장음표시 사용
11쪽
singulis nimirum hominilius centa quadam oratione c0mponebantur, tamen singulorum non propria erant, Sed quaSi ex toto opulo emanabant vix enim ulli illorum carminum inconditorum eiuS, qui ScripSerat, nometiunquam additum fuisse tibi persuadeas Uuamquam igitur de variis ante Livium scriptis memoriam accepimus, nullum cum certo n0mine coniungere poSSumus, praeterquam quod Appio Claudio rationem in Pyrrhum habitam et Sententias fortasse attribuimus. Quandoquidem autem illii innata critica in natura singulorum40Sila est, ibi tantum X SiSiere pii-test, ubi singuli homines exsistunt neque ero rebv tamquam pertiuitur.' uocirca recie sacere nobis videmur, quod a Livio demum quaestionis initium sumimuS.
Sed in huius quoque reliquiis equidem frustra rimatu Sum, nilui quae vestigia censurae indagarem at ne Verisimile quidem est in arminilius eius unquam tale quicquam legi potuiSSe. De quo enim n-dronicus iudicia saceret I e Plauto vix cogites, qui non multo ante id ipsum tempus, ilia ille mortem obiit, litteris studere coeperit soliis
igitur restat Naevius aequalis Sed dubito, di cum eo 3nu non conseruerit, cum alter altera in arena quasi vigeret Naevius enim praecipue comoediis excelleliat, cum Livius, quantum no iam Videmus, tragoedias scribere mallei nursus autem, cum uterque eorum utrique dramalis generi oli eram navaret, fieri Vix poterat, ut alter alterius studium per se improbaret, Siculi e g. Lucilius Saturarum poeta tragoedias postia aspernatus est. a Vero litteras, tuae iam ante eum fuerant, Livium ob militatem perstrinxisse aegre quisquam SuSpicetur, dummodo m-
dicionem eius, sive servus sive liber nomam Venit cs Schaia p. O i, semper tam humilem fuisse considerarit, ut peregrinus homo nomanis
litteris contemptionem offerre non auderet ne lue Omnino multum a Velo
recedas, si aliquantum modestiae in eo suisse conicias, praeSertim cum nemo posteriorum tradiderit eum ullo loco se ipsum laudasse. Multo alia natura ac condicione erat Cn. Nae Vi I S, cum ne lite libertus neque peregrinus, sed ingenuus et Latinus esset quem reliberrimo loqui solitum esse satis appareat ex versu illo maledicentissimo, quem in consulem nobilissima Metellorum gente natum iactaverat. Facile igitur eum etiam scripta aliorum irrisisse exspectes auam illaustra in eius quoque fragmentis uno fortasse loco excepto tale quid quaeras. Quamquam eadem interdum argumenta tragoediis tractasse videtur aliive Livius Λndronicus velut nit,beckius Die rom. Trago die
naen scripsit, eum ad illa Livi conamina ipsa se applicasse non sine
probabilitate collegii maxime autem dubium est, perstrinxeritne illa Vel
bis expressis nos quidem nilii de ea re aut ex fragmentis intellegimus
aut accepimus ab antiquis, ita ut omnino eum alios litteratos adorium osse nulla memoria traditum St. dieque Salis, opinor, caule Suessius
Rhein Mus 654. 448 eum, qua suisset iambica, ut ita dicam cum
rio tetim arte disputaSSe negavit qu0d enim Gellio ΙΙΙ 3, 15 usus teste poetam, quae in prologi secisset convicia, in fabulis ipsis deprecando diluere coactum esse dixit, hunc locum ad nobiles tantum insectandi ludium pertinere parum respexit neque inde illum litteratos quoque
item perstrinxiSSe quicquam S cur concludas. Quae cum ita se habeant, iam propterea Vix conicere liceat eum cum Plaulo aemulo in contentiones descendisse, praeterea autem Campanus et Umber poetae, licet complures eiusdem aetatis annos Simul Romae fuerint, familiaritate quadam inter se coniuncti fuisse videntur alioquin enim Plautum Mil. xv. 211ὲ sqq. eius in vincula coniecti causam non defensurum suisse
inanifestum est quamquam, quodaeusselius Studien und Charaliterissilien etc. LeipZig 1871, p. 282 illam inter utrumque consuetudinem
lautam fuisse coniectavit, ut in Colace componenda societatem quandani scribendi inirent, vix quisquam secerit cum illo viro doctissimo. Naevium autem illas ante Livium litteras cavillatum esse non verisimile est vel nos luidem ignoranius velut non habebat, cur aridam commentarii rum rationem scribendi irrideret, cum non pauca: paucorum frag-nlent IIIm rorsus Laures nostras accidant, proinde ac si ex illis ipsis sumpta sint. Unus tamen locus commemorandus est, ubi eum aequales litteratos vellicasse primo iuidem obtutu opinemur quod enim deratoribus novis stultisque adulescentulis, tui rem publicam pessum dedissent, locutus est versibus praetext. v. T-8R : Cedo qui rem vestram publicam tantam amisistis tam cito 3 Proveniebant oratores novet, lulli adulescentuli', illius praetextae cuidam altribuere non cunctor Ribbeckio Rijm. ra g. p. 66 assensus, eum simul ad nomanos aequales spe classe Verisimillimum est, ac fieri potuit, ut Scipionem suo lue his vertiis stringeret ' . iudicium igitur salis acre edidit de oratoribus novis, qui Romae ium' quamquam enim Marxius, qui nuperrime sua cum doctrina de versibus illis egit Borichto uber dio Verti. d. Sachs Ges. d. Wiss. 1911, p. 75 77), recte exposuit lautum sale satis acerbo animos spectatorum ad collegame0ΠVertisse, tamen cum servum moneri fingit, ne sic aedificet'. Se collegae insertunium recordari nolle videtur pronuntiare. cf. beli Poen libr. III,
si g. III sed L. Muollori Potorsburg 18S4 p. 162 Marcus Valerius consulpa item exerciti in expeditionem ducit' p. 163 IV, II VI. quod tamen
n0n ita affirmare audeam ut Besanςonius Les adversatres de Phellenisme
12쪽
prodit ant ne lite vero iam oratione ipsa eortum qu3m mores vitii peravisse videliti', ut versiis illi iluadam tantum ex parte pertineant ad nostram piaestionem recle enim Si eo interli rei nitimur, eo nim nilli,
disset re intellegemus a saturnio illo Metellis obtrectante, cum Naevius uiro lue loco nilii aliud studuerit nisi ut nolities increparet. Itaque poeta iis pio pie versilvis certos piosdam in re publica sibi inimico potius carpsit piam de orati milius eorum iudicavit, ut versibus illi .
