Georgii Agricolae De re metallica libri XII quibus officia, instrumenta, machinae, ac omnia denique ad metallicam spectantia non modò luculentissimè describuntur, sed et per effigies ... ita ob oculos ponuntur ... ; eiusdem De animantibus subterranei

발행: 1561년

분량: 604페이지

출처: archive.org

분류: 화학

322쪽

sed lepus estiam de eoru sedilibus diceretprimo humi locantur duo tigna,

paulo minus longa quam murus sernacum: quorum prius est latum 8c crasisium tres palmo posterius palmos tres & digitos duos: prius uero a tergo muri fornacum distat duobus pedibus posterius a priore pedibus sex et pumis tribus. Desodiuntur autem in terra, ut stabilia permaneant: quinetiam aliqui ut idem fiat, per utrius* aliquot foramina paxillos cuneatos in terrIaltius agunt. Deinde duodecim tigna eriguturiquorum inferiora capita inscluduntur in formis tigni, quod est prope tergum muri .macu locati: quae tigna toga sun hexceptis capitibus, pedes duos, lata palmos tres & totidem digitos crassa palmos duos. Sursum autem uersus ad palmos duos perforaata Iunt: quorum soraminu altitudo est ad palmos tres latitudo ad sesquipalismum: at interuallis paribus omnia tigna non distinguutur. Etenim primum ii secundo abest pedes tres & digitos quinque: pari modo tertium a quartor secudum uero a tertio pedes duos, palmum unum,digitos tres: reliquorum etiam tignorum interualla eodem modo pariter & impariter sunt distinctae quorum ubi quaterna ad binas fornaces pertinent: sed eorundem tigno. rum capita superiora includuntur informis trabis immissae: quae longa est pedes duodecim, palmos duos, digitos tres: nam extate primo tigno itatuisto digitos quin ,& totidem e quarto:sed lata est palmos duos & totidem

digitos crassa palmos duos . Quia uero earum trabium singulae quaternos lalles sustentant tria sint necesse est. At e regione tianorum duodecim totisdem eriguntur: quorum singulorum bina capita inferiora, nam ima quidem parte,sed media, prorsus excisa sunt includuntur in formis tigni posterioris humi locati:ea uero longa sunt,exceptis capitibus, pedes duodecim 8c palomos. duos,lata palmos quinque, crassa duos. Ab infima autem parte sursum uersus excisa sunt: quae pars caua alta est pedes quatuor & digitos quinque, lata digitos sex:sed eorundem tignoru capita superiora includuntur in fors mis trabis ipsis impositae: quae ardia subricitur trabibus a tergo muri se mascum,& in posteriore muro collocatis.Est uero lata palmos tres, crassa duos,

longa pedes tres δc quadraginta. Quod si tam longa in promptu non Hearit duae tresue in eius locum substitui possitnt,quae iuncts eandem habeant longitudinem: sed ne haec quidem tigna statuta omnia paribus interuallis distinguuntur,sed primum a secundo distat pedibus duobus palmis tribus,

digito uno: atque similiter tertium a quarto distat. Secundum uero a tertio pede uno & palmis tribus ac totidem digitis: quo modo etiam reliquorum tignorum interualla pariter&impariter distinguuntur. Cui praeterea tis gno statuto qua spectat, oppositum tisnum statutu forma est supra partem capitis cauam ad pedem & digitu in quatuor statutorum formis unum includitur tignum: quod etiam ipsum quatuor habet formas ita formae in tarmis inclusiae faciunt,ut melius coniungi claui scp ligneis transfigi possint. Id autem tignum longum est pedes tredecim, palmos tres, digitum unum: nam extat e primo tigno palmos duos Ac digitos duos:atq; totide palmos 8c digitos e quarto latum uero est palmos duos 8c totidem digitos, crassumite palmos duos. uia uero duodecim sunt statuta, tria sint eiusmodi tigna

