장음표시 사용
391쪽
3i ET HIC A. Lib.X.CAP. IX. Peroratio operis.
dum sunt adola mes, rectam educationem,& curam esse adeptos: sed cum oportea vi
ros quoquc actos, ipsa agere ac assuesceres, S in his in omnino omni invita legibus est opus Multi lucio enim necessitati potius,quam rationi, dc poenis,quam honestati paret id circo lunt, qui legumlatores oportere cenient ad virtute invitare, ac provocare honeuatis gr. tia, propterea quoa ij, D probllunt,ob consuetuditae in praecipue obtemperabunt. rid verius aut inobeia lentes, i hebetiorcs ingenio,castigationes, poenasq; Instituere. At eos, qui curari, ac cinenclari nequeunt,extrudere, atque c1 terminare. Probum enim hom, ne, re aiah γnestatem viventem, rationi obtemperaturum inmiunt esse: improbum, ro voluptate in ariectantem, dolore afficiendum csse perinde atque iumentum .Quapropter de sciolores arterri oportere dicunt,qui maxime cocupitis Voluptatibus advertantur. Quod
si eum.qui bonus futurus sit, bene e catum vi a ictum est ac moribus bonis assuefacium esse oportet, deinde bonis exercit ijs ιVere,d neque invitum, neque sponte res agere pravas. Haec alitem tuerint, si mente aliqua reuoque ordine vires habente vivatur. Opus est meatu profecto munere cuius ita haec evenire possint igitur patris quidcm praecepito vires non habet, neque necessitatem, neque ullius omnino unius viri, nisi rex . aut aliquis talis Lex autem vimina .cogentem,quae quidem est sermo ab aliqua prudentia , atque mente pri fectus. Et homines quidem eos isse olent, qui appetitionibus adve santur.& si recte a pluin faciunt Lex autem non est eis molesta, probitatem iubens. In lola tein Laceaaetitioniorum civitate culti alijs paucis, curam achibuisse tu educatione . atque otiiciis'. gislator videtur. in pluribus aurem civitatibus tales res sunt neglaciae. Et ita v 1-Quilque vivit, tibi placet, ritu Cyclopum filios regens, atque uxorem .Praeilabillisl mulgittar lt,diligentiam rectamve curam inhibere communem , idque i in facere posse. tuodsi negliguur publice, ad unumquenque pertinet filios suos, atque amIcos ad virtuta dirigere, vel altem velle dirigere.Atque marinae id Ipsum posse videbitur ex his,quae dixtiuus, Honeus ad leges ferenuas factus Publicas igitur diligecias,atque curas. per leges fieri conitat bonas autem, per studiosas. Nec interelle quicquam videtur, scriptae sint, anno scriptae:vnus,an plures per illas instituantur: ut in musica,exercitandiq;facultate,deservidit vita, caetteris,hoc nihil refert. Nam ut in civitatibus leges, more,:sic de in domibus postulat palemi termones,ac mores: aiunetiam magis ob cognationem, beneficiaque collata Suntem in pu tu iampridem,stectione devincti, icile obteniperantePnatura
Disserunt inuuper diu astuta privata a licis perinde atque in medicina. Universalitecenim fedricitanti consertinedia,&quies at alicui forsitan non conducit. Magister uuoque luat,non omnibus Brrasse pugilibu autem magis exacte neri videbuntur, inhibita citra,diligentIal privata:magis enim id adipiscitur unciis quilque,quod congruum est.Atlut huc rit, di medicus, ludi magiiter,&quivis alius,qui hoc universalescit: omnibus, inqu1, aut talibus hoc ue accommodatum.Scientiae enim,comminus ipsius esse dicut ,α Iuniabili illamentorutan obstat, quinin is,qui scientiae quidem est expers, exacte aut ea perspexit ex imentia,qux in V quoque accidunt,reciam in umo aliquo diligentiata hibeat. atquc curam quemadmodum & quidam optimi sibi ipsis esse medjci videntur, qui tamen nulli alii possunt opem sterre Veium no minus forsitan oportere Videbitur,eum,qui vulc-artifex Montemplator evadere, ad universale persere, atque illud sit fieri poteit ιον nolcere Diuum est enim,scientias circa hoc ipsuin versari Fortaue autem: is, qui vult sua cura uiligentiaverucliores facere,sive multos, sive paucos,enitatur oportet, ut ad f
rencas leges aptus evadat, boni lagibus fieri possumus.No est enim cui vivis menvis rectis
aliponcrc.beus alicasus est,scientis est ut in medicina fit in caeteris facultatibus, quaruet aliqua cura, atque prudentia Hic culta sint,considerare potest hoc oportet,vndenam, quomodo quispia legumlator evaserit Anab ijs qui Rempublic1 gerunt,quemadmoQu in caeteris tacultatibus neri solet nam pars civilis est ipsa ferendatu legii facultas.An nosimiliter in civili, occaeteris racultatibus fit,inscienti famam in caeteris quis id tr vinetacultates, o per Pi 3 operantur, ut medici,atque pia es.Res autem civiles docerequiae in pollicentur pii Ophisbe, nemo autem ipsoru agit: sed i ,qui Rempublica gerunt,
- i Maiae inpotentia quia in id agunt,&experientia potius Neque enim seriountse talibus neque loquuntur: quod tamen praeclarius forsitan siet, uuain iuulcia Ie olationes vel deliberativa componere. Neqiis filios suos, aut amicoru4 los idoneos a cubernatiust Rempublicaemciunt. Erat autem contentaneum rationi, si possent.Neu
optauent quam tali posse.Non tamen parum experientia conserre videtur:non enlin-
392쪽
CAP. IX. peroratio Operis. 313
se talem hane profitentur, tradendi viam ignorant. Neque enim male quid est, neque
circa quae versetur,omnino sciunt. Non enim ipsa-,in oratoriam facultatem idem, neque inferiorem ponereti loco regatis 1s legibus,quae sunt probatae Fieri enim posse clicunt,ut optime deligantur: pro incc quasi scinctio non esset lagacitatis, iudicate rectelion esset maximunt ut in iuuiicis Liui nanque lunt in singulis experii, recte opera iussicant:&quibus,aut quomodo persciuntur,&quae sunt hi inexis pertis autem latis eii,si non lateat iplos bene,an male tactum sit opus. ut in pictura Leges autem operibus similes civilibus linu. onam igitur modo qui piam ex his lagum tuerit lator,aut eas,quae lunt Otrimae iudicaveres Neque enim medici ex libris fiunt & tamen dicere conantur non soluui curationes , sed iaci aegrotantes curari posse,in ut curare oportet,habitu niui ulque villincto. Haec autem cxpertis quidem utilla. vero, qui scientia carem, mutilia iunt. Et legum igitur forsitan, bc rerum publicarum congregationes i;s quidem,qui porspicere,atque diicernere pollunt,quianam rectet et e ludet vel contra .aut quae quibus accommodantur,utiles ei, possunt. ded 1,qui sine habitu talia tractat, rensquidem iudicare non possunt, nisi tortuito. agis autem ad ea comprehelicenda fortasse fuerint apti. Cum igitur nostri maiores ea quae ad racultatem fere arum lcm pertinent, sine perscrutatione reliquerint, nosipsos illasortasse praestat conua arc:d omis.. nino de republica pertractare oportet. Vt quoad fieri potest ea philosophia perticiatur, quae circa res humanas versatur.Primum itaque si quia recte a maioribus uictum,iu enita
mur recensere. Deinde ex congregatis rebus publicis consiuerar quaenam civitates, 4etum publibarum sinSulascvcrrunt, atque conservant. 3 quas ob causas aliae recte gu μaantur,aliae contra His enim peripectis,nos fortasse perceperimus,quaenam sit Respo
uica optima, dc quomodo Vnaquaeque cli posita, quibusve legibus victis, ac moribus. tuerit conuitrua Dicam Suur, hinc initis Iampto.
