Martini Schoockii De sternutatione tractatus copiosus omnia ad illam pertinentia, juxta recentia inventa proponens

51쪽

. CAPUT SEPTIMUM.

Ster utamenti materia , quae sternum oe cutis- , continetur Iotissimum in membrana, quae namquccingit: COAlecta antea in tunica pituitaria a

. teriori. l,

1 Nipso cerebro stationem Sternutamen to allignari non posse, abunde eXP cedentibus patet ; nec tamen extra Giputruserendum est: Unde Aristoteles superius ixit, nulla cerebri , imo ne quidem capitis mentione facta, quod sit α' os licet alibi, ut postea patebit, quam do de sede ipsius loquitur, G.αλῆ sive, capitis meminisse confiseverit atque haec videri posset ratio, cur Gorraeus, supra quoque adductus, dixerit caussas Sternutationem Provocantes, infra anium esse Constit ias: nisi pariter existimasset, eas vim suam exerere in sternutamento provocando , usque ad ipsum cerebrum Quo vero stati nem suam sternutamento assignemus, d stinguendum est inter locum e quo Prox me elicitur, & quasi provocatur, & loim, in quo Continetur materia , i quae sternutando discutitur, atque ut modo vidimus , in Aristotele vocatur I LUCUS , c quo Proxime elicitur, per materiae Com , ε cit,

52쪽

De Sternutatione. 29 citationem, est interior narium membrana, de qua ita Bartholinus lib. 3.Instit. Analom. cap. IO. Tunica nares succingens a dura matre est, is communis ot i, Palato, lingitie, Longit gulae his ventriculo . sedin naribus tenuior es ,s S exquisitisensuI ; excitatasternutationem acit, multis foraminibus ad os crabrosim pertus es. Eandem ita describit Riolanus lib. . Anthropographice cap. 6. Nasus intemnus complectιtur membranam musculosam pinnas narium constringentem S membranam , quae totam narium capacitatem oblinit.

Oritur a crassa menin e per foramina ethmo dis erumpente. Similiter Spigelius lib. Io. de Hum. corp .fabr. cap. Iovi brana, que interius nacti foramina investit, acutsimum habet sensum , temNis, S rubiccinda coloris. Haec, cerebro vicinior At, maximeque circa elatiorem nasi regionem sensum acquirit exquisitiorem .Mox vero, risostim ossuccingit,ac foraminulis totidem, quo Vsum, pertuna,tur , per quae mucosiu= humor gravedine presso capiate exstillat, vacἰιaturque. His sociandus Nathanael Highmorus, qui in Dis'. Anatomica lib. 3 .cap.ult.haec habet . Nai tum amplia ludo, seu, cavitates tunica , a crassa meninge per foramina osis Ethmoe ira erumpente orta, mecingun ur, is tunicae oris, palati, lingua, lary Π, Oesopbagi ventriculi communis est scs hic exquisio sensu donatur, ita ut vel le- ωι mu reritata sternutatio statim fiat. Lo-

53쪽

go MART. SCHO OCTIUS cus vero ubi materia haec, Sternutamento destinata, proprie atq; velut in receptaculo colligitur, est tunica illa, quam excellentisi simus Dn. Sinneiderus lib. 3. de Catharris

Sest Σ. cap. 2. Vocat tunicam pituitariam anteriorem: cujus situs ut cuivis innotescere

possit,audiat eundem eodem loco,pag 9. et seq. Hoc integumentum inquid quam optime potes oculis, manibusque contrectare,si ιnvertaι caput, maxillam inferiorem amovendo, mox perfringasique, S avellas quartum os maxillae superioras. Quo facto, nares incidastitrinque ac diducas. Extrema haec membranaestraneo sublivida, ac extra intusque venosa, ut facile credaι , esse hic incinam e ustam humo ς digerandi. Qua os Homer cognominais tum ad gulam S Lar Nemspectat, illa tunica nonnihil demit. Postea de usu hujus membranae agens, hec inter alia habet. Mem-bνana haec Micit)materiae Coo aestincere posse videtur. Ea namque es sat ampla S lata, eum illud spiritus iter sit oblongum, spatiosumque.σο quoque geminum. Hoc si pituita desu- ριν praecludit, spiratio est imperita , sonantror,

ac iocatasstiritus etiam emitur vitisses pisu quoque OOra superveniente, haec tun ea quadam insammatione inteν initia incitur, sine ista narium aestiantium verminationes, sme i AE pνurigines, hinc istae emuniniones quano vntsine siensu doloris, sine emore, sine se

intatione. Alio referri non potest illud,quod caussa

54쪽

De Sternutatione. 3Imusia continens sternutamenti erh. Cum

enim non possit in Cerebro stabulari, nec etiam sedem propriam in Thorace habeat; proximum vero esse debeat naribus; aliud nos occurrit, ad quod , commode, velut ad receptaculum suum referri possit.Dissentientes, sive antiquos, si1Ve recentiores non moramur, modo secundum Veritatis lineas processerimus. -

Sternutationis materia, vel est naturatis, mel violenta. Hippocratis opinio circa materiam sternutamenti examinatur: ct rejicitur. Ea vero est humor aeri im- . mixtus, delite sicens in munica narium. seuomodo Aer accedat. STemutationis loco, in quo concipitur,& ex quo cum stridore majori juxt sitam formalitatem sui in Scholis loquunturin prodit, indicato; deinceps in Causi sillius penitius inquirendum est. Solet quiadem communiter medicorum filiis inter morbosas Capitis affectiones' considerari , quia ex causa ex parte morbifica, maxime , si1 solito vehementior fuerit, creditur originem trahere ,& proinde quoque repenti num adferre exitium: caeterum multis ac cidit, Sc quidem juxta caussas ordinariaS

55쪽

ga MART. SCHO OCTIUS naturales, in quibus nihil morbifici, aut

praeternaturale notari potest. Interim ta-

men juxta hanc distinctionem , non im

Convenienter caussae Sternutamenti , qua internae qua CXternae convenienter propinni poterunt. Atque initio facto a caussis anternis,ad eas pertinent materia & forma. Materia cum Huernio lib de Morbis Capitis cap. 28. iterum agnosci debet duplex: Naturalis & violenta. Naturalis est, cum

materia, quae proritat cerebrum, ab ea eXCluditur, naturae vi: non Uero morbi motu.

Materia haec proritans est spiritus flatu sus, aut ut Philosophus antea dixit, inclis, isque Vel solus,vel cum alio humore acri atque mordaci, intendum senssibili &conspicuo, alias tenuiori & visum fugiente , mistus. Hanc sternutationis Caussam Hippocrates agnoscens . in famoso isto a-phorismo sI dixit eam fieri, eX capite Con calefacto cerebro , vel humectato inani, quod in capite est : qua brevi sententia , omnium prope, interpretum calculo, divinus senex natus omnis ortum eXplicuisse videtur. Quod flatus omnis generetur in

subjecto humido, a calori imbecilli, & manifestum sit cum potissimum duabus

Caussis excitari. Docent enim vulgo, quod in frigidioribus tempcramentis, ubi non est sufficiens caloris vis ad movendum flatum, cerebri concalefactio eam mΟVeat: in calidior,

56쪽

De Sternutatione. 33

calidioribus Vcro in quibus propter calori . abundantiam tota flatuum materia discutitur, si cerebro superfluus aliquis humor accedat cui coquendo impar sit calor cerebri) facile ventriculi cerebri, & si quae in

eo sint spatia inania, flatu repleantur. At, haec de similia per nostra principia non admittuntuntur, quum juxta illa neque materia sternutando excernenda in Gerebro contineatur; neque ipsum quoquc cerebrim ad excretionem hujusmodi materiae quicquam conferat: prout partim patet ex illis, quae antea observata fuerunt ἱ partim etiam liquere poterit ex iis quae deinceps, proponenda erunt. Ut vero juxta nostra principia, materia vera sternutamento sub- serviens inaelligi possit, consideranda prius erit absolute , & deinde, ut est disposita proxime ad recipiendam formam sternutationis. Illo modo spectata, attendi debet illa ipsa narium membrana, sive tunica,

quam .antea consideravimus. receptaculum

materiae sternutamento destinatae ; de qua hoc primo ex Julio Casserio Placentino notandum, quddst multumsanguinea, ita

ut, Ii digti v aut alia quavH re leviter fricetur, sanguinem eqsuere jaciat : eo,quod peream plurimae venae simi sieminata. Fraeterea, ut recte docet Dn. Schneider l. d. cap. I. haec tunica perenni latice madet , quia vasa mn- quam non bumorem sudant. Unde autem

57쪽

34. MA κτ. fCHO OCKI UT humectatio illa accidat, postea docet. Ca rerum materia ibi delitescens , nondum proxime est disposita ad recipiendam sor mam sternutamenti, sed aeris quid ei admixtum esse debet. Accedere autem P test bifariam: Primo per respirationem: aer enim respirando attractus sui vel ex olfactu patet) ad hanC ipsam membranam ,&quidem ad extremam illius partem, ubi exquisitissimi sensus est, ordinario desertur 2Deinde in sanguine, assiuente ad arterias, per hanc membranam & proximas partes disseminatas, saepe vapor tenuis & spiritus humificus delitescit, adeo ut molliter quoque nariuna tunicii vellicata, sternutamentum saepe provocetur, prout recte observat idem D. Schneider l. d. cap. 3. Pag. s. I. Atque haec fuerit materia interna naturalis, sternutamento destinata. Si juxta Heu nium progredi voluerimus, Violenta, m teria fuerit, quae aequo fuerit crudior, nec ad excretionem ordinata. Qualis saepe in

Catharro notatur.

Caussae ficientes pernutamentrum provocantes externise tanguntur. Inter quas

eminet sulphur, de quo festiva historia

Imponitur.

Prox Li

58쪽

ΡRroxime devenire debemus ad cauQs

essicientes, materiae ita dispositae formam procurantes, adhoc, ut Sternutame ti faciem induat. Duplices vero occurrunt externae & internae. Illae priori loco sunt considerandae, quod internas moveant Concitent.Externς Vero causiς hoc loco,illa omnia sunt, quaecunque pruritu suo nares seu potius narium tunicam lacetant: ut sunt primo medicamenta, quae a medicO- tum Hiis αδαεμι, f; vocantur, item Omnia acria per nares attracta, ut helleborus, album piper,pylethrum i tertio,odores atque VapCreS acres: quarto rerum acrium eis, ut sinapi: denique quaecunque interuas narium Partes stimulant, quod Pinna quoque feri potest. Plinius enumerat potissimum

sequentia. Sinapi, lib. 2O. 22. EDeborum sera veratrum. lib. 26. C. 74. Iris, quoniam eiu scalefactoria naritim subsicta sternutamenta movet caputque purgat. lib. 2I. C- ΣΟ. IAorica tastu movet. lib. eod. C. 7. Tricboma nes gustatu. lib. 27. C. I 3.&c. prae Caeteris

vero agnosci debet sulphur, de quo sesti

vum faeinus Apulejus lib. 9. Metam. his Φerbis narrat : Mulier in illicita Venere comprehensa iubitario ducta concilio moechum subjectum conssgit viminea cavea 'quae fustium flexu erat in rectum aggregata Cumulum laciniasque circundatas sumulas candido fumo lalphuris inalbat, & ita

59쪽

36 MARU. SCHO OCTIUS mensam secura participat : interim acce rimo, gravique odore sulphuris juvenis inescatus, atque obnubilatus interesuso spis ritu dimuit : Utque est inSenium vivacis metalli, crebras ei sternutationes Commovet : atque ut primum e regione mulieris pone tergam ejus maritus accepit sonum' sternutationis, quod cum putaret ab ea pro- lachrum solito sermone salutem ei imprec ius est, & iterato rursum, & frequentato, saepius , donec rei nimiditate commotus, quaeaes erat, tandem suspicatur, & impubsa mensa protinus , remotaque caUea Prin, ducit hominem gladium flagitans M. Hactenus Apuleius. De his externis caussis, sternutamentum pro Vocantibus, hoC qu que notandum est : quod saepe in iis intemnae caussae non tam moVentur, quam Pintius. occasionem ducunt : quomodo sole

flagrante in capite, se Vapor pandit nares riens ; & Uice versa subito algore ad nares Vapores coguntusis cujus rei caussam, o casione problematum deinceps proponem dorum, inquirere licebit.

CAPUT DECIMUM.

Expenduntur eausis internae flemuta ment quod pertinet ad facultatem dilatantem ει comprimentem. 2NO-- do

60쪽

de Sternutatione. 37

do illa se exerat in actum, ad exhibitio

ne ternutamenti. A Caussis extrinsecis sternutamentum cientibus, deveniendo ad caussas intriniscas; ante omnia constare debet, ad , quamnam facultatem illud pertineat λ Magnus ille in Medicina vir Claudius Gale nus loco modo laudato, sive lib. 2. de Symplom. Causs. cap. . retulit ad facult tem animalem motivam, quem pleriquempdici sequuntur,. nisi quod quidam illud referant ad facultatem naturalem. Caeterum existimo cum Mercato. Quaest. I 8 O. Omnibus rite expensiis, sternutationem . referendam esse aci facultatem dilatantem 8c comprimentem non tam cerebrum, quam tunicam pituitariam antea delineatam : neutiquam vero aut ad naturalem,

quod non possit vehementissimo motu suo CXCrementa pellere , aut ad animalem motivam, quod nulli sint musculi, quibus exsequi possit vehementissimum illum mΟ- tum , cum solum conferat majorem conatum animalis haec facultas quae considerata hic e. υπολιή solum dilatare atque comprimere potest ad hoc, ut tunica haec valido compressionis motu, quod molestum est, expellat. Capivaccius loco ante citato existimat, primo irritari nare i