장음표시 사용
301쪽
DE RE METALLIc AHac etiam recentior & utilior est sexta talis materiae lauandae ratio: du conficiuntur capsae:in quarum utran aqua per canaliculum influi e cai litransuers
302쪽
transuerso, In quem fistula uel canaliculus eam deserens exonerat, deductiat materiae batillis serreis a duobus adolescentibus agitatae & concussae pars qper ferreas laminas foraminum plenas uel serreos cancellos penetrans decladi siex eapse in obliquis canalibus defluit in alterum canalem transuetium,et ex eo in aream longam pedes septem, latam duos Sc dimidium : in qua rutro ligneo a praeside rursus agitatur ut pura fiat: id autem, quod cum aqua delas psium in subiecto canali trasuerso uel in recto,qui ipsum excipit subledit teratius adolesces rastro bidenti radit: quo modo lapilli sidunt, arenam inanem aqua rapit in rivum. Vtilior uero haec lauandi ratio est: nam quatuor hornis nes munus in duabus capsis lauandi exequi possunt, cum proxima geminasta sex requirat: duos enim adolescentes, qui materiam lauandam in laminas inriciant,& batillis serreis agitent: duos item, qui arenam cum lapillis nigrismistam sub lamina rutris ligneis crebro trudant, & in supremam capsae paratem pellant: duos praesides qui lapillos nigros eo, quo dixi, modo puros faciant. Veiam laminae foraminum plenae loco nunc in capsis infigunt cancellos,qui ex serreis filis tam crassis, quam secalis calamus est, constant ne uero depressi pondere sinuosi fiant eos tria bacilla ferrea, quae ipsis transiuersia substernuntur,sustinen t: ne batillis serreis, quibus agitatur materia lauanda, a terantur,eis quinq; uel sex bacilla ferrea superimponu turrecta 5 ad capsam assiguntur,ut batilla potius ea quam cancellos atterant: qui ea de causa diuistius quam Iaminae durat: ipsi certe integri manent, ato etiam in bacillorum attritorum locum alia facile reponi pollunt.
Misidas A. Caralis transuersus B. Alii Lo canaliculi C. Capsae D. Lamina E. Cancelli P. Batilla G, Alter Onabstransissus Η. Area I. Rutrin ligneum Κ. Tertius canat straUaesas L. Canalis rectus Μ. Rastram tridens N.
303쪽
DE RE METALLI ea Septima lauandi ratione lotores utuntur, quum mons eo loco, quo in se cocinet lapillos nigros, uel auri aliorum ue metallorum ramenta, rivo caret.
Tune enim lotores, in declivi, quaeri subiicitur, parte fossas saepius plures quam quinquagita agunt, uel toridem lacus faciunt, longos pedes sex,latos tres,altos dodrantem: quorum alius ab alio non ita longo interuallo dis euitam his temporibus, quibus torrens ex magnis & diuturnis imbribus orsius sertur per montem,lotorum alii in sylva materiam metallicam ligonibus latis fodiunt & in torrentem trahunt: alii torrentem in fossas uel lacus de uant: atri radices arborum fruticum, herbarum ex lassis uel lacubus, lignessiurcis septicornibus eqciunt. Postquam uero torrens delapsus est,iapillos nigros uel metallorum ramenta, quae in lassis aut lacubus impura resederunt, batillo exemptos faciunt puros. Lacin A. Torrens B. Furcasepticoma c. Fatissum D.
304쪽
octaua ratio proximae non multum dissimilis, etiam in regionibus, quas Lusitani in sua potestate & ditione tenent, est usitata. In montium charadris i& deuexis atque concauis locis ex ordine plures fossas profundas agunt: in quas aquae uel ex nivibus solis calore liquefactiis 8c delapsis, uel ex imbriis bus collectae simul cum terris 8c arenis rapiunt, apud alios lapillos nigros, apud Lusitanos auri ramenta a uenis fibris resoluta : quae quam primum aquae torrentis omnes defluxerint, lotores ex lassis ehciunt batillis ferreis,& lauant in area trita.
nicharadra a. Fosse B. Torrem c.
305쪽
D At Poloni in eanali longo pedes decem, lato tres:alto unu & quadratem, lauant impuram plumbi nigri uenam dilatatam: etenim cum terra sere lutea est permista, quam argilla tegit uda & arenosia. Ita ea prius, uena posterius effoditur quam ad riuum uel flumen adue stam et in canalem in quem aqua canaliculo immittitur, coniectam lotor inseriori canalis parti insistens eruit rutro angusto & ferme cuspidato: cuius ligneum manubrium ad pedes deacem longum est: quo modo aqua terram rapit in riuum uel flumen, galena in canali subsidit: eam denuo semel aut his eodem modo lauatam facit pi ra deinde sole siccata in pneum cribrum inlicit:at minutula, quam transmittit,a maiuscula separat: quarum haec in crate,illa in sornace excoquitur. Canalis A. Canaliculus B. Rutrum c. Cribrum D.
306쪽
Atque tot sunt istius generis lauandi rationes: torrendi uero una potissio mum usitata citae cremandi: lapilli nigri ignis ardore torrentur: & quidem in fornace simillima furno. Torrentur autem si caeruleus color ipsis insede, rit: uel pyrites,& lapis ex quo serru conficitur, cum eis fuerint peralisti. Eteis nim caerulei non tosti plumbii consumunt: pyrites 8c alter lapis nisi in istius, modi fornace in fumum evanescant, plumbum candidum, ex lapillis nigris confectum maculosum fit. Lapilli uero inhciuntur uel in posteriorem fornacis partem uel in alterum eius latus: illo modo ligna ponuntur ante eos hoc prope: sic tamen ut ne* titiones nem carbones in ipsos lapillos incidat, aut eos attingant. Accensa ligna gubemantur rutabulo quod ligneum est: lapil. Ii modo agitantur rastro bidenti, modo rursus aequantur rutro: quorum uetrunque ferreum est. Minutuli autem lapilli minus quam mediocres: atq; hi rursus minus quam maiusculi torreri debent. Quonia uero, dum sic torrenis tur lapilli non raro quaedam materia confluit lapilli tosti iterum in canali devexo lauandi sunt. Eo enim modo materia quae confluxit impetu aquae des fertur in eanalem transuersum : ubi colles ta molitur: ac rursus in eiusdem canalis area lauatur: qua ratione id quod metallicum est ab eo quod caret
307쪽
xs 2 DE RE METALLIc AFornax A. Eius os B. Rutabulum c. Rastrum bidens P. Rutrum s. At panes ex pyrite uel cadmia uelaths lapidibus aerosis conflati cremanstur in foveis quadrangulis 8c ex priore, ut superiore,parte patentibus atque apertis: quae foueae plerunq; longae sunt pedes duodecim, latae,octo: altae, tres. Sed panes ex pyrite conflati fere bis cremantur: ex cadmia semel atque hi prius in limum aceto madefactum, inuoluuntur, ne ignis eos una cum bis tumine,uel sulfure, uel auripigmento, uel sandaraca, nimis consumat: illi primo lento igni,deinde acri eremantur. In utro sep uero integra nocte sequen ii immittitur aqua ut si in eis infit alumen aut atramentum sutorium,aut i, linitrum metallis nocitum, quanquam raro nocere solet id eluat: &ipsos faciat molles. Reliqui uero succi cocreti fere omnes, cum istiusmodi panes uel Menae excoquuntur,metallis nocenti Panes autem cremandi lignis, cratis Ggura collocatis,imponuntur: at ea lignorum strues incenditur.
Fouea A. Ligna B. Panes c. Canaia D.
308쪽
LIBER OCTAVUs. 283 Sed panes ex lapide fissili aeroso excocto conse B, primo proiiciuntur in terram ut disrumpatur, deinde fascibus uirgultorum siubieetis imponuntur fornacibus: tum his accensis cremantur plerun septies,raro novies : quod dum fit, si fuerint bituminosi, tunc etiam bitumen ardet & redolet. Hae son. naces strueharam habent similem struetiarie fomaeum, in quibus uenae exscoquuntur, ni Tquod ex priore parte pateant: altae uerd sunt pedes sex,l tae,quatuor: quod genus fornaces tres uni, in quat conflantur panes, suffociunt. Primo autem in prima fornace cremantur : deinde quum refugerati fiterint,translati in secundam ruesus cremantur: tum deportatur in tertiam: postea reportantur in primam: conseruaturq; is ordo usque dum septies ues
Panes A. Rasces mi ultorum B. Fornaces c.
309쪽
DE RE METALLI e AE RE METALLICA LIBRI Octaui finis. GEORGII
310쪽
m GEORGII AGRICOLAE DE RE METALLICA
c R I p s I de diuerso uenarum praeparandam opificio nue scribam de uaria earundem excoquenda rum ratione. Quanquam enim qui uenas urunt, &torrent & cremant, aliquid detrahunt de his, quae cum metallis mista uel composita esse solent: mulatum, qui tundunt pilis: plurimum, qui lauant, cria brant,discernut, omne tamen id quod metallorum speciem ab oculis remouet ac essicit informe quid, dam 8c rude adimere no possimi: quocirca necessario inuenta est exeo io,qua terrae,sucei concreti,lapides sic separantur a merallis, ut suus cuique color insideat, ut purum fiat, ut multis in rebus homini magno usui fit.Quum autem excoctio sit eorum, quae,anteaquam uenae exscoquerentur, cum metallis eran t permista,secretio, quodque metallum igni quodammodo perficituri Verum quia uenae metallicae multum inter se diis ferunt; primo metallis, quae in se continent: deinde cuiusque metalli copia uel inopia quae eis est: tum hac re, quod aliae cito igni liquescant aliae tarde, earum excoquendam plures rationes sunt:quarum una ut excoctores ex hsadem uenis plus metalli quam alia conficerent, eos assiduus rem usus docuit. Etsi uero pluribus interisu excoquendi rationibus ex iisdeIT uenis par meo inlli pondus cossare possunt, tamen maiori sumptu opus est ad unam quam ad aliam. Atque uenae quidem uel in fornace uel extra excoquutur. Si in soronace aut eius ore ad tempus clauso,aut semper patente: si extra fornacem, uel
in ollis uel in canalibus. Sed ut res fiat dilucidior, singula persequar exorsus a domicilio & fornacibus. Murus, qui secundus futurus est, latere uel saxo ducatur erassus pedes duos 8c totidem palmos, ut ad onus serendum sit idoneus: altus pedes quindecim: longus pro numero somacum extruenda rur arum in uno domicilio esse solent plerun sex, raro plures, saepius minus multae. Earum uero tres parietes, posteriorem dico, qui est ad murum & uis triusque lateris esse factos ex natiuis lapidib. satius est quam ex coctis. Nam
lateres cum excoetor uel qui succedit uicarius eius muneri decutit cadmias, quae intere dum excoqu entur uenae, ad parietes adhaeserunt,cito faciunt
uitium 8c franguntur. At natiui quidam lapides iniurijs ignium resistunt &aΦlongum Iempus durant: maxime uero hi ipsi qui molles sunt & fibrarum expertes: contra duri 8c quibus multae sunt fibrae,igni dissiliunt 8c dissipanis tur : qua de causa fornaces, ex eis factae, facile ab ignibus labefactantur, &cum decutiuntur cadmiae,confringuntur. Prior autem paries conficiatur excoctis Iapidibus et inferiore parte nabeat os latum palmos tres, estum sesquipedem, quum iam secus fuerit paratus. Posteriori uero parieti sit soramen sursum uersus ad cubiti altitudinem, anteaquam focus fuerit praeparatus: id longum