CLARISSIMO ET SPLENDIDISSIMO PRINCIPI,
MARCHIONI DE QUINTANA, IACOBAE ORDINIS
OSTQUAM Excellentissimis ParentIbus Is Commentarios Philo
sophiae Ethicae inlcripsi . ORNATlbSIME PRINCEPS . visum est
opus claudere cornignare simili fine, exordio inchoatum eae Ne que enim satis tuIt mutariusque amborum umbram seorsim rudibustiis iam I pvl niuin vividam utriusque imaginem penni-- cillo adumbrarem. Filios Parentum tuorum naturales imagines esse, ωμενα a ἀγαλματα. Omentia simulacra, passim audimus: legimus. ExcurrItea similitudo, non modo per humanum genus,sed animantes quoquc brulas Felicissima lane conditio originis uae,qua utriusque Parenti nobilitatem summam ingenium, indolem ad vivum e1pressisti Paterno NVnEZ DE GVZM AN ne te . quiuio-ta Hi Ipania illustrivit Octo circiter foeculis continuatumin eximium piendorc cucit. Serenissimo Infante D. Vno, germano tratre ALPHONSI, Hispaniarum Resis, cognomento Magni Norunt id omnes, quibus aliqua Historiae lux affulsit Maternis
etiam cognominibus,mino. ΗΕNRIQUE , quid sublimiur Vtrumque id I gium
pariter est, ex duplici Castellae Infante derivatum. Neni id ne cit, nisi tarte qui Gentis nostrae res nec a limine salutavit. Verum &haec haereditaria sunt, quibus non laus, sed honor debeatur. Maius quoddammodo: gloriosius est. ParentumTuiarum nobi lusimam indolem .moresque capresiue, quam sanguinem intra venas animaste. Aviandat procia Aristoteles in hoc opere adolcicentes a ludio Ethicaedoctrinae , quoa di nimis laiciviant aetatis flore di minus ad prudentiam apti int,delectu experientiae naultiplicis.Nou tamen omnes eos a lacrario huius uisciplinta arcet ico illos no natim, qui - 1 mniores runt. Nimirum, praevidit, quorunviam genium d c cationem eius condit Ionis futuram, ut statim intra penitiora hinae aclyta recipiantur. TE Vero ΜARTiNE PRINCEPS,
huius generis esse, merito existimetquliquis noverit,inrucati Tuae amplissimam cap . citatem,& animi propensionem toto impetu in honestum euntem, optimam a puero anstitutionem.Neque enim militis ampla mens rutura eratPrimogenito Lallum tantorum que Parentum: quorum unicuiquς, licri InterVimo ,α DNet Heroinaa alteri, videtur cile meravi anima multiplex. Scilicet, steri ad ramna macrum Hilparuae incolumve geren . .
393쪽
, ET HIC A. Lib. X AP.lXSeroratio operis.
dam,alteri ad tot naturae 3c gratiarum dotes accumulandas, quasi multiplicet anima ividivi Graece ea priniam, πολυψυχια pus est lue. Ocamborum mitatione apri inisse revis
sui et Ii omnia ea facile vitai cliti, quae Her Oem ac Principem decent Latinam linguam si vixerim E cum apio lacte lux ine, non mentiar. Notum ell, I xcellentii simae Genitrici Tuae talla iaci letu ille Ciceronianum nectar initillare, quam lac Hiltoriae lectio, Equeilrys R,&Gymiraitica, delictae Tuae lunt Hinc est, ut Hispaniarum Rex CAROLVS ii asi
in priinis charum habeat,& quali coaolutUrCm in liberalibus litteris aucticenvis. ideolre, isquenter Galloquio desta. i. illaruate tua dignatur. Neque enim ille Hispanax SOL. Id qualsati imperi unica poli Deum ipes, ac ij vicinis Vrit, eddemulcet. Flammantem II luis lueem pupillis ocruiorum inmo. i Sexcipere lole . iaciem fere luminis acies inaperstes-cta Elatii sic no Fratri ruo L. D ARMA DE UZMAN. Vie elicet, ambo Aquilarim
filii in Solem Hilpaniae, quaa,vis uano Oroetplenaenten iaci oculorum aciem inten dicis. Felices ambo quibus t a. it iliaeris vicina ac benigna lux eit Felices ambo , quibus tales liabere contigit Parentes benencio naturae,ut nec licuit et eligere praestantiores Fα-licissimi denique, ii probatos utriusq; mores, si virtute Christianis Heroibus ignas, aha scerivatas.& in noc Opere explanatas araturno vitae progressu bc longa annorum perioUt, caeprelleritis. Hoc meum votuin eca inpiitSamum scriptionis praemium. Eius finis est: tr inluctiora Politicam, leu Do ridam Ct Vilem,quae Prosecto Principum Philolophia eis. Non enim is opus habcn inplexis illogismorum mea Il S, aut tricis quarum uberrinu in Scholis leges biclius horas uas collocabunt in pacato uidio Philosophiae oratis,
quae dolioneue vivere in re te impcrare contenciere aia Felicitatem docet non illanci Iait Ium,quam Artitotele Fliae tua ne G1litulin agnovit, icci eam insuper quae longe al.-
Iuturum absque bona coni uetis a me Bam erio Patar ut ιιι tutione lagum Us marum
MPONIT Aristoteles eo toni assequi: nimirum, honestate in vitae E per tiri num. Id autem fere sic probat. Non satis es vi eumque disciplinam praeticam addistere 4nisi illius finis obtineatur. At Philosophi x Ethie est disciplitia practi ea , eiusque fini
honestas operationum, Morum Dut lib. I cap. 3. de saepe alias ostensum suis. Ergono a satis est vicumque Philolophiam Et hi eam ad disee te, nisi obtineatur honestas operatio nis morum. Neque enim, inquit praecla isermones disputationesve suffieiunt ad Uirtu tem probitatemve parandam: si e namque lio Amines, qui plura & speciosa verba parautimat nam ubi laudem assequeri tur, ut aiebat Theog
