장음표시 사용
221쪽
ἁλλοκοτον, nimirum Mundi Animam, quae Creatura sit, concedere. Non ergo ex hoc loco insectatus fuit aliquando alios Theologus, ideo quod ipse locus Orthodoxis videretur eripi sed tantii in quod exinde creata quaedam Mundi Anima astrueretur. Sed, si praedicto loco per Spiritum Dei ventum a Deo excitatum ui&alibi in Scriptura Dirum Dei appellatur, ut variis Scripturae locis satis valide evincit Theologus, intelligere non sit absurdum, velut etiam Theodoretus quaest. . in Gen. ventum m telligit, adducto testimonio ex Psalm i 7. ac sententiae hujus Autores. Approbatores orthodoxo refert D. Rivetus cit loc.
id, inquam, si absurdum non sit,in si id dare tuto liceat, quid quaeso est periculi, quo miniis liceat hic Mundi quendam Spiri-6. tum indigitare vel concipere. Aliis sane argumentis prilis erit opus, quibus tantam in undana Anima absurditatem monstret, quantam ille sibi fingit , antequam hic ventum potius, quam Mundique iatam Spiritum intelligendum aliis persuadeat. Certe,
per se longe probabilius est id quod rejicit Theologus: Etenim,
si ventus est vel aer motus, vel exhalationes sursum evectis, impetu quodam repetentes terram , vel aliud quid simile, utique nequaquam ventus in exordio illo rerum potuit existere , quippe cum nondum esset aer seu cxpansum constitutum, nec evectiecrant sursum exhalationes aut vapores. deerat enim adhuc praeter a irem susceptivum, ipsa causa naturalis quoque quae materiae hanc resolutionem faceret, nimirum astra Mignis seu calor. 7. Probabilitis ergo quis existimaritisi quidem non omnino necessario Persona ipsa Spiritus S. sit intelligenda, productum esse a Deo ac Spiritu S. cffectum aliquem , creaturam nimirum spiritualem, divini Spiraminis symbolum: quae nempe Creatura, clim
Deus Creator, supernaturaliter existentiam Messentiam contribuens S agens, velle cieatura universae facultates naturales atque robur vegetum communicare atque indere, quibus ipsa quoque in sese cum existentia sua naturalem atque pulchram essentiam obtineret, S seseque ustineret, tanquam portaret, ut Danaeus loquitur, quae tunc ipsa inquam naturaliter matcriam utcunque disponeret, ad formas particulares, supernaturali porrbactione a Deo imprimendas S excitandas in mate-8-ria, naturaliter excipiendas. Vel ut Deus Opt. Max. ut simili
222쪽
iion per omnia simili utar, volens per visionem Prophetae Ex-chieli cap. I. repraesentare mysterium resurrectionis ac reviviscentiae carnis, ossibus aridis non illico Spiritum rationalem seu humanam animam induxit; sed disposuit risis ipsam materiam, addidit ossibus nervos, obduxit iis carnem,& superindidit iis cutem sum aeque facile fuisset Deo resuscitatori solo verbo suo omnia simul semel peragere: ut ad eb haec mora Tuccessio ,elut&, cum ipsa ad dies aliquot producta dicitur Creatio, motu, adcoque naturalem quandam operationem, supernaturali operationi divina subordinatam indicet sat manifeste: luamvis ea in Creatione multo minus fuerit exquisita ut adeo vere dici queant opera naturalia quinque posteriorum dierum ex materia i habili ac indisposta creata. Cum autem ille ipse Mundi Spiritus 9 creatus , si quidem statuendus in prima Creatione nec fieret nisi per Creatricem Dei dextram, nec sine ea conservatrice siet, &impultrice atque excitatrice operaretur quin imo, cum longe alia esset in Creatione secundari spcctanda operatio, qua naturalis&illius Spiritus, alia vero omnino qua supernaturalis, i psus solius Dei, seu qua proprie creatio; dum Dei operatio interim&in ipsa illa naturali quoque operatione, velut item longe supra illam, extra illam crat speetandaci utique reatura Haroto caelo distat a Theologi nostri figmento creati Spiritus , quem
Deus crearit ad operandum omnia in omnibus.
Nec iuruat commentum i d quod aliquibus in locii, r. faue aucissimisi ut, nomen Spiritus Dei venit Pr Anima creaturarum Iob. 7. 3. Φ1ῖech. 7, 3. 4. Epo et om Job. q. 3.1 .P ut io . o. C. M-- eum intergitur i. Mundi inives anima sed iamῖm homi ni Optimiarum atque animalium animae plures gulae.
Nec iuvat commentum illud, inquit porro Theologus , quod . aliquibus in Acis, qui sanepaucissimi sunt, o nomen Spiritus Dei
etiam ob sq. s. i 2Psal, o . 29. 3O. Minime enim Bo intelli itur,
223쪽
urigitur, c Equidem qui praecin hisce locis urstent Mundi
quandam Animam intelligendam esse viderint illi qua ratione sententiam suam tueantur. Nobis quide,cum Spiritum Dei Gen. i. a. ex Danae aliquando acciperemus non pro ipsa Persona Spiritus S. sed pro illius est ecto&symbolo, quem Spiritum fund Ammam appellabamus, visum fuit saltem non esse absurdum autheterodoxum voce Spiritus Dei non ubivis intelligere Personam Spiritus S sedi quandoque aliud quid a Spiritus S . perso-1 na distinctum. Atque ita diximus Theatr. Nat. Univ. pari. I. disp. 3. q. . 6 28, Neq'evero prater . Scruptura phra mei
multum loci per Spiritum Dei animam CREAT ut A RuM, aut F, RV universalam hanc Dei vim omnia ustentantem hoc est, qua magna illa moles naturaliter sese sustineret, tanquam portaret, ut loquitur Danariis, intemssere. Dixi emo expresse itudem Oeaturarum, hoc est hominum, plantarum arraue anima animai, ut loquitur Theologus, sic in. individuis sin xulis unam,vel in pluribus plures, quibusdam in locis siqnifieari ' Dixi autem ego multis in loco quam dictionem Theolo iis restringi d paucismos , atque ita quidem nobis non invitis neque cnim ipsi aliquot centena loca voluimus indigitare; sed saltem non unum aut duo tantum' atque ita nec alia loca citavimus quam quae&ipsa concedit Theologus Ha cautem illa loca sunt
circa quae Quaestio instituebatur, Articulus in nos condebatur' crevi in pologia nostra V .est, Gn ab ueperaculo praetensa ilia
Mundi Amma inculcetur credenda autoritate Scripturae Sacrae uouentu de Spiritu De Gen. . . Naim. io o. alibi habenda etiam pro abro ouo ministro Deusform rit ac crearit
dum visibilem Sed ad Quaestionem quidem illam in Aoologia pro re ecesssitate respondimus,&aditcratam Viri insaniam de illo creante ministro iterum a nobis dimini est ad Medar. 3 ect. I. Interea apparet inique detortam esse nostram incit tem a Theologo etiam coipso, quod citatis Scriptura locis omnibus a nobis Mundi Animam inculcari fingat, quum non nisi uno illo loco Gen. i. illam expresse in digitaverimus quam quidem iniuriam in Apologia nostra non notavimus, ideo quod excerpta Viri nobis cernere non liceret, quod necdum licuit ha-3 ctenus, acade quo respiceret propeniodum necesse esset ubi
224쪽
tare. Constabit autem nunc tandem ex nostris veri, paulo ante e Theatr. at citatis, nos non aliter de locis Scriptura in Medit. citatis sensisse,quam sentiri posse ipsemet Theologus concedit: An autem forte uno atque altero eorundem locorum indicetur ipsa Mundi Amma, as everanter definire noluis. Unde cum illa sententia rata habeatur aliis , o AT addidi: quippe ut sit solidum argumentum, quo alios refellerem, non
inveniebam ita saltem nec incerta nimium opinione admodum gaudebam. Nempe, illud minime intendebam, ut Mundana c. Animae passim ex divina Pagina firmarem suum robur sed cum probabile ex uno saltem loco Gen. I videretur,vel ipso attestante praestantissimo Danaeo, per Spiritum Dei intelligi vim quandam universalem, universae reatura inditam latis illud esse duxi, si ex aliis Scriptura locis evidenti certitudine constaret, non semper