necesse est : uertam in singulis id genus tignis & singulis trabibus, quae mi

noribus

323쪽

noribus statutis sunt impositae,collocatur quatruor 6ῖilla:quorum quod flongum est pedes nouem,latum palmos duos & digitos tres, crassum pasmos duos &digitu.Primu autem tigillum distat a secundo pedibus quin ,

palmo uno: digito uno: dc quidem tam Priore quam posteriore parie: nam ibi extra statuta tigna locantur singula tigilla: pari spacio tertiu distat aquarto:sed secundum abest a tertio pedem & digitos tres:at eodem modo reliqua octo tigilla interuallis distinguunt quintu enim a sexto, & septimum ab octauo distat tanto spacio quanto primum a secundo & tertium a quar.

to. At sextum a septimo tanto lPaci O,quanto secundum a tertio . Bina autem

tigilla sustinent tabulam unam trasuessam,longam pedes sex, latam pedem, crassam palmum:quae a duobus posterioribus tignis statutis distat pedibus tribus 8c palmis duobus. Cum uero tabulae sex numero sint,in singulis coulocatur bini solles: quorum inserius tabulatum ex eis extat palmu. Utrius uero tabulati annulus ferreus per suum tabulae soramen descendit: atque in eum adigitur pessulus ligneus,ut ipsum,sicuti supra dixi, permaneat immo. tum at uter follis procedit per sui tigilli tersum in fistulam aeneam in qua utrius naris collocatur capitibus eorum arcte coniunctis.Sed fimila lami. na aenea uel ferrea est complicata, longa pedem & palmos duos ac totidem digitos, crassa semidigitum,inferiore tamen eius parte digitum: cuius prior caua pars est lata digitos tres, alta digitos duos & dimidium: nam prorsus

teres non est. posterior uero lata est Pedem,palmos duos,digitos tres.Lamina autem superiore parie,qua complicatur, omnino non coiungitur,sed risma manet lata semidigitum: quae posteriore parte ad tres digitos dilatatur. Haec fistula imponitur in fornacis foramen, quod in medio muro & sornice esse dixi:sed nares sollium, in hae fistuIa collocatae,distant a priore eius parte

ad digitos quinque.

Tignam prim iam 'ratam a. Τιgnum posterivi in suo loe rem R. Priora tigna flatina c. Eor foramina D. Trabs --μ E. Postreiora tigna statuta F. Eorum foramina G. Trabs immise Η.Tιgnam in eoram staretorum formus laetifum I. Tigilla T. T a L. Earam foramira Μ. Filiisu N. Eivi posterior pars o. Has prior para P.

324쪽

MBER NON Vsi At tigilla quae longis axis dentibus depressa solles comprimunt, tot sunt numero quot folles. Quod uero inclusum in binorum tignorum statuto. rum foraminibus, longum est pedes octo & palmos tres, latum Sc crassum palmum. Extat autem e priore tigno palmos duos 8c tantundem e posteriore u i ibi id ipsum hini axis dentes deprimere possint: qui non modo penestrant in posterioris tigni statuti soramen,sed extra ad tres digitos extat. Per prioris praeterea tigni statuti foramen rotundum quod ad eius latera est sursum uersus ad palmos tres Zc totidem digitos, atq; per forame tigilli in ipse inclusi penetrat axiculus serreus:circa quem, quod uoluatur, tigillum depriami & attolli potest:quinetia ipse axiculus uersatur. Cuius* uero tigilli pars

posterior ad cubiti longitudinem palmo 8c digito latior est quam reliqua, ibi perforata:in quo foramine includitur uectis longus pedes sex & palomos duos,latus tres digitos crassus fere sesquidigitum, superiore parte aliis quantum curuus,ut ad follis caudam possit accedere. Verum sub tigillo pexue stis soramen iccirco penetrat clauus,ut ipse tigillum secu attollat. Vediis autem a superiore parte deorsum uersus ad digitos sex per ratus est: quod foramen longum est palmos duos,latius digito:in ipsum inisscitur uncus instrumenti ferrei quod crassum est digitum: iuperiore parte formatum in fi guram annuli uel rotundi, uel quadranguli, ius pars caua est,tata duo S di