nis Addenda igitur sunt actionesin opera, hVirtutes comparemus, o solidam laudem ni e
niam lieet adoleseentes nobilis, ingenuis indolis sint eius conditionis, ut moveamur sidhonestum .d deelitient a turpi vi suasion is alicuius, sermo iras, disputationisve non tame a ij, qui inveterata consuetudine vitiorum egre δμtani, veluti pene immedicabili morbo. Qita re nee exhortationibus ne pudore nec nolit a recti moventur ad fugiendum malui , 4 pqm piosequendum. Restat igitur ut metu piae
nae , tu in introductione qua is
dam ad Politicos libros, quorum nonnulla prς ludia in presentiarum apparem tum ci epilogo, seu peroratione totius operis. Summa capiti, fere est, finem doctrinae hucusque radii est actio nem: iuveni ut institui oportere: usum arti adiungenduin artem sui, ut finis illica obtineatur. Dividit ver caput in sex paries. In prima monet non satis elle homini addi leere,quet hi iee libris tradita sunt, nisi ex probus fieri tu. dea. In se eunda docet, hominem probum fie-τ per conlue tuasnem bonam. In tertia obser vat, bonam consuetudinem effici per institutionem legis. In quarta tradit necet Iariam esse legem homini,vt probus fiat. In quinta, Oporistere hominem idol.eum fieri ad leges condendas In sexta denique praescribitur modus, quo homo ad id se efficere possit idoneum. CIRCA Primam parte . in id potissimum tendit, ut ostendat non satis esse ho- anilii nolle quae hactenus dicta sunt de rit tutibus, de Amicitia, de voluptate, ac Felicitate,
Misa cone Iur finem Olius docti ae traditae
394쪽
riae deterreantur auod, antea observaverat Plato in Protagora,vbi narrat, Mercurium a Iove in erras missum , mortalibus pudorem ac me nam attulisse: quae lunt duo vincula Retia publieae in officio eolriinendae,ut aiebatSeleucus Legumlator apud Siobaeum quoniam servibes animi moventur metu: liber autem ere-cuo diain hone Itale. Vnde illi notissimi versus:
Oderunt preparet mi virtutis amore. Ode ians peccare mali foνmi e poena. Itaq; hominibus in vitio iam inveteratis unum superest eine diu terroris a pena incurren.d Ij verd,qui ingenui di liberales sunt,praesertim adolescentibus, in quorum animo imis probitas nondum radices fixit exhortatio diseiplina remedium afferre potest , ut errata corrigant, ad honestatis praeseriptum suos mores componant. Quamvis in hoe insistere oporteat quoniam licet iuvenes qua parte minus in vitio obfirmati sunt, facilius eurari Possint, aliunde servore ipso aetatis, perturba Aionumque ardentium, quasi rapiuntur ad suas cupiditates explendas. Quod observat idem Mist. a. Rethori .eap. I a. illis presertim verbis: πιμε πν νέοι, δce. Ac iuvenes quidem moribus
sum cupiui. O parati ad ea usicienda ,s a
concupis mi ex cupiditatibu qua circa corpus versvimur axisne elasseeratoressum, qua circa re venereas en , incontinenres
eviditatibus. Apud Horatium quoque inrite Poetica se iuvenis dipingitur: cimur m vitiumsecta,momtoriou Uper, Hi I. arris preossor, pro tu aeris, Sublimis, evidHque , , amara reisque,
IR C A Seeundam partem praeis laribit modum, quo homo fieri probus possit. Quod ut edisserat , praemittit tres hominum piniones Prima est existimantium, homines ipsa naturae eonditione , sive origine probos existeres quoniam id habent ex naturali propension aut indole,vel impressione celestium
corphrum,sive astrorum vi. Secunda opinantium totam hominum probitatem in consuetudine, sive exereitatione bonorum operum, si tam esse. Tettia summam honestatis in doctrini ponit, asseritque eos probos evadere, qui optimos magistros, sive institutores nacti sunt. Quare iuxta eam triplieem opinionem
tria sunt praesidiaVirtuti omparandae inatura, eonsuetudo, doctrinaque, sive educatio. Nomine naturae ait in intelligunt: id est, quandam naturae bonitatem, seu optimam indolem ad Virtutes,eomparandas,quae in hominis arbitrio non est, sed Dei dono recipitur simul cum natura pia Verum cum hoc loco Arist.
beri volantate pendent,eam Reeepi nem mitin tit,veluti instituto importunam. Procedi igiis tu ad ea quae iuxta leges a nobis filicit,4 otnnino differunt a naturi quoniam , ut inquit
Plato lib. io de Legibus, si natura tanquam
dinem de doctrinam: quae duo ex tribus praediis .inis sunt in nostra potestate. Ac de consuetuta dine educationeque praemittit priores esse debere,quam doctrinam in uia quotquot nullam honestorum operum consuetudinem habuerui, sed pravis moribus imbuti sunt,prava opiniones animo excipiunt,quibus praeoccupati, postea non percipiunt veritatem, nec monitor naut docentem ferre possunt. Ideoqe ut rectae
doctrinae facilis aditus in mente sit, debet animus prius excoli usu probo, optima ed catione: veluti tellus,quae plurimo cultu subigitur de paratur ad lementem excipiendam. Qua eadem similitudine utitur Cicero in a.