aut ubique in Scriptura,voce Spiritus Dei, ipsam Spiritus Sancti DPersonam denotari. Et sane, si tunc temporis ab omnibus Orthodoxis habuissem datum,quod nunc ritu habeo a nostro Theologo Medit praeced.posie forsan, non ex mente tantum unius aut alterius Theologi orthodoxi, sed ex vero, per Spiritum Dei, qui ferebatursuper aquas, intelligi Spiritum creatum non Creatorem, sive is fuerit ventus creatus sive quicquam aliud, utique haud fuisset nobis opus aliqua citatione aliorum sacra Pagina locorum , quibus scrupulum evitaremus , ne cum Creatura quadam
Spiritum Sanctum ipsum permutare videremur. Qua ergo parte nobis denuo intentat vulnera Theologus, omnino scopum suum non attingit. At interim, qua parte hic Comenium perstringit, qui ipsam Mundi Animam citatis quoque locis intelligere vid tur, 'audquaquam fatis dextere cum illo agit: Quippe Noster
citans quidem locum Ezech. 37. v. s. q. astute admodum omittit vers. s. quem ipsum etiam citaverat Comenius, nempe , ubi Deus Spiritum Eum, quem vers h. suum vocat, quatuor ventis advenire jubet. Hic certe Spiritus, qui aquatuor ventis advenire jubetur,&persare interfectos ut vivant, non potest dici hominum vel plantarum aut animalium animae pluressinguia , ut illum Dei Spiritum intelligendum tradit Theologus: It certe, quamvis minime consentiam Comenio hoc loco , quippe qui fortasse probabilitatem hinc adjicere conabitur opinioni, qua derivat ortum
225쪽
ritionalis animae a substantia Mundanae Animae, quam quidem op nionem ejus refutavimus Dissert. de Anim. Hum Orig. 1.asi 4 .usque ad y 49. non possim iamcnulla ratione hic sentire cum'. Theologo. Nec interim ulla nobis ex hoc loco dissiculta; est de ortu Animae Humanae utpote qui hoc urgemus unice, non protinus intelligendam esse ipsam metscrsonam Spiritus S. quando Deus suum Spiritum vel Dei Spiritum in Scriptura nominat. Hinc nobis satis est, per Dei Spiritum, perflantem interfectos equatuor Mundi plagis accersitum, indigitari ventum, elut item vers. . fuisse sonu dicitur, efficacis praesentiae Dei, rationalem animam creantis atque infundentis, symbolum. Ita quoque sonitus e caelo extitit, tanquam ruentis flatus violenti, qui replebat totam domum, ubi erant conssidentes discipuli Christi, Act. r.
signum nimirum ac symbolum essicacis praesentia Spiritus Sa1 o. isti. Nec care mysterio , quod a quatuor Mundi plagis dicatur perstasse praedictus ille Spiritus , scilicet, ut indigitetur anima introducta ab eo, qui ubique est, nimirum ab immenso eo , cui non una potius Mundi plaga paret subjecta est, quam alia sed ex aequo totum Universum. Simili modo supernaturalis Dei vel Spiritus . operatio per flatum venti a variis Mundi plagis accersit symbolice describitur Cancq 6. Evigil Auster, ct veni A-i quilo, persa hortum meum,per ant aromata elus. Sed ad rem no
stram revertamur: in qua, ut indicavimus, ineptum Sophisma ab ignoratione Elenchi committitur a Theologo , dum Conclusio ejus, qua infert aliquibus in locis Scriptura sitem pauci mis,
Spiritum Dei proauima Creaturarum, hominum, plantarum, atque animalium, distributive sumi, nostrae thesi olim positae, qua statuimus vocem, Spirit si ei, in sacris non semper praecise designare personam Spiritus S. non modo non ad versa est,sed magis
1 firmat Acadeo nonnihil saltem probabilitatis additur mundana Animae, vel per ea quae jam οὐ data sunt a nostro Theologo, ex cap. I. Gen.V. a. si quidem, nisi illic sit praecise ipsam et Persona Spiritus S denotata , nulla ratione singulares animae reatura rum, tunc nondum conditarum, ut neque ventus ipse, ibidem voce Spiritus Des possunt concipi: Qui sane Elenchus porr&magis ex paralogismo Theologi mox Meditatione consequente innotescit.
