장음표시 사용
11쪽
L OMS I V s Gon ara, Guidi filius,primus in ea
iii iiij lii a My:ptu ei s aςs it. Ad hunc gradum no- bilisse imuioni niti uirtut ac laboribus, sibi uia 'sauit-Fama est, inquit Clemens Alexandrinus,dorviolium 'irtutis in quibuhiam rupibus esse, ad quas dissicilis admodum sit ascensus,nec quibuscumque hominum oculis conspici,aut superari, quasi fortitudinis propugnaculum initi qui prius sudore, ac labore iodustria suam probarit. Ac Plutarchus confirmat in Crasso, nihil magis
prosperum euentum Romanorum auxisse, quam egregiam uirtutem,ac summam in laboribus,asperis . in rebus tolerantiam,aduersis casibus succumbere nesciam. Annus agebatur a Virgineo partu Millesimus trecentesimus vigesimus octauus, quo tempore Philippinus, Aloysij filius,armata manu Mantuam excurrens, Passarino Tyranno,qui,tumultu excitatus, in forum aduolarat,
de medio sublato,patriae libertatem restituit. Porro Elysa, Pas sarini uxor, Ferrariae,quo secesserat,obiit: ut est in Atestinorum historiis. Accessit populi electio, ad Imperij administrationem iure suscipiendam, a quo acclamatus Aloysius tanto concursu est,tantaq. laetitia,ut nulli bi maior fuerit.Quam venerationem, Familiae clarissimae debitam, poste i imitati, gratissimum, ac iucundissimum existimant, tanto Principi ueterem obseruantia exhibere. Et vero Vincentius, in eorum Heroum longo ordine aetate nostra Dux egregius, in ipso iuuentutis flore ita eam ditionem regit, ut supra aetatem argumenta ediderit prudentiae plane singularis. Cuius laudes inter ceteros Capiluporum Familia nouo ingenti uolumine persecuta carmine,altrix ut esse solet poetarum,nostra minus indiget oratione. Fuit uero Aloysius uir acerrimi iudici j, in miseros praeterea pius, in omnes liberalis, atque in sua a uicinis populis defendenda prouincia plane magni animi. Bonus Princeps,quas pater familias,erga subditos fuit.etuere: quis enim est Princeps,nisi Plurimorum pater Excellit quidem ille, ciuidem tamen est generis homo hominibus, i
12쪽
fer liberis imperans. Quod indicasse uidentur uetuitissimi poetae qui louem,cui totius mundi,ut illi loquuntur, tribuerunt imperium,Patrem hominumque,dcumque appellarui. Porro,quid exsecrabilius ea c5pellatione, quam apud Homerum Achilles, opinor, iacit in Principem,sibi,nsi populo, gerentem imperium,& populum deuorantemὸ Itaque,qui publicum commodum spectat,Rex;qui proprium, rannus dicitur. Qui vero suam felicitatem patriae malis alunt, re Praedones sunt, nomine dumtaxat Principes .Praeclare Antigonus,ad filiu, in gubernatione acriorem: An non,inquit,nosti, fili,nostrum Regnum nobilem Eine seruitutem Ideo Plato uetuit legibus suis, ne quis Deum mali ublius caussam diceret,quia natura bonus est,ac beneficus. At Princeps Dei simulacrum quoddam est. Hic,si quae mala in Regno suboriantur,succidet;&, ne alia suboriantur, procurabit. Verum uberius philosophati sumus, qua soleamus, ad mores pleraque, in hac breuissima Virorum in armis illustrium descriptione, tr ducentes,ut sint in exemplum posterorum res praeclare gestae. Aloysius Gona aga Familiam suam triplici nobilissimo matri. . monio sibi corroborandam, confirmandamq. putauit: quae singula sumptuoso apparatu,ac pompa maiori peracta sunt, quam aut ab illis saeculis, aut a Principe exspectari potuisset.Natus annum nonagesimum tertium,optatis si mus adhuc suis, cum omnibus ex ore la crymae disiluerent, integris sensibus,sed collabente ceruice,s premum amoris osculum singulis dedit,dignissimus, cui tot affines, ac propinqui oculos clau- derent. Annus fuit
circiter Millesimus tr centesimus trigesta
13쪽
LOYSIVS Gonraga, post Io. Franciscum,
Marchione in Mantuae, administratione suscepta,tanta animi moderatione,iustitia, humani. tate, tam q. singulari disciplina , tum dona situm
foris,eam exercu:t,ut gratia, auctoritate, clien
telis, suo nomine maiore quodam imperio dignus haberetur. Nam,sine fastu dignitatem retinens, ut in armis debitam seruabat seueritatem, ita inter suos, remisso ad lenitate
ingenio,incredibili quadam ui hominum mentes ad se trahebat. Itaque Vicecomitibus ita carus fuisse dicitur, ut a Philippo Filius, a Francisco Sfortia Fratris loco, a Galeatio Pater nuncuparetur. Nimirum magna uis ingenitae nobilitatis;sed & non miniam a disciplinae quam ille,Victorino Felirio praeceptore,in liit ris non inerudito,hauserat. Hostem habuit Nicolaum Picininu, cum pro Philippo Insubriae Duce arma cepisset, diuq. tracitasset, patre etiam renuente. Deinde ad partes Venetorum se trastulit. Inde, iterum, cum Franciscum Ssortiam, Mediolani Ducem, renuntiatum audisset,inita pace, ad eum uenit: quocum, decem &octo millibus peditum,ac tribus millibus equitum,praefectus in Brixianum agrum populabundus irrupit. N cc minori gloria in Venetos conuersus, Caroli Fr. exercitum fregit, magna parte equitatus attrita, S uariis proeliis pluribus d ctractis Reip. V
netae Opidis. Haec cum geruntur, pax optatissima inter omnes italiae Principes consecuta est,anno a Pace diuinitus data mor
talibus Millesimo quadrinyentesimo quinquagesimo quarto.
Hic,est,qui ob singularem fortitudine Turcus vocarus est. Eum tam acri iudicio, ac tanta integritate, iustitiaq. pracstitisse narrant ut unicum insubriae Arbitru appellarent. Porro Iustitia,in Principe, quasilidus, elucet. Graviter Marcet nus Ammianusti dro tuo vigesimo nono pronuntiauit,imperaum curam esse salutis alienae. Sic enun dcbent illi apud te statuc re, non sibi se natos, sed sui populi commodis. hi sippus uero Iustitiae imagine ita expresserat, ut puellari Virginis forma, adspectu uehementituminibus oculorum acerrimis , spectanda uidcrctur. At vero'
14쪽
apud Thebanos inter sacras Virgines visebantur olim, auctore Plutarcho, quae sederent sine manibus . sic enim admonebant, magistratus,ac iudices animo sedato esse oportere, nec ullis affectibus perturbato.Quod manibus carent,innuit,eos ab omni munerum corruptela,ac largitione, puros,& integros esse debere;ut ijs ab honesto numquam abducantur. Certe C. Fabrici j in eo genere nullo modo erit uirtus obscura,qui ,non gentis unius,ut Curius Dentatus Samnitum munera,sed Regis aurum, Regnumq. spulcntissi mum, cuius in partem recipiebatur, ne quid iustitiae detractum uideretur,aspernatus,dignus,cui hostis non modo captiuos ciues gratis restituerit, sed etiam eius ciuitatis optauerit amicus fieri,quae tantum sortita esset ciuem. At Gomaga,in maxima rei bellicae experientia,& suis,& exteris
carus, cum Mantuae annos triainta tres quasi pater im- perasset, in uiriali aetate
cessit, ab humana salute Millesimo quadrim sentesimo se ptuagesimo
15쪽
gnomentum adeptus , quod robore omnibus antecelleret, in lucta plane neminem parem habuisse dicitur. Nam, C. Milonis millimus, cum confiixisset, nemo uestigio educebat; manum tenenti, nemo digitum corrigebat. Simili robole ruille praeditum Tiberium Caesarem, narrant historici, qui articulis ita firmis esset, ut recens, integrum q. malum terebrarer;& pueri caput letaliter uulneraret, pollice solum, uel
impudico digito inflicto. Er t porro apud Carolum Quinimam
Imp. quidam statura gigantea . Ad luctam uterque prodit: res ante Caesarem acta est: spectaculum sane pulcherrimum; cum, quasi alter Hercules, Gonraga una cum Antaeo congressus uideretur;qui,terrae filius,cum terram attingeret,quod ab ea uim referret,iortior res libat. Verum Aloysj uirtus egregia in eo enituit dum ille immanem gigantem in aera sublatum ita comprensi, ut pallentem , animam q. agentem , prostrauerit. Hoc ses re agitatos equos exspirasse, ac saepe in fugae simulacro eundem uictore plausu exceptum fuisse, ferunt. Huius incredibilis animi , corporisq. fortitudinis multa illustria reliquit argumenta. Verum ego, in militari disciplina, non tam robur, quam bene positas uires, laudare soleo. Plurima sunt, quae in ceteris animantibus longe magis admiramur; In Ceruis, uitae diuturnitatem; . In Canibus,sagacitatem,&uim odorandi; In Aquila, aciem oculorum. Quis uero Leonem superaret aut robore, aut uirium firmitateὸ Ceteris concessit pelles, plumas, squamas,dentes, rostra, ungues,cornua; homini uero corpus exiguum, & iner- me Deus Opi. elargitus est; cui satis mens, qua his dominetur . Homo procreatus, ut Aegyptiorum, Chaldaeorumq. mysteria prodiderunt, rerum humanarum,divinarumq. nexus,& quasi Hymenaeus; ut intelligentia non humana modo spectaret, sed diuina maxime intueretur. Itaque in Aloyso Gonraga cum alia multa digna omni memoria commendare soleo, tum maxime,
16쪽
mo hominum Borbonio, comitibu3 Rethgiopis nostrae prurilius desertoribus, unus tali Mncipit , Cl mentem Septimum Pont. Max. S. Petri Suircessori: Christiq Vicarium, ueneratus,ad Vrb y erςm praesidis&s intum p duxi ars tutius in ea arce gehet i ad ego eo magis Misiqicuquud Clemens ipse ita Gona agae pietatem probatam, perspectamq. habuit, ut
se, ac rerum omnium summam ipsius dumtaxat fidei crediderit. Ob quod insigne beneficium Summos Pont. Aloysium totius sui exercitus Imperatorem creauit. Interiis impius ille,sane me rito, in limine exsecrabilis uictoriae occubuit: glande traiectus, in ipso pomerio,iacuit,non ueritus ad eos muros scalas applicare, quorum custodes Sanctos esse, tam multa probarunt testim nia.In eum ego sic aliquando carmine inuectus:
Moenia dum premeret ueteris Borbonis Urbis , Sulphureo exemplo fulmine caesus obit. Scilicet hoc ulta est crimen Roma ipsa, aditque, Vindicet ute'. homines,uin iret utcy. Deos.
At Gonet aga ad Vicum Valerium eu Villam Varronis,quam nostri Vicouarum,in Latio,venerat. Non procul hinc, in qu dam piorum uirorum coenobio, dum fessus proeliando ad mensam assidet,ictu bellici tormenti, fulmen belli, columen Italiae, dux Pontificii exercitus,robur Vrbis, splendor disciplinae militaris, occidit. Par quidem exitus mortis: quae & Regum, & pauperum tabernas aequo pulsat pede; at, quam dispar utriusque gloria)Ille,e moenibus Vrbis deiectus,a furiis rapitur; Hic,e militiae incommodis,quae pro Dei Ecclesia susceperat, inter piorumanus,ad triumphantem Hierusalem sublatus,pie creditur. De eo igitur dulcior hic cantus erit:
fureaq. disiectum fulmen in astra tulit '
Isequere,u erues Pactorem,ac Romula tecta, -- Occidis,cr propera morte peremptus Ouas.
Decessit Gongaga, annum agens trigesimum tertium : quae laus extrema prima omnium uideri debet, quod ea aetate, quae illecebris dedita est, ad ea traduxit, ex quibus maximus ad Remp. fructus manavit. Diserte Hippodomus ille Pythagoreus fundamentum Reip. in iuuentutis educatione constituit . noa
17쪽
io dissimulanter professus, illam, ueluti euersa totius aedificu basi, ruituram,si negligatur: Hinc illei
Et uero tales evadere solent homines, qualis fuerit primae aetatis educatio. Itaque felicissimus egressus ex
hac uita ad illum feliciorem Gonragae esertur in annum humanae salutis Millesimum quin gent simum vigesimum
18쪽
ERVM gestarum magnitudine clarorum Reingum gloria plurimi metiuntur ι habet tamen etiadomestica disciplina suam laudem. Ego uero nostatuo, an in Alphonso gesta bella maiora fuerint,an uirtutum, scientiarumq. ornamenta. Is, uultu pallenti,oculis coruscantibus, ut acerrimi
iudicij,acutissimis sententijs usus, primus Hispani generis stirpe Italiae inseruit Rcx adeo liberalis,ut, Titi Imp. exemplo, diem se perdidisse diceret si beneficium non dedisset; ita pius, ut, alia
quando , inter Missarum sollemnia, suborto terremotu, ceteris abeuntibus, solus ante aram relictus, Sacerdotem sacrum prosequi uoluerit; corda Regum in manu Dei esse, confirmans. Huc
pertinet C. F bii in superstitione ueteri diligentiai qui nobis in
nostra solida,ac uera,exemplo deberet esse. Is, ne diem sacrificio statam omitteret, in clivum Quirinalem, e Capitolio, a Gaulis obsesso,per medios hostes penetrauit, manu sacra ferens.C rerum uanus tanti Viri conatus. Longe laudabilior Gotof edus B leonius,Lotharingiorum Dux, qui, praemisso Salutis nostrae uexillo, priuata pecunia,triennium in barbara remotissina aq. rrigione Syriae,ac Palaestinae posuerat.Quo eodem studio compulsi s uni Conradus Imp ac Lodovicus Sextus Gallorum Rex,qui, dum domi omni rerum copia abundarent Mon dubitarunt,ut Catholicam religionem propagarent, Damascum usque penetrareo. Vt igitur ad proelia ueniamus ab Alphonso gesta,in quibus merat acerrimus.sica bello, quarumcumque iniuriarum alitus,totui se lenitati dabat . . Hunc, cum ab Hispania in Cyinumue nisset ubi urbem,Bonifacium nomine,oppugnabat, Ioana,quae. Ladis lao fratre extincto,ab Andegavensibus uim factam sustinere non poterat,rerum suarum defetis' rem accersit. Advolat Alphonsus magno cicescit ex Cymi fiucibusndoptatur in filium: consors fit Diadematis Regij Verum,ut:est muliebre ingenium uarium,ac mobilis semper Femina,olfi,nta repudiato,Renatum,
Andegauens uni filium in ullo post in filium uocat. Interim M.
phonsus exae lio. maiqrem gloriam refert. Tuneti Regem tribu tarium facit tum, in Nauruaniam reuersus , Africanam elassem
19쪽
arnia,& pecunias exponit. Quibus externis bellti hanc e iam lauream addidit,ut Vrbe Neapoli per aqua eductum capta,consensu eorum procerum, Rex esset acclamatus.Quod sceptrum eo potissimum nomine uidetur fuisse consecutus,quod is fuit clementissimus. sic enim in ueteri quodam uolumine legi, incIemetiam
Alphonsi Regis: quem hunc ipsum esse ut suspicor, ita carminis
plane suauis auctorem ignoro: ι ii iii i i durus inuolucres matri seruabat alumnos, lai l .s Edideratfetu quos Philomela pari. 1 - l . principis hos po tquam uidis clementia captos, in. Ziι Robruit matri pignora cara suae. i ,:2i a Mitιbi non aliter dent clementissime Regum,
Hac rerum gestarum Diria, uictis post Senensibus,ac Torentinis,ad Etruriae Principatum penetrasset, nisi satis putasset id Regnum Philosopho . Solebat enim is ab armorum strepitu ad suauissimum bonarum litterarum studium,ues uti in portum pacatissimum,sese reciperei. Horum plane Regum gloria illustris, qui in
ter arma litteras tractarunt,eataeq. studiose uerunt,perpetuis Scriptorii monumentis commendanda esset. RCornelius Scipio
Polybium,ac Panaetium, non modo domi aluit ι sed etiam mili tiae socios iste uoluit; cum quo merito Hannibal a Plutarcho coparatus est. Alexander Magnus, rebus publicis intentus, Homeri lactione Regias euras leniens,cum Thebas solo aequandas statuisset, Pi adari familiae,etu'. penatibus pepercit. Vespasianus, ingeniorum,& artium praeclarissimarum,liberali Caesaru aemulatione, patrocinio suscepto, primus e Fisco Latinis, Graecisqὸ oratoribus bis mille& quingentos aureos in stipendia contulit M. Antoninus Pius nobilibus disciplinis ita deditus. fuit, ut cognomento Philosophus diceretur, ac,postquam ad imperi u euectus est,professores artium publice audire, & eorum disputati nibus interesse uoluerit tae Rhetoribus, ac Philosophis non solusipendia,uerum etiam honores,ac prouincias decreuerit. Ath nas profectus, omnium disciplinaru magistros, habito delectu, instituit,annuis stipendiis ex publico assignatis. At Alphonsus, studia grauiora sectatus,eam adamavit sapientiam, quali unam, ceteria reb us conte*ptis,exquisierat adolescens Hebraeus, qua
20쪽
pulcherrima Sunamitis, cuius unius complexibus unice delectabatur sapientissimi filij sapientissimus pater. Haec est, ter quam Principes imperant,& potentes deciernunt iustitiam. Js locos humanae , diuinaeq. scientiae ita tractabat, ut non e Martis castris exstitise,cum interim ita in bello se gereret, ut nomis in armis uςrsatus fuisse uideretur. Hinc illa inusitata,&a paucis adamata patentis uoluminis insignia; quibus se confirmabat meliorem consultorem habere neminem. Hinc illa tam uaria doctrinarum lumina, quibus eius aula , veluti caelum sideria bus,collucebat; quorum fama ut celebris est,ita non debuit praeteriri memoria Timothei Masaei, Archiepiscopi Rhacusini, quem tanta caritate complexus est Rex, ut Archiepiscopum Neapolitanum esse uoluerit: quem gradum honoris clarissimum cum is recusasset, iussus est a Paullo Secundo Pont. Max. Rha-- l culam pari imperio proficisci, ut finitimas prouincias, pro-i: bata saepius in haereticorum pervicacia domanda. f. I uirtute, infide,ac religione instrueret,ac retine- iret . Neque flebunt posteri Giraldinum, l
. Ameria,peruetusta ciuitate Vmbriae, s. i. Oriundum, qui in Regis aula in.
ter uiros eruditos habitus. i i b; . i. est. Denique Alphon si suu ia im i sus ab his terris, l l f. magnasui .