de probitati morum tria prςsidia assignat:quoiarum primum esse docet consuetudinen , secundam doctrinam, tertium naturam , sive illius bonam constitutionem. Re naturam quidem, quamvis optima indole praeditam, non tufficeiare ad probitalem, probat fere se. Nequit homo fieri probus ex eo,quod in ipsius potestate non est. At natura, optima indoles, in ipsi sis potestate non est:quippe quae dono Dei habetur ante omnem sum arbitrii. Ergo nequithoino fieri probus ex natura, optiuia indole. Quod verynee sufficiat doctrina , ira suadet. Id quod experimento convincitur repulsam pati,& effectum non obtinere,nullatenus est praesidium efficax ad rem asseque udam. Atia qui doctrina,quantumvi bonam,experimento convincitur repuliam pati , seu flectum non obtinere Deum plures improbi existant , qui nul lx institutione doctrinae , nullis inoni sex eirantur,ut turpitudinem deserant, di probi fiant .Ergo doctrina nou est praesidium effie ad iurpitudinem deserendam , o probitatem assequendam. Denique restat ut ex i)s tribus praesidiis consuetudo, d edueatio sititimum ac praecipuum. Quod non solum colligi iue ab exclusione eaeterorum, sed uatione hac:
Quia illud est optimum a praecipuum prae
dium adprobitatem assequendam , quod praeparat animum,docetque gaudere, Iae labri, quibus gaudendum merito a laetandum est,eavetd Odiue,qn odio digna sunt.Sic enim paratur animus ad ferendum Virtutis fructum, si eut terra ad sementem excipiendam. At bonaeonsuetudo .recta educatio ea omnia piae
395쪽
3i ET HIC A. Lib.X. CAP. peroratio peris.
illa est optimum praeeipuum praesidium ad
probitatem assequendam. Seeu .idum vero lo-Qum obirii et doctrina , Fc infimum omnium bolia nitura indoles.
ad eam eonsuetudinem habendam insigni praes dioe e bonam edueatio siem, sive insti-rutio nam quam catae hes, Graeci die unt. H eeni in valde praeparat animum adoleseeniis
ad doctrinim Ethicam seriti addiscendam , ut dictum est lib. I .eap. Quare praescribit modum , quo eiusmodi edueatio sue institutio
recta habeatur: ut eo adiunt e moeompare tibi
quis bonam consuetudinem, in qua est praeipua vis ad Virtutemin probitatem adquirenis
PORRO Institutionem rectam eis tendam eiis Oeet a constitutionibus legum optimaru , quae sunt regula huir avorum actuu . Asserit itaque , ne cellatias eue leges ad bonam consuetudinem inducendam Idque Opliciter Probat. PRIMO: in aquoties aliquod bonum est admodum disne ite bient , opus est aliquod sublidium adllabere, quo eicii ante,&quasi compellente, a ligamur in eius consecuiationem. At proba instituti consuetudo re Oa est bonum aliquod difficile obtemo tum ob tui praestantiam , tum d ob luctam perruehationum,quibus provocatru ad pravam co- suetudinem tua etia, quia iuvenes dediti sunt delectationibus,ut dictum est lib. I eap. 3 dis. 6elle autem est delectationibus reuste rein modum imponere. Ergo opus es aliquod subit
diurn adhibere , quo eae itante in quas eom. Pellente, adigamur ad bonain institutionem dc Conluetuditiem rectam. Id vero non ei aliud
quam Iec, qua proposito praemio hortatur ad bonum is indicta poena avertit a malo Elgo ad bonam instumionem consuetudine πqaeparandam optimis opus est legibus Mouet ver , quamvis bona conluetudo sit initio sola spera de dura, progressu ipso fieri dulcem aestuavem,etiam iuvenibus:neminemque adultorum, leuetiam provectae aetatis,eximi legibus, quibus ad honestum excitetur: praesertim eum plerique hominum imperio potius, qui in ea hortationi pareant in non tam honestatis amore , quam timore poenae ducanyur. Quare manifestum est leges hominum moribus recte instituendisin formandis Vtilo ac necessirias
authotibus conditoribus earundem legum: qui optimi prudentissimi fuisse existimatur. IJ vero leges statuerunt, quibus e promittitue praemium recte operantibus in indieitur supplietum iis, qui male agunt. Observave eunt enim, quoi dxm hominum esse ad honestatem
propensor, nobili' atque inae ae indolis.
qui Virtutis amore dueatitur, E quoddammoiado exelientur praemio proposito. Alios vero ad vitium proclives, tir probos,& se lis animi,qui solo timore poena arceantur ab iniquitate. Alios denique inveterata vitiorum cons iasuetudine deploratissimos prorsus insanii. bries: quos propterea Plato lib. I a. de Legibis, nullam aliam me di inam non et habere polIe, quam mortem. ideoque e civitate excludunru se, aut ultimo supplicio dat amur. Quare ijde m Legumiatores iustera pruuenter leges statu eorunt, quibus & propone letur bene operant iis bus praemium, d male agentibus supplieiun a. Ergo quia existimarunt omni hominum eo id moni, sive probo ruin, sue impiorum, nece Lsaria elle leges ad rectam morum consuetud4nem sibi palandam, quocumqne demum fio e
firmat sere doctrinam nuper traditam, osten di que, leges esse per se necessarias,vi homine sprobi fiant. Quippe consuetudo non ideo pro bitatem hominibus afert quia consuetudo sit Ised quoniam conformis est, pinnis proba tis moribus. Itaque probitatem hominum a. leges potis, initimi existi uia reserra debere id
que dupli et ratione probat Pi IM est. Qui tumque homilium probus es effieiendus , i svolens, nolens vecontinere debet a malis. Α ut quis volent, nolensve contineat a malis,m r.
cessariae sunt leges. Ergo ut quisquam homi Num probustiat, necellariae sunt leges. Maio e patet:quia nemo hominum potest operati bo inum . quodcumque illud sit, nis aura ponta ne a Volunntate id praestet; aut eoacta:&itio renodo operantur qui honestam indolei nacta
sunt, honestatem ue colunt posteriori verduqui improbi ea istunt ac refractarii. Ergo qui curnque hominiim probus est effieiendus, i soportet ut volens nolea sve contineat a maliii.