226쪽
Tu mero quamvis etiam ma fessὸ expressa e t Animae Mundi tu Gr ω- rii uomenclatura, adjecta ad oppetatio m spiritus Dei. Nou oris tamen
quicquam q- cogeret accipere uomen 'Gradipro Mundo universo , nec procvuctis rebus naturatibus esse tant m accipiendum super Ineodochenstro sotishominibus, et o cunctis uim libus, terrae, marisa aue aeris incolit:
juxta id quod a nobis dictum Thes. s.
Enimvero, inquit porr Theologus, quamvis etiam manifege expressa esset Anima mundi in Scripturis nomenclatura, adiecta Ladappellationem Spiritus Dei: nonforet tamen c. Certe insigne sophisma committit hic Theologus a petitione ejus quod est in principio Nimirum, statuebat alius quidam aliquibus Scripturae in locis, saltem paucissimis, voce, Spiritu Dei, intelligi communem Universi Animam negat illud Theologus, ac contendit intelligendam esse iis in locis animam Creaturarum singularium. Pro ratione autem negationis redditur idipsum quod in quaestione est in hunc modum: Enimveris, si vel ipse vox Anima inundi expressa esset in Scripturis,aecipienda tamen esset tantum per Synecdochen vel pro solis hominibus vel pro animalibi terra
maris,inc. Egregia sane ratiocinatio, si Deo placet Mundus universali anima caret, quia non nisi particulares in Mundo sunt . Animae. At quare non nisi particulares sunt statuendae3 Quia non nisi particulares sunt hominu ac reliquorum animantium, quamvis vel ipsa vox Animae Mundi in Scripturis esset expressa Sed unde mihi certo constabit, praeter hasce non esse unam aliquam commune ZResp. juxta id quoda nobis dictum T s .Nimirum, voces inundi per Synecdochen quandoque intelliguntur vel soli homines, vel animalia terrae: Ergo Mund anima nihil den ta praeter particulares hominuma animalium terrae animas. Eadem ratione concludi posset, Nullum esse Mundum praeter homines, ct animalia terra , maris,inc. Sed ut futilitatem suaera stiocinationis planius agnoscat Theologus: Quod si Gen. I. v 2. ad appellationem Spiritu Dei adjecta esset nomenclatura Anima
Mundi, quam,quae ,Synecdochen hic sibi quisqua fingeret ut non ipsa universalis Mundi Anima intelligenda foret; sed potius B a nomi-
227쪽
hominum,plantarum,atque animalium particulares tantum, 1 e.
cntium nequide subjectiva potestate proxima tunc existentium Annon hic potius vegetum aliquod robur illi tam mare λου- um agnosceret ipse Theologus, nonfiamper quod illa esset,
seseque fustineret, ct tanquam portaret; sed etiam vim quandam insertam,inse Zam,atque excitatam in ea,per quampostea adparturiendum. velut concipiendum incalesceret, ut loquiin Dan e-
q. usλAn non crederet ac persuasum haberet ipse,ad hunc Spiritum attinere, quod terra univeris, aquas Deus indiderit vim plasticam ad excipienda benigneis fovenda herbarum semina in suo quasi utero, ut ipse noster Theologus fatetur disp. q. Loc de Creat.th. 13 An non ad hunc Spiritum attinere existimaret, lubdan toto Universo omnia ac singula,naturaliter etiam, suis sedibus terventur , naturaliter inter se ordinemi harmoniam servent Certe non aliter ad totum Universum se habuisse credendus foret ille spiritus, atque jam anima in seminibus plantarum, ani malium,quae potentia inesse. hoc est nondum acti rationcm animae obtinere, dicuntur, nisi quod ipsa materia nondum eam habuerit dispositionem, qua simillic sine extraordinaria Dei operatione potuisset ab anima intus delitescente disponi ac con-lormari, lacus atque jam in constituto rerum ordine evenire novimus,ubi ordinarium solummodo in natura ac cum natura Deis concursum a cooperationem spectamus. Et sane, eodem modo dicendus foret agitationem ac motitationem instituisse ille Spiri tu , nsuperficie aquarum, quomodo materia quae fermentatur ac digeritur,ab intus desitescente spiritu quodam agitati ac molitari an superficie dcprehenditur: cum interim non insuperficie mod b,
