritsche

lius restituit sparergon Ι p. 178), collata Κοσμοτορυνη περι φθορας κοσμου. Quibus addi fortasso licet Aoγομαχίαν, collatis

et Σκιαμαχία περὶ τυφου et Caprino proelio περὶ ηδονῆς. Ita cum bona pars simplicium inscriptionum etiam absquo testimoniis probabiliter saturis vindicetur, iam non est quod citatos a Nonio simpli eos titulos omnes a saturis remoVeri iubeamus. Nec magis in hac caufia proficitur discrimine aliquo saturas inter et Menippeas: quod discrimen cum Hieronymi in librorum Varronianorum catalogo tostimonia: libri CL saturarum Menippearum, libri IV saturarum suaderont cf. Ritscholius novi muset Hiien. VI p. 93. 55l sq. , vanum esse Mercklinus evincere studui p. 337 sq. , ita quidem, ut credendum videatur inter superstites titulos nullum esse, quom cum fide o up p pois Suclud , ad saturas referas. At licet non nimium ei rei tribuendum videatur, quod grammatici modo Menippeam vel CynicRm modo saturam appellant, tamen milii quidem de rei summa nondum Videtur Morcklini disputatione Retum esse. Quem

locum eum nune praetermitto, inmen hoc moneo, eum alia

in ea parte disputationis meo quidem sonsu satis mire dicta osse, tum maxime illud, quo contra Ritschelium utitur Mereklinus, absque catalogo Hieronymi esset, neminem QRη Oni e- furas proluturum suis ne, quas Rit schelius it. cc. iecisset. Profecto nec quisquam alius nec Ritschelius do discrimina illo quaesivisset, nisi cortis8imum Hieronymi testimonium eo animum advortisset: immo absque eo recensu librorum Varronianorum fere certus Sum bona parte earum de polygraphia Varroniana ratiocinationum, coniecturarum, divinationum, quibus

singularo Ritschelii ingonium Explenduit, nos hodie dostitutossore. Sed estno haec sana ratiocinatio, si quis quaerat, quid

sino aliquo testimonio aut faetum sit aut creditum, ne non potius quid tum credi debeat, cum necopinato testis certissima

Percurri ut puto Omnia, quae excogitari possint, ut illorum testimoniorum discropantia Nonii aliquo modo explicetur :

212쪽

CONIECTANEA.

quibus videor milii tantum effecisse, ut nondum sat fidenter eredi illa, quam Merchlinus studioso commendavit, duplicium in saturis titulorum constantia poSSit. Pergam interim Mereklini conglutinandi titulos specimina disceptaro. Bis a

Gellio VI i 6, l; XU I9) eitatur satura περὶ ἐδεσμάτων, et ab eodom Gollio item bis I 32, 4; XIII ii) affertur altera Nescis

quid vesper Derun vehat. Illam titulus indicat do exquisitis ciborum deliciis egisso, lianc Gellii tostimonium affirmat doeultu habituque convivii fuisse. Quae quidem cognatio argu menti Morcklinum adduxit, ut sens non duas saturus sod duas tantum inscriptiones unius saturae misso sibi persuaderet. Cuius suspissonis argumentum a leporis opitheto repetitum, quod cum utroquo indico Gellius coniungat VI 16, I M. Varro in satura, quam περὶ ἐδεσματων inscripsit, lepide admodum et scite factis versibus cenarum exquisitas delicius comprehendit. XIII li, ILepidissimus liber est M. Varronis eae saturis Menippeis, qui inscribitur: nescis quid vesper serus vehat , cum ipse non multum iuvare concedat, ego nihil valere affirmo, nec verum quidem est, quod ait, laudem leporis, qua digna multa ex hoc genore opuscula Varronis fuerint, huic uni pleno ac potissimum a Gellio tribui. Porro Varronem in ea satura, in qua disserebat do apto convivarum numero deque ipsius convivii habitu eultuque sic enim argumentum saturae nescis quid e. q. s. Gellius dofinivit ibi, ubi totius saturno ambitum ac speciem non ita tenuibus lineis adumbravit XIII Il), non praetermi Aisse Primam monRam eona quo ipsius primarium RΡ- paratum tam nuturae conveniens et perspicuum est, ut hae quidem res non Θguerit Morcklini Oxplicationo. Ac Gellium, posteaquam de bollis homunculis' ad eonvivium legendis doque sermonibus inter eonam sorondis praecepta Varroniana rettulit, cum pergat g 6 neque non de secundis quoque mensis

