Iulii Roscij Hortini Elogia militaria ..

41쪽

quae gremio Ieruas commoda tanta tuo.

Sed ualeat tandem Ahenobarbus, atque hinc abeat, qui, multis Italiae mari proximis regionibus direptis, triumpha tis more Byzantium ingressus, non multo post poenas t 'l' lit. Is,ad patrum suorum apud Inferorum sedes r aptus ,in aeternos cruciatus decessit, anno post i Christum natum, cuius barbarus impie', alumnos fuerat insecutus, circiter' in

42쪽

B A IAZET E S ITUR CARVM . TYRANNI S

At AZETES, Hildrin eorum Iingua, Caeli

fulgur, cognominatus, Solyinano interempto, ne in Imperio aemulum haberet, Amurat his patris mortem ulturus, ad eum ipsum locum , ubi pater fuerat interfectus,Marco Bulgariae Princiape, cum Servianorum nobilitate, in pugna trucia

dato,praesidiis omnibus potitus esti inde, per Pannoniam, Epyrum , Mysiam, crudelis limis factis excursionibus, c hristianos complures in Thraciam captiuos abduxit . Postea, subacta Graecia, Constantinopolim obsidione cingit. Quo tempore Reip. Christianae:ex Oriente Imperator in Galliam confugere coactus a Carolo VII. impetrauit Ioannem Comitem Niverniensem, Burgundiae Ducis filium , quem nonnulli nobiles,ac

leuis armaturae equites secuti sunt. Res minus feliciter nostris cesterunt ; tamen maxima strages palantium Turcarum, qui exploratum uenerant, facta est. Geritur id proelium Millesimo trecentesimo nonagesimoqui ncto. Ex Gallis trecenti tantum equites, ob diuitem uestium ornatum , auara crudelitas ad pretium redemptionis reseruauerat. Verum Baiagetes inter tot seruatos Niuernensi Comiti Regia stirpe, qui paene nudus comparuerat,& aliis quinque, quos ipse elegisset , ceteris omnibus taetrico, ac turbato uuliu ad unum necatis, dumtaxat prpescit. inter hoc nuccicaldum , Galliae Marescalcum, Mag. castrorum,ut uocant, staturae giganteae, uix lacrymis impetrauit. Omnes ducentorum millium aureorum pretio iedempti sunt, quos lacobus Mit1 lenaeus Princeps soluit. In exercitu Baia-etetis plusquam trecenta hόminum millia fuisse dicuntur, cuius alae curuatura ad Lunae speciem facta septem & ci amplius ni illiarium spatium occuparet. Hac potitus uictoria Tyrannus, ad c onstantinopolitanam obsidionem reuersus,uctores Graecorum delicias populabundus piaene det cuit. Cuius criminis impius dignas pocrias Iarioni. non multo post luit. Interea Euphra. tem transzicsusTaitici lanes,ut semper nouas sibi subiectas naia

43쪽

tiones intueretur utq. Emanuelem obsidione Iib aret, Arms'

niam inuiserat, ut eius saeuitia territi indigenae Imperatorriti ante salutare0t,quam asstra posuisse . Illuc quoque aduolauit Baiaretes. Constitit ad radices Stellaeisontis, cui ab Anti tauro ei obuerso spatiosissima quaedam planities subiacet. Hic olim a Cn. Pompeio Mithridatena,magnum Ponti Regem, nocturno illo proelio profligatum tradunt. Hic deuita, di Asiae dominatu decertandum erat: Baiaretes hoc consili j ceperat ut Celebinum ,&Mustapham a pugna summoueret, ut, se Perdi- 'to, superesset proles. Hi duo igitur praepotentes ,&longe ouantuin generosissimi Reges, suos strenue cohortati milites, ad pugnam parati erant ; ac,quasi de summa rerum dimicatura classise

cum exorsi, utrimque se incitarunt pari animorum. alacritate

Diu decertatum est, incerto belli exitu, sicut anceps bellorum euentus pendere uidetur. Sed,qui iam diu infinitis prope usisssuerat proeliis secundis, uictor exsistit Tamerianes. Hic eo spicatus aduersas copias,uexillis stratis partim caede, patim certando fessas, fractasque,minoremq. exercitus sui partem adhuc integris uiribus constare,sagittas expediri mandat. Contra Baiaeteres, Scythicae disciplinae non ignarus, hinc peditum , ii , de equitum alis in cuneum instructis, in postrema parte triariis. collocatis; ad sagittarum grandinem repellendam , in si ex is peltis, iubet, capita praemuniri. Sed telorum effusus imber tantam stragem edidit, ut tota fere immensa illa planities sanguine redundarit, Euphratesq. maiore sanguinis quam aquarum lui ad mare Rubrum dessuxerit. Scythae pauci supererant, fugaisbi consulere saucij, in colles Armeniae se se Icceperant. De- mum,inclinante Sole in occasum, captus est Baiaretes. Cuius rei nuntio allato ad Regiam, non solum Asia, sed etiam ij,quos

numquam Tamerianes aut bello lacessiverat, aut uiderat, ut Mosco uitis, quos a Tartaris Rha fluuius perpetuo aquarum cursu dirimit, terrorem incusscrit. Bis centena Tartarorum millia. eo in proelio a Turcis caesa referuntur, Turcarum uero suprascentum & quadraginta millia cecidere. Baiaetetem captum , uti ad ipsum reuertar, Tamerianes catenis aurcis religatum in ca-:ueam per totam Asiam, Syriam q. circumduxit, quem prius e sultantem Graecia uix continere potuerat. Non enim satura-

tua animus eius uidcbatur Turcarum clade, nisi ab ipso Palaete-

44쪽

ossa legebat. Reliquum uero tempus ferrea in cauea bestiarum more, conclusus , adestranduri rei uisi hucina harum spectaculunx' edidit. Itaque Palaetetes, maerore consectus, mortem sibi iesi met 'inprecabatur ceruice pluribari ictibuς ferreae coueaς ςlathris coptus , illis Qq. cerpbro, quod Aregnum avitum opilioni relinqueret. D nique illi mors ex his ad maiores mi-

ic , serias aditu M.fecit od sub Bo

45쪽

ARTHOLOM AEVS Bergomas, Paullo

patre , propinquorum insidiis interempto, mi- .ser ac profugus, S fortiana , ac Bracciana ca- stra secutus est. Is, postquam inii lippo Vicecomiti adhaesit pluribus in proeliis,illi operam suans niuiui singulari fidei integritate is a quo nescio qua suspicion Ieuissima in carcerem coniectus est. Defuncto Philippo, cum se Mediolanenses in libertatem asserui Lient, Gallorum Dux Alexandrinum agrum hostiliter uastabat. E uinculis dimittitur Barth Iomaeii ,ad libertatem, atque imperium. Ille in aciem inimicorum subito irrupit, ac, depraedatis tentoriis, R ainaidum, ducem exereitus'. ea in uincula conj-cit, in quibus ipse paullo ante fuerat . Tantum potest unius hominis deliberatio in rebus quantumuis desperatis. Sic circa Naupactum uictores Peloponnenses, Atheniensium classis declinata

in altum soluens fuga cum hostes in maxima securitate nauisantes conspiceret, in stationem ira depulisse ferunt, ut ex hostibus quam plures occisi, non nulli capti, di ad triumphum re seruati sint. Ac Fabius alio in proelio seruos, qui in exercituerant, in libertatem asserens, exitu belli commutato, Mithrida. tem , multis sitorum amissis, grauiter saucius, e castris se subducere coegit. Postea Bergo mas transtulit se ad Venetos. Ollium tranat, ut hostem ex Bergomati solo educat;&in agro No- uariensi ipsus exercitus ducem capriuum una cum quadringentis equitibus ducit. Cum uelo Mediolanum obsea isset, nurn- qua in enicere potuit, cum tamen artificio militari polleret, ut ' VOnnici uixi euocaret. Tandem cum cisortia paceminit Mil simo quadringentesimo quinquagcsmo quarto. ls omnium primus dicitur per Galliam Togatam Florentinorum ex- 'sulum bello flagrante in acie traxisse tormenta, quae ad tubae sonitum se se contrahentibus alis aduersus hostes dirigebantur. Iniquum sane inuentum, portentum immane, exsecrabile monitrum, malorum omnium Cilicina. Huius inluctae machi-

46쪽

nationis metu rim'praesidia; ac firmi lina propugnacula globorum impetu epertuntur, tremuntomnia, & ui occulte obluctante, immisiis tuini tari, pultae sementis, flamma effractis spiramentis, non moenia modo,sed urbes etiam exscinduntur. Non sative anteterraemotus .ae fulmina', quo m naturam haec imitata ad pernicieis notiam traxisiui 'Quam uero breuis, qu fugis', quam fragili est fiominum ulta , quot

eadem malis obnoxia iri, plerique experimur . 'Haec quoque ad calamitatum cumulum accersenda erant. His potitis, nullus plane relinquitur fortitudini locus. Quamobrem praeclare Hercules Arestinus, Ferrariae Princeps, sub quo ille militabat cum spingardae pil norit talis longitudinis glandem effundebat, calcane in detortisset ; Bergomatem acriter incusauit, qui uiros forte iugi, diaminicantes, inusitata , atque horribili pilarum procella sterneret. Quamquam iam usu didicimus , necesse esse, artem arte ludere, ne imparatos nos hostis praeoccupet, eor tua usum retinere, dum inuentum minus

probamus. Quam quam,ad Vrbium defensionem tormenta ante recepta suisse, alibi ostendimus. At Bergomas primus in acie, campum q. deduxit . Nec uero hoc solum artificium,sed etiam stratagemata militaria adhibuit; ideo Galeatius S rtia uultipem cauea inclusam obtulit. Cum ucro uiginti amplius annos Venetorum copiis imperio praefuisset, cum uixisset ipse septuaginta sex, Senatum Venetum ex quadrante heredem instituit, a Virginis partu Milles ino quadringentesimo septuagesimo quincto. Reliquit Bartholomaeus filias honestas, easdemq. nubiles quattuor, ex quibus, quae familiae Martinen-gae desponsata est , Bartholomaeum genuit , ab eius ducis nomine, qui parens deinde exstitit illius Prosperi Martinen gi, quo gloriatur Benedictinus ordo. hic adeo in Graecis excellit, ut maiorem nec praesens, nec posterior aetas uisura sit. Is, licet Italus, multa monumenta Graece de rebus sacris reliquit, unicus Pindaricae lyrae aemulus, & magister. In quem ego hoc carmen scripseram, quo tempore sub Nouembrem Vrbs

aquis obruta est. Ille uero in Quirinali in suorum coenobio quiescebati

48쪽

BARTHOLOMAEUS

LIVIANVS

ARTHOLOMAEUS Livianus, domo Al-

uiano , Etruriae opido, ob egregiam militaris

disciplinae laudem ad Atellam Apuliae uictis Gallis una cum Virginio Visino, a quo in fami

liam fuerat adoptatus, e liberiori custodia, cum ille misere in artiori ergastulo teneretur, in libertatem sese asseruit. Ab eo tempore compluribus in proeliis uersatus, illustrem Imperatoriae dignitatis laudem est consecutus. Magno Consaluo se se adiunxit una cum aliis Vrsinis: cuius arte, atque industria usus, cum primum pugnae praeludium edidisset, Gallos ad Lirim contrivit. Quo facto homo octiciosus dono illi dedit Vrbem S. Marci, in Brutti js, ueteres Carthaginenses imitatus, apud quos milites anulorum ornamentis donabantur pro expeditionum numero, in quibus militassent. Atque apud Iberos inualuit ea consuetudo, ut circa sepulcrum tot obelisci erigerentur, quot hostes ab eo, qui cecidisset, interfecti fuissent. Antequam a Consaluo , tanto duce, digrediamur, licet de eo alibi, nihil tamen est ta n tum,ut maiori non indigeat laude, more nostro insigne aliquid afferamus, cum sub eo multa praeclara gesserit Livianus. Ferdinandus, Apulia,ac Calabria non dum contentus, spe iam integrum Regnum hauserat. Itaque litteris Consaluum monet, sereret belli undique occasiones. Hic Armeniaco homini acri quasdam contumeliae faces admouerat. Non tulit ille. Eductis Gallicis copiis, Hispanos insitit coercere. Palantes, ac dispersos nactus, plurimos captiuos abduxit. Tradunt scriptores nonnulli, Consaluum ad singulare certamen Armeniacum prouocasse: sed hunc prouocatum pugnam detrectasse. Alij ferunt,ab Armeniaco Consaluum ad proelium inuitatum respondisse,se comparata ratione non temere solitum bella capessere. Penes quem horum fuerit uictoria,sit aliorum iudicium. Sane circumsertur, prope Patauium memorabile minime praetereundum, in quo plane Italis uictoria adiudicata est, neque ab re fuerit. gestum enim fuit sub Li-

