Pauli Voet, Gisb. ... De duellis ex omni jure decisis casubus, liber singularis

71쪽

Ρ. V o R Tqua quidem poena, Vel tormen tum. Quod probatio, seu modus veritatem probandi a poena non differat. Nam vulnere crimen probatur, & forte comporis aut membrorum mutilatione tantum punietur. Ciam

tamen & probatio & poena debeant esse discreta. Quod illa exigatur ab eo, qui incusar, haec a judice qui eam irrogat,& quidem incusato irrogetur.3. Quia diiceptatione forensi,

controversiae terminandae, non armis; juris via, non martis j udicio. Neque aequum est,idem .

s. D. periculum jultum acculato-

3Πφd rem subire, quod subit, qui no- muc cens est,licet sorte talis este nons deprehedatur. Quinimo quod a Romanis aliisque gentibus observatum fuit in publicis inimicitiis , ut pritis ad colloquium, quam ad arma veni rent, id multo magis in privatis simultatibus servandum

erit.

72쪽

De Duellis. ' D erit. Seeundum illud Toratonis apud Comicum : Consilio omnia prius experiri, quam armis, sapientem oportet. Cumque u - dicis sit ossicium, providere ne manus conserant, quos sua po

test compescere jurisdictione. t

Id vero secundum leges possit, si. D. de quod actore non probante reus usust sit absolvendus, licet ipse nihil praestet; quae is haec erit insania ut praeter id quod leges desiderant, tam probationes petate domo rei, quam accusatoris, id est, duello incerto utrum que

committat. q. Quia priVari l. qui ae non est lites dirimere, aut determinare, sed praetoris, sed Ju- Edendo,

dicis. Ut iniquum sit adversarios contendentes, judices, & Argum quidem per cruentum med ' a ζ. D.deum , in propria causa consti- Rebus

tuere. s. Quia ' quaecunque I 'M .. non sponte sed coacte, sed me- Cod, Ne tu fiunt,rata non habet praetor. Ius Verum qui incusatum eo com- judic.

73쪽

6o P. V o E Tpellit, ut duello suscepto se

purget, aut aliter causa cadat, metu illum eo adigit; & quidem tali, qui etiam in virum constantem possit cadere. Ergo nec ea rata sunt habenda, quae sic elicita, quae sic probata. Id enim certum est, perplurimo reperiri, qui malint potius cauiam suam amissam, quam ut cum adversa parte descenderent in certamen. Quid si enim qui incusavit robustus sit, & exercitatus; qui lincusatur, infirmis sit viribus, armis tractandis minus a-Ptus. An non huic vel ipsa mors metuenda, etiam cum ignominia. Neque dissentiunt hic can nes, in quibus duella referuntur ad vulgares purgationes, quales dicuntur esse explorationes per ferrum candens per aquam calidam, & quae sunt hujus generis plures inventio

74쪽

De Duellis. 6 rnes. Quales omnes erronei CMen probanis modi, probationibus

Canonicis opponuntur. Ad- &tot,tit. . eoque non sine ratione repro' i uti bantur, tanquam media, qui- gar

bus Deus tentari videtur. Nee desunt huic sententiae qu st . . . probationes e sacro codice pe- Argum,

ratae. I. De jure quippe divino innocen. non aliae probationes ordina 'M riae traditae nobis, quam quae DEu fiunt, aut pei restes, adeoque i9- V. S, per instrumenta, quae in te-T 'i' stium veracitate consistunt; aut Exod .ia. per confessionem partis accu- 'fatae; vel illis deficientibus,per jusjurandum purgationis. Cn. '. que alii modi non reperiantur expressi, & ex aliis textubus per rationem Scripturariam colligatur exclusa esse duella: . ea ut illicita, & juri divino difformia censebuntur. 2. Quia dequre divino omnes illi modi probatorii censentur repro

hati quibus Deum, ejusque

75쪽

Matth. c

61 P. V o E Tprovidentiam specialem , Mquidem citra specialem' aliquam promissionem, tentamus, atque proVocamus. Vertim talis probandi modus est duellum judiciale. Ergo. Quae enim nullis vestigiis deprehendi a nobis possunt,& quorum cognitionem, ac manifestationem sibi soli Deus reser-VaVit, ea per mu aculum investigare velle, id ipsum quid aliud est, quam Deum tentareὶ 3. Quia & illa probatio de jure divino censetur iniqua, qua innocens aeque declaratur nocens, & punitur, atque nocens liberatur. Verum id accidit frequenter in duello, ut innocens , quique justam causant tutatus est, pereat, ade6que coram judice pro nocenti ha beatur , & nocens, qui causam iniquam propugnabat, sum- Iior evadat, adeoque innocens declaretur. Hoc ipsum fatetur impe