Minor illa praeipua probatur Quia, qui svolens contineat a malis , oporteresse lege i
qui promoveatur excitetur ad honestunci, praesertim proposito praemio. Vt autem vel i 4-vitus, sive noleas a malis abstineat,opuIetia messe legibus, suadetur sie: Quia nemo potest e , tra propriam cupiditatem,d i probam eo i έuetudinem agere invitus nisi ab aliquo pote, nistior iis sublimiori eoerceatur. Ergo opus aestv adsit potentior aliquis di sublimior , qu corceat; instrumenium, quoi dira stet Ri- qui Legumlatores sunt potentiore 3 tubi, rniores caeteris quoniam, χον, id est robur, seu sortitudinem hinent a coercendum imis proboso leges autem sunt iustrumenta, qui bus vim inferunt,dum poenam in die uni transis gressoribus. Ergo ut quis etiam nolens, ea invitus, se continea, a malis opus est lestri
396쪽
ii OBIICIT Aristotele sibi ipsi,
rationem hane non videri urgentem: quoniam
Occurri pollet, responderique ab aliquo , ad rectam institutionem, sufficere imperium parentum qui tute patria potestatis pollunt filiis taeeipere quidquid oportet ad formandos fibi bonos mores. verum evasionem hanc praecludit idem Arist. quia parentum potestas non habet tantum robur ac vim , quam opus est ad eorrigendos degeneres filios, seu virtuti repugsates. Quare altiori potestateri follitudine opus est , quavia inualis invenitur in Regi,us, aliisque simili potentii prςditis. Cum auten ab iis proprie legesserantur,proculdubio ad rectam institutionem neceturiae sunt legis Sunt quippe illae, v aiebat Seneca,minis adnista praeeepta, cla propterea magis idoneae ad compellendum, quam ulla patruma ideo. te vlpianus l. I. ff. de Iustititia dure dixit,
stonos homine metu poenarum.1 SECvNDA Ratio, qua idem ip-lam suadet,est: Quioniam longὸ aptiores videtur leges, quam praeeeptum superioris, ut obis
temperemus , imperata faciamus Homines
enim eius eoaditionis e geni sumus, ut dinfelle pareamus alieno imperio. Ideoque aut illud detrectamus, si possumus et aut aegre ferimus,si locus non si detrectandi. In causa est, quod dutum appareat alieno regi impetiolo. minem natura liberum in quod saepe certisῆ-mus praeeeptum Iuperioris ex malevolentia, hut alia sinistra affictione proeedere. Hoe autem impedimentum no urget in lege:quoniam illa generatim fertur ad omnes absque malevo- lentia ulla, aut sinisti affectione optim Legumlatoris: qui sola honestate i& studio boni
tommunis ductu aeam tulit aequaliter in omnes. Ergo ad bonam institutionem, eonsuetu-ldinemque parandam, subindeque honestatem morum, leges sunt admodum necessariae.
satur homines,ut se idoneos praestare studeant ad letes ferendas: eum iam ante docuerit, boianam consuetudinem , probitatemque morum ab optimis legibus ortum dueere. Itaque vult numquemque a prima ineunte aetate se talem exhibete eamque in honestare operum euram impendere,vt progressu temporis νεμ. ετικορ, idoneus ιegi sprendis evadat. Nisi enim ali
qui fibiipsis leges imponant, o suae ipsorum
snstititutioni studeant, non faeile invenient, a quo instruantur:quoniam in pluribus ei vitalibus nulla instituendorum puerorum cura suseipitur,neque viis sunt leges eircaeorum educationem eonditae.Solam quippe fuisse ait L cedaemoniorum eivitatem, alias Graecorum
perpaucas,quae publie lege praeseriberent nissiturionem puerorum , quomodo reducan- i essent: in pluribus autem sollim era privata
eura,eaque mala,& temere sula epta, du vel ii Cyelopica: qua parentes ita filios educat 'ant, ut nullam aliam haberent legem, quan pravatam ob pro viliuscuiuique arbitrio. Quo eodem stilo loquitur lib. I. PGIit de surrito ex Homero lib. 8. Odylle ut e redo:ubi acernit, Cylelopes eo barbaro cincul. more solitosed ieare filios suos. Itaque solos orni iratim laudat Lacedae uionios quod publieas ei rea id leges utillent quod etiam ii adit Xenophon lib. i. ubi testatur,id fuisse proprium Sparta l. e civitatis inter omnes Greciae populo ,: idei ciue di initis rapadia ob effetuta laudat Persas. veram inter eas Graeeiae, rue , quae puetorum instruendorum curam publicam habebatit,ac generatim paucς dicitia ut ab Ait intelligendae veniunt Athenae ipsae,quibus olim publice ea cura sui teste Iioerate in Areopagitico.
I Q.VOMAM Autem, ut modd dictum est, in plerisque urbibus, leges publicae
non eratu, hortatur praesertim patres fani illis, ut privatis legibus ad rationis praetcriptum sudeant filios tuos edueare, Winstruere invenient vero seu deprehendent eas rationi conis formes, sile tales moribus exhibeant ut Leis
gumlatores evadere possint. Qui enim se idoneum praesta ut legem publicam ferre possit, multo magis ferre poterit privatam instituendis filiIs ac familiae suae : quoniam ho longe facilius est,in minorem prudentiam exposcit. Aut certe si filii ipsi parentum educatione destituti sint oportet, studeant honesia i ab initio.& sibi ipsis privatas veluti leges inponat,
quibus ad virtutem 5 probitatem concitentur. Utrovis enim modo , aut patentes cum fi
liis,aut filii ipsi secum facient, quod facit inciis vitate eum omnibus Legum Iator;eo solum disi crimine , quod huius lex sit publiea , illo tum
1 DEINDE Assignat non nul Ias rationes aliqualis diversitatis interea privatas legesin publieas. Prima est , quod leges
publieae sint scriptat: privata autem non scripistae. Huius dissimilitudinis etiam meminie lib. 3. cap. 3. Politie. o lib. L. Rhetor eamque pariter tradit Iustinianus Imperator lib. I. In stitui. tit. a. s.constat: ubi cillud effatum proteri,solemne apud axeos, των --- i ι.εγχροφε ,' ἐαγ- Legum quidem aliqua fer pia,aliquammicripta. ubi iuris cripti sex velut speetes destgnantur: nimirum, lex, plebiseitum,Senatusconsultum,Principutri piae ite, Magistratuum edicta, responta prudentum. Deinde ei rea ius non seriptum inquit aliqua a-to postea:&mscripto ius venit, quod vias probavit nam iurum mores consenis tentium comprobati, Iegem imitantur. Itaque primum distri mea publicarum legum a privatis
apud Aristotelem est , quod priores illae sine tua ἰγγι pG i crisiama posteriores vel ius
397쪽
,is ET HIC A. Lib. X. P. IX. Peroratio peris.
suetudinesque , quam leges. Hane vero ditae. rent rami eliguam esse monet riuoniam, ra. rumque vis auem est, modii lint bonae δε rationi eo l. f. rmes, e iam non scriptae auare Iaudantur pariter Athenienses, qui crapta, legibus,tet,atur, ac Lacede: Noni , qui non scrip.ris. alii legendi Dionysium. lyearn. lib. I Plutare ius in rcurgo, d Cicero pio P.acio.
io FCvNDAM Diuetent ιam legis publieat a privata in eo mani elle ait, quod
prior instituta lit ad erudiendo coaetiae cives; polierior vero ad unam familiam dumtaxat. Hanc quoque inerentiam eriguam ei. doce r nam idem fer est quod instituatur unus aut plure, si cui videre est in Musica, aut arte
Gymnasti ea quae eadem est , sive praecepta
v Diuique tradantur uni , sue etiam pluri Dus. TERTIA in eo eonsistit quod lex publica ver setiir in tegenda tota civitates privata autem in una familia alit dolino fit haec e ua quoque apparet discrini ιnis ratio , sicut ex praecedens, a qua vir dis et t. Dis quod ei privata videatur longe maloiem vim habere in una doιno, quam publie in tota evi: ate Lationem e. o eiu uiatori, vis in lege privat constitutam esse ait in neeessiiudine, seu vinculo
tognatiosis, ae beneficiorum,quibus filius aia stragitur patri. Inde enim quasi natu taliter redditur is κε σξο discite obtrinperans patri, cum ab eo acceperit τε ναι, niam esse, ac vivere. Haec autem ratio celiat in lege publica r quoniam Legislator non est natura pater eivivae: ideoque minus potens ad rapiendum animos illo tum in obedientiam. Ergo potentior vide tur lex privata,quam publica,adobedientiam subditi,sive inferioris.17 Q.VA Expositione prae oeeup tur obiectio, alioqui disse ilis, quae oriri pollet
ex dicti, elica quartam, partem ubi tradidi. muscii Aristotele,potentiorem esse potest tem regiam,uuam patertiam ad homines in ol. ficio continendo, : ideoque non suffieere quod fili j patenti hus subiecti existant, nisi de fera tur leges,quibus optemperare debeant. Id autem vide. urmod consulari,cum nuper dixerimus maiorei esse vim in lege privata de paterna, quam in publiea, ut homines obtemperent, leuci ut lanciani Praeoccupatur, inquam,ooiectio haec, di faelle solvi iura quoniam ibi loquebamur de obedientia coacta , ad quam extorquendam a subditis, validior est les publica, propter maius robur seu vim Regum te Principum , indicentem poenas transgrelioribui. Hoc autem to eo agimus de obedientia spontanea, quae proinde assectu,sive amore vo Iun ratis ducitur, ac proinde eo efficacius euio tentius, quo urgemior o inlimior est ratio ainandi. Cum igHur intimior cla urgenti Orsit
consequens est vi meae torti ad eo ne ilianadam filiorum obediem iam Iex a Jentu miciquata,quam publiea Legumlatorum.
is QUARTA Di fierentia in eo ponitur ab Arist. qudd lex oblica praeeipit aut
prohibet universim,ae generali ad communia praecepta tradit, ab omnibus observantia privata vero lex solum praecipit res age noui, aut veta sugiendas uni, vel alteri, aut pol cra qui Abusdam eiusdem familiae. Vnde Oratu.r,vriri vatae leges sint ae eommodatiores unicuique aquam publieae ld exponit Arist. similitudine petita ea ar: e tredendi ritior enim est singularis di certa medicina , qua quis huicnui illi
in singulari remedium effie ac oppor unum affert, quam generales quaedam eiusdem artispra ceptione, , pronuntiata, quae ex vari a dis, imili subiecto rom ier peratione , saepe deprehendiintur nullum omnico fluctum ait 'r-re. Vnde prasiam iores talio reiqne medici
sunt ii, qui vii a praecepi generalia eluae in singulari unicuique pr 'prium adhibete r in
medium, iuxta peculiarem ipsius constitutionem; quam qui totum generalia docut enta di pronuntiata didicerunt. Non enim cinandae it ab infirmitatibus natura humana in abstractol. ve idea hominis; sed Sc crates, aut Tirius Fae4rique potest, inquii ,rist. v licti universe die M.tur inedia utili febricitanii, aut quies alicuἡ tamen infirmo utraque,aut altera earum noci 4.va sit. Magister quoque pugilum, vi strenaὀsuam artem exerceat , non pariter omnibusi
eandem pugnam praescribit, is accomoda, tam n leuique t quia exactius servantur prae4 eepta singulis opportuna, quam omniae gene ἰratim prae eripia. Idemque in alis artibus: eernere est. Pariter ergo privatae leges magis se
insinuantis adaptant singulis subditorum pquam publicae.
isperius monuimu, parum aut nihil esse disqcriminis inter legem publicam e privatam Pquia quod uni aut pluribus prςscribatur,quda
generalia quaedam pronunciata continear, vehsingularia, parum variat legem, quae simpliei ter eadem manet scuti eadem ars Medicinatavi Gymnastica est , quae praeeiptiones aia, verse tradit, ae quae in singulari remedium, seis .eeriam pugnam alicui praescribit. Quod auten privata lex potentior si ad bedientiam subditorum in docendam vitiam publica , aliqua laequidem di se timen vitius loe legis in movenis
do probat: tion autem narur .m divertam: se uti natura Medicinae aut Gyn. nasti ea a iis in sin
gulari id in universum eadem est , quamvis inisingulari potetiri or sit ad obtinendum est cium,quam in unive tuli.
a MUNE Itaque Arist. perἰtiari patris familias in eondendis legibus privaria anteponendam esse generali seremiae in terenἀ
398쪽
diis legibus publieis. Quod equidem dissi ei leapparet cum aliis locis generalem scientiam Praetulerit singulari in praeterea scientiale. gus universe ferendarum procedat a Prudentia civili & generali quae lublimior apparet, quam sanialiarisin domestica Prudentia , secunduta quam privatae leges ab unoquoque conduntur in vium iam ita suae Paret verci, actus praestantiores esse, prout ab habitu praestantiori protieucuntur. Huic vero difficultati occurrendum est asserendo, non praeserri absolute petitiam patris familias in condendis legibus privatis, scientiae generali in ferendis legibus publicis. Quippe oppositum evincitu erationibus nuper propositis. Solum itaque praefertur singularis illa petitia universali, iuxta sensum quartae differentiae iam traditae inister utramque legem: quatenus, ei licet, peritia condendi legem privatam potentior est efficacior ad obtinendum ericium, sive sponta- aleam subditorum obedientiam quoniam singulis adaptatur iuxta uniuseuiusque indolem peculiarem quam peritia universalis, quae solum decernit aliquid in genere, absque consideratione singularium, ideoque minus accoua is nodata est. Hae etiam ratione praesertur Periistia medendi emeae iter alicui morbo iningvlari , e villior ae fructuosor habetur hie&nuia quam seientia Medicinae in genere prae-1cribens remedium , quod in hoc singulari salutem non operatur.
at ALIUNDE Vers,&4bsolute loquendo, non negat hoc loco Arist. quod saepe
alias doeet , scientiam rerum in univerium Praestantiorem esse notiti in singulari. Quare Peritia condendarum legum generatim prae I santior est , quam earundem ferendarum in . sngulari. Hae e verti tune erit priore sola,sive
έeorsim sumpta pressa--,quando simul cum ea habetur. Evidens namque est inserius bo- . num eoniunctum superiori magis valere,quam superius seorsim a per se solum. Vnde&ior seu praestantior erit peritia patrisfamiliis scientis condere Ierem privatam domui suae,smulin publieam civitati, quam latentia Legumlatoris illius, qui solum novit publieas leges eondere. Similiterin petilio medie usqui in singulati simul, in universum mederi scit, quam qui in genere tantum. Enitendum igitur esse monet Arist. vi quisque in sui arte, sue disciplin , notitiam univer alem coniungat peritiae in singulari proindeque iatri. bus familias eurandum est ut idoneos se praestent,non modo ad ferendas leges privatas do. mulin familia suae , sed etiam ad cognoscendu generalia praeeepta publicis iuris.Sic enim evadent petitissimi & seienssimi familiae suae gubernandae: qualis pro laet6 esse debet, quil quis erudire iuvenes 1MJohis qsituere moribus eurata
a CIRCA Sertam partem inquirit
modum, quo quis se praestare possit idoneum ad leges condendas,ealque civiles, leu publiei iuris. Dubitari enim polle ait,utrum eam apti tudinem possit quispiam allequi consuetudine, institutione aut doctrina ab ipsis Reipublieae administrato tibus,sive Principibus, aecepta. Verum hario postremam partem refellit: quia licet in aliis disciplinis oporteat doctrinam accipere ab ij qui eam opere exercent, non tamen in Nomotheii ea ,seu disciplina serendarum legum Quippe in aliis dii et plint,
idem est qui eas doctrina tradit,ac qui opere exercet: vi patet in medicis, pictoribus, fabris, seriptoribus, alijs artificibus. Non enim so lum faciunt opera arti conis aranea, sed etiam regulas,seu principia praescribunt,ad eam discipulis tradendam. In Nomotherica autem seu Pollii ea non ita fit:quoniam alii eam docent, alij opere exequuntur, duint empublieam administraiit. Non itaque ab is polietioribus distenda est Nomothetica, sive doctrina conis dendarum legum.
23 VBI Arist. videtur loqui de Sophistis, qui eo tempore sibi peritiam Politicie arrogabant, quasi ii arum apii et en ad ea mrradendam quod Plato plurimis locis apud Giphanium de ijs testatur,ac praeterea Isocra res de Sopbistis, Cieerodi ue Oratare, Aristi deorationibur ad e moratorer.&idem Arist. initio lib. I. Rhetor. Itaque Sopbistae repr hensi sunt, quod doctrina contenti nihil Me rent pol uice, neque ulli eipublieae adminia strandae operarentur Politici autem , quibus ιura era gubernanda Reipubi in solo opere Versabaarur,doctrina Sophisin permilla,quin
aliquid illius aut discere ut, aut scriberent,aut docerent. Quare solum erant politie vis ip- in exercitatione, non autem doctrina quales& fuisse eos, qui Iurisconi ulti appellaba tur,observat Cicero in B to: quo mam nemo eorum,excepto Servio Sulpitio,icientiam ri-ris didicerat, nisi dumtaxat usum.
a POLlTICOS Aut eui ipsos nullam scient Iam eius doctrinae habuille , probat dupdie iter. PRIMO : Quia si praediti fuissentea scientia,utilissi in Iane, dc praestantissima, profectd de ea scripsissent, avi docviilent Aeneque aliquid eiusmodi scripsi e auido euisse inveniuntur, inquit Arist.quod pulalirius vitet, quam orationes iudiciales , seu deliberativasseribere. Ergo Politi ei nullam eius doctrimestientiam habuerunt. Loqui autem videtur de Politicis quibusdam,vi Clistbene,Thucydidx, Pericle, Critia,Aleibiade,&Epaminonda,qui in iudieiali,vel deliberativo genere,vel in soro ad populum, vel in Senatu , Orationes habuerunt eatque scripto mandarunt: nihil tamen docuisse aut scripulla,quod pectat adPo-
399쪽
isti ET HIC A. Lib CAIV X. peroratio operis.
11 ALTERA Ratio, sive niectu iari, qua idem ipsum coni leti, est Quoniam sit , qui Politae audiebat,eius doctrinae peritia
ellent praediti,profecti illam tradidistent filijs
suis Ma inicis,quos charos in primis habebat. Neque enim putandum eos invidi ille coniunctissimis& maxime tuis perii iam , disciplinae praestantissimae atque villissimae. At nihil e his docilinae filiis suis , aut amicis tradiderunt. Quod Plato antea observaverat in thydemo. Alcibiade ubi eam ob causam omnes repreliendi Pol meos. I ergo nulla Pollii ea peritia erant praedui. Quare putandi lunt solum habutile illius usum, sive exercitium . quod certe non suffieit ad doctrinam aliquam pro dignitate tradendam unde neque ab ijs, quieommuitiae Politici appellantur,doctrina Potitie 1ddisse enda est: sicut nee ab ijs , quos MLPra diximus, usuin exercitatione caruille.
26 SI Autem v suco exere itatio non suffiei vi homine gnaros Politicae faciat, quid tandem utilitatis ea vis, exercitatione erit 3Hui quaestioni respondet Arist. se nutrimodo improbare viam sive exercitia an Politi. cae,eum id sufficiat ad Rempublicam admina- strandam, Meives ficiendos Politi eos non quidem peritia, sed opere ipso, d experimen. o. Quod tac in iurisconsultis norat ieero, binuper: mait,eos non a Seholis prodijsie,sed ex usu & consuetudine Iurisconsultorum. i. ii rum,Scholas postea suisse institutas testaturaeomponius i. a. s. de Origine iuri, Quare Aristoteles solum reprehendit imperitiam misarum, qui Politici dieebantur:quoniam nisi doctrina haeca suis fontibus, sue priueipij pe--tatur, eo modo quo disti plinae aliae, quamvis
usu se exercitatio adsit, nemo evade perfecte inoliticus. Utrumque igitur coniungere opo aer,peritiam, pra terea usum et quoniam alte aum sine altero non est satis.
quam ineptis ad Politieam docendam , aee di ad probanduin, nee Sophistas ad id munus praestandum idoneos existere , sed eos oba τῶ κι afαι, νοeu se is docendo. Id autem fere sic probat Nemo aptus est ad eam Niem, seu disciplinam quam nescit, sive non satis iiovit. At Sophistae disciplinam Politicam ne seiunt, seu non satis norum Sophistae igi tueapri non sunt ad disti plinam Politicam tradendam. Maior patet Minor autem ruadetur
ab Arist triplieiter. PRIMO: Quia Sophistae
sui temporis de his enim loquitur confunde. hant Polliteam cum Rhetorici. Utramque enim indivisim profitebatur,quasi na eademque disciplina eliet ideoque Rhetores do phistae dicebantur. De quo legendus Ludovi. cus Cresolius m Theatro Veterum Rbeto miniis .i .eva. post Platonem, Isocratem. At iis
giden flocis superius indie ibi Nemo utramque disciplinam Rhetorieaein Polli iee
confundit, seu pro una eademque reputat, nisi qui Politicae naturam nescit , seu non satis no
vii. Sophistae igitur Politicae discipline natudram nescierunt. SECUNDO id iobai: quia iidem Sophistae aiebat quamvis in conseq- δε- ter Rhetorieam esse Politi ea praestantio min. Quod 1blurdissimum dictu est, de abeo isto proferri potest,qui Politie ς natu tacla praesta n-tiam ignorat.TERTIO quoniam Sophistae Dosolum nomine se Politi eos praedicabant,quideollegii lent in unum plurimas aliorum leges dispersas Politie ae delervientes Hoe aviα mi non in fiet ad peritiam Politae; hahenda ara quoniam haec omnino erigit iuditium ae in eis lectum earum Legum iecundum Prudentiae rapoliti eam, & rectam singulorum rationem: si ineuit ut quis Musica periri praeditus sit , reo titatis est si vi eumque noverit plute coneentcis esse bonos malosves, nisi praeterea sngii Iciarum rationem excipiis Musicae elementis, five
irinei piis reddere possit idemque accidera monet in arte pii tendi , aliisque similibila Cum igiturSophistae tolum aliorum leges eo I- legissent, nee tamen de iis iudicium ferrent ad
Praescriptum Prudentiae, nec rationem earum
redderent ex Principiis Politicae deductas il plane olligitur, eos Politicae naturam notitit is alluisse, nee idoneos fuisse ad eam doctinam alijs tradendam.
ag CONFIRMAT Idipsum: Quoaniam ad perfectum Politi uni live clantem spectat, non modri probare leges aliorum Optimas,cla improbare malas: sed eriam,vbi opus
fuerit,condere novas leges tua a temporis opis
portunitatem utiles Reipublicae. Quod eomini probat exemplo perfecti medici , cuius nori solum est, probare,opportuna remedia ab alijsi praeseripta, aut improbare quae inutilia sunt vel nociva sedet iam excogitare o ad invere re nova quaedam remedia, ubi id necessarium, sue eonveniens fuerit. Hoc autem praestato
medieus non potest,nae Medicinς permani exi ou tib sive prinei piis navis eis, ut inde proe eridit ad sngula diiudicanda & decerned Lunare eum ophista operames iam tolloeassenx soli m in coaeervandis aliorum legibus, de quibusdam probandis, aut improbandis, quin' tamen Politieam ex principiis sue sontibus hausillant, nee ex iis possent excogitare novas alias leges pro temporum D portuit irate proinfect censendi sunt nullatenus suisse perfecti Politiei,sve seientes.
nee Sophistat illius temporis Politi eam veram aut didicis lent, aut do euissent, promittit Aristoteles se ex prosello de illa acturum, proindeisque de Nomothetica,quae est diuciplina legum sapienter serendarum,& pars quςdam Politi-ec Obiterque carpit prsdece res suos, quo
400쪽
aut curae posuerint, aut certe non latis. Quo umbuis one I. Uetat D. uuain nro iam υι II;um
ipso videtur non probate Politicam prius cainpulit oues. litte eis in.,nduci esse illas oti . Platone ita ditam, aut saltem non plenam Ab ces in meis I ribus expetius; qtic, etsi Hriolutamque censete: eam exi sitime necetiarius anata non sint serpere erunt. Reciti iniser, este de ea scribere id auiem te iacturum pro quissιν cog O. est .ajus erranun ait si mitiis eo ordine vi primuni conetur persequi mi ore su dictum maioribus fuerit deinde ex ollecti Rebespubliai considerare,quae ita sint opportuna servandis civitatibus , tum itigenere,iumin in singulari aut etiam deibue uis insuper obcadiam,sive rationem , propie e pliaua aliquae Rerumpublicarum administren- , aue recte , aliquae autem male. IJs euim omi. buseonsideratis , apparebit quae Politia, sive Respubsie sit optima , de quomodo unaquae. Aue eonstituta sit, o quibus legibus ac mor sus utitur. His sere verbis libros Et hi eorum laudii,d sese Meingit ad librosPoliticorum. Fimiliter ego Commentarium totius Ethia .hae elaudo e consigno aureis illis Sene eae ver
Ito. Vtinain alitiuo Dei otii et luto, ci proximorum ructu. Quidquid aut a ne dictum, scrip tum,dicendum, seribenduni, sponte, suιniua animi demissione subi jcio eorrectio, S. RO-manae, Catholicae,& Apostolicae ecle iis, necis non SS. I atrum doctrii ea preperiam curii simorum Theologie luminum , IVG, STINI, THOMAE 5 AN SELM , per quos putii, ι- mi, miro fieere studui , de studebo , ouandiu hec vita superstes fuerit. Disputationes Eii lincas,' tribus doctrina in hoe Upere radii apte nisi illustratur , qui misi in iam licuerit committemus aleae, ε δ blieae luci.