장음표시 사용
231쪽
ac si revera ipsa commentitia si quidem certo id persuasum velit aliis, dum destituitur Scriptura locis evidentibus, omnino ratio nibus solidioribus figmentum illud debet oppugnare. Sed plane commentitia Theologi est consequentia, dependens a comm cnto ejus praesupposito, mundanae creatricis Animae, qua ex nostra Mundi Anima illationem facit, proinde quinque dierum post primum, operum Creationem ut Mediatam contradistinguendam esse Creationi operum primi diei ut Immediatae Certe vereor ut ullum alibi distinctionis talis, qualem fingit, aliquem Autorem extra suum cerebrum inveniat Theologus quam certe nisi nostrae Mundi Animae, veluti pollenti creatrice facultate Fabro, per suam consequentiam assingat, inanis ac mepta hic est, The ologo indigna , quae tandem schenam ultimam absolvet ac cui ipsum L Aut IT subjiciatur. Ne quid autem virium desit ulli cavillationi, gaudet Theologus uti vocibus Mediaras Immedia ra Creationis non nisi sano sensu equi pollentibus nostris prima ria ac secundaria, ut ita eo magis Mundi Anima videatur a nobis conficta esse veluti ministra quaedam causa, ouae ipsa, media inter Deum est 'inum, opera, quinque post primum dierum crearit:
quae enim opera hi formasse dicitur ipsi Mundi Anima , eadem alibi etiam creasse dicitur, id. Apol Art. s. Ipsumque creare
formare indiffercnter eandem significationem habere apud Theologum nostrum, patet ex eo, quod nulli penitus vocabulo tribuat vim ex propria significatione denotandi productionem ex nihilo, Secti, Med. I . Certe quamvis non ignorem, vel ipsis probatissiimis Theologis receptam esse aliquam distinctionem Mediata de Immediatae Creationis quae sane pro rigore nostri Censoris omnino tiam creandi vim transcribere videtur Creaturis, ac immediatam De Providentiam negare, ab iis tamen vocibus, ut ut sano sensu sat idoneis, nos plane abstinuimus,ac omnem penitus Creationis actionem immediatae Dei virtuti attribuimus:
Vid ipsa generalis definitio creationis tradita a nobis Theatr.
Nat. uni v. pari. 2. disp. r. l. I suo.jam ante etiam citata. Ac adco,
ne alicui nasutior sorsan offendiculo essemus , primariam δίsecundariam Creationem diximus ibid. ipsamque secundariam Creationem definivimus productionem jormae essentialis aut
accidentalis in prasibjecta sed omnino indi1 osita materia , Deo
232쪽
per causu secundas quidem agente , at easdem immediata virtutis sa operatione ita impellente , ut naturae ductum sequen- natura tamen vire transcendant sique si produ Di
diximus O PER A J IN u DIE RuM anima rationali excepta ibid. Huc equidem respexit Theologus at ni qu admodum nostra verba detorsit, totamque sententiam mutilavit ac vitiavit. Immediatam virtutis divina operationem a I gnovi in ipsa quoque Creatione secundaria, quam secundariam Creationem Mediatam praestantissimi Theologi vocant, ut ex meis verbis manifestum est dumque secundis quoque causis, naturae suae ductum naturaliter sequentibus, in ea locum dedi; supernaturales tamen in eandem collatas vires, universam natura in transcendentes, ac immediate a solo Deo dependentes agnovi; psamque immediatam virtutis divina operationem sat manifeste ab operatione causarum secundarum secrevi; ac insuper hac operatione Deo propria, viresvi operationem secundarum causarum
ita impulsas innui, ut ultra naturam suam fuerint evestie Deus 7. ergo solus unicus Naturae Autor, solus Naturae imperfecta vires ultra ipsam imperfectitudinem erexit , ac perfectam absolutamque Naturam Universi constititit Mabsolvit Solus ille Deus vere
proprieque creavit. Et quamvis forte Deus Opt. Max. praesupponatur in secundari Creatione eodem momento formas creare, quo ea tem materiae unit, ac corpora naturalia constituit, per causas tamen secundas operatur nihilominus, quatenus performam, ac mediante forma, corpus producit, immediata interim
ac solitaria sua operatione supernaturali ipsam formam aeque impellens, atque eandem propria operatione ex nihilo producens: Nec vero unus idemque actus cst quamvis forte uno eodemque momento etiam statuatur peragi, quo a Deo formae substantiae nihilo producitur primaria Creatione δε quo per formam, ex subjecta materia at inhabili, Creatione secundaria corpus constri uitur. In eo autem ipso quoq; solitaria Dei operatio S spectari potest , ac virtutis Creatricis quaedam secundaria actio,
quod, si vel uno eodemq; momento forma naturalis creetur ac simul materi funiatur,ea tamen ut unitur, plane supernaturali modo uniatur, non propria ac naturali vi formae e materiae potentia
emergentis, nec per alterationem prqviam; sed supernaturaliter vi
233쪽
semetipsam cum materiae uniendi tributa formae per solum Deis. Verbum fiat, de Esto Plura de primariae ac secundariae Creationis distinctione, hujus a generatione naturali discrimine, quae&majorem forte videntiam ac lucem praedictis affundent,videre licet in Disquis nostr.Epist. R.esp. . a s I9 usque ad 48. Ad
quae autem tria rerum naturalium principia digitum intendat Theologus, vid.Theatr. Nat. Univ. p. I. disp. .ri I.