76쪽

D3 Duellis. 63 imperator Lotharius,licet tollere hunc probandi modum

non potuerit loter Langobaris dos, adeo enim invaluerat. uuia inperii sumus de judicio Dei, l bh , O multos audirimus per pugnam leg. Lan 'ejusta causa, suam causam per dere: se propter consuetudinem gen- nomach. . tis nostra Langobardorum , legem impiam retare non possumus. Ne que obstat, quod dicitur: Deum

esse justum judicem, veritatis

amantem, malorum vindiscem, bonorum remuneratorem, adeoque ncm esse permissurum, ut qui bonam tuetur causam, in tali succumbat duello. Resp.. enim, Deum quidem Veritatem amare, causae bonae adjumento esse , non tamen per illicita, & illegitima media, quibus ipse tentatur. Praeterquam .

quod sinat quandoque innocentem succumbere, quod alibi fuerit nocens deprehensus . aliquando, inquit canon,permittis

77쪽

cumbere is necari, propter alia eorum peccata. Quinimo non de sitiat exempla eorum, qui cum utrinque essent nocentes, quod per calumniam invicem incusassent, neuter tamen succubuerit, sic ut uterque periculum evaserit. Ejus rei exemplum memorabile suppeditat Pierre D. Petrus Messie, quod accidit

ses le- gis. Quidam nobilis domi mi cons&e. litiaeq; clarus, cui nomen Rupas de Vidima, Regi signisi averat nobilem quem Rodiges de Avila, proditorie agere, quod inclypeo insignia gereret Ρortu- galliae, cum tamen esset vasit lus Regis Castiliae: Seque hoc ipsum vel testibus,vel singulari. Certamine Vel alio quo probandi medio, a d. quod Regis 'mandato obstrin geretur, de-Honstraturum pollicetur. Haec ut Deus, in istis duellis, innocentes eo quo accusantur crimine suc-

78쪽

ut rescivit Endiges de Arita quitum temporis aberat, ad Regem litteras dedit, quibus expressit, opus non esse ut se aliquo responso purgaret , eoquδd Rupas in Regem conspiras et,idque se duello probaturum confidebar, si modo cu venia suae majestatis congrediendi concederetur facultas. Haec ut Regi innotuerunt, dubius fuit, atque animi pendulus, quid in negotio tam arduo so ret agendum. Tandem deli, beratione habita, consultum Visum, utrum que ad singillare

certamen admittere. Locus,

tempus, more solito designatur, atque indicitur. Concurritur utrinque magno cum ardore, atque animis imperterritis. Ac toto illo die, sequis certatur viribus, ancipiti marte, ut judicium ferri non posset, in quam partem fortuna sese esset inclinatura. Ade

79쪽

66 P. V o E Τque noctis concubium illos separaVit, quos fortitudo, cum armorum peritia juncta, dividere non potuit. Altero die, in loco solito, non impar priori congressus conspiciebatur.

Par enim utrinque animus, par audacia, dubius causae eVentus.

Ut secunda vice noctis adventus eosdem ab invicem divulserit. Tertio denique die, adi n star leonum ferocientium dimicatum est, & quidem majoribus, ut videbatur, quam antea viribus. Tantaque cum pertinacia , ne forte & istius Dei anceps esset congressus, certatum, ut uterque regem in admirationem , spectatorum

animos in stuporem ac commiserationem raperet, metuentium tristem interitum talium virorum. Tandem illis nondum defatigatis, desideratum regi, & populo circumstanti, vespertinum tempus ad

80쪽

- De Duellis. . 6 veniat; quo sejuncti, quamvis inviti, ad regem dusuntur, qui Utrumque absolvit Deo quasi monstrante, uti ajebat, innocentiam utriusque; quod triduana illa pugna neuter ab altero armis esset sirperatus.

. Quia omnes illae actiones jure divino illicitae, quae aut odio, aut vindictae cupidine

incitante, aut desperatione,aut

alio quo affectu inordinato peraguntur. Verum tales sunt duellatorum actiones: ut etiam illicitae censeri debeant. Cum

enim alterum esse nocentem, alterum innocentem, aut utrumque nocentem, aut innocentem, necessiim fit, quid aliud consequetur, quam ut qui innocens est ,super injuria ab adversario sibi illata, semet ulcisci velit; cum tamen ultio soli Deo relinquenda : &qui nocens est', affectu pravo, imo diabolico abreptus , innocen