325쪽

stos:inseriore uncinatum .Eiusmodi uero annulus altus & latus est digito

uos:at uncus altus est digitos tres.Talis autem instrumenti pars media inister annulum Sc uncum longa est palmos tres, & digitos duos. Sed in annuisio huiuς instrumeti inclusia est uel cauda sollis,uel annulus magnus eam preis hendens qui crassus est digitum:eiusdem superior caua pars lata est palmos duos inferior digitos duos:alter annulus serreus, priori no dissimilis, retro caudam follis prehendit:is angustiorem partem sursum uersus habenin qua inclusus est annellus alterius instrumenti sereri similis prioriaeuius uncus ad superiora tendens prehendit funem religatum ab annulo ferreo prehendente caput tigni,de quo mox dicturus sum. Vel contra ferreus annulus caput tigni prehendit,in unco autem inclusus est annellus alterius instrumenti serrei,cuius annulus caudam sellis cingit: quo modo carent fime. Porro trabi

bus in duobus muris collocatis imponitur trabs a tignis superioribus statutis distans pedibus quatuor & dimidio. quae lata est palmos duos crassa ses, quipalmum:in cuius forma includitur inferius caput tigni statuti, longi ex ceptis capitibus pedes sex & palmos duos,lati palmos tres, crassi duos.Eiusmodi uero caput superius includitur in forma alterius tignuquod arcte sub

ηcitur tignis, quae ex statutis ad obliqua pertinent. Id uero tignum latum est palmos duos, crassum unum. Tignum praeterea statutum sursum uersus ad duos pedes perforatum est quota foramen estum est pedes duos latum digitos sex.Per eiusdem tigni foramen rotundu quod ad ipsius latera est sursum uersus ad tres pedes & palmum, at per foramen tigni,in ipso inclusi, penestrat axiculus serreus: circa quem,quia uersatur tignum, deprimi & attolli potest:quod longum est pedes octo. Eius esterum caput superiore parte altiusi est reliquo corpore ad tres digitos,sub qua eminentia se am sabet latam digitos duos,altam tres in qua inclusus est annulus serreus,a quo funem res ligatum esse dixi Is longus est palmos quin . Superior eius pars caua est lata palmos duos & totidem digitos inferior palmum 8c digitum:eiusdem usgni dimidia pars,de cuius capite iam feci mentione,aIta est palmos tres, craseia unum: ex tat e tigni statuti foramine in quo inclusum est tres pedes. Dismidia uero, cuius caput spectini tergum muri sornatum alta est pedem &pumurmcrassa pedem: supra quam parte statuta 8c aTxa est capsa longa pedestres Sc dimidiu lata pedem & palmum alta semipedem. Ea uero uariaunam inferius aut angustior est,aut aeque ac superius lata: utra lapidibus 8c terra completur,ut ponderosa fiat .Hoc autem excoctori cauendum & prouidendum est,ne lapides crebro motu ex capsa excidant: quod ipsum essiciet bacialo serre' ex utraq; parte cuneato si id capsae superiniectu utrinq; in tignum egerit lapides enim retinere potest. Quidam capsae loco in tignum inngunx bacilla quatuor,pluresue,at inter ea lutum interiiciunt, ut quoties res p0 stulaueri toties ad pondus addere uel de eo adimere possint.

Tigillin quod axis dentibus ὀepresbum follem comprimit A. Foramina tigno m

da oram B. Vectis c. Ferreum instrumentum cia annulus εκεὸ εηP lus D. Ferreum instramentum rei annulus rotundus E. ακia sollis Tignum statutam G. Tignum ineluctum H. capsa aequaliter lata 1.