D Ilinctionem Creationis in Mediatam e Immediatam facit, non Mediat οcausae efficientis, autformae forma tricis, qua in re eadem es cum causa osc,onte sed tantum Mediatio Materiae puta Terrae primo ,ecreata O retiquo
COMMENTARIUS. i. Ex dictis equidem manifestum, se, quid sentiendum sit de
Theologi Effato, quo ait distinctionem Creationis in Mediatam cst Immediatamfacere non elationem causeres icientis , aut o maformatricis, qua in re eadem es cum causae ciente. Ccrte longe alia ratio est, in generatione naturali, formae, qua causae cilici-ciatis rationem habet ac longe alia in Creatione secundaria Illic enim , potentia materiae paulatim emergens ipsemet materiam disponit, ac propriari naturali virtute materiam in proxima potenti cxistentem ita perficit, ut semetipsam illi jungat naturali ter, cum materia corpus naturale constituat At in Creatione secundaria, qua Creatio est, formae virtus, quae licet in se otiosa non sit, minime tamen materiae proportionata est ac non nisi a supernaturali virtute divina , eaque immediata, evehitur , ne motu, sine alteratione , solo divini verbi edicto , ita ut materia
convenienti ratione vel momento temporis per formam sit disia 2 posita naturaliter. Dico autem, qua Creatio est nam quatenus in
Creatione secundaria praeter ipsam Creationis actionem aliqua ctiam secundarum causarum operatio spectari potest, agentium quantum positi ni ita secundaria Creatio quas secundaria i oti cst omnino momentanea. Illius autem formae mediationem in secundari Creatione negare est sibi corpus aliquod ex sola materia constans, ac omni forma carens, confingere, vel ipsam secundariam
234쪽
NI VERSI M. ordariam Creationem penitus negare. Sed quid tandem, quaeso, ex Theologi nostri opinione dis iactionem facit Creationis in Mediatam Immediatam' anesum mediatio materiae,inquit, puta Teoaeprimo die Creata es reliquo m elementorum. Quam hic inepte metuit, Me viri divitiae eatricis taddecedat quam per materiam: quesane, ibi secundaria Creatione opus est, inepta est forma, ut naturaliter materiam queatista vi tutelnsormare,&propria es disponendo se eidem unire;atque inepta est materia, ut vel a Deo productam formam propria Dεργει queat admittere. Quin imo, ea in crea d. tione secundaria formae ad materiam habitudo est , ut ne ulla quidem vi ullius creaturae cum eadem sociari posset, ac multo quidem ninus quam nunc in constituto rerum ordine, dum vel pessim formae in materia delitescunt, illius creatu e facultate ex lapide vel ligno equus vel canis posset excitari Dei ergo hic solius opus est, qui quidem ipsam materiam supernaturali actione informat, at non se ipso, aut propria substantiae suae aliqua particula, quo spectat illud Poetae ac Theologi nostri, ne
pecudes, armenta, viros, &c. sed per formam adeoque mediatione formae: quaecum naturaliter determinata sit ad materiam
certo modo informandam, natum quidem suae ductiim imitata, supernaturali illa virtute non vi sed suaviter cum materia consociatur. Secundaria ergo se e sediata eatio ea est , cum res ex s. praexistente quidem materia' verum, utcunque tandem fiat, sive formarum substantiae uno atque altero die ante sint productae a Deo, antequam materiae ab eodem uniantur, sive uno e denaque momento producantur , simulque uniantur 9 eo utique si modo, quo a nulla re creata seri potest sedasti Deo, nem pesne alterationes eoque ex materia quidem , si non tanquam ex seminari , ex quo creatura simile quidproducere possit. Talis
fuit creatio elementorum , s eorum qua ex elementis producta
leguntum ut habet Zanclitus de per Creat pari. I lib. cap. 2. Hoc tamen interim notandum est , supposita quidem Giali secundaria creationes, ut jam a nobis est exposita , haudquaquam virtutes Lucis Astrorum iam conditorum fuisse otiosas, ut nihil naturalis operationis pro ea facultate, quam a Deo nactae erant, in terras aquas contulerint, adeoque materiam
235쪽
pro suo modulo naturaliter non disposuerint quantumcunque,
interea dum Deus non uno protinus momento , iis conditis, condebat reliqua; sed ad creationem rerum particularium subin-7 de te in pus aliquod interponebat. Quippe adversum fuisset divi
nae bonitati, ac naturae ordini, quem Deus tunc institu cbat , si naturalia quidem corpora, virtute naturali pollentia, condidisset, at interim virtutem eorundem mox in primo ortu suspendisset aut inhibuisset. Idem de aliis etiam causis secundis , a Deo ante alia quaedam conditis, existimandum est. Quin etiam non omnium omnino specierum individua mox primis sex diebus extitisse, vel saltem non eadem cum reliquis ratione per creationem sui extitisse, statuendum est; sed earum specierum tantum, quibus non
nisi per semen posse propagari datum est chin reliqua ex principiis a Deo conditis spontaneo ortu etiam quovis temporc emergere valerent de quare egimus Theatr. Nat. Univ pam i disp. β 2 as o. usque ad finem. Atque illud non immerito notavit Zanchius, qui ideo cit. loc. praeter clementa ad creationem secun
dariam refert ea tantum nimirum quoad ipsa individua adiuexistentia, quae ex elementis producta LEGuNTu R. Naturae ergo particulares omnes , ac ipsa naturarum scri es in Universo de
quibus Medit. 3.&q. hujus Seet diximus, intra primam septimanam creatrice Dei virtute sunt pro luetie ac individua earum rerum diu constituta sunt, quibus semetipsa propagandi ac multiplicandi mediante semine concessa est facultas haec enim tantum creatione productile luntur: quaecunque vero ea facultate carent, quae etiamnum sua sponte sine semine oriuntur, ea potucrunt viribus naturae, ab ipso Creatore constitutae , ex principiis a Deo conditis, per naturalem generationem sua sponte pro-9 venire. Cum enim cus: natura nihil agant frustra, creatione utique non usus fuit Deus , ubi naturalis generatio sussciebat. Ex dictis autem nanifestum est , distinctionem Creationis in Mediatam Vmmediatam ab eo solo esse desumendam , quod, vel aliis rebus concurrentibus , sive active pro naturae suae faciat tale, sive passive tantum pro suae habitudinis M creet Deus, ac solus proprie creet vel excluso etiam omni alio, tum subje- et o cto, tum es sciente causa naturali, simili modo creet. Et sane naturaliter agentis causae, atq; una concurrentis ministerium, creationem
236쪽
tionem ipsam non evertere jam antὸ ex Danae luculenter manifestum dedimus, ubi Lu em commodissimum, convenienti mum . necessarium retia arum rerum gignendarum ac producendarum organum ac instrumentum appellavit ne jam denuo dicam, robur vegetum, Danae teste, materiae prima mox a Dei Spiritu esse inditum, ac insertam atque excitatam in eadem vim quandam, qua ad parturiendum ac concipiendum incalescerer, de qua replemus jam antὸ dictum est. Unica certὰ Danaei autoritas, si etiam omni fuissemus ratione destituti , pro retundendo nostro Theolo non nisi proautoritate proprii loquentea audditi culter latis esse potest.
