M. Tullii Ciceronis Fragmentorum tomi 4. cum Andreae Patricii Striceconis adnotationibus

371쪽

Contendo Non. ima. Non. Consi

tura.

FRAG. LIB. I. DE RE P. fasces.

prouocationem ad populum ptiam a regibus suisse.

Horum enim seueritatem dicitur inhorruisse primum . ciuitas.

quitum est. in I

ii Cn. Flauius fastos protulit . lo . D : hi Ipsa cognitio nos delactauit. . lis 1 Iis, MQuomodo enim iudicatur iste optimas P dodirina,artibus, studiis . audio, quando Θ 28 Sed audisse te credo,tum uero Platonem,Socrate mortuo, primum in Aegyptum discendi causa, post in Italiam contendisse

Tum uirtute,labore industria quaereret summi uiri indolem, nisi nimis animose ferax natura illum nescio quo pacto. Quae uidelicet ille non ex agri consitura, quam cernebat, sed ex doctiinor indiciis interpretabatur.

372쪽

Sed quoniam plurima beneficia continet patria,& est Non. Anii antiquior parens, quam is, qui, ut aiunt,creaverit, maior ei profecto, quam parenti, debetur gratia.

Habent aequabilitatem quandam, qua carere diutius mori. Firmi- uix pomini liberi, deinde firmitudinem. SNee tantum Carthago habuisset opum sexcentos sere N5. libeo dea annos sine consiliis, & disciplina. doct. init. Quidὸ tu ne cum es iratus, permittis illi iracundiae do Non.Domi minatum animi tui Ergo non probares consilio pulsas libidines,quae sunt Non. i-

innumerabiles, iracundias, quae tenerent omnia.

Ego uero nihil isto animo, nihil ita animato homi

Denique ipsa natura non inuitaret solum: sed etiam Non. Inuita

cogeret . . . re

populo gratificans & aliena, &sua. Fronto.

Nec uero iam meo nomine abstinet. Fronto. b a Sed --

373쪽

FRAG. LIB. II. D E RE P.

Non Horrc- Sed ut ille, qui nauigat , cum subito mare coepit hora

M. Tullii Ciceronis de

rep. lib. II.' - . . . l on. Exulta EST ioitur quiddam turbulentum in hominibus sin guli quod uel exultat uoluptate,uel molestia fran

gitur.

Non. Voluta Cupido autem,& expetenti,&lubidinoso,&uoluta- bundu - bundo inuoluptatibu Non.Anxitu quantaque anxitudo prona ad luctum, & mae '' rens, semperq; ipsa se solicitans. Non. Timor. Esse autem angores, si miseria aSictas,atque abiectas timiditate, & ignauia.

Non. Elide' Vt auriga indoctus e curru trahitur, operitur,eliditu , laniatur. Non offen- Sed imitor Architam Tarentinum, qui cum ad uib i, lam uenisset,&omnia aliter offendisset. .

Non. Vrbs x quo auctore,& principe uocitatur ciuitas .

cillitate.

Non. modi- statuo esse optime constitutam remp. quae CX tribus i.

cum. - . generibus

374쪽

M. T V L L. C I C E R. et generibus illis, regali, optimo, & populari, confula modice,nec puniendo irritet animum immanem ac ferum, i nec omnia praetermittendo , licentia cuues deteriores reddat. l

Vt in fidibus, ac tibiis, atque cantu ipso, ac uocibusco centus est quidam tenendus ex distinctis sonis,

quem immutatum, ac discrepantem aures eruditae ferre non possunt,isque concentus ex dissimillimarum vocum moderatione concors tamen ericitur& congruens: sic ex summis,& infimis,& mediis interiectis ordinibus, ut sonis,moderata ratione ciui tas, consensu dissimillimoi una concinit, & quae har monia a musicis dicitur in cantu, ea est in ciuitate concordia arctissimum atque optimum omni in repub.uinculum incolumitatis, quae sine iustitia nubio pacto esse potest. εIustitia seras spectat, & proiecta tota est,atq; eminet.

ἐQuae uirtus, praeter ceteras, totam se ad alienaς utilitates porrigit, atque explicat.

in quae sanguine alitur, atque in omni crudelitate sic multat, ut uix hominum acerbis funeribus

satietur.

Itaque praeterea illa institutio Romuli, cum ducentosa inos & triginta sere firma mansisset. Ac primus agros, quos hello Romulus ceperat, diui-

Non. Proiectum. Non. Explicare.

Non. Exultare.

Non. lib. de doct. indagi

375쪽

FRAG. LIB. II. DE RE P. sit uiritim ciuibus. I

le .

Cum aliud nihil domum suam deportavisset. 2

ῆ ν multaq; ditione ovium,& boum, quod tune erat res in pecore,& in locorum possessionibus, ex 'quo pecuniosi,&locupletes uocabantur. εut Carneadi respondeatis, qui cepe optimas causas ingenij calumnia ludificari solebat. Fronto. Neq; enim ad mare.admouit, quod ei fuit facillima. MΑ v c vs V. Nihil est quod adhuc de repub. putem dictum,& quot c. longius progredi, nisi si confirmatum, non modo falsum esse illud , sne iniuria non posse, sed hoc uerissimum, sine summa iustitia rempub. regi non posse.

niostra. Non. Calumalastuti

M. Tullii Ciceronis de re

pub. lib. III.

Aus I. . eon HOMO non ut a matre,sed ut a nouerca natura edia νὴ Pςiuiu. tus est in uitam, corpore nudo, & fragili, & infimmo, animo autem anxio ad molestias, humili ad , timores, molli ad labores, prono ad libidines, in quo tamen inesset tanquam obrutus quidam diuia . . nus ignis ingenii, dementis . .

Quoniam

376쪽

Nullum est ius naturale. itaque om nes animantes ip- L A C r A κ. se ducente natura commoda sua defendunt.& ideo 'p x

iustitia, si alienis utilitatibus consulat, suas negligat, stultitia est dicenda . Quod si omnes populi, penes quos sit imperium, ipsiq; Romani, qui orabem totum possedere, iustitiam sequi uelint, ac

suum cuique restituere, quod ui & armis occupauerunt; ad casas,&egestatem reuertentur. quods fecerint, iustos dicemus quidem, sed tamen stul Itos iudicare necesse est,qui, ut aliis prosin sibi nota cere contendunt. Bonus uir si habeat seruum fugitiuum, uel domum Lact.l. s. ea.

insalubrem, ac pestilentem, quae uitia solus sciat '&ideo proscribat, ut uendat, utrumne profitebitur fugitiuum seruum, ac pestilentem domum se uendere, an caelabit emptoremὸ si profitebitur emptori, fugitiuum esse, bonus quidem, quia non fallet, sed tamen stultus iudicabitur, quia uel pas uo uendet, uel omnino non uendet: si caelaverit, erit quidem sapiens, quia rei consulet, sed idem malus, quia fallet. Deinde, si reperiat hominem, qui aut aurum, pro aurichal, aut argentum pro plumbo uendat per errorem, atque id emere neces sitas cogat, utru m dissimulabit, ct emet paruo, an potius indicabit Θ iustus utique dicetur, quia non

fefellit, sed idem stultus, qui alteri fecerit lucrum, si bi damnum. sed facile de damno est: quid si uita

377쪽

a FRAG. LIB. III. DE R 'E P. eius in periculum ueniet,ut eum aliquando neces. se sit, aut occupare, aut mori, quid facietὰ Potest hoc euenire, ut naufragio facto inueniat aliquem imbecillum, tabulae inhaerentem: aut uicto exercitu fugiens, reperiat aliquem uulneratum, equo insidentem, utrum ne aut illum tabula, aut hunc

equo deturbabit, ut ipse possit euadere si uolet iustus esse, non faciet, sed idem stultus iudicabitur , qui, dum alterius uitae parcit, suam perdet: si

faciet, sapiens quidem uidebitur, quia sibi consulit, sed de idem malus, quia nocebit.