49쪽

uiano Imp. Tres Hispani pedites, elati, ut solent, animi, Italos ad certamen prouocant,nulla omnino priuata simultate ;ut,si essent aliqui Romanae indolis, in Veneto exercitu in arenam descenderent, ac paribus armis pro gloria patria dimicarent. Livianus, cum multi certatim eas partes deposcerent, totidem manipularios expertae uirtutis emisit; qui, breui uno e tribus Hispanis interfecto, ceteris sauciatis,ac captis uictoriam cum plausu Italis pepererunt. De his hactenus. Iam Livianus ti Consaluo ad Venetorum stipendia uenerat, sub quo certamen singulare gestum retulimus: atque ad Cadubrium trucidatis Germanis, ac Tergello ueteri Urbe Maximiliano Caesari adempto , Petiliano Imp. ex S. C. socius adiunctus fuerat. Hoc tempore Pi- ramum Roscium auum meum Petilianum secutum multa forti manu gessis e nostri retulerunt: & eorum temporum galeae, to races,clauae,balistae, atque innumera armamenta adhuc habemus. Sed, ne a Liuiano diuertisse uideamur nostra caussa, satis

fuerit eius tacitam praeterijsse memoriam. Ad Medoacum Hispani, Germaniq. effusi, uillas, regio sumptu, avenetis patriciis substructas,uastabant,atque a praealtis turribus incendia ab ipsis ciuibus misere spectabantur. Decreto Senatus Livianus ad iniurias hostium uindicandas missus, milites cohortatur ad dignam Italiae nomine gloriam.Iam signa sustulerat: excitati erat ex agris coloni ipsi,quorum opera illi barbare deformauerant. Adventu Liviani imposuerunt incendijs modum Caesariani. Ad Abduam uero, cum a pugna abstinendum existimaret,uictus quidem est, sed non temere . Aderat Legatus Venetus, qui his uocibus Livianum arguit: Quid cunctaris inquit imperator. Insignis e manibus elabitur uictoria. Itaque iudicium Senatus

ueritus potius, quam certandum iudicaret: pareamus, ait, famae, &Legato. Captiuus in Galliam ducitur Livianus; qui, scoparum furculis pro calamo usus, tritoq. carboni adsperso uino in scabra, uitiq. papyro, rerum suarum Commentarios perscripsit. Triennio post liberatus a Venetis, in demortui Petiliani locum electus, omne lapidem mouet, ut eas Vrbes, quas Veneti superioribus annis amiserant, armis repeterent. Non sum ignarus, esse, qui tanto duci detrahant, atque intcr alia obijciat fugam, qua se Vicetia prosigatus Patauium subtraxit. Tu neumacm fugam, in bello praesertim timiditati ci ignauiae ad scri

50쪽

pseris Nihil rerum inopinatis, ac uariis euentibus,nihil tempori,

nihil locoru iniquitati relictum putas semper ne aut uincendum, aut moriendum eritὸ Neque interdum, bono si id publico fiat, se subducere non liceat,dum belli Mars est atrocissimus,atque undique horribiles tum procellae, tempestate sq. impendent. Placet ne ergo rem ferocius,quam consultius, gerere Num Duces Flaminiis potius,aut Teretiis,quam Iuliis similes esse malumusὸ quorum hic,cunctando,fugandoque,& in tuta se se semper recipiedo, Romanam, priorum Imperatorum temeritate prolapsam, restituit rem Illi uero,praefervidi utique animi, atque incos ulti, momento temporis se ,exercitusque, exitiabili clade inuoluerat. Proinde,ut non omnis omni tempore suscipieda pugna uidetur , ne in certam nostram, & haud dubiam Reip. perniciem feroces,

ac praepropςri ruamus ; sic quaedam, ut ita dicam, salutaris,& non reprehendenda fuga exsistit: ut mihi quidem perbelle, quisquis ille Regum fuit, cuidam eum cum suis effusius fugientem increpanti respondisse uidetur, Non se fugere quidem, sed

concitatiore cursu utilitates a tergo sitas quaerere . Post Livianus, spe Veronensis obsidionis ductus,in supremam ualetudinem incidit. Eo nemo melius disciplinae militaris leges percalluit,nemo fortius,aut uigilatius singula militiae munera obivit. Vnum & sexagesimum natus annum, equestri agitatione , atque armorum pondere, cum uiscera in herniam abijssent, incredibili dolorum cruciatu raptus est.Eius filia Isabella, matrona nobilissima, Aqua spartae dominatur,paene nonagenaria: me paullo ante per Delphinium,uirum eruditum,saluere iussit. Liviani corpus exenteratum,conditum q. aromatibus maesti milites perplures menses in castris solito praetorio retinuerunt, perpetuis tumulum flammis, continua arma- torum statione custoduum. Annus a Christo nascente I .uiani obitus narratur,Μmesimus quingent Iimus decimus sextus.