Dum addit Theologus, Neoue cum Scriptura a maute De Iuum esse an a v Formatorem Universi, Ieri Io. 16 conciliaripo i pramo creata es modi Forma relinuarum rerum formotrix, duc ignorantiam prodit, qua non satis discernit virtutis
formatricis naturalis modulum, a creante omnia, ac formante
omnia, solius Dei facultate Quam confusionem fieri ab eo mirum non est, qui Deum ipsum pro Natura ipsamque Naturam pro Deo Creatore habet, nec alterum ab altero distinguit. Nos et, solum Deum causim e cientem Universi unicam agnoscimuri
qua creatricem, quae immediate omnis creavit, vestiti immediate etiam omnia cim Mettiat mediantibviscundis causis, naturali ter agentibus, quas certe noluit esse otiosas, Natura ordinem constituit, cformavit Universam naturaliter, Creator, utpote qui ipse forma vel anima Universi non est, o velut etiamniam in Natura ordine per secundas causas a se constitutas operatur vid. Sect i comment ad medit. 12. a s labyrinthum Ariano Soci
237쪽
Creatioue operum primi die simplicue immediata ratione sentia uui,es rimus iras pos diem primum acta Creatura ,saltem ratione suasormae, sola vi Omnipotentiae De. ex nihilo condιtas in in momento productas in nomal in sita atque Dicaci potentia materiae , nec uccessione illa materiam ea coisquente O maturante, qua in propagatione creaturarum per generationem mintercedit γ' vocarisolet naturae artificium.
i. Vos sane, ut labyrinthum istum evitemu , nullis utimur ambagibus Sed praeter illa, quae asseruimus de Creatione operum pri m dieisimpliciter immediata, ratione essentia Universa, asserimm omnes quoque post duem primu actas Creaturas, non saltem γυι- tionesuasorma, sed omnino totas, sola vi omnipotentiae Dei ex nihilo simpliciter conditas esse; quamvis non secundum omnes
sui partes simul in uno momento productas, Omnem tamen crea-a tionem, qua creatio est, momentaneam statuimus. Quamvis autem non putemus, eo demum momento, quo quae terra uias sunt producere plantas Manimantia, formarum substant PaDco esse conditas, sed virtutes Lucis Astrorum naturales jam tum per universam materiam fuisse dispersas; non tamen interim existimamus ab insta atque efficaci potentia materia, si ita loqui fas sit Philosopho, nec successione usia materiam excoquente maturante quae omnino est indisciplinata locatio , quam iis propagatione creaturarum se generationem intercedere aitTheologus, ct vocari his naturae artificium, plantas Manimalia esse . pro alta Nec vana hic opinione ducimur cum ne quidem nunc tandem in constituto atque absoluto ordine naturae, sines mine balaena vela sellus , aut platanus vel tilia , aut canis vel equus, ex aquis vel terra succrescat: ut adeo haudquaquam perge ne rationem illa Mid genus alia individua animantium ac vegeta- . bilium prima, celassenda sint producta Agnito autem hic Dei solius immediate operantis effecti , quaestio illa Antiquorum finem invenit, Utrumgallina an ovum prius extiterit' de qua- vide, si lubet,Th. Nat. Univ.p. a. disp. 3.I S. seq.
238쪽
Iam Mundus ita unis υμ a Deo qua creatus, qua matur e mmediatam . potentiam Omnipotentia divina , Hebraeis dicitur saeculium , ob d
Nilotam non aeternamsed longam: Naxoci H A uic nuiolauesaium T. seri ura expressa est race in . . per ita tu singulari, O per αιῶνα is plurali fec--,s cuia Motb. 1 3, 3 9. a.. o. Geb. I, a. I i. 3. Videtur au em coa notari concreara cum Mundo Duratio. Tempus, Ad empha tu illam, tu potestate Dei es tempora C temporum vicissitudines,
iam ergo, ut faciamus finem, Mundin ille universu a Deoperci immediatam e cientiam creatus ex nihilo simpliciter, absque omni causa socia vel ministrante; ab eodem per eandem immediata messicientiam, concurrente interim rerum naturalium, a Deo constitutarum, naturali εργεία, pro cujusque naturae modulo, formatus, hoc est, in concinnam naturarum subordinatarum ac coordinatarum congeriem, ac machinam vitalem per se unam, redactus, quin plantarum ac animantium Taltem, eorum qui bus per semen sese multiplicandi ac propagandi facultas data est,)individuis exornatus: i inquam Mundus iversus Hebritis diacitur m Useculum, vel potius, Euum obdurationem non aeternam sed longamctu potius, ob durationem illius uniformem bunico complexu, nulla motus aut temporis habito respectit, comprehensam. Quippe Ela vocis Hebraicae notio non admodum i r.enota in V. T. Sc riptura expressa es Graece in . . per ιωνα ins gulari, ser ἀιῆναι in rurali, sculumsecuti Matth. 3. 39. 4O. 28. a O. Heb. I. 1.&Il. 3. Est autem communis quidam notio τεα ω, qua aeternitas, aevum,&duratio cujusque rei e primitur, qua sic. est duratio abstracta, vel cogitatione sola, ab omni successione, hoc est, qua totus durationis complexus nullo consideratonaotu, simul spectatur.Hinc Arist. 1. de caelo. t. IOO. Finis sester 3. minus τέλος inquit Q. complectens vitamrimcui que tempi , cuim nihils extra secun iam naturam, uni cujusque ἀιων aevum seu constans duratio dicitur.Et, denud, niversoru infinitu te itu
239쪽
dinem complectens terminus GDἰ avum, vel constans urati est. Priori ergo significatione Mundo quoque αιώ, tribuitur, similia ter ut Hebraeorum 'NJ quidem κατ' . ii prae reliquis rebus omnibus initium ac finem habentibus:utpote cum ipsa Mundi duratio reliquarum rerum temporalium durationes omnes comprehendat, undes in plurali α νες Mundo tribuuntur. a. xime autem proprie tribuitur αια rebus per se omni motu ac successione carentibus; imprimis autem Deo ex posteriori significationes 4 Intelligentiis. Ut adeo ineptum valde sit ac frivolum,quod videatur connotari concreata Mundo Duratioci mem-pi.Quasi vero duratio demum cum Mundo concreata sit; nec ipsi Angeli ante Mundum conditi, quin nec ipse Deus, qui est cum
non esset ulla Creatura, durationem obtinuerit Ut autem ratio vocis i m motum omnem excludit, ita sane omne emptu, quod vere cum Mundo demum concreatum est, excluditur, nec ulla ratione per eam notionem connotatur.Sed recte quidem hic Theologus secundum proprias hypotheses, quas ante vidimus, durationem cum Mundo concreatam,notione vocis αιῖνος coianotari tradit. Quippe ante primum aeternitatis momentum nulla datur duratio; at in principio, hoc est , secundum Theologum no strum , in primo aeternitatis momento Mundus est conditus fuit
ergo Mundus simul cum Deo , adeoque nulla est duratio sine Mundo Sic ergo ex propria hypothesi Theologi videtur connο- tari concreata cum Minido Duratio Τὰmpus: quando Mundus dicitur ὀι , quod nempe Mundus Deo sit coaeviterem. Haec an sit illa emphasiis,in potestate Dei esse tempora es temporum vicissitudians , χρυ-Atil. I. 7. expendant Orthodoxi alii, quibus illa cura speciatim est commissa ii offendicula emcndent. Nos obiter nonnulla digito notavimus quae tamen in periculosos o quendi modos, si quidem fieri queat, quam in Theologi nostri animum referri malumus, FINIS.
240쪽
ERRATATVpographica sic corrigenda.
ΡRaset sol et transpon ipsa post tandem.Pay 3 . l. 7 2. legon vestiget. Pag, O l. 6. pro nec leg. ne Pag. ro O. l. 4. leg. ad scs. Pag. II . l. 37. pio nec,leg. c. Patiar. l. I Ieg. qui Pag. 46. l. s. e pro neganda Dei Pag. 63. I. pro a lcg. ac. Pag. i 76. l. a 2 lcg. Omuipraesentiae. Si quae alia sorte oecurrant, ea benevolus Lector acile noverit emendare.