Dd per Universam molem illa agitatio animo concipienda sit. Nam certe, cum Danaeo dicam ex Phys. christ.cit.jam ania loc. p. cur insuperficie summo aquarum des, totius molis, non aut in imo vel meditullio ista vis moli indita Oct Hiritus I nimirum ipsa quoq; Spiritus S peisona operans,ac per symbolumanifestum sese repraesentans, o appareret,ratio est, non quo ille nonp ret adim musiose summam
autem latenso occisa, uipotentia esset, insupersciolo molis,
228쪽
OPERE, UNIVERsI M. in aperto, non autem in imofundo , vel in medi ej., iden, tu abscondito, SYMBOL illius oportebat apparere sese proferre. Oportuit enim eundem Spiritum Sanctum totam molem, non tan iam unam eius partem amplecti fovere quod illa Spiritus auterius scilicet croati qui symbolum fuit Creatoris, circumunia versam molem gestatio 2 motitati actumsuisse demonstrat.
Conesti tis ergo de omni Creationis opere universim: Quama is non implicἰ-ter Omnia produxerit Deo extra materiam praeex sentem minime tamen cου- senta um si Scripturae,quodper commentitiam Eam Mundi A nimam tu quam principium rerum naturalium unum ex tribu ,nimirum Formam, prima
. e creatam instar Fabi formata sint quinqκ dierum post primum pera:ύrtim proinde Creati ut Mediata contra istinguendas creationi operum proni diei ut immediatae.
Concludimu ergo de omni Creationis opere universim Ex Pro r. positionibus incertis &ambiguis admodum, quin etiam ex parte plane ac evidenter falsis, ut ostensum, Conclusionem infert tandem Theologus noster omnino verissimam ac certissimam , ac non nisi ab Atheo vel certe Ariano-Sociniano negandam. Iste autem ratiocinandi modus in nostri Thcologi Logica non est ii solens Syllogismus in QuINTA FIGuRA est, in modo DYs-koi o, ac ita paucis contrahi potest. Propos Natura Uni f. versi,vel Mundi Anima, quae Creaturasit, Scripturascrae adve stur, ct a vera ratione aliena ,h utpote qua est gmentum Philosophorum ad operandum omnia in omnibus Alium pl. Atqui Deus
ipse acie Spiritus est Mundi Anima dissos per ejus artus , ac
ma no corpori mista Concliis. Ergo, uuamvis non liciter mma produxerit Deus extra materiam praedixistentem: minime a men consentaneum est Scriptura , quod per commentitiam illamo undi Animam, tanquam principium rerum naturalium unum ex tribus, nimirum Formam, primo die creatam Iris TAR F BRI, formata iniquisque disrumpost primum opera. Novo huic syaroia metuandi modo nova solutionis ratio adhibenda est novo nodo novus cuncus. Cum Propositioncs quidem jam antea ex minatae
229쪽
minata sint, negamus ita tandem Conclusionis 'pothesis, quae est de illa Mundi creatrice Anima: quam etiam indigitavit Theologus Sect a Medit. 3.at quem instar Fabri e suo cerebro fabre
factus est aut instar Potae confinxit Conclusionem autem ipsam quod attinet, quamvis ea tota quidem simul spectata omnino sit verisiima , partes tamen ejus singulae merentur quandam Expli
0 cationem, peculiares Animadversiones No impbciter omnia Deum produxisse extra materiampraexistentem, inopait Theologus Equidem sis pliciter omnia collective intelligat, omninos istum est quod dicit namque ita impliciter omnia ex nihilo simpliciter producta sunt, extra omnem materiam praeexistentem,
non in vel ex aeterna aliqua materia, ut neque per Ucientiam ex Deo, seu ex divina substantia. At si impliciter omnia sumat distributive , non aequaliter omnes rerum species, vel individua primum a Deo condita, ex nihilo simpliciter producta sunt; sed nonnulla ex materia quadam jam ante a Deo ex nihilo constituta. F Queiodea conditione largimur Theologo, ut interim minime existimet, eam praeexistentiam subjecti quippiam verae propriaeque