pii lamen tractandi erant, litterarum artem criticam contineri Vix coit iendas. - uodsi igitur nescimus, num aliorum litteraturum censor exstiterit, suum ingenium non larvi eum duxisse Vel ex natura eiu Campana superbia irae dili appareal accedit, fluid unum hipiidem viri Sum lini emus servatum, pio luandam ex suis sabulis laudat facile uiuitii, persuadeas versum cum . . PR): Λconli omenos saliuia est rime probu'olim in prologo comoediae fuisse cum autem non it, cur eum oste:
interpolatum esse suspicemur - iluod fecit Fabia te prologues de T. p. 87 ann. 1 nullo luidem argumento adiecto , poetam lii Verbis et Graeco exemplari et suae labulae ali prima laudem attribuisse latuelidum est eo nimirum consilio, ut suam quoque ΛcontiZOmenon perlatorum favori commendaret* luani tuam enim nihil certius scimus de prologo illi , ut ad coniecturas nobis confugiendum Sit, nem opinaliis Sit Naevium, utpote pii esset animo arrogantiae leniSSimo, ceteris tui
nunc perierunt versibus pronuntiasse suam comoediam deleriorem esse
Graeca ita pie hoc loco et hanc et illam laudavit. Multo autem clarius
poetae praeconium est elogium illud a Gellio I 24, 2 nobis ira dilutu
Epigramma Naevii plenum sul erbiae Canilianae, pio testimonium Sse iustum potuisset, nisi ab ipso dictum esset : Inmoriales moriales si foret fas flere, Flerent divae i amenae aeVulm Oetam. Itaque positi iam est Orcho traditus thesauro,
Oblili sunt Romae loquier lingua Latina',
quod uirum genuinum sit necne, nunc luaeramus, utpote de qu0 0, valde disse uliani Cur autem a piibusdam in suspicionem 'Did
i Mommsonum R. G. I p. 97 senim Tarentillae fragmentum primum falso interpretatum osse orchemus De Cn. Naevii poetae vita et scripti . Munster 1861, p. 105 sedocuisse vid0tur item iudicavit et eligenstein ius Herm. 35 p. 626 ann. 1 et Suessius i. s. p. 44S-449 volui Lucianus Mueller Q. Ennius, Petersburg 18S4, p. 28 117 285), Ominsenus R. . p. 904), Ri0dneriis l. s. p. 72 fidem ei attribuerunt, cum hi fere in alteram sententiam discederent Ialinius Herm. 2, p. 243), uechelerus Rh. . ,
tum est Certum est eo non in forma ossendisse; namque primum versus Saturnius perte non abliori et a Naevi consuetudine, cuius bellum Poenicum eodem numero compositum fuerit deinde allitterationeni, tuam dicimuS, reperimus ni et sacriere flerent traditus tesauro: luis iter lingua Latina , quae ut priscae Romanorum poesis propria est, sic a Naevio quoque persaepe in adhibetur denique autem verborum contrariorum lusum inmortales mortales adamavit Ρ0eta Campanus es. p. g. coni. V. 8 Vel V. 25 n). Ouae cum ita sint, argumento tantum elogii ut italiones asserri potuerunt ac profecto lii Versus prosus arro-irantia adeo turgent, ut maxime laedamur, neque dubium est, quin i iiii huius aetati poeta eiusmodi praeconio se tolleret, haud paucis Velitrisioni vel contemptui esset. Allamen Romani in tanta superbia non ita ossendebant, sed species velim ad proprios et Graeci et Romani polluti mores, tuorum in utroque eximia gloriae cupiditas erat. laque
elicini apud posteriore nomanorum poetas Verba non multo minii auda
nlulli eorum se immortalitatem esse adepturos sibi vaticinati suntlΛlque ex eodem laudis studio essectum esse videtur, ut triumphi instituerentur, neque intellegimus, cur Cicero tam pervicaciter triumphumetippellerit, nisi eum Romanum β suisse meminimus. Item vero a Graecis victoriae in ludis magnis reportalae summis in honoribus, quorum P0mpolibus fieri liceret morialibus, numerabantur: quatilis laudibus victore cumulabantur, tuam praeclaris carminibus celebrabantur Nonnelii e tuo Iu discrepat a nostris moribus Uuapropter elogium inde, tu id nostrum elegantiae iudicium non iuvat, a Naevio non conditum esse nequaquam concludere licet, quippe quem omnino liberum et arrogantem fuisse certo sciamus. ita luam minime me praeteriit perni ulla carminum sepulcralium tuae servantur modestia quadam ornario ii ii mulla tamen habemus velut Scipionum tuae dicuntur inscriptiones, suibus laudes mortuorum verbis satis gravibus praedicantur. t 0m- liiiii dubium esse videtur, liceatne Gellio idem liabere assili manti Nae
