Caroli Rabbii Bononiensis ... De mathematicarum disciplinarum ad theologiam utilitate isparumque in ea usu dissertatio ad reverendissimum patrem d. Guidonem Grandium ordinis Camaldulensis ..

11쪽

Non debet bis labor meus cui- quom pigro, aut multum d

cto victri superfluus, cum 'multis impigris, multisque inictis, inter

NON parva ex

parte fit -- cessariuS.

D. Augustin. de Trinit. Lib. 3. Pr m.

12쪽

Theologia gravissima praestantissima Selemtiarum eget paediae alicujus I. Ad quam non pertinere Mathematicas disciplinas opinantur multi II. III. IV. V. Pertinent timen: quod osendere es suscepti operis prin positum G. UICUMQUE ad Theologiae studia se confert, ille proefecto magnum opus &arduum aggreditur i, cui rite utiliterque obeundo, animum a pluribus impedimentis liberum afferat oportet, multisque cum artibus tum Virtutibus excultum. Τ on enim , ut Optime Nazianzenus, cujusvis ende. Deo disserere e dicon adeo vilis , ac

13쪽

protrita haec res ect, D eorum qui bmmi adhuc reptant. Quippe eVolvendae sunt, ut de ceteris taceam, rationes altissima caligine mersae, & ab omni sensu longe remotae, puraque, quantum fieri potest , in luce locandae, ac

invicem referendae: Tum ex illis, tamquam eX principiis, atque ex earum collatione est colligendum , quae omnia magna quidem utilitate fiunt, si recte :sin autem secus, magno, ut saepe damno , semper multo animarum Periculo . Quae autem Virtutes, & quae artes divinam scientiam aggredienti necessariae

sint, non hic singillatim prosequemur ;nam cuncta fuse in Dissertatione de idoneo Theologiae Auditore complexi sumuS . Nunc aliquam paediam ad Thoologiam praemittendam supponimus; id unum in Disceptationem, quaestionemque Vocantes, An Mathematicae Disci. plinae haberi debeant in numero Sciem tiarum , sive Artium ad eamdem' padidiam pertinentium. II. Quam.

14쪽

AD THEOLOGIAM UTILITATE CAP. I.

II. Quamquam si suis Mathemati. cis scientiis honor staret, non esset hac

de re ambigendum . . Verum nescio quo

fato nobilissimae, ac maxime utiles facultates ignorantur passim, & negligum tur. Hinc plures eas aestimant tamquam artes ludicras, & voluptati in se Vientes ', propterea dicunt a Theologo , hoc est gravissimarum rerum studioso, contemnendas, imo fugiendas: quippe quibus nil aliud muneris sit, quam gravissimas cogitationes & maXime necessarias perturbare atque impedire , dc mentem inutiliter detinere . Hoc asseruisset sine dubio Epicurus, solitus, Tublio teste, contumeliose Vexare imbutos Mathematicis, cujus Discipuli laudarunt Apellem quemdam, mirumque in m dum admirati fuerunt, eo quod a Mathematicis disciplinis abstinendo, purum se conservaverit. Aristippi etiam nescio cujus Sophistae meminit Aristoteles, 'in C cui

15쪽

cui visa sunt Mathemata nullam habore demonstrationem boni , scilicet, ut interpretatur Syrianus, utilitatis. Sed

horum meminisse non oportet: nostros referamus. Eusebius putavit Mathematicas nihil ad pietatem conferre ; &hic unus est eX antiquis in nostras scientias minus aequus: nam Augustinus ubi asserit Astronomiam valere magis adeXercenda ingenia, quam ad illuminam das vera sapientia mentes , & Hieronymus cum inquit Geometriam esse scien. tiam Veritatis, non pietatis ', satis commodam explicationem admittunt, quam infra suo loco afferemus: adeoque non debent numerari inter illos, qui Matho mata putant a Theologia prorsus aliena. Inter inferioris aevi Scriptores occurrit Joannes Picus assirmans Mathematicam non facere Sapientes. Quamquam hoc ejus dictum posset explicari Clarius in Thesibus, quas publicae dis

16쪽

AD NEOLOGIAM UTILITATE CAP. I.

putationi proposuit, nostras scientias rejicit . Ubi enim de inthematicis lGquitur, Conclusiones statuit, aliquas qubiam satis leves, alias vero nostris disciplinis etiam injuriosas. Talis est prima, non sunt Perae scientiae sdc quarta , subjecta Mathematicarum , sabsolute accipiantur, intellectum non perficiunt . In cujus tamen Thesis secunda parte, quam infra afferemus, nobis fa-Vet : adeo veritas saepe , etiam invito

pectore erumpit. Sed suum sensum clarissime exposuit Conclusione sexta, quae est hujusmodi, 7Nihil magis nocivum in Theologo, quam frequens V a fidua in Mathematicis Euclidis exercitatio. Patrui opinioni adhaesit Jo. Franciscus EXam. Vanit. doctrinae Gentium, & de studio Ρhilosophiae , ubi inquit, Quaedam Philosophiae partes habent a nititem cum Theologia , ut Phlifica , Dialectica ,

17쪽

Alexandrum Ρiccolomineum : quamVis enim exiguo libello conatus sit disciplinis nostris eripere laudem antiquissimo jure sibi debitam; nempe quod earum demonstrationes perfect ae, &, ut ajunt Peripatetici, potissimae sint, quod Smiglectus quoque aetate nostra attemtavit) nihilominus diserte adeo Mathesis utilitatem depraedicat, ut nulla ratio ne tamquam adversarius habendus sit. Verba ejus inferius dabimus. Adversarius quidem habendus Bened. Ρ Terius egregias artes quodam supercilio despiciens : quem , ut & supra relatoS, si quis interrogasset num futuro Theologo eXpediat operam dare Mathematicis, puto confestim responsuros fuisse, aut nequaquam, aut minimo & propterea contemtibili fruetu. III. In quem errorem sic appella re liceat inciderunt nostrae aetatis homines cetera eruditi, P. Mabillon

18쪽

agens de studiis Philosophiae Monacho

conVenientibus , Incongruum es, inquit, Matheseos sudium Monachis, eo quod ν, deantur disciplinae curiosae , quae nimium etiam disrabunt, itaut surripiant facultatem vacandi iis, quae Monachorum magis sunt propria . Haec Vir alioqui magnus; condonanda, ut censeo, homini legem do plurimum , minimum contemplam do assueto. Quin puto haec eadem ibli excidisse : nam Veritate compulsus subdit , Proderit tamen Geometriae principia non ignorare, Si quatuor regulas Arithmet,

eae Idem judicium tulisset Vandosalvus sentiens Mathematicos parum feliciter in re sacra versari: qui enim id opinatur, profecto judicat Mathematicas nihil ad Theologiam conferre. IV. Sed hos utruinque ferre possumus, nam non omnino disciplinas noestras a Theologia semovent , aut semovent tantum ut alienas . Iniquius

erga illas se gerunt Robertus Sibbal- dus

19쪽

dus, dc Petrus Poiret. Ille non multis ab hinc annis opusculum in publicum ejecit, in quo deridet Euclidem, Archimedem, Nev v tonum, illorumque inventa ludibrio habet, & nugis ac deliramentis amnumerat . Ea nullius usus esse contendit

scribenti naturalem historiam . Quid putas illum dicturum si postulasses, an

Mathematicae conferant supernaturalia

tractanti Θ Ρaribus , imo asperioribus conviciis Ρoiret onerat nostras disciplinas, dum non solum illas despicit tamquam inutiles Theologo, sed procul rojicit velut infelices omnino, & perniciosas: Usque adeo libido contradicendi cuidam sectae Philosophorum abripuit hominem non prorsus ignarum i Qui fouete plures in suum errorem traxisset: sed beneficio divinae providentiae crediderim permissum, ut iisdem prope injuriis notaverit Metaphysicam, scientiam juxta Platonem, & Aristotelem, totamque Peripateticam Scholam, omnium huma

na a) V. Arobi. Piscar. dissert. de legib. Hist. M Cuic rationat. Diqiij so by Cooste

20쪽

AD THEOLOGIAM UTILITATE. CAP. I. 23

narum praestantissimam, ac Theologiae, siqua alia, maXime utilem, ac necessariam. Quibus tandem apud probatos viros hoc est consequutus, ut sese inimicissimum testem adversus Veritatem pro

dens , & judicium quod protulit, &

fidem quam exigebat, penitus elevarit. V. Ceteros facultatibus nostris, Vel egregiis earum Doctoribus, sive omnino , sive aliqua ex parte infestos, ut Sextum Empyricum, se stamque Pyrrhonianam scientias omnes auferentem ἔimmodicum sui laudatorem Thomam Hobbes ε, ingeniorum Censorem saepe audacem, saepe ineptum Claudium Ver-derum , dc siqui hujus farinae alii sint, neque nominare necessarium duximus. VI. Sed hoc duximus dicendum, me judicasse semper, in maXimo ac a-Perto errore Versari eos, qui ita sentiunt:& hujus eram sententiae etiam tum, quum vix nomen Mathematicarum audieram. Censebam enim ., ut in republica hominum, sic in orbe scientiarum