Restat

326쪽

Restat de ussi,in quo est hoc organum.Tigillum ab axis dentibus depres.sum comprimit sollem is compressus flatum per narem emittit : rursus uerdipsius capta pondere leuatus concipit flatum, qui per soramen spiritale in is psum penetrat. Sed machina,cuius dentes tigilla deprimunt, ita se habet.

Primo fit axis ad cuius alterum caput extra domicilium est rota, ad alterum intra domicilium tympanum e fusis constans: quod coficitur ex duobus orabibus duplicatis inter se distantibus pede crassis digitos quin altis circu circa pedem &digitos duos.Duplicati autem senimam uter ex binis Orbibus aeque crassis compositus est: at sauis ligneis conglutinatus. quinetisam interdum uterque superius circumcirca laminis ferreis obductius est fusi uerὼ suntnumero triginta, longi pedem S palmos duos ac totide digitos: utrinq; in orbe incluciuntur: teretes sunt&lati digitos tres. Distant etia inster se totidem digitis. Atq; hoc sane modo se habet tympanum quod ex suo sis constat.Alterum uerd dentatu est ad alterius axis caput: cuius orbis duo plicatus crassus est palmos duos & digitum: eius orbis interiosiqui compo/situs est ex quatuor curuaturis, crassus est palmum : ubiw latus palmos du os & digitum. Exterior uero qui eodem modo, quo interior, facitus est en'uλtuor curuaturis,crassus est palmum, digitum mon aequaliter latus, sed

ubi in eum includitur caput radii latus est pedem oc palmum, oc digitu. De C inde

327쪽

inde utrobiq; paulatim fit angustior adeo ut angustissima eius pars tantummodo lata fiat palmos duos & totidem digitos. Sed curuaturae exteriores

cum interioribus sic committuntur,ut quae exterior in medio interioris finiatur:& contra queo interior in medio exterioris:quali compactilone tympanum firmius fieri dubium n5 est Curvaturae Praeterea exteriores cum inaterioribus conglutinantur crebris clauis ligneis. Curvatura uero quaeque,

si eam per tergum rotudum dimetimur, longa est pedes quatuor & palmos tres. Verum radii sunt quatuor, lati palmos duos, crassi palmu & digitum. longi exceptis capitibus pedes duos & digitos tres:quorum alterum caput includitur in axe,ibit paxillis adactis firmatur. alterum in trianguli figuram

formatum in curuaturae exterioris,ipsi oppositae, partem latiorem includis turipartim suam seruas figuram tam alte quam curuatura astendit, ligneo Hauocum ipsa coniungitur&conglutinatur:qui clauus sub interiore orbe

infigitur in radio:sed pars radia in trianguli figuram formata interior est, simplex exterior. At magulus iste duo latera habet aequalia erecta scilicet, quae longa sunt palmum.Eis uero subiectum est inaequale, nam lon*um digitos

quinq;. Ad eandem figuram pars ex curuatura excise est. Porro tympanum dentes habet numero sexaginta: quia enim necesse est tympanum, cui sunt fusi bis uerti anteaquam hoc ipsum semel uertatur,tot sint oportet longi autem sunt pedem. Extant enim ex tympani orbe interiore palmu, ex exterio

re digitos tres:at lati sunt palmum crassi digitos duos & dimidium. Ut a tem ius ab altero distet digitis tribus no aliter ac fusi, ipsa res postulaei. Asxis autem crassitudo secundum proportionem radiorum & curuaturarum

debet confici. Quoniam uero bini eius dentes singula deprimunt tigilla,iposum dentes habere quatuor & uiginti necesse est quorum quis ex eo extet pedem & palmum ac digitum: figuram fere habens semicirculi, euius latior Pars lata sit palmos tres redigitum:quaeq; uero crassa palmum. Sed dentes distribuendi sunt secundumnas quatuor axis partes superiorem & insertos rem atq; duas quae sunt a lateribus: itaque axis habeat duodecim soramina: quorum primum ex superiore parte per eum penetret in inseriorem: sicut dum ex uno latere in alterum.Primum autem distet a secundo pedibus qua' tuor & palmis duobus.Eodem modo bina qus' foramina, quae sequum se habeant &iisdem interuallis distinguantur: cum praeterea dentes singuli singulis debeant esse oppositi,primus includitur in primi foraminis partem superiorem,secundus in eiusdem partem inferiore paxillis adactis firmantur ne ex eis excidantiTertius uero includitur in secundi soraminis partem, quae est a dextro latere. Quartus in eiusdem partem, quae est a sinistro : Primodo ath dentes includuntur insequentia soramina: qua ratione fit,ut de tes uicissim tigilla deprimant.Postremo ne hoe quidem omittendum, mur tis unum tantummoὸo esse axem cui dentes simul & rota sinu

328쪽

LIBER NON Us.

Haec hactenus pluribus uerbis: quae tamen non intempestiue hoc socopersecutus uideri possum quod sine his omnibus metallorum cossatura, ad quam nunc aggrediar, fieri non possit. Venarum autem auri,argenti,acris plumbi nigri in fornacibus excoquendarum quatuor siunt rationes: una ausri uel argenti diuitum, altera mediocrium, tertia pauperum,quarta eam, qus aes uel plumbum in se continenti siue preciosum metallum in eis insit, siue iisto careant. Prima uenarum excoctio perficitur in fornace, cuius os ad tems pus clausum est. reliquae tres in fornacibus,quarum os semper patet. Sed primo dicam quomodo fornaces ad excoquendas uenas sint praeparandae: &de prima excoquendi ratione.Puluis quidem e quo secus & catinus confies solent, fi t ex carbonibus 8c terra:carbones pilis subiecti contunduntur in capsa: qus priore parte superius occluditur tabella,inserius ex eius parte patet te carbones in puluerem contriti excidunt. Pila uero non sunt praeserrata, sed lignea prosus.Attamen ima parte lato circulo ferreo cinguntur.

329쪽

DE RE ME T ALLI c A3o4 Pulvis autem in quem carbones sunt contriti uel ab risdem resolutus consscitur in cribru, cuius fundum est bracteis cotextum ligneis: quod cribrum ducitur Sc reducitur,aut in duobus ligneis uel serreis bacillis ad trianguli sis militudinem super uas locatis, aut in scamno excavato & posito in ossicina solo: puluis qui decidit in uas uel in ossicinae solum ad hanc temperaturam titilis est, carbunculi uero qui in cribro remanserunt,ex eo effunduntur,rur

sus sub ij ciuntur sub pila.

330쪽

At terra effossa primo in sole exponitur ut siccescat: deinde batillo instet, turin cratem columis uiminibus crassis, sed no contiguis, contextam & obliqueere stam,&perticae innixam: quomodo terra minuta & eius glebulae per cratis foramina penetrant, glebae & lapides non penetrantes deorsum feruntur in solum: terra,quae per cratem penetrauit, cisio hiroto inuehitur in officinam,ibi cp cribratur.Cribrum autem,quod superiori non est dissimile, ducituria reducitur in tabellis aequaliter capiar longae impositis:puluis,qui e cribro decidit in capsam, ad hanc compositionem aptus est. Glebas uero, quae in eo remanserunt, ath abhciunt alsi sub pila subissciunt: talis puluis tero Tenus cum puluere carbonum permiscendus & madcfaciendus in foveam quandam,ut diutius bonus permaneat, conricitur: & asseribus, ut impurus

non fiat, contegitur. Crates A. Pertica B. rutillum c. Cisium Uroram D. Cribram E. Tabella F. Calsa G. Fouea contecta H.

SEARCH

MENU NAVIGATION