Laa n, s ς, Quaero, si duo sint, quorum alter optimus uir, aequissimus, summa iustitia,singulari fide,alter insigni scelere, & audacia,et si in eo sit errore ciuitas,ut bonu , illum uirum sceleratum, facinorosum, nefarium, putet, contra autem, qui sit improbissimus, existimet summa esse probitate, ac fide, proque hac op

nione omnium ciuium, bonus ille uir uexetur, ra- piatur, manus ei denique auferantur, effodiantur oculi, damnetur, uinciatur, uratur, exterminetur, egeat, postremo iure etiam optimo omnibus miserrimus esse uideatur: contra autem ille improbus laudetur, colatur, ab omnibus diligatur, omnes ad eum honores, omnia imperia, Omnes opes, Omnes denique copiae conferantur: uir denique optimus omnium aestimatione,& dignissimus omni sortuna iudicetur, quis tandem erit tam demens, qui

dubitet, utrum se esse malit Θ

Non Famula Est enim genus iniustae seruitutis,cum ij sunt alterius, qui

378쪽

M. PT V L L. C I C E R. qui sui possunt esse . cum autem hi famulantur. Nam cum quaereretur ex eo, quo scelere compulsus mare haberet infestum uno myoparone, eodem, inquit, quo tu orbem terrae. ἐNon grauarer Laeli, nisi & hos uelle putarem, & ipse cuperem te quoque aliquam partem huius nostri sermonis attingere: praesertim cum heri dixeris, te nobis etiam superfuturum: uerum si id quidem fieri non potest, ne desis, omnes te rogamus. Est quidem uera lex recta ratio, naturae congruens, diffusa in omnes, constans, sempiterna, quae uocet ad ossicium iubendo, uetando a fraude deterreat, quae tamen neque probos frustra iubet, aut uetat, nec improbos iubendo, aut uetando mouet . Huic legi nec obrogari fas est, neque derogari ex hac alia quid licet, neque tota abrogari potest. Nec uero aut per senatum , aut per populu m, solui hac lege

possumus. Neque est quaerendus explanator, aut interpres eius alius: nec erit alia lex Romae, alia

Athenis alia nunc, alia posthac. sed & omnes gentes , & Omni tempore una lex, G sempiterna, & i mortalis continebit, unus l; erit communis quasi magister,& imperator omnium Deus. ille legis huius inuentor, disceptator, lator, cui qui non parebit, ipse se sugiet, ac naturam hominis aspernabis tur hoc j; ipso luet maximas poenas, etiamsi cetera supplicia, quae putantur, effugerit. Ei d c Huic

Non. Infestii

mare.

Lactan. l. q. c. 8.

379쪽

tas.

Non . Apud de doct. ind.

FRAG. LIB. III. i DE RE .P. εHuic tu uiro quas diuitias obiicies Θ quae imperia quae regna Θ qui ista omnia putat humana, sua bo- na diuina iudicat . i i Iul

quibus assentior licitam& periculosam i sitiam non esse sapientis.

Noster autem populus sociis defendendis, terrarum

Nullum bellum suscipitur a ciuitate optima, nisi aut pro fide, aut pro salute. ε

ας quorum n6 corpora sunt in coelum elata. n que enim natura pateretur, ut id, quod esset de terra, nisi i ta terra maneret.

ἐMagis est in Romulo admirandum, quod ceteri, qui dii ex hominibus saeti esse dicuntur, minus eruditis hominum saeculis fuerunt, ut, fingendi procliauior esset ratio, cum imperiti facile ad credendum impellerentur. Romuli autem aetatem minus his sexcentis

380쪽

M. Τ V L L. C I C E R. Iosexcentis annis,iam inueteratis litteris, atque do- ωinis omniq; illo antiquo ex inculta hominum uita errore sublato, fuisse cernimus Ex quo intelligi potest, permultis annis ante Hometa Aug.ibid. rum fuisse, quam Romulum , ut iam doetis hominibus , ac temporibus ipsis eruditis, ad fingendum uix quidquam esset loci. antiquitas enim recepit

fabulas, fictas etiam nonnunquam incondite. Haec aetas autem, iam exculta praesertim, eludens or*-

ne, quod fieri non potest, respuit.

Apud Ennium sic loquitur Africanus: Lact.l. s. ea. Si fas cedendo coelestia scandere cuiquam est

Mi loli coeli maxima porta patet. pist.

Est uero, inquit, Africane. nam & Herculi eadem ipsa porta patuit . Hic est ille situs, cui nemo ciuis, neque hostis Quivit pro factis reddere operaeprecium .

tantum est consequutus, ut, cum subito sole obscurato non comparuisset, deorum in numeroi collocatus putaretur, quam Opinionem nemo unquam mortalis assequi potuit, sine exim ia uirtutis gloria,

Propterea& istum nύ creditum inter deos receptum tali morte, quia fortasse quod erat in R0mulo prinbatum, Romani uulgare noluerunt, si hoc alteri

Aug. ibid.