e. q. S., repertum eSt, ut grammaticum, omisso Varronianae suturae argumento ad explicandum bellaria vocem properare. Atqui si Varro in hac satura tam primae quam SecundRe men Sae RPParatum Pertractavit, non potuit facile in altera peculiari satura recensum ἐδεσματων exhibere. Audio. At si illic omnis convivii cultus d0pictus orat, crediderim etiam potus Diuitiaco by Gorale

213쪽

CONIECTA A. montionem factam misso: et tam ii scripsit Varro propriam saturnin πιρι μέλὶς tar Mouus MarcLLE ΠΕPi MEsnc , set in Monio, euius rei hodio in roliquiis certissima vostigia Oxiniit, tam ciborum luxuriem quam licentiam compotationum porstrinxit.

Cf. p. 33. Itaquo apparet, quid illa cognatio argumonti ad eopulandos titulos Valent. Sed ne conveniunt quidem intorso conglutinatae illae inscriptionis partes, nec ita iunctae quadrant in saturm qualem e Gellii indiciis animo informaro possumus. Περὶ ἐδεσματων inscribi saturno, in qua omnis convivii cultus habitusque exigebatur, ne tum quid om probabilo est, si primae mensae narratio ot enumeratio edulium latissimum disputationis spatium expleverit: quasi Varroni, ingsenio assimo titulorum artifici, non in promptu fuisset vel περὶ δείπνων volπερὶ συμποσίων convenienter argum sento indicem pruefigere. Doindo quid proverbium Nescis quid resper serus rehat ad ἐδέσματα Persensit qui dona in pa re quid positum esset incommodi Merchlinus, qui eam obscuritatem aliarum inscriptionum tonobris vindicatum ivit. At cum obscuritas qnnodam do ratione paritum inseriptionis in titulis, quorum ambito paries

coniunctim traduntur, non oci nos adducere dobent, ut quannunc pro lacero saturarum statu non plene porcipiamus insano ηtudio divellamus, tanton ex altera Pario, nisi coniectura copulati indicos facito ac commodo coeant, parum consuli Parum suspitionum probabilitati apertum ost. Sunt voro in linc causagon rn inscriptionum discernenda: ut nemo milii nunc In Pamopinationem do Manio περὶ σωτηρίας obiiciat, cuius inmoti rationem ntiquam coniunctionis indicavi. Sic ogo cum eos titulos, in quibus argia monti indicio pra missum ost Provorbium, percurro, videor milii rationes omnium dispicpro pra ter unum

μον μετρεῖς περὶ φιλαργυρίας, quo si quis illum Nescis quid

vesper serus vehat περὶ ἐδεσuατων firmare volit, vi doni quo iure improbabilom opinationem irrita correctiono tuontur: qua do ro dicam infra. Proverbium nescis c. q. s. Rd convivium roserondum osso, ros ipsa indicat ae suam lucem habet o Gellii do olus saturao argum lato indiciis: n ΘΠ PB CR- Vetur illo, no quid soro vospori ex convivio sive per convivns sive locum si vo tempus vivo ipsum apparatum male collocato

214쪽

CONIECTANEA.

turbarum vot rixarum vol noscio cuius poriculi oriatur. Quae quidem valde apposita ratio obscuratur ilico iuxta posita inseription o περὶ ἐδεσμάτων. Ita cum illas inscriptiones segrogari A potius quam copulari gestiant, etiam suturas ipsas valdo sua consortitutions divorsas o Gellii tostimoniis informaro animo licet. Eiuη cui praefixum proverbium orat, supra delin avi mutoriam Gollium secutuΗ: nde magis in obscuro est speciosiatorius de qua haoc scribit Gellius VI 16, 1 sqq. M. Viarro in

