장음표시 사용
31쪽
ricoDelphinoἰquo nomine Principem, Regniq. successerἴ GaIli appellant.Idem carus Regi mittitur numerandis duodecies cεtenis misi. aureorum. Kal.Quinct.prima luce occasionem nactus
ad ripas Alduniae fluuii constitit in finibus Gallicae , Hispani-
eaeq. ditionis. Simul ac appensum, numeratumq. est aurum pu rum, Regulos incitato nauigio , cuius usus ad motum expeditior erat,auexit, & quasi noua regionibus illis , ac renascentia sidera reddidit Gallia,in iocos effusa ,domestica, externaq. pace laeta tristibus,ut res humanae sunt,miscet audij q. extrema nouus Iuctus occupat. Nam Lodovica Regis parens, magni consilij femianaclo ipso tempore e uiuis excessit. Interea Memorantius Caro- Ium V.Imp. salutat,eidemq. non modo liberum, sed etiam honorificum per Galliae fines aditum praestat. Pervaserat Parisios usque non falsus rumor, C ae furem passim expugnatis opidis uictorem appropinquare,tanta omnium perturbatione, ut Vrbs totius Europae amplissima,& copiosissima, in summa esset trepidatione. Iam incolae turmatim per Sequanam fuga sibi, suis q. consulebat. Nemo ex indigenis Gallis arma capere ausus,ut patrios
lares ab aductantis hostis iniuria discederent. Itaque,sol una qui per gymnasia liberalibus studiis operam dabant, arma sumplerant , praebente se eis ducem Caracciolo, Sergiani, Melphitani Reguli, filio, tui unus erat ex Scholasticis Parisiensibus. Is, uti militari patre genitus, armata manu studiosae iuuentutis, ea l. in cohortes digesta , tame urina par sustinendis hostibus uideretur: hoc nouo & inusitato armatorum subsidio populus confirmatus, tantum potuit unius Itali uirtus)fugam repressit. Ex quo patet, Franciscum Regem,dum studia litterarum fouet,non modo Galliam ornasse,sed inussitata arte defendisse. Postea pacis leges in tabulis descriptae , hinc atque inde, modo ad Caesarem, modo ad Regem eo usque delatae sunt, donec, consentiente utriusque uoluntate, & Caesar, & Franciscus condicionibus subscripserui, quae pari utrimque laetitia susceptae sunt. Ceterum Franciscus, decumbens,cum uitae finem praesentiret, postquam se Christiano ritu religiose a delictis expiauit, Henrico sit. pietate in primis commendauit. Ante quam haec gererentur, factum fuerat quorundam uasto consilio , ut a Francisci gratia decideret Memorantius: quo tamen defuncto, ab H enrico Regiae beneuolentiae restitutus,cum multa praeclare gessisset in obsidione Came-
32쪽
tacetis ceteriisq.Belgicis obsidionibus singulari rei mili ris gIo
ri spectarite Galliae nobimates, in sudis ino m mire exculta, M agister equitum est designatus. Id nimirum saepe conantur malevoli,ut,cuius ruinam quaerunt,eiusdem decus extollant ubla. rvmq. in altum pertimescant. Hoc tempore uigebat in Gallia pietas, quaestionibus de pollutis sacris decretis, contra impios quosdam,qui nidulum sibi indigni hominum congressu substruxerant. His Geneua Allobrogum perfugium fuit, quae pridem Romani Pont.iugum excusserat, & Petro a Bauma uiro clarisse. cuius ad hunc usque diem seruant peruetusta insignia, eius loci Episcopo,deturbato,qui ita se acrem orthodoxae fidei defensorem exhibuerat,in ea miserada sacrarum euersone. ut sacro Cardinalium Collegio merito paullo post fuerit adnumeratus. Murum narrant. lo. Andreas, eius loci primarius, ut aliquod despoetae religionis specimen daret, Senatui auctor fuit, ut, quae tabula marmorea in ara maxima fuerat, ad carnificinam adhibe retur. Sic sane,quidquid est apud nos sanctum, illis est exsecrabile. Fuit consilium consultori pessimum. Diuinae plane ultionis exemplum breui decretum factium in consultoris caput recidit. Nam sceleris conuictus primus sacratissimum lapidem taetro sanguine perfudit. At Memorantius is,de quo loquimur, acui Elogium iure adscripsimus, omni memoria digni Qui .
simus,egregio Regi suo nauata opera , in incre- .i:ldibili totius Galliae desiderio,& lacrymis, i iii ex hac mortalitate excedes, ad aeter tris et i nam uitam sibi uiam fecit, Anno , ' u Ili' a Dei para Virgine Millesi Inii Lir ni mo quingentesimo i dici A
33쪽
N T O NIV S Leua adhue adolescens ex Cantabria, Hispaniae militum ferocissima proui .cia,in Italiam uenit, Millesimo quingentesimo secundo, quo tepore equestri alae a patruo praefectus est. Interfuerat is Rauennatum bello sub Cardone: idemq. ad Papiae defensionem cum quattuor millibus peditum uenerat contra Gallos. In hac obsi dione plane probata est,si umquam antea,uirtus Leuae. Coactus est cudere ex argenteis uasis nummum,hac inscriptione, CAESARIANI'. PAPIAE . OBSESSI. M. D. XXIV
Praeterea,cum Germani stipendio efflagitarent, minitarentur que, ciuitatem hosti tradere, per litteras Daualum ea de re certiorem fecit,qui tunc temporis ad Laudem Pompeiam consed rat. Da ualus,& Moronus, quibus eius uictoriae maior cura in rat,cum nec praesentem haberent pecuniam, nec quidem, si h berent possent eo tempore Papiam deportare, sic uafre statuerunt. Deligunt homines duos,fide,& industii a singulari,qui cum equis uino onustis conserant sese in castra Regia, tria q. millia aureorum in cadis occluderent. Illi eam in partem flexerunt iter, qua propior erat ad urbem accessus; ibi q. tabernaculum figui, tamquam uinum ex taberna uendituri. interea litteris, ignotis characteribus notatis, Antonius Leua in Urbe de tota re edocetur. Ille, unde signum datum fuerat, complures milites ad leue proelium emittit. Dum in Castris ad arma conclamatur,tabernaculaq. loco suo tolluntur,simulato hostium meru, alter ex iis, qui deserendae in Urbem pecuniae prouinciam sumpserat, egra cado,acceptaq. madente pecunia, inter tumultum elapsus, Papia ingreditur,& ad Antonium Leuam adductus, significat, allatam pecuniam,si non quantum Germani optassent,certe quantum ducum,qui foris erant, illis satisfaciendi studium patiebatur. Hoc astu Germani, numquam amplius conquesti, uictoriam obsessi reportarunt.Inuentum Hieronymo Morono tribuitur. Is enim erat
callidi ingenij,etiam indagandis hominu consilijs perspicax.Hie
Rex Gallorum,magno equitum cataphractorum numero stip tui, dum suos a iuga copellere enititur,equo grauiter icto, a Cae
34쪽
sarianis capitur, statim q. Lanotus, qui casu eo aduenerat,corps ris proceritatem,& armorum pulchritudinem admirarus, iam se. qui esset, palam ferentem in potestatem recipit. Eodem rem p re Antonius Leua cum Germano peditatu Papia egressus, Gaulos a tergo caedebat, donec,fuga undique capta, nemo amplius e tanto exercitu resistere auderet. Ceciderut in ea pugna, partita ferro,partim fuga,Ticino submersi, ex Gallorum exercitu,supra octo hominum millia, eq. primoribus totius Galbae circiter uiginti, inter quos magnus scutifer Galliae, ac magister equitum numerati sunt;ex Caesarianis uix septingentis desideratis;quorue ducibus nemo,praeter quam Fernandus Castriola, in acie o cisus est. Tantum praedae,tum ex castrorum direptione, tum e