illa aliquanto postquam meum opusculum confeci editi tum tantum faciam m ntionem, cum a viro illo doctissimo dissentiam quaecunque autem item e p0suit atque ego iam scripseram, singulis locis non adnotavi. quod cum inter omnes constet, exemplis affirmare Supersedeam; CL
13쪽
vium hoc epigramma sepulcro Suo incidendum reliquiSSe Bormannii l. s. p. 232 enim probavit illum Naevi Plauti Pacuvi epigrammula x Varronis primo de poetis libro Sumpsisse Pacuvianum autem orniam sepulcralis inscriptionis aperte prae se ferre cum uecti elerus l. s. recte iam divinasset, bene nuper accidit, piod aliam piandam repluit. mus, quae Verbo lenia sere congruit cum illa es Boi mann l. s. p. 22 T. Quod vero Bormannus inde collegit Varronem in epigramma alicubi
ventum Pacuvi nomen inSeruisSe, non con Sentio, cum non Videam, mi testem ceteris in rebus salis si dum consulto Spurio VerSUS SUPPOSui ἀρarbitremur ac si luis improbabile illinetur Varronem indagandi, nitiualicubi eos reperiret, operam SubiSSe reminiscatur iam Catonem, iiiiii dem recte a Cicerone Cat. mai. 7, 21 traditur, in Originibus conitu ,-nendis sepulcra legisse' iluocirca genuinum carmen ei Valum esse cum sue chelero tenendum est. Quae cum ita Sini, facile, ut Burinan mis l. s. p. 238 ipse explicavit, perspicitur, tuo fortasse modo Gelliu in errores dehili sus sit, luibus etiam Naevianum et Phua linum in sepulcris poetarum olim inscripta suisse suspicaretur saliaci enim conclusione usus esse videtur, cum eodem consilio ea composila SSe coiiiceret utiliae Pacuvianum, cuius rationem aut iam Varro expresSe si glii, si caverat aut ipse facillime intellexit . uoniam autem constat Naevi: mirationem ab omnibus sere titulis servatis longe abhorrere, et probabile luidem putavimus Gellium errore illo captum Sse epigramma omit illi nunquam sepulcrale suisse Verisimile Sit quod mullo certius concludamus, si alium locum ei asSignare possimus. Λ primum luae reiiduluest, utrum Varro versus illos lis linxerit an aliunde mutua lus sit verisimile esse modo vidimus Pacuvianum ei non attribuendum esse, eiuinfra exponemus etiam Plautinum ab eo abiudicandum esse, postri tui Symmachus lib. I, p. IV expresse testatur IIebdomadum luidem iii- grammata non omnia a 3I. erentio ipso composita esse fieri igitur potuit, ut etiam Naevianum alii alicui deberet ac tiro secto carmeli iani per se vix ei tribueris, cum memineri priSco Vel Suum numeruIn i lstilum qui cum optime, ut supra exposuimus, quadrent ad aevi coli Suetudinem, qua re impedimur, ne Varronem epigramma ex huius ΟΝ lli, scripto aliquo hausisse suspicemur Diligentissimum enim antii sui latis Romanae pervestigatorem' Cic. Brut 15, 60 eliam Campani poetae Scaenicam et epicam poesim perrimalum esse et ultro alio inamur et facilius intellegimus indice evoluto, luem Coelgius et Schoellius editioni δ suae addiderunt. Itque eum saturnio neque in tragoediis le-i M. Terenti Varronis de lingua latina qua supersunt, Leipeti 19li p. 307 copiosius egit de ea re Fridericus Marc Zeitschr. f. d. Str. Gymn. 49,
p. 387).isue in com0edii legiSSe 0ΠSentaneum est porro autem scimus Cic. Lai. mai. 14, 50 bellum Poenicum extremi poetae annis compositum e se, ilitibus in iiSdem ei iam el0gium, Simodo genuinum sit, ponendum sesse nemo nega erit dein in utroque Saturnius numerus adhibitus est, tu stremo Marxius Abh. d. aclis Ges. d. Wiss. 1911 p. 82 verisimile e se probavit poetam in epico carmine nonnulla de vita sua dixisseisii id idem postea Enniu secit in Annalibus cf. e. g. v. 376 et 37 V. . Duae omnia si comprehunduntur, num absurdum sit, si quis Naevium liue sui ingenii elogium in sine belli Poenici posuisse coniciat, unde a
Varrone, luem epigi d mmdla quaedam ex peribus certorum scriptorum tortasse mutuatum e SS Bormannus il Se concessit l. s. p. 23 ann. 15 , sitiiteretur Cum autem ita hos Versus interpretati sumus, simul dubilationes doctorum removimus illorum, qui eos sepulcrales fuisse sibi persuadere non poSSent atque illo modo in sine operis sua merita celetuare nequaquam Plane a more poetarum abhorret velut Horalius larissimum illud xegi monumentum aere perennius prioris Carmitium editionis extremum esse voluit. His, tuae tam copiose exponenda esse lautabam, demonstrasse mihi Videor, quomodo intellegi possit et versus a Varrone ex aeVio ipso sumptos et a Gellio per errorem sepulcrales nominatos esse Uuamiluam certa argumenta a me non proterri minime me sesellit at iis ei quoque carent, qui Iahnii iudicium
seculi Sunt ac nescio an conceda in mea argumentatione non mino-
reni esse veri similitudinem, ad Vera ipsa luoniam Scendere vix possimus, quam in altera. Cum autem illi adhuc allatum sit, quo certolides elogio detraheretur, et me probasse sperem, Illomod Varronianai et Gelliana memoria interpretanda sit, eam reicere mea quidem Sententia non licet. Ergo Naevius saturniis illis primus Romanorum iudicium de sua arie poetica secit dilue superbiae plenissimum, ut Gellio lar riendum est. - Sed aliud suo lue altiluid ex iis colligi licet, cum in iis luimum sere vox poetae legatur. Λ ne genuinum sit elogium qui d ego quidem nego , is sui composuit Nae Vium certe Sic nomina- il, ut ipse solitus erat revera autem hoc nomen eum sibi indidisse manilestum est e versu illo i , quo Metellus consul maledico Naevi senariore fluvidisse dicitur. Noluit igitur Campanus poeta se Latinis vocabulis alem vel scribam appellari, cum non satis haberet is putari, qui ali- luid scribebat vel alicinabatur, sed is duci mallet, qui ut Graecus 70t Vrn aliquid faciebat vel procreabat '.
3 quem, cum fide privare conatus esset WissoWa Genethliacon sir D0bert 1910J p. 59-63), genuinum esse Marxius i. s. p. 66-67 Satis, 'pin0r, edocuit Leo quidem L. G. p. 7 ann. 5 illi assentiri maluit quam idie. η hanc enim Graecae vocis, quae ex verbo ποιεῖν derivanda est, nativum
14쪽
Primae paragi apti Summam Si Subducimus, neque pud Livium Ait dronicum neque apud Naevium vestigia artis criticae in alios exercitatae reperiuntur: tuorum iii duolnis locis, et illura conliZomen versu et praecipue elogio de sua liues iudicavit. Sed, si elis, Saturniis illi qnescio an iluoddam criticae genus contineatur, luod Imidem ne pie id praesentia neque ad praeterita, Sed ad sutura demum empora perliniu: cum enim Naevius se mortuo nomanos i lingua Latina loqui oblituro esse vaticinatur, eos, pii post se litteris se dederint, Latine locuturo vel scripturos Sse Simul negat.
Cum tenuissima tantum fragmenta poetariam, tuo adhuc tractaVimu ,. adhibere licuerit, condicione utimur mulio opportuniore ad nauliani progressi, cuius tot saltu hie Serventur, ut iii quidem certum qua 'stlimis undamentum nobis suppeditet. Λc primum monendum est nulluveterum testimonio, quae salis multa cf. Guel Zii et Schoellii ed. asi lpp. XVII-XXXIII habeamus, prodi eum de pioquam litterato iudicia edidisse: piare in liac Iuaestione cautione Satis magna Opus SSe existimo. Deinde iterum in memoria revocare nobis conducet, illi Stilini Phullus iudiciis agitare potueri l. it enim omittamus et illas ante Livium Λndronicum litteras et Scriptores soluta ratione SOS, quo Oln-nino non tetigisse videtur ante eum Livius utrique sabullirum generi operam impertiverat, aestualium autem nominandi Sunt Naevius, ianitis, Statius Caecilius nantiliae etiamsi praeterio alio quoque neque pall-cos comoedias ScripSisse evidenter apparet ex Casinae prologi versu ,.quo totus quidam nos' poetarum illa aetate exstilisse dicatur, lamen omnes sere ita oblivione olli uti sunt, ut nunc vix quicquam certi de iis sciamus. ne fiant igitur Livius, Naevius, Ennius, Caecilius, litorii latim primis ratio in quaestione nobis habenda erit. - Sed priusquam id rem ipsam accedam, breviter praelandum est, tu id universe de proba lissentiam, utpote in quibus permulti locorum legantur eorum, quos bri iexphinabo illi amplam ne luis e X Spectet me totam coniecturarum, quas docti hac in re dissuli lima secerunt, molem esse alia luriam, sed eorunt
Vim Naevium cognosse cur non credamus 2 - Ceterum quo iure iaciatius Mueller l. s. p. 28), qui haec exposuit, iam Livium Andronicum certe se ita nominavisse coniecerit, diiudicare nequeo. i quo enim iure Leo L. G. p. 366 ann. 3 verba obliti sunt non ad In manos, Sed ad Camenas, referenda esse dixerit itaque in oblitae sunt mutarat equidem nescio. quod nonnusquam Graeculos philosophos irrisit iti sanςon l. s. p. 6 et 112), non scripta eorum, simodo quae ediderunt, id moros castigavit. yde hoc store egregie egit Ritschetius Parerg. pp. 192-19. .
t ullum Sententia commemorabo, qui optimo fructus ex hoc agro lamsaepe perarat perceperunt, Rit Schelii et Leonis. uorum ille suo itini acumine fidem pr0logorum Ita es ac lare conatus est Parerg., 180-238l, tametsi ipse concessit Parerg. p. 23b retractatis, pios nul:ivit, etiam quaedam contineri 90SSe, quae ex vere Plautinis sum pla ,ssent Leo utem cum lauSi doctorum Salis magno proliavit L .ps 188-223 prologos in universum poetae ipsi vindicandos esse, etsi nonnulli ab liis trionibus interpollata esse consilendum esset. uod cum salis nunc conflare videatur, dilii 'litus est diiudicatu, quid Plauto denuini, tu id iam exemplaribus tribuamus ilia de re tum accuratius erit di serendum, cum in Singulo loco inquiremus. Hoc tamen unum, i luod maxime attinet ad nostram rem, praemonendum est prologost iiii linos ita imprimis disseri erentianis, ut perraro iudicia de aliis I litteratis acta iis conlineantur Leo PL F. p. 193 et 217 Sed haec
I rimum inveSligemus, luid poeta de sua ipse poesi dixerit qua in ri duo maxime loci explicandi sunt, nemperasinariae prologi Versus 13 - 14 i et Bacchi dum versus 214-215. ullis enim
13 hi est lepos ludusiliae in linc comoedia 14 Ridicula re S St': . . . 1sii uiriam laude ornat salis magna, cum lio ipsum bonae comoediae sit lep ire et ludo instructam argumentum ridiculum praebere, qu0 specialorum risus captetur his autem 214 Eliam Epidicum, piam ego sabuhim e lue 3 merit Sum m0,2lb Nullam aeque invitus specto, si agit Pellio'
etiam maiore assicit Epidicum, cum non minus Se eam amare dicit illi in Se ipsum; luoi iam utroque ecloco statim cognoscimus eum Suam thiesini non parvi fecisse. uod etiam expressius assii masset eique milito a Naeviana superbia recessisset, dummodo elogium a Gellio
Post tuam est mortem aptus Plautus, Comoedia luget, Scaena est deserta, dein Risus, Ludu Iocus lue Et Numeri innumeri simul omnes conlacrimarunt' ' quos spurios esse Ritschelius Parerg. p. 233 propter Plauti nomen Versu 11 innoxiam putavit; quom secuti sunt giafgho De prol. Plaut et Terent quaest. Sel. diss. Bon 1863, p. 18-22 et Ribbeckius Rh. M. 37,
p. di i); sed prologum cum omnia verae originis Signa prae se ferre tum no-
ὶuiue Mace ipso dolandi Leo ostendit PL F. p. 200). ceterum Leoidne 'dn0tat ex hac fabullae commendatione iam quandam Terentianorum prolO- 0rum originem esse intellegendam Pl. F. p. 200 cf. . . p. 108).
15쪽
genuinum esset nil scit elius quidem asSeVeravit Parerg. p. 41 prorsus idem esse habendam, ne siue argument epigrammati ne tu i quam dullitationes milii iniectas esse infitior Si quis enim in eo illa tenderit, quod risus, ludus, iocus, numeri tanas luam pro ViVis labe tuiti. ab eo petierim, ut legat Merc. versus 845-846, ubi praeter vila ui, amicitiam, civitatem, laetitiam et hi dii et iocus ipsi nominentur id ,-les, et Bacch. versus 115 - 116, ubi, quasi dei sint, cumramore, Vρ-nere aliisque componantur. in autem qui dixerit Plautum vix inlulaudibus tamquam in sublime e SustuliSSe in memoriam re Vocet, illi ut de Naeviano epigrammate exposuerim. uapropter argumento nil illinesse video, pio carminis auctoritas deli ilitetur; attamen alia quae di ires mihi est olfensi mi, ut iam pridem aliis luit nonne summa dinii ilione assicimur Plautum, si elogium Scripsisset, hexametris usurii iluisse Mua re perducti piidam coniecturis maxime Variis enali laxi runt, si senarios restituerent i luorim e mamina recte castigavit nil schelius, te lue ullo modo sacere possumus, 'luin e Xametro agit scamus. Quod autem idem vir doctissimus: iluasi vero, inituit, non tuerit, pinnixis diverso in genere Versari solitus, etiam ad hoc altiluaniam piam ludibundus accedere', non assentior; et pie opinio eius ulcitur eo, luod Plautus elogio ipso numeros innumeros' usurpavi se dicitur, cum haec metrorum arietas ad comoediam tantum perlini it de tua sola carmine agitur. Irgo pinnixis in Naevi elogio ractandi monuerim, ne quid improbabile esse temere opinaremur, nisi nostru inelegantiae iudicium iuvaret, hic tamen nostras rationes illi de Plauti memoriae praeserendas esse censeam. Nonne id ipsum Plauti est noli.
ut secerunt Livius Naevius Ennius, complura litterarum genera Oluis, '.
sed primum nomanorum penitus comoediae soli se dedisseri Ilai fili verisimillimum est eum, simodo ipse elogium sibi condidisset, eos numeros adhibiturum fuisse, in ptibus semper Versatus erat, ut etlimimetris scaenicum poetam se suisse aperte demonstraret Vix igitur Iut siluam his temporibus cum nil sc helio opinetur eum ludibundum rellie Xametro pangendos necessisse, praesertim cum iam ellio carni iususpectum fuerit; ne lue inepte Marxius Zeli schr. s. d. ostr i ymn. 4' , p. 398 coniecit iam Varronem de vera origine dubitavisse, cum lilii epigramma dandum e SSe parum profecto Verisimile sit, tua miluam mi sui Baehrensius fragm. oet Rom. p. 296 Cuius opinioni pror iis obstare mihi videntur et ea verba, quibus Varro siue dubio de Plauti locutus est: in argumentis Caecilius poscit palmam, in thesin Τeret '
i hanc antithesis lusionem Sarsinatem ipsum quoque adamaSse de pi 'vulgatum est, ut exempla vix desiderentur illa autem verba ad versu Πνὶ metrorumque varietatem spectare Ritschelius Parerg. p. 42 recte dixit.
iiii in sermonibus Plautus' Non. p. 374 u et haec: 'θη nullis aliisse ivare conVenit quam Titinio Terentioratiae παθη vero Τrabea Ailliu Caecilius facile moverunt' Charis. G. L. I p. 241 . Unde primum:iuuaret eum ne lud lud ceteri omnibus Plautum praetulisse, quippe a suo omnes vinci carminis huius auctor dicat , sed aliorum quoque merita agnoviSSe, dein autem Si hos quoque Versu pepigisset, duo deS:ir inale poeta iudicia eum sacturum fuisse maxime inter se diversa. Epigrammate enim παθος infra desiniemus, quid sit arasto comoediarum Plauti ipsum summis laudibus esse riui , cum posteriores palli alarum poetae eo carere dicantur, illo autem loco a Charisio tradito Varro non modo aliis quoque animos movendi facultatem attribuit, sed Plautum ne nomina Vi quidem inter eos, sui πίθος facile moverent'. uni vero non sit, cur Reatinum doctissimum adeo non sibi constitisse opinemur, Parmen ab eo abiudicandum est. Cui autem adiudicandum γ eri cuidam, qui Summa artis Plautinae admiratione tenebatur atque
primo Vel Su, quantum ego quidem Sentio, carmen non multo post mortem Macci compositum esse indicatur; nonne enim ex eo iam
cognoscitur, quanto dolore amici poetae obitu affecti sint, cum Comoedia ipsa lugens fingatur Itaque probabile esse mihi quidem videtur prae- cuuium illud sub ipsam vel brevi post mortem poetae pactum esse abii amine altiluo, pii ii ipsis, quae obiter Supra StrinximuS, Stentarex illii se perilissimum esse dictionis Plautinae Quae cum ita seli illeant, certe elusium artis criticae testimonium putandum est elogium illud, quamvis neque cum certo nomine coniungi neque certis temporibus adsignari possit - nam ne me quidem de iis laicquam ulli a coniecturas protulisse, raeterquam quod Versu non Varronianos esse edocuisse mihi videor, ultro profiteor. - Sequitur, ut Plautus duobus tantum illis sabularum locis de deperdilis enim comoediis omni ui non agere licet suam artem laudaverit aeque autem atque de Sua poesi perpauca dixit, parce ad alios poetas in sabulis quidem
'uod primum investigaturi sumus, quid de tragoediis SenSerit, eum
n, n diversis litterarum generibus occupatum fuisse, sed comoediis So' lis studium impertivisse reminiscamur unde per se conicia eum tr3 icis adversarium fuisse, luippe tui cum eo in scaena quaSi certarent de aura populari captanda. Si luis autem eum saepius atque iterum trag0edias in sabulis suis cavillatum esse exspectet, Sati longe aberret' quam Cocchia quoquo Gli pigrammi sepolcrali etc. eapel 1893, fili uti dat vol. XVI degli Atti detinacademia di archeologia, lettere e bellidrii p. 353-3543, qui perperam, ut opinor, Plauto ipsi Versus scribere studuit, rectissime recognovit.
16쪽
vero, cum alicissimi revera loci ad illas irridendas attineant. Suu
ludibrii causa stilum tragicum imitatum esSe, mediae idi in Vocantu comoediae poetas consulto ac Serio eum in fabulas ii Seruisse, novae poetas simulque Plautum utruni lue paratragoedandi genus adhibuis ρ, quorum illud rarissime cognoscere nobis iam liceret idcirco caVeanui ψ, ne nimis arguti eum tragoedias, ubicunque dictionem earum aemuletur, in risus convertere hariolemur. Uuibusdam tamen bacis Satis pelle tragicorum gravitatem illusisse videtur velut hac ipsa mente eam tuli. tatus est Pseud versibus
703 Io, te, te, turanne, te rogo, pii imperitas Pseudolo'; nam haec elata appellatio toti actionis conexui minime consentanea et
vox ivranni inepta est, tua servi dominus nominetur Praeterea autem
Cliarinus v. 707 expresse dicit carnuficem Pseudolum parali agoedat θ', cum hic ipse . 702 se illum magnufice i. e. tragicorum ritu conitu laturum esse pronuntiaverit. Nei Iue minus Amphitruonis prolo λiragoediae per iocum languntur. Nercurius enim versibus 41-4 , 41 Nam iiii id ego memorem ut alios in tragoediis 42 Vidi Neptunum, Virtutem, Victorid m,43 Martem Bellonam commemorare, lude t Ona 44 Vobis lecissent tuis benefacti meus diei 45 Deorum regnator, architectus t omnibusTnegat se quorundam in tragoediis prologorum morem secuturum S i iiiii luid ioni singuli dei spectatoribus secerint, enumerent; plibus versibus, licet Leimis sententia accepta iam Graeco exemplari altribuendi sint, veri simile est Plautum simul Romanas sabulas in antlibi habuisse, quippe tuae, ut erant ira talae e Graecis, facillime eiusmodi prologis instructae esse possent quorum cum nullus nobis Ser elur, certius aliquid coniectare otiosum est. Sed negaverit furiasse quispiam
Mercurium tragoediarum earum, tuas commemoret, prologo persi lili
gere namque eum non universe Vituperare, pio deorum bene licia enumerentur, sed id tantum versibus illis affirmare se eo labore sui μ' Sedere, cum quoi et quanta beneficia a summo deo acceperint et Uspectatorum non ignoret. Quod per se non iniuria mihi obici quani a concedam, lamen illas in tragoediis enumerationes hoc loco a Mercuri 3
i qui aliorum fortunam non effugit; nam is quoquo a Bitschelio Parerg I p. 225 et 232 damnatus, a Traulmeino de prol. Plaut indole atque natur diss. Berlin 1890 p. 59 defensus a Leone Pl. F. p. 215 in fidem restitutus e t.
trai mento luodam Argentoraten Si adhibito papyrace bene edocuit ne tu Graeca quidem n0Va 0m0edia prologos defuisse, quibus uela con-
iillo se usitata deorum ratione praebere spectatoribus aut taedium Verborum obscuritate inferre nolle negaret, deinde autem versibus sub- diluentibus, VerSUS enim 46-49 indicant tantum, cur Mercurius
ita agat manifesta in trag0edia irrisio legitur, quae quin ad aequalest lauti tragicos reserenda Sit Vix dubitemus an quicquam est, cur VerSUS 51 Post argumentum huius eloquar tragoediae. b Uuid contraxistis frontem ilitia iragoediam 53 Dixi suturam hanc deus sum, commUl3Vero. 54 p undem hanc, si voltis, faciam ex tragoediabb Comoedia ut sit omnituis isdem vorsibus'
59 Faciam ut conmixta sit haec tragicomoedia' iani Graeci exempli suisse aut cur Latinum poetam suam senteni iam siti, ferre negemus Prim igitur Mercurius, cum se tragoediae argu-uieulum elocuturum SSe pronuntiat, lanium specialoribus inicit terroidui, ut latim indignatione imbuti frontes contrahant, ac deinde eos, ii tragoedia ageretur, iam Verilos timore litterat, cum ex tragoedia ii iii oediam Vel tragicomoediam se acturum esse pollicetur. Quibus deii stibis Plautus non sine ali pia suarum litterarum laude significanter declara Romanos iragoedia posthabere ac postpimere comoediis, intublue de alter genere Scaenico salis salse ac mordaciter iudicat quatiuisura, etiamsi ad omnes tragico pertinet, ei praecipue carpuntur, i sui illis temporibus praeter ceteros floruerunt. iii autem in iis nume-ialidi sunt Ii Livio Andronico vix cogites, quem luna iam ' in cim ni unem locunt abisse' verisimile sit, Naevius vero non tam tragoedias litam comoedias suscepisse scribendas videtur solus igitur resia Ennius, pii illis ciuidendis laudem salis magnam sibi conciliavit ita piei uni omnes tragicos tum Ennium ipsum hoc loco perstringi vix temere coniectaris. Nonne vel per se probabile est Plautum, principem comi-c0runt, interdum Ennium, principem tragicorum stipialem, petiViSSe γ uantituam de commercio quod fuerit inter eos, nihil compertum est,
nisi luod prologus i Poenuli ab his versibus exorsus: 1 chillenioristarchi mihi commenlari lubet: Inde mihi principium capiam ex ea tragoedi3.3 Silete pie et iacete atque animum ad Vortite:
Λudire iubet vos imperator histricus'
qui essetno oro Plautinus cum Ribbochius Rom. Trag. p. 116 dubita VisSet Leo in universum quidem genuinum eum esse ostendit Pl. F. p. 210 , quamvis singuli fortasse loci mutati essent; cui plane asSensus Si Vahlenus.
17쪽
Λchillis Ennianae verbis maluit tuam suis ad silentium et audienti:ini spectatores vocare ij concedit igitur lautus nudinum poetam, iiiii nomen eius relicet, omnibus nolum et clarum esse. Sed tua de cati alios Ennianos versus in suum rob gum traduxit Non deerunt, sui eum suae quoque sabulae exordium illud aptissimum duxisse puteus: quod fieri potuisse quamquam nemo prorSUS nega erit, ego eum ilius artasse consilio hunc locum mutuatum esse coniciam neminiscanius enim ceteris prologorum locis, litibus ut laceant Spectatore monentur,
uno tantum verbo Plautum uti luod tamen duobus' locis duo vi rh:i
componit, minime Inonyma consulto cumulat quorum illo accipere' non idem esse atque animum advortere lacile ila concedas, ut poetii hi νοτερον προτερον, quae dicitur, si guram 3dhibuisse censeas, culi ei, logicae si praecepta accurate illa lus esset, olius animum advertile. ut accipialis' dicendum esset hoc autem loco, luanuiuam duo Verti; , quae idem fere Significant, coniungit, ex utroque enuntiatum pendere Vult ut utrum lue, Si non desideretur, non iniuria ponatur nil situ ilia igitur in cumulatione verbis redundante olfendimus. Cum autem Ennianus ille tribus si nonum is resertus sit, num audacius concludaluus Plautum ea mente eum transtulisse, ut umorem et gravitatem uni
tragicorum tum Enni ilistus irrideret, siculi in prologo Amphitru tui Verbosas illas enumerationes carpsisse videtur 3 uod mihi pud Hiu haud improbabile videtur. - l orro Lade vigilis anal scen Ni ustret it 1848, 3. 22 etiam Cistellariae loco suo dam Sarsinalem l Dei iluin Rudinum iocalum esse coniecit extione bat enim vir doctissi unis
638 lecipe me ad te Mors, amicum e benevolum' 64 Per i inius miserae. Lirum hac me seriam an ab laeva latu Z'
ineptos et luteriles semper indignos sibi visos esse, tui Plauto reli sitis in rebus diligentissimo ei sanissimo lis tribuerentur, dum sibi in mentem venisset eos per iocum ex tragoedia alii tua lilii ila ex Alii e Enniana sumplo esse, traicesimarchus Plaulinus ageret iacis il- ni; mi partes ergo Maecium ristophaneo more ludificasse tragicumaeilualem. uod ii missimis sundamentis munire sibi videbatur, cui lautumabat Sophocleaera iacis versum 854 es a Da τε Θάνατε, νυν si επιοκε pal μολων' simillimum esse Versui 638 Recipe me ad te Mors, amicum et lienevolum': i verba Vahloni p. XXI assero. Amph. v. 15 38 95 151 Asin.
14 Cas. v. 29 Poen. v. 58 123 Trin. v. 22. Menaech. v. 5 Trin. v. l.
Plautum igitur versum 63 ex Ennio SumpSisse, qui eum ad Sophoeteum illum finxisset. Quod autem iam per se non sine aliqua dissicultate ita ex duobus VerSibuS, quorum Verba salis insuper inter se discret ant, eum reStituaS, qui inter utrumque ponendus sit, lota Lade
vigil argumentali e praecipue labitur, quod Ennium, cuius nullam salmiam certo ad Sophoclem revocare p08Simus F. SLutsch RE V p. 2594 ,1iadem ad Graecae illius tragoediae ipsius exemplum expressisse veridi simile est Vali leni CCI deest igitur, cur Lade vigium sequamur. ita miluam aperte in illo ei S tragicum stilum cognosci minime nego, ne tu vero laueriliter atque inepte', ut Lade vigilis iudicavit, lautus eum aemulatu e St, Sed Sua 0lius ratione aliive arte, qua sublime genus dicendi adhibere solebat cum in aliis rebus, tum in appellatio-itibus deorum Leo Pl. F. p. 134J invocatur autem hoc loco Mors dea.
Postremo ridericus Schoeti Rh. Mus 444 160 probare studuit
Plautum etiam Annalium y locum luendam in ruculentum suam leviter per iocum mutatum transtulisse satis enim ingeniose dicebat ex illa generosa Pyrrhi de caluivis reddendis oratione Enniana ann lib.
194 Nec mi aurum posco nec mi pretiun dederitis: 195 Non cauponantes bellum, sed belligerantes,
196 Ferro, non auro, vitam cernamus utrique' verba erro, non auro a poeta comico ad iocum meretricium inversa et traducta esse in ruculenti versum
Sed iam Vahlenus p. XXI hanc coniecturam, quae rim obtuli nenii iiij in arrideat, improbandam esse edocuit et lianc Plautinam sententiam ex re meretricia ipsa nasci dixit atque omnino seri im auro luasi contrarium haud raro opponitur veluