Lælii, siue Monarchi duo, Ventura CÅ“co Academico Trauagliato authore ..

21쪽

di data ac tritas cter, hostibus quidem vestiis eici rimum, praebuillatis spe taculum; caedibus, incelrdiis, rapini; olranici; nefandorum scelerum genere inter vos gractantes quibus proli ibitos VOS, crectos l malis, laetandum maxime duco. Est illud prae terea magnopcre celebrandum, quόd optimo Rei pub statu conitituto, perpetuam pacem tranquillitatem, quietem, Omnium deniq; malorum finem, vobis fata promittunt. Duabus enim amplissimis, clarissimis pciuitatibus sub unum redactis imperium, quis est qui vel rum ocium turbare, qui UOS Oppu-i nare audeat' pra sertim cum ciuilissimum,3 vigilantissimum nacti Principem, nihil qu id timere possitis habeatis Et ego quidem semper xistimavi,&nunc cum maxime credo, maximum, raellantissimum, sandi issimumq; Rei p. regendae munus Principatum se. Quo authore uera libertas fulgeat, si quidem maestinc liberi hominis it in cliquis vivere rebus ut vel id, legibus tamen sponte deseruire, de Obtemperare, quod unius Principis adhibita ingubernando moderatio certe pilitat L L. Multa quidem, cum te audiebam mihi veniebant in mentem quae platanis, atq; apertius dici cupiebam. Cur enim feri non poterat, ut ciuium coalesceret concordia, ut in unum iungeretur animi, cum nemo sit malorum expers, nemo qui non sciasserit iliconam m

22쪽

14 VENTUR E Copcrda belli. Itaq; crediderim omnes reqtiletem pro Uirili parte desiderare. Pi terea illud mihi grauius videbatur a te dictum, atq; asperius, quόd libertatem eam appellabas, quam caeteri mortales cxistimant seruitutem. crrim haec alias mihi commodius ut arbitror explicabis. Nunc de mihi, 5 his qui adsunt omnibus gratissimum seceris, si de Principatu quae sentis aperueris, idq; feceris quό facilius tuam percipiamus scientiam oratione perpetua. EVT. J lae

mihi tecum est necessitudo negare quidquam qu id

velis prohibet.Scito tamen onus grauissimum, quόd non facile mei humeri ferant, a te mihi imponi sed quoniam faciundum est, quόd iubes:subeamus quicquid hoc est, modyd tibi, de caeteris gratificemur; Quibus dictis cum omnes audietiam pollicerentur, sic sumus Xorsi. Jantum populari imperi principatus excellat, testis mihi potest omnis Italia accedere, quae dum libertatem amplectitur, dum inani nomine delectatur, orbis quondam terrarum Regina, omnibus se gentibus, externis nationibus Omnibus conculcandam, laniandamq; prabuit, a suis prius lacerata. Cui enim non auditi sunt Heruli, Gothi, Vandali, Longobardi, Vini, Alani, Saraceni, si ver Germani, Franci, Hyspani, quibus omnibus, defuit,l est Italia praedae, si vera potius qua dictu speciosa fateri volumus, omnium malorum, quae vidit, quae

23쪽

quae sensit,quae tollerauit Italia,quae omnia aetate nostra Deo Maximo authore concordia Principum, A pace sublata videntur omnium in qua maloru principes Itali, ducesq; fuerunt, inq; patria viscera retorserunt arma, tantum seditiones possunt, nephandaq; per as,3 nefas, per ius, de iniuriam dominandi cupiditas QS in re Aetruriae principem Goara vi omnia saecula aeternis laudibus celebrabunt, qui se constantissimum pacis, de ocii semper praestitit assertorem neq; compelli, deducitie ad arma capienda

potuisset, si dignitatem, atq; imperium in toga d fender atq; tueri potuisset.Sed cum vim ui repelledam intelligeret, arma induit iustissima, estq; cognitus, cui bello mitissimus, d parta iustissi us pace, aduersariisq; semper sui intentus conservandis. Hunc igitur unum e ipiamus, in caeteris confirmare certe possumus nullum Italiae accidille malum, nisi principibus, siqua rentibus, A volentibus, dcubtro aduenas accersentibus. Sed ne reliquam cite It liam; Aetruria potest una propriis vulneribus, quae

dicimus testificari. Sed exemplis supersedebo, quae satis cognita vobis este confido meq; totum ad Philosophiam transferam. licet Rem p. non attigerim, non tamen nouum excogitabo Reipub genus, caue dicam, quae fieri nequeat,sed quae in promptu sint, quaeq; omitibus exposita tradam. Quae tame ut

suis

24쪽

sui nitantur fundamcntis, sintq; firmius aedificata, validius Q constructa, altius repetcnda duco. o in terim si longior sorte videatur oratio silentium imperatote. Principem ego quidem eundem dc Rc-xem, de Politicum, quem ciuilem licet appellemus, d patremfamilias intelligo. Patrem quidem familias, quoniam satis inter clarissimos constat Philo phos, domum pagi principium csse, vicum autem ciuitatis exuna enim domo, vcluti propagines egrediuntur, siquasi mittuntur in Colonias. Inde ori uim tui vici pluribus autem ut significatum est vicis 5 ficitur Ciuitas. Inde memoria proditum est, homines illos veterrimos cum cogi, ac congregari coepis sent,nullas adhuc leges habetes, ita vixisse, ut qui maximu ,quiq; prudentissimus in familia seret, praees set patq; ius diceret. Ita singulis gentibus, singuli Rege erant. Postquam ver visum est utile unum Ciuitati praefici, quem Regem nominauerunt sic quidem praetulerunt, ut no vi, sed dii arboritate regnaret:

Eiusq; decreta pro legibus est ent, donec satius visum est leges dici, quibus,de ipsi quoq; Reges paruere Addunt etiam tria, quae in patres amilias maxime desiderantur, ni Rege expeti, ut omnibus consulat, ut optimos studeat efiicere suos, ut omnem familia socii ret, ut nihil domi fiat, quod ipsum praetereat, ac lateat. Quaiqua exilem domu Flaccusasserit Poeta, in

25쪽

MONARIA VI PRIMI s. 77ta, in qua multa dominum non saliunt. Sed spe quide Poetice, nos&Regi, dc Patri familias quoad suppetant vires, quoad patiatur humanitas omnia volumus eis cognita. Etenim si non immcrit JPastorem hominum Regem uocat leto merus, cui astipulatur etiam parcns Plato Philosophorum: non crit utiq; pallor, qui non cognouerit quae pauerit armenta. Quὀsiit ut omnia de Regi, de Patri familias sint cognoscenda illud praeterea regiti probat homine patrem esse familias, quod Stoici contendunt, hunc

mundum omnem nam ille urbem, quae redatur aeo quod si damus, regnum certe quantumlibet

magnum una domus erit. Illii lucr i satis a Platone probatur, Regem ciuilem hominem esse, eundemq; diuinum qui fit, ut idem sit Rex, quem Principe appellamus, ciuilis scientia vere dominus, d facultatis. Idem domus regendae peritus, qua qui asJequutus est, de sapiens est, S salix quare dc optimus quidem erita, non enim mali, aut sapienteS sunt, aut beati, qu id si optimus est ipse, optimc Rempub.administrab i. Erit igitur Regnum, di Principatus optimum Reipub genus, in quo ciues necesse est esse clices. st enim fin s mcnSq; legentis, ut quam optimi, quam filicis mi fant. Vnde illud quoq; videre potestis, veram esse. Stoicorum sentetiam, quae

priuatos sapientes a crit clibi Ues, ius pientcs vers stultos

26쪽

stultos, natos, si mille diademata gerant, esse semuos, miseros, oneratosq; magis titulis,' purpura, quam ut sic dixerim honoratos. i5 enim vanis titulis Rege essiciuntur, sed animi magnitudine, atq; pristantia, sertitudine, iustitia, fide, aequitate, constantia, modestia, quae licet plerisq; non omneSr giae videantur virtutes, mihi certe censentur. Vnde Agesilaus Rex Lacedaeianoniorum, Rex dixit Persarum me maior erit, si fuerit utiq; iustior. Rogatusq; Socrates, quid de Archelao, qui tunc in Macedo nia regnabat, ipse sentiret: iudicare se non posse dixit, non enim compertum habere quo se pacto erga iustitia, caeterasq; virtutes gereret. Habemus igitur

Regem optimum elle, cosq; qui sub Rege vivant filicissimos.Probatur etiam hoc ipsum rationibus plurimis, S clarissimorum authoritate virorum. Sunt tamen qui secus sentiant, huic t nostra conclusioni repugnent. Vt igitur sermo perficiatur,utrumq; nobis faciundum videtur: dc ut rationibus, quae dixi mus constituamus, de aduersantibus respondeamus: nisi vobis forte satis lono a uisast oratio LXL. Tu

veris perge: etenim pro his omnibus audeo polliceri, gratii te faciturum, si qua coepisti diligentius examina ueris, neminiq; pcnitus prolixum visum iri sermone. EVT. Minutis igitur quibus da rationibus viri l amouentur, atq; Stoicorii more arctis, de breui

27쪽

MONAnc Avs RIMVs I9bus. Qui enim Monarchia sic.n. Principatu appcllo optimam putant Rei p. administratione, in hunc

maxime modum argumenta conserunt. Id es optimum, cuius contrarium sit pessimum. Cum igitur principatus Tyrannidem habeat contrariam, quam

pessimam esse conitit optimus quidem erit ipse. Addunt praeterea facibus esse unum, quam multos optimos reperire: quo sit ut Principatus omnino sit persectissimus, cum vni videlicet optimo Rci p. cura mandatur. Tertium quoq; adiiciunt rationis acu, leum. Ille inquiunt perfectissimus est status, qui caeteros continet: hoc principatui constat accidere; est igitii lectissima, pariter, atq; rectissima tuendae Reipub ratio. Nam Princeps quoniam sibi uni non sidit optimum quemq;, ac probatissimum adhibet in consilium: ita optimatum emergit respublica quicum propter virtutem dc pauci sint, de apud Principem plurimum possint , Nγαρέα coniungunt

τ ερισυκρατuoe dc quoniam maxime proprium principis est populi tanquam unius familia salutem uniuersi curare, popularis existit Respub Clauduntur igitur in uno Principe omnes, qui sunt aliqhia laude digni,regendae Ciuitatis, status: qui fit, ut diuinius nihil excogitari Principe possit. Superioribus etiam rationibus, illud adiungitur, quόd cum Deus pl. Max orbem unus regat uniuersum, tantamq; Ole,

o significat

28쪽

et TVRI Cogor iacat ille quidem ni Principi, qui sit diuini nuna nisinago, remp. esse credendam. Itaq; Per te ges suos adorabant, cluddin eis Dei maximi quandam intuerentur similitudinem, regumq; peculiarem quandam, atq; singularem Deus curam habere videatur. Vnde Hebra usille sapientissimus dixisse

putatur: cor regis in lanu Dei e se, ab eoq; co verti, quό maxime velit. nec uos obsecro moueta quod hoc non Philosophorum uideatur argumentum, in

quorum libris multitudo pactim Deorum legitur. nam de ad uulgi frequentius loquebantur opinione, Mnonnunquam uelut per aenygmata qua dam, diuinas rerum 'crendarum ficultate Deorum nomini

bus appellabant, ct si qui plures tandem olle volebant Deos, ad unum referebant, cuiu communione

diuinum nomen diuinis tribuebatur operibus Vc-1aiat vobis in mentem Platonis ille opifex, de fabrica tor mundi Deus qui si in Timeo, cuius etiam, ut Principis omnium meminit in P epub Porphyrius quoq; Iamblicus una cum Plotin unu videntur agnouisse Deum, caeteros diuinitatis participes crediderunt. Itaq; seriem illas aluerunt, ut secundu animos noli ros latueret heroas,quibus daemones proximi forent. Hos Dei sequerentur sccundi, d ad ipsum tandem bonum perueniretur, summum videlicet Deum Aristoteles etiam duodecimo iactaph

sicorum

29쪽

MONARCAvs PRIMUL Isicorum volumine unum motorem omnium Vnufatetur eis Principem, Deum scilicet, qui sic omnia regit, sic stituit, sic ordinat ut clarissimo videtur illi Philosopho quemadmodum exercitum N perator. Sed satis vagati timus, nimiumq; a proposita digressi sententia, ad quam a est utiq; redeundum, sic

enim argumentum concludebamus si quidem optime regit Deus, atq; diligit uniuersa: Princeps quantum homini licet, quantum mortalitas patitur illi similis, diuinitus sane ciuitatem constituet, cui pra suerit. Hoc etiam dicunt illi signi, Dei quandam similitudine, ab hominibus in Principe cerni, qui dantiqui illi Reges fuerint prope sacerdotes, a apud Aeg, ptios regnare nemo poterat nisi ore sacerados, de si quado ab aliquo regni occuparetur,nyanteius regium obtinebat, quam a sacerdotibus cli et inauguratus Persis quoq; eum diem regni Princ pium arbitrabantur, quo apud Pas agardas rex sacris

initiabatur sumpta Cyrii qui regnii Persis tradidit

veste, hisq; cerimoniis rite perastis. Neq; regnare poterat apud Persas qui lagiam ignoraret, qua disciplina superum cultus contineri potissimum videbatur. Nonne is plerisq; Graecia ciuitatibus, regnis etiam sublatis illud tamen regibus, egumq; poltcris relinquebatur, ut sacra quaedam accrent, i ciei

dis praeelsenes non obmittam Romanos, qui regi-

30쪽

ra VrNTun e Corc Ibus sublatis, ne sacra regiae vicis obmitterentur, re

gio nomine sacerdotium, desinstituerunt, d Ornata runt, sacri iaculumq; vocaverunt regem Haec alla lis

ouae in hanc sententia adduci plurima possitiat, ostendunt stolicissimam illam se Rempub quae a Pranc pri qui hoc nomine sit vere dignus gubernetur. Nam&religionem diligentissime curabit, dc in eo

erit etiam nimius, ut Deo parcatur maXimo, Vm

tuatur Onditor rerum certissimus, ut nihil quod ad religionem pertineat, Vel deseratur, vel certe contemnatur, item l ut omnibus eadem sit religio Vidimus enim de legimuGvarias saepe religiones, varias de Deo colendo sententias, magna urbes, summos perdidisse Principatus, atq; euertisse. Quas Ob res pr. estantem religione Principe volumus. Est nimboni sacerdotis non sibi solum exorare Deum, non se praestare solum cultorem numinis, sed cael ros incitare coercere dissidentes a superis, efficere, ut omnes intclligant,maximum principatus vinculuesse religionem. Si enim iustitia regna tuetur,&iustus esse nemo potest, qui Deum no mctuat, pariter atq; amenn sublata, deleta,remota religione, maxima quaeq; interitura pala st imperia donequid principibus quod sacerdotium amplificaret omnino deesseta, Augures etiam nonnulli sucrunt, quod de

Ampliiloch o,d Mopso Regibus Argivorum, deq;