captiuis congessisse seruntur Hispant,ut, praeter summam laude, di gloriam partam, potentissimo Rege capto, eiusdemq. deletis copiis,ac recuperato imperio Mediolanensi,nulli umquam in Italiam milites ditiores effecti sint.Cum uero ad Laudem Pompeia Leua traduxisset exercitum, Franciscus Sfortia, qui ob aduersam ualetudinem bello interesse non poterat, Io. Paullum fratrem cuduodecim peditum cohortibus reliquerat. Vix a Caesarianis circumsessa fuerat ciuitas, cum Leua fetialem una cum tibicine adposcendam Vrbem,uti Caesari debitam,mittit. Ad ea Sfortia respondit, ab ipsomet Antonio Leua,dum Papiam tueretur , didicisse se,quam decorum sit,hostium minis non terreri.Cupidus L ua ostentandae militum suorum uirtutis, post quassata machinis bellicis aliquandiu moenia, Hispanos,quorum uirtuti plurimum confidebat, ad murum , qua maiorem ruinam fecerat, praemi tit. Hi,scutis ingentibus tecti subsequetibus stlopetiariis, signa inferre intra Vrbem, propugnatores e muris deij cere, suis'. aditum aperire,quam maxime nituntur. Contra, Insubres, praeter plumbeas,ac ferreas pilas,quas tormentis emittebant, saxa ac sudes in Caesarianos deij cere. Cum supra hora tertiam atrociter pugnatum esset,nox inaequali iactura proelium diremit Post recesIum Ducis Brunsvicensis,cum summa rerum ad Leuam redijsset,relicta iam dudum Laudensis Vrbis obsidione, Marignani castrametatur. Longum esset omnia persequi. is,uel sola lectica in- uectus,acies hostium saepe fudit,unde, quasi e specula, nauclerus uigilantissimus,totius exercitus gubernacula dirigebat, cum uniuersae Insubriae praefectus est. Increbuer i interim rumor,
35쪽
Turcam magnis uiribus Viennae moliri exitium, paucorum dierum itinere abesse. Carolus. Ratisbona soluens,per Danubia illapsus,in Germani iam uenit.Omnium remedium aerum inarum Hermani in eo uno collocat .hx Italia uenit Antonius Leua, qui riter ueterani robora excrcitus Vrbi praeficitur. At barbarus,uix cotispectis Christiaritalona in is urbibus,animo concidit. Vigil har erit in superni nuntinis aequitas, quae labantibus p ijs praesto es e solet.ille, pestilentia pluribus ex suis occisis, equis permut iis, uelox sese ab adspectu Germaniae subduxit,nulla re amplius memorabili gesta. Expugnato denique Tuneto, Leua auctore
Caesar eundem in Prouinciam ad Galliam expugnandam a Mduxerat;cuius intolerandi totius corporis, omnium l. prope a ruum dolores, ita animum Leuae fatigabant, ut uiribus elisis ad immunem huius nostrae mortalitatis linem pertraherent. Ad aquas Sextras, in castris,annum natus quinquagesimu in sextum,
C ID. ID. XXXVI. humanae salutis occidit. Inde in Italiam ad templum S. Dionysij penes Mediolanum insigni sepulcro conditus, rolicto alio, quod uiuens sibi destinauerat apud Lutetiam Dionysiano in templo,addito elogio,huius uitae exitus non ignahas.Cui ego id addidit i lim
Nobilis hexaphoro uehitur:non arma mouere,
Non coba ut manibus proelia Leua potes. a Mente uigethla,pugnarsine corpore in hostem ' Praecedit miles ubsequiturq. ducem . Mirandum,si non Leuae resonantia tela - In cinere exstam Gaza tota tremit . . d .:
36쪽
t ANVS Cybo,quem alij Aaronem, Francis.cus Maria Cybo uates insignis Aruntem, ab ipsosacro fonte, quo infans Christiano ritu ablutus est a patre Mauricio appelliatum tradunt historici, prudentissimus idein fuit, ac fortissimus. Frontis honos, atque oculi indices animi in rebus agendis singularem integritatem praescferunt. Et uero naturae dona, atque insignia peruetustae Familiae superauit Aranus, es citque,ut plus illi uirtus, quam maiores sui ornamenti addi .disse uideretur. Nos summa attingemus maturioris aetatis, eaq. dumtaxat,quae apud exteras gentes facta accepimus. Nam domestica & ea iuuentutis robora partim gloriae inimica obliuio stentio inuoluit, partim ueterum annaliu monumenta apud suos,
historiae dest uitae magistrae, studiosos asseruari non dubito. Annus uersabatur a Christo nato Millesimus quadringetesimus quadragesimus,cum a Repub. Genuensi cum classe ad Neapolis subsidia mittitur, dum inter Renatum,& Alphonsum de Principatu dimicaretur. Nam Ioanna Regina Andegavensium partium ducem,ipsumq. prouinciae Narbonensis Regem , peracerbis latis offensionibus,nouo adoptionis iure,ad Alphon si contumelia, in Regnum euocarat.Vbi Vrbem attigit Aranus, incredibili la titia excipitur.In eo bello omnia,quae a summo duce munera postulantur,ea Ditissime praestitit,usque eo, ut Renatus, Neapoli
potitus,eum Pro rege haberi uoluerit. In potestate amplissima constitutus nihil habuit antiquius, quam iustitiam retinere. Cum uero summa fide omnia administrasset, retulita Rege insigne Pavonem, symbolo Gallicis litteris expresso, quod Latine sonat, sidera rebus omnibus praestare.Id,qui ex Familia secuti sunt, retinuerunt semper.Inter quos, Ligurum decus, & litterarum patronus unicus, Albericus Cybo , auita Familiae decora augere, &ornare non desistit: quem materna hereditate Marchionem Sacri Imperi, Principem,Innocentij VIII. pronepotem, ad Pedes Vrbani VII uix creatum item α ereptum exspectabamus: cui Pont. Max.a Deo Opt. Max. ad Ecclesiae suae gubernationem admirabili Patrum consensu electo, ut assinitate colunctus erat,
37쪽
copiose exponeret. Porro Fidelitatis symbolum, galeae Arani incisum, merito dignissimum fuit, ut ad perpetuam posterorum
memoriam retineretur. Fides cnim est sanctissimum humani psetoris bonum. Nulla haec necessitate ad fallendum cogitur, nullo corrumpitur praemio. Ure,inquit,caede,occide: non prodam; quia, quo magis secreta quaeret dolor, haec illa altius condet. Haec fundamentum iustitiae , haec di istorum, conuentorum q. constantia , ac ueritas, qua nihil uehementius Remp. continet, cum,sublata fide,nihil stabiIe rester,nihil firmum,aut diuturnu. Hac amplexus Aranus unam maxime est. Cum enim triduanae
indutiae indictae essent,ac Neapolitani milites ad excidenda ligna uallis fuissent egressi, non nullos ex hostibus Viros nobiles captiuos in Urbem traxerunt. Id ut accepit Aranus, exclamauit, ius uiolari,fidem etiam hosti seruandam eo, restituendos captiuos cinique agi. Verum,cum nullum Rex nec precibus,nec monitionibus locum reliquisset, Aranus, collectis suis, armatus in Regiam uenit: ubi,sede reditu ad suos deliberasse,ait,deserturumq. omnia,nisi libertati restituerentur hostes,qui sub fide publica abducti fuerant. Itaque Rex, non ignarus, quantum sibi opus es et opera Ariani, eo laudato, captiuos amandauit. Belli exitus is fuit,ut Alphonsus,Vrbe Neapoli per aquaeductum capta, Renatum amissis copiis, in arcem compulsum, regno deij ceret, ac Ioanna defuncta gloriosum triumphum duxerit. In ea pugna, cum Regis partes acrius tueretur, Aranus, uulneratus ab Alphonso, capitur,curatusq. diligentia plane Regia ad suos liber dimissus est. Hoc tempore Res p. Genuensis, ut foedus cum Alphonso iniret, Aranum misit: quod ille non sine magna diis cultate, ut hoc genus negotiorum ferre solet,impetrauit. Ita uero se prudenter gessit,ut,licet aduersas partes,ut belli natura ferebat, secutus esse a magno Alphonso,quem saepe armis laeserat, saepe in uitae discrimen adduxerat honorifice, ac splendide in aula exciperetur ijsdem honoribus, quibus a Renato ornatus fuerat ; in
tori etiam quadam beneuolentia, qui in eius fide tantum posuerit,ut se, suaq. illi omni genere liberalitatis crediderit. Paullo post Cabsti Tertii Sum. Pont. creatione secuta, licet aetate grauis,tanti animi fuit, ut Deo omnipotenti uouerit, bellum se aduersus Orientis Tyrannum suscepturum. Vt autem,quod promi-
38쪽
serat, re ipsa praestare posset,per uniuersam Europam concionatores transmisit,qui Christianos homines animaret;&, quidquid facultatum,& opum haberent, ad taηtam expeditionem conferrent. A lphon sus Rex,& Burgundiae Dux, Crucis signo suscepto, se quoque in hostem ituros, profitebantur. Haec dum soris parantur,ad urbanos tumultus sedandos , retri nedosq. Romanos ciues
in ossicio accersitur a Calisto Aranus. Quem hominem facile quidem petenti Pontifici concessit Alphonsus; aegre tamen uel ab eo diuelli,uel ipso absente Regnum suum regi posse arbitra- 'batur. Creatur dissicillimis temporibus Senator Vrbis a Pont. Max.quae dignitas illis saeculis maioris fuit honoris, & oneris, quam quis existimet. Argumentum esse potest eius integritatis Innocentii VIII. fili j,cui nomen fuit Ioannes Baptista, post annum circiter trigesimum secuta creatio, ut, quam in patre Roma experta erat fidem in filio non dubitaret. Simile scribunt historici de Honorio I V. Sabello Romano Pont. cuius pater Pandulphus Senator Vrbis tantae seueritatis, ac iustitiae fuisse dicitur, ut, quoties Romani ciues Vrbem purgare sicarijs statuissent, non alium Senatorem,quam Pandulphum,exposceret.Exortis Neapoli nouis tumultibus,a Rege reuocatur ijsdem honorum gradibus:quasi eo absente Regnum suum stare non posset. Paullo post uix enim ad Regem peruenerat Capuae,morbo correptus, decedit, natus annum sexagesimum nonum , Millesimo quadringentesimo quinquagesimo septimo . Nos tumulum hunc Ca. ae essinximus:
His,ubi Vulturnus placidis interfluit undis, i Vrbsq. potens armis tostit in antra caput, Lumina in obscuram noctem sine uulnere Aran Claudit,qui belli pacis amatis erat. a Puctris titulus,decorat quem Dardanus auctora
In patriam ut pietasse et in una deu
39쪽
RIA DENUS Ahenobarbus,a colore cognominatus, Mitylenis,in mari Aegeo,insula,oriundus,maritima classe insignis, Horuccio Fr. qui, in terrestri acie peritus , ad cubitum ferrea ma-
nu alligata, cum Numidis perpetuis bellis se
exercuerat, in Cirthae Iuliae Coloniae regno successit. Naualem pugnam secutus, huc atque illuc oberrans, collatis praedonu audacissimis,insignis archipirata. insulas omnes H ispaniae, atque Italiae Mediterranei maris ad unum uexabat, Calabriam ingressus, Thebas Lucanas expugnat, nostrorsi nauibus septem igne absumptis. lnde Procytham insulam, ac ea prope omnia litora ad Anxuris usque partes populabundus a nauigat. Hac arte piratica nomen sibi facit apud Solymanum, a quo classi praefectus, Mulea si em, Tuneti Rege,societate simulata, sedibus suis depellit : quamquam non diu eo Regno potitus est . Muleasses,abscondito Tuneti auro,ex ulteriore Numidia, exiguo suorum comitatu, ad Caesaris castra confugit. Sedebax in sella Regia Caesar in medio Praetorio: admittitur Muleasses,
suo cultu mitratus,cui lintea fascia a mento demissa guttur praecingebat δε tibias talaris adornabat uestis,e serico uiridi,& cyaneo discolor. Erat is procera statura , subfusco uultu, plane l. virili; sed oculorum acie ita immani,uissem pei pectantcs atrocius contueri uideretur. Quod uelo mirandum fuit, ut in armis egregie exercitatus in acicin prodibat primus, ita per otium cum Philosophis de natura uniuersi, de motu caeli, influxuq. siderum , crudite, ex Averrois disciplina, disputare solitus crat. Postquam exosculatus est Caesaris dcx te ana, tapcie substrato humi,collectis crin ibus,more patrio, sed ens, per intei prete perorauit. Huic Caesar copiose omnia pollicitus, Regia plane laospitalis munificenti ac munera exhibuit. Apparatur paullo post classis: expediuntur auxilia expulso Regi. in constetia tantam fuisse narrant glandium procellam, ut ante congrcssum trecenti amplius ex barbaris occiderint. Ariad cnus, ira dentibus infren-dciis, multis q. simul disti adius curis, se ipso factus atrocior, seruos Christiani nominis, circumposito, atque inccso summotorio
40쪽
tvulnere,ad unum omnes in ergastulis cocremasset, nimii saetis Smas ab exsecrabili consilio auemsset. Fugientem ad Plippo- Vrb ni . 5.i Aug'ri' inolriine celebrem, sequuntur ducein usu Turcasum agmina i In ea Solymanus, de Italia.pem turtanda cogitans, maritima c. elasti. hominem a p a Piscit. quo auctorς mpxima luasi na inferti lapygiae, acti Sallentinis. In Iapygia qius gentis nemine rita sunt. yrcana Ontoria; hic Calypso, ab Homero dicta Ogygia, hic Lacinium promontorium lunonis, hic patria Milonis Crotoniatiscaelo saluberrirna, ut scri . bit Plin. lib. secundo histi suae, cap. 8 Et mihi retulit Audoenus Lodo ulcus Britannus, qui uichobilissimus, idemq. religio. sissimus, non desistit eam fidei suapregionem creditam in fi de instruere, exemplo promouere , ac salutaribus uerae doctrinae praeceptis, quod est Episcopi munus insigne, ad pietatem accendere. Is mihi retulit, fama loci haberi, Tribifacij, Pomponii Laeti solo patrio, in ea Ahenobarbi ferocia ipsarum mulierum praecipue robur enituisse quae non minorem Iaudem, quam uiri, in patriae defensiqne retulissent, eius facti insigni ad posteros commendata mensoria frugatus igitur Ahenoba bus, Isthmum Corinthiacum, ac Neocastrum in Dalmatia expugnat; quo loco plurimi ex nostris forti animo gloriosi occiderunt. Prope Nicopolim, ac Corcyram, licet inferiori classe, superior celebratus esit A scriuio uero, siue Chirinio, Benabi opera pulsus, in Galliam nauigat,cum Polino, Praesecto Regio, ad
Nicaeae obsidionem. Tum, ad Ilvam reuersus, ac Tyrrhenum mare excurrens, Telamone portu in Etruria Occupato ueteres
iniurias ulciscitur impius. Hinc Liparim,ac Putcolos diripit, cuius loci nobiliis ina monumenta praeter nauiga,, sinc laude praeterire non possum:
H ic uires natura suas expressit, or auxit
Ilia homines miserata cauis e rupibus undam Elicit, inatam qMa trahat aeger opem . ra uererum monumenta uirum,sagna,antra acvscr.
Ostentat, vini, templa , theatra, fora. mbarum claro tollit se gloria caelo.