Satura, guum περι ἐδεσματων inscripsit, lepula admodum et reuefactis versibus cenarum exquisitus delicias comprehendit. nam pleraque id genus, quae elluones isti terra et mari conguirunt, exposuit inclusisque in numeros senarios. et ipsos quidem versus, cui otium erit. in libro, quo disi, positos legat: genera autem nominaque edulium et domicilia ciborum omnibus aliis praestantia, quae profunda ingluvies vestigavit, quae Varro obprobrans executus egi, haec sunt ferme, quantum nobis memoriae eSI: pavus e Samo, Phrygia attagena, grues Melicae o. q. s. Cui

his non in montem vocantur Ennii Hedyphagetica, quorum RΡ- posito Oehlerus montionem socii, vel Catius Horatianus sat. II ), quom fuit qui ex opusculo Varronis color s duxisse opinaretur: cf. Teusselii comm. p. 121: a Catio autom quantum distat oiusdem Horatii cona Nasidieni ΙΙ 8), tantum soroa satura περὶ ἐδεσμtrio, diseropasse illam putaverim cui Nesciso. q. s. inscripta su runt. Ita nescio an non mihi tantum videar paullo plura et graviora, quibus parum diversitas snturn rum vvineatur, protulisso, quam a Mereklino in contrariam sententiam allata sunt: quod vero primarium illius opinionis impodimonium ost, Gellii dico duplicia tostimonia, id quidem

paullo Oxpeditiore, ut mihi videtur, pede Moreklinus transiluit. Εtonim Gollius nullam quidom saturarum suis duobus tituliscitavit, sed ut non merit tam accuratus ac diligens in alto gandis scriptoribus, quam visus est Ritselictio in novo mus eo Rhon. VI p. 5 7; es. Morckliniis l. c. p. 37M, tamen hoc negre mihi porsundoo oundom Gellium pius dom saturae bi' priorOmbis alteram inseriptionem citavisso. Sod quid fiet, inquies, simplicibus istis titulis 3 R spondeo potuisso fieri ut suum utri quo additamentum Gollii culpa dosid raretur. Disilia oste

215쪽

Multo etiam insoli eius, si quid sentio, illud a Mercklino excogitatum est, Sexagessim et περο ἐξαγωγῆς ad pandem saturam pertinero. Nonio debentur utrius quo indicis testimonia. Do in- dolo eius saturae, quae fuit περὶ ἐξαγωγῆς, quamquam in singulis quibusdam dissentio, in universum non imporit Morcorus disputavit ad Nonium p. 7 5: disputatio omnis Varronis in hoc libro do causis aboundi Ox huc vita: in iis de communi illa passimque usurpata veteribus, qui victi no victoribus ludibrio

ossent praeoptabant mortem, idquo cum laudo. Plena exemplorum omnia. Et ad hanc causam Oxemplum Annibalis sis.lὶ Q. q. s. Nempe inscriptio indicat. line satura Varronem stoicorum deerotum περι ευλογου δε;αγωγης PertractRS8Θ, euius docroti vim non est quod nunc pluribus persoquar. Alterius autem Satura , quaΘ Sexagessis vocatur, specio in o reliquiis Momm senus egregio ro perimit hist. Roin. ΙΙΙ 564. Sometipsum enim Varro tamquam alterum Epimenidem inducit, qui posteaquam alicubi per quinquaginta annos obdormivit, Romam

reversus Omnia, quast tune reliquit, conver a set pormutata onsondit: se prisca ae laudabili quovis nomine Urbo nova prodiit omni gonero depravationis infamis. Ita quo illo suris querollas non continet, se quid rovocaro patriam ab imminenti exitio contingat; sed gravitor ineropans repollitur ab iis, quorum Vitio ore saeta commutatio rerum ost, ne donique quo molestus iste interpellator et inopius laudator temporis acti removeatur, sexagenarium secundum antiquum morem Romanum do ponte in Tibori in doturbant. Ita cum fore torminus eius saturaΘ ac

consilium primarium dispiciatur, in proeli vi ost lopidissimi

opusculi totum decursum por suas partes menti rurSus insor mare. Cum hae igitur satura coniungi Mercklinus alteram illam στερι ἐξαγωγῆς iubet, quando illum exitum e Vita, quo se Varro Epimenideus usum simulavit, unicum Θ pluribus non naturalis mortis gonoribus Varroni credibile sit non improbatum sui Hse. Esto: quamquam non tam intellego cur credam, quam cur non erodam video. Sed consideremus, qualiου inm o conglutinatis iam reliquiis quain indici ius satura prodeat. Ergo deturbato do ponte sexagenario Varron nescio qui8 o stoicorum sonsu do vitas finiendae rationibus disputavit ita quidem,

216쪽

ut ox illius. in Tiborim prascipitati fortuna proficisceretur euInque Oxitus e vita modum pra ter ceteros probaret. An Varrono in ipsum, qui quidem in superioribus saturae partibus aperto do scin et ipso narravit, in inseris putamus pertexuisse do nocis genoribus disputationem 3 Utrum eorum probaris, diluitur concinne composita Sexagessis species. Quid enim quaeso illa deturbatio de ponto ad ἐξαγωγην stoicorum 8 Uorum senim decreta voluntariae mortis genera set consilia attinebunt eodem que ducunt fragmenta περὶ ἐξαγωγῆς citata): illa voro nocis

aliundo ακοντι . illatae modum refert, ut ineptientem utique Varronem nanciscamur, qui ex ea suspenSam osse do Voluntario sexitu stoicorum disputationem voluerit. Itaquo nee conexus

Soxagossin inter et ἐξαγωγὴν npparot ullus, et Pessumdantur θa conglutinandi ratione cum alia bollo adornat st in illa

Hii turn, tum maxime acumon olus inventi, quo Varro P xprompti η mnibus do converso sunditus Urbis statu querelis so tamquam inutilem seuom de ponto praeeipitari fingit. Cuius acu minis vim subtiliter uom insonus porcppit, qui haec Suae eius Haturast restaurationi subiecit: Die Mirre gleichi der caulinur schen Mit, kura nach melcher sie der alte Munn geschri ben haben mura, una es lus eine IV rheu in der bitfern Sehmomen

s reis uus die Hrst ke o chleppi unii in die Tiber sessistreti Mird. ntur alterilinos fur solehe Munner in Rom kem Plutet mehr. Sed Morcklinus ut haec non vi lotur satis considerasse, ita ne somni quidem Epia nouidei, quas verbi, Momuisenus significinit, ration s afficeritus ost: ut qui eum somnum illum Epimonidis vel similoni, ut dicit, Varronis ipsius, tum on quas ingeni ο8e

Momnis'nus ordinavit fragmonia omnia in prooemio satura posita fuisse arbitro tur: quasi ea, quibus Varro tam Praesentintemporis in omni genere do pravationem conqueritur, quam Priηtinae aetatis incorruptos mores et salubria instituta praedicat, non sufficerent ad Oxplondam 'aturam etiam Satis Prolixam, aut quasi hoc quod signis eo tam parum idoneum psset Varronianao saturae consilium, ut otiam alia set aliena stir um-

217쪽

CONIECTANEA. spici oporteret. Immo Varronem, cum antiquitatis moros vitiis praesentibus opponeret, non ita parcum Verborum o locupletissimo, quem domi habebat , universae antiquitatis Romanae penu quorum aliquis uSus osse posset, hausisse, ipsum hoc o SEx xcvssi fragmentum, quod p. 1lo tetigi, disertius prodit l6) Erras, inquit, Marce, accusare uos, ruminaris antiquitates. Ita undiquo confluunt, quibus distinctissimo secludi a Sexa- gessi iuboatur ἐζαγωγη: unum quod Merchlinus suno opinationis argumentum insuper addidit, nollem a docto viro adhibitum, illud quod o saturao IIEpi ΕΞAruffiic D. 6 repetith: Ouam sympathian lumbi ad oculos haberent' quia magnum interesset puerum utrum essem de Pirstinatum usurus, an μονογέροντας, pueros

cum evito ' Sic enim μονογεροντας Oolitoro qui dom sine omni dubitations legendum videbatur esse , ne probavit Pam Scripturam olini ei, quom Merchlinus laudat, Hortκio, quom puta-vorini hodie nec illam nec alias quasdam tum quid om laudatas omon datio nos, si dis placot, Oelderianas probaturum. Ego de hoc loco, quom misere depravatum libri Non. p. 458, 25) o serunt in hunc modum: an monueepso ac, meum tacto illlidSealigori: quid volvorit Varro nescio, quid noluerit scio.

Sod ut gomanum sit illud, quod ne probabilo quidem esse

concedo, inde sexagenariorum vestigium aucupari, hoc est, ut vorum satear, nugRri.

Quod si Sexagsessis non poterit cum his περὶ ἐξαγωγῆς copulari, non magis altera, quam tetigit Mercklinus, ratio, ut his π. u. prasmittatur titulus Longe fugit qui suos fugit, quo adiuvotur dispicio, nisi quod unum sub hoc titulo allatum Dagmentum stoicorum paradoxon tangit. Nihil dicam porro do titulo περὶ κεραυνου dequo hoc Λις παιδες οἱ γέροντες, quem cum Promethoo coniungi dubitanter Hoeperus Suasit, sed pergam per ingratam mihi et taediosam refutandi operam ad tortium Mercklinianae disputationis capitulum, quo ad traditas priores inseriptionum parteη studet alteras anquirere, quibus argumentum graece significetur. Ac per se quidem non improbabilitor Meleagris suisso περὶ Miρας in consortium addita coniecit. Cuius gpnoris alia, ab ea prosectus suspitione, prr huius commentationis opportunitat om protuli complura, quibuR non mi

218쪽

noro probabilitato adiicero licet Lex Maenia περὶ ευσεμίας:9vinquatrus περὶ ἁπρικης, alia. Sed haoc nec anto dissimul in i noc nune celo nisi stabilita firmius universa de duplicibus titulis ratione stare non posse. Do fimurco περὶ τροπιον et Ταφῆ Μενία ου περὶ σπουδαρχιων non est nunc quod adiiciam iis, quibus od eas saturas has e Moreklini conglutinandi conamina examinavi. Nequo melius do Σεραπαρηκτη suam

mihi opinionem probavit: nisi quod nomon illud ex Oolitori

machina prosectum me non magiη quam Herigium Morcklinumque patronum liabet. Nonius p. l04, 27 sic scribit: pulsim' dictum a frequenti pulsu. Varro Sera par effer pur-stutum scito, quam fetuum Iunius) videbis Romae sn foro ante ianienas flanienas Turnebus) pueros pila expulsim ludere. Indo Horizius Oollato hoc eiusdem Nonii loco p. 67, 11 Pareetatoe hi, qui de pueritia veniunt ad pubertatem a graeco vocabulo sumptum. Lucilius lib. VIIII inde parectame chlamydes ac bar--ula prima'. Idem vicesimo: tuum moebum quemdam quem vocant parectaton ' Varro de compositione suturarum: parret ι-

tue adsunt, mulierque mulier Venus cuput , litie igitur comparatotoqtimonio Horizius illi saturae hunc indicem Sero pure taloe rostituendum coniecit. Fateor mo antequam Herigit censuram cognovi in eandem suspiti item incidisso: quod nune ne commemorarem quidem, ni Si hunc consensum putarem aliquid valere contra dissensum Mercklini. Qui quod sibi partim latinam partim graecain inscriptionem displicero dicit, non video cur Varro eum vocem, quam in illo fragmonto mediis verbis latinis immiscuit, non padem rationo usurparo in inscriptione potuerit. Sed tamen ne quid dissimulem, non habeo equidem qui illam msain Hortaliquo corro et ionem confirmoni quRm quod et saetio prodit o eorruptela ot adhibitam alibi a Varrone Vocem nanciscimur. At cum illius inventi non adeo tonax sim, nihilo tamen probabilius Oxistimo Mer klini commentum: Sermo: Recte purgatum scito e. q. f., ut hoc novum fragmentum nil SERRAΝυκ ΙIEpi AyxAipκciuis Recedat. Nec enim comparem in ea omon datione Ionitatem agnoseo, et recte ad verba Vurro

219쪽

eo NIECTANE A. 1ectum videatur. In proximis quasdam e duplicibus quae traditas sunt inscriptionibus attingit, quo aut explicet aut emendatius scribat. At ius quod huic titulo αuαον μετρεις νιλαργυριας propter Scripturae discrepantiam parum se fidero profitetur, cum praesertim in pauculis fragmentis vix V stigium φιλαργυρίας appareat, nec tam incertam esse alteram quidem inscriptionem quae est περὶ λαργυριας nec nullum φιλαργυρίας vestigium adesse affirmo: quamquam ne id quidem nimis mirum videri debet, in tam paucis reliquiis niuis eius rei apparero, quam referat inscriptio. Sed in hae quidem satura D. 3 commodo videtur ad ipsam quae est in indiee φιλαργυριαν rosorri: Etenim quibus sestes praebeat domum, escam, potion m, quid desideremus ' De indice autem ipso quo certius iudicetur, repponam testimonia Nonii:

E quibus tostimoniis primum etiam per satis graVos corruptelas unius et eiusdem saturae inscriptio agnoscitur: nam licet bis positum περὶ μαρτυρίας alio nos dueere videatur quam ad φιλαργυρίαν, quae item duobus testimoniis constat, tamen priorem partem inscriptionis apparet omnibus locis in antiquo codice hane speciem hubuisse, AMOYMEMRic, unde discrepanti acti senuiores, quas nune libri offerunt, Sua sponto fluxerunt. In illa autem forma priusquam attingo quid latere videatur, ne temere Vagetur coniectura, prius de altera parto indicis disputandum : qua mihi persuadeo nihil aliud quam vulgatum περὶ φιλαργυρίας contineri, quippe e quo reliqua omnia facile explicatum habeant. Sic quod longissime recedere videtur PEpixo non dubito quin olim hae forma r E pa ti,iΛAprvJpiAc habitum fuerit: nempe propter iteratam Pi syllabam mediis absorptis, quae rostabnnt ΠΕpi Ac ultro eam quae nunc in libriK habetur spo-ciem induebant. Nec multum disparom corruptolao viam in

220쪽

CONIECTANEA.

his agnoseo περὶ μαρτυρίας : etenim cum ii,I Syllabam vicinus exitus ΠΕpi praepositionis detrivisset, superstites litterae AAp- rvpi Ac in tam frequenti A et Μ, r et et permutatione ferct non poterant non in MAPTYpi Ac abire. Neque poSt ea, quae p. 172 de Nonii etiam in manifestissimis vitiis constantia monui, haerendum in eo quod μαοτυρίας bis ab expmplaribus Nonii ossor.

tur. Ergo de φιλαργυρία cum constet, in illo AuovΜEMEic quaerendum Sive nomen . sive proverbium, quod apte coniungi

eum φιλαργυρία possit. Id quod nego do Iunii commento αu- μον μετρεῖς, quod Oehiems tuetur: de cuius proverbii usu a λαργυρίs alieno es. paro emiographorum corpus Gottingenso I p. 27 II p. 7. Nec multo probabiliorem esse Rothii coniecturam auου μενεις fateor, cuius proverbii praeterea testem desidero. Paullo melius in πιλαργυρίαν quadrare Tumebi Adv. xx Ix 2ὶ inventum Videtur αλλοις μέλεις, quamquam ne hoc quidem quo firmetur testimonium milii in promptu est. Tituli igitur eum nondum possim utramque partem integram praestare, liceat in transcursu eius saturao D. 1, cui maxim B Oeh-lori socordia obfuit, emendatius scribere; fragmentum enim, quod illo in hune modum expressit: Nos barbari, quod innocentes in stabulum sufflgimus: vos non barbari, qui noaetos consuestis' ita tradunt libri Nonii p. 117, l3: nos barbari P . . st domus homines: vos non b. quid noxios obuestis 3 homines omisit Oeliteri incuria, qui praeterea cum in adnotati uno ter non scribit pro noxios, neglegentia fallit lectoros. Pro quid

ambiguum est utrum cum Iunio quod an eum Rothio r ponatur qui. obuestis eum Ochlerus corrigeret in consuestis, sententiam corrupit: quam Mereems tetigerat solvistis reposito, niSi quod paullo coucinnius solvitis praesens suturum erat. Germanam scripturam eandemque simplicissimam absolvitis Iunius

repperit: qua recepta et pono homines inserta et particula duo octonarii Sambici prodeunt: Nos barbari, quod innocentes in sabulum suffigimus

Homines' et vos non barbari, qui noxios absolvitis' Redeo ad indices saturarum. Inscriptionem Πιοδειης τριπο

Loς περὶ αρετῆς κτήσεως, de cuius veritato addubitare Mer klinus videtur, puto Mereerum non improbabiliter explicuisse ad Di siligod by Go le