naturae creationis, qua Creatio est, crogasse, seu magis virtuti divinae creatrici pro creationis actu quicqua subministratum seco quod, praeexistente materia crearet, quam quod crearet ex 6 nihilo simpliciter. Omnis enim creationis, qua creatio est, essentia in eo conlii lita, sl proprie, qudd solitari aDei virtute, omnem -rnnis creaturae facultate superante,sat, ita quidem, ut iapia sola vis naturae sit impulsa vehementius extraordinario concursu Dei per naturam ipsam operantis; secus enim effectus ipsi naturae proxime&uni voce attribuendus foret: Nec enim quelibet miraculosa Dei operatio procreatione proprie dicta est habenda, veluti, quod peculiari ratione ex virgine genitus est Christus , quae sane fuit operatio naturae, at extraordinario modo per Spiritum Sanctum, cujus bencscio ipse conceptus tribuitur, o dispositae&excitatae; ita neque creatio foret, si Deus Opt. Max plantas Manimaliae suis seminibus convenienti loco reconditis, vel eactiam, quae sine semine generantur,ex materia convenienti subit,ac vel tantillo temporis spatio Juberet prodire confer Theatr. Nat. T Univ pari. 2. disp. 2.ι 38. D. Creatio ergo ita supernaturalem quandam Dei operationem sua notione involvit, ut eadem sitim
230쪽
mediata solius Dei, ac I aeter causas ubordinata . conser.Theatri Nata Univ.p. a disp. a. q. o. cu, ita ut, licet quandoque circa id quod creari dicitur operatio quaedam naturae spectari queat, ut secundaria creatione, operatio tamen alia interim sit circa
idem solius Dei, ab operatione naturae penitus distincta decus atque in operibus naturae, ubiDei ac natura operatio est una atq; eadem,tota dependens a Deo peculiari ac supernaturali operandi modo,tota item a natura. Ea aut e Creatio, quae ex praesubjecta fit materia,imprimis eo ipso est Creatio dicenda, quod ipsam et materia, aut si quid aliud, nimirum formae substantia, insuper prae existit ex nihilo producta sit ab eodem,qui porro operatione vi
res naturae excedente, non ex semine loco convenienti recondito,
aut subiecto convenienter disposito, sed ex inhabili penitus materia,creaturam constituit, adeoque secundariam creationem exercere dicitur. Sed nobis satis est, ne forte altius, quam par est, sinfinitam Dei potentiam rimari videamur, ad unum unicunque Deum omnem creationis actum esse referendum: Quam quidem Sapientiam non mod sacrosancta ac θεόπνευςοι Scriptura, sed, ipsum me Naturae lumen subministrat. Quo solo Philosophus Christianus, qui vel non intima Scripturae orlustrasset, cert&ce tius persuasum sibi posset reddere, minime consentaneum esse Scriapturae, quam nostrae ratiocinationi normam ipsi praestituimus,)quodper Mund misium opin ultim dieisit creatum multo minus, quod per quandam Mundi Animam, ΙΝsΥΑR Ἀ- consistulam , De u crearat Mundum universum; doqua re videre est Apol.nostr.ad Art.V.Hoc certe non deberet Ioita multoties contra nos ingerere Theologus quippe nos solos iterum hac parte , ut olim suis Casuum Politionibus it ex Apol Art.Wperstringere conatur, at interim inani quodam Fabri abello,non reali quodamFabro instat, cum meliorem nostram mentem ipse non ignoret,nec unquam quippiam, quod congruat illius verbis vel sensui a nobis sit prolatum inde xjudicio suo testata est eminentissima Facultas Theologica ridensis, non o illudebo ex nostroscriptu Interea vero nulla hactenus comparet ratio,allata a Theologo,cur Animam quae naturalis quaedam operationum ad naturam attinentium sit causa , ipse Commentitiam appellet:Nam polito quod sorte nulla. in Universo, Ce ac