Oratio de jungenda Romani et hodierni juris scientia. By Johannes Voet

11쪽

FER LUSTRIBUS,

Academiae Lugdum Batavae

D. DANIELI A WYNGA ARDEN, Baroni de Wyngorde , enthuysen , Ruybroek c. Domino deserchendam, Moeranond, Mnesse, uydland NoordWesse &c Equestris Hollandiae ordinis nomine ad consessum Celsissimorum Foederati Belgi Ordinum Generalium Delegato, molium urbis Woerdae, fossarum, totiusque territorii praefecto, in suprema molium o Delflandire Curia Asse ri, Exlegato c. D. HIERONYMO E EVERNING, I C. i. 'Tliedingae Tosiarchae, Reipubi Goudans Consulari, EXlegato dcc. D. CONRADO AN EUNINGEN J. C. Reipubi Amste damensis Consulari , Exle

12쪽

Eorumque Collegis Re subiis Lugdunensiis Consulibus Nobitissimis, , plisimis,

Consulum Praesidi.

D. IACOBO AN DE BERG H. D. DANIELI AN ALPHEN I. C. D. IOHANNI GOES AN ABSMADE, I C. NEC NON Consultis Eruditi γλο Viro D PETRO URGERS DICIO , I C. Reipublicae Leydensis Syndico, Illustr. DD.

Curat a Secretis.

Hane dissertationem grato animo inscribitioHANNES, T.

13쪽

Legationibus Inclyti cademiae Cura

tores.

Nobilissim i mptissimi rudentissis Reipublicae

Le dens is Consules ac Pudices , quique iis estis a Constiis V Secretis. Vir Clarissimi Cosiegae Honorandi. Venerandi verbi divini Praecones. Cives ac hos te natalibi , honoribis, Doctrina con spicui.

Tuque spes atriae , Ipes Ecclesiae 'Iorentissima

juventutis Corona. uoties penitius artium plu- rimarum contemplo ini- tia, exilia plerumque illa fuisse deprehendo , a Pro temporum hominumque, quibus natae fuerunt, simplicitate tenui quae ta- men deinceps fertilium ac bonum in finem luxuriantium ingeniorum secun- ditate

14쪽

ditate non contemnenda sumsisse incrementa e

A u easdem non ab interitu tantum, ebu recente excogitatis haud raro imminente, vindicarum sed&m jore cum applausu fecerunt recipi, studio-

ccunan e ut non alia nascitur superessent postera n quibus suam ulterius operam collocaret ac dii: n m. Ne longiore vos sermone morer, in

V L. Eo asin ivitate ex suis resuscitata

15쪽

1audabilem impendere titilemque industriam suis

aetatem laturis lucubrationibus, ne, qui in forum translati, temere illis subinde niterentur fundamentis, quae abolita neque momentum ullum causae litigiosae adferre possunt neque auxilium an tamen haec ipsa Academica etiam institutione perfectius inculcari queant ac a studiosa hauriri juventute,

ejus vix hactenus periculium serio fuisse factum, in

aperto est. Id vero tentandum restare non me ratione censuistis, Viri illustres ac nobilissimi, Academiae Curatores magnifici, dum novo honoris augmento mihi solenniter Pra lici juris docendi demandastis provinciam orduam quidem illam ac laboriosam, sed vobis patrocinantibus alacrius subeundam Benignum vestrum de me meisque judicium ac, quam adeo impense significastis, benevolentiam, uti maximum sentio esse benescium, ita quoque ad animi grati testationem amplissimam me obstrictum, profiteri non desinam memoremque in perpetuum , ut ut liuculento praeconio me palam haec promittere nunc neque jubeatis neque velitis, Viri Nobilissimi, conservabo mentem. Id unum Obnixe rogans, ut deinceps vestris sub auspiciis , aspirante vestrae benignitatis aura, liceat mihi laeto eX- peditoque hoc stadium decurrere liceat hanc animo concipere fiduciam , fores, ut, quemadm dum in deferendo hoc novo munere fuistis faci-las , ita quoque in probandis meis laboribus difficiles haud sitis extituri. Sic enim set, ut, dum vestrum mihi sperare audebo favorem vestrumque praesidium, etiam non sim de rebus meis A a Spartae

16쪽

Spartae recentis successu in totum desperatu

Cum autem consuetudo inveterata Ope extorqueat, ut de se ac suis quisque publice dicat instituris ubi disciplinae alicujus curam suscipit ac propagationem patiamini, obsecro, Auditores omnium dinum p stantissimi, liberiore me voce cetam vobis ea depromere, quibus persuadeamini, utilem pariter aciaecessariam esse Academicam non Roma-

usu est imbuti principiis legum Candidati, conre

ges des licti distentisim subsellus uberiore cum

que non clientibus tantum, sed opsis Curiarum Patribus conscriptis commendare peritiam.

Im utabilem sse sibique semper constantem 1mmV RQ iust ii,m, ut ut vulgatum finxi-ib adseripserit. Suffcit nempe Iuris Sacerdo

et jug u ieit, si stabilem servent perpetuam-

oue voluntatem tribuendi cuique quod leges d1cta-

huti to ola detr here sic nec mutata pro tern- um a etate ac morialium conditione uin 'vic- uam in ipsa innovabunt ustitia, aut aliam e da

17쪽

bunt faciem sed stabit ipsa immota, immutabilis, semper sibi simillima, quibuscunque sive asperioribus sive mitioribus institutis, velut totidem variantibus vestimentorum generibus, amicta fuerit. Ut proinde Divae nostrae Themidi id fere accidata legumlatoribus. quod pictorum peritioribus in

more positum, dum repraesentatis fideliter vultus lineamentis, reliquam corporis partem sic aevi vetustioris illustrant velamentis, ut tamen horridiora priscorum ornamenta seculo hinc delicatiori displicentia , tanquam deformatura, mittant, aliis cultus mollioris indiciis eorum loco substitutis. Et certe, ut in rerum natura non omnia semina aut plantae eadem foventur conservantur atque foecundantur tellure, eodem calore curandique modo

sed alia blaudiore indigent radiorum solarium igniumque fomento, ac terra fertiliore alia felicius in umbra, sub Jove frigido soloque saXosiore crescere solent ac sobolescere atque ut non eadem gentibus singulis publici regiminis allubescit ratio, dum aliae magis dominico quasi jugo intra ossicii terminos tenentur constrictae,aliae satius paterno a magistratibus suis sic amant gubernari imperio, ut precari prope morem iis gerere videri velint, ac a rogantibus magis quam jubentibus mandata accipere illis alioquin nimia remissione, his austeritate nimis acerba in proprium prolapsuris atque ruituris exitium ita quoque leges easdem non omnibus pariter quadrare populis, non recta tantum ratione, sed Massidua omnium retro temporum memoria, comprobatum constat. Quis enim , obsecro, justum arbi- 3 tretur

18쪽

tretur, eadem severitate mansuetos regi, qua in ordinem cogenda est dissoluta ac bellumis moribus atque libidinibus inquinata turbes pari rigore legum asperiorum vinculis compesci parere suetos ac vita compositos, quo 1lli, qui inculti, necdum truci posita feritate brutorum instar, agi palantesque per in hospita loca dc hirsutas frondibus Tlvas, nullius imperio obtemperare didicerunt aut iussa capessere Quin potius, ut aliter educandi patres refractarii liberi, aliter illi, quorum magistractabile apparet ingenium cita&juribus durior1bus necessse est civilem conservar societatem inter eos , qui truculentis etiamnum tuntur Or1bUS, quam qui benigniore sub aere nati, aut ad mansuet idinem sese componere diuturn edocti su mitioribus quoque praeceptis vivere assuefaet1 unt. Stant scilicet suae genti cuique leges , stant mores

ex genio populi, telluris ratione ac situ, educationis ordine, confimum institutis non raro diversi: atque ut nationum singulas sua concinne vestis exornat, aliena vero ac peregrina dedecorant Ornanaeiata, nec velaminis eXotici satis commodus in alia regione alio sole calente usus est, quin Meodem in

loco, pro diversa aeris temperie annique tempestate, alio atque alio vestitu opus est, vel hybernis fr1gor1bus vetustionibus aestivis accommodato ita non mutata tantum tellure , sed Deadem in orbis plaga, moribus populi transformatis, actiones su edtorum fas est aliis regi constitutionibus, aliisque imperantium placitis circumscribi. Qtio fit, ut quandoque, quod olim justum fuit, nunc velut mutata

19쪽

scena tale esse desinat ac forte penes seros nepotes verso rursus cardine, dum alio iterum stabit socie'tas humana talo, pristino loco, honori iure quodam postlimini restituenda sint, quae nunc ut mepta nostris improbanda videntur legum autoribus. Solius sanejuris naturalis, seu D1vini moralis illustra praerogativa est, quod divina quadam pro-v1dentia constitutum semper firmum atque immutabile permaneat , cum eX adverso ita fere cum humanas sit comparatum institutis, ut, quemadmo cum ipsi hominest res caeterae, in annos diesque

sint mutabiles, fato quasi quodam suo accit-

mactere vertantur consenescant, nascantur iterumque tandem ad suum vergant atque festinent interitum. Aliter civilibus de legibus condendis ac conservandis si qui censuerint, neceX populi cuiusque praesenti conditione, sed nudo e ratiocinio depromptaJura, Vel ut justa&aequa, putarint omnium horarum terrarumque mortalibus praescribenda esseverendum profecto, ne idem us accidat, duod 'Athen o teste, legibus a Platone latis quippe quas'

licet ab autore maximo divinoque, ut Gebant, profectas, cives tamen Atticos contem tui habuisse ac der1ssisse, dum interim Draconis Solonisque probabant placita , memoriae proditum; eo quod non videretur hominibus, qui ubi v1 sunt, jura dedis-le, sed iis, quos sua finXerat imaginatione ut,

qui istis paraturi essent, etiamnum forent peruuirendi. Atque hinc est, quod, licet populi recentiores uris sui tabulas fere componendas arbitratiunt ad normam earum, quibus gentes antiquiores feliciter

20쪽

sibi non ta convenientia , praetermiserint , alia

de novo addiderint, non adeo illi R*xδ bus alioquin sua fuerant ura My p I

ratione , uuid de Mercurio Trismegisto AEgy-

Ur,tis fama legislatoribus, prudenter eXplorato gentis suae ingenio ura ol1m dictantibus , comme

orem, vel solam consideremui A ',' illum totius Grajae telluris collum δ'

quasdam in incolarum eius utilitate Iriptolemus uas dein vel nimia obsoleta vetustat: antiquIt tis decrepita velut squallore obsitas, Vel tonsussicientes Eraco instaurandas censuit ac augen-

Euine magis quam atramento scriptas, dum acer

At cum subactis paulatim&ad humanitatis sentum

majorem reductis ferinis animi forni'

mstescere coepissent Athenarum digςn , xxm ingenuarum heriore molliti ultu; OlOR RVςx res plures, durioresque quam ut tolerari rimu pe

sent, tollendas censuit ac cum .

munem turbantibus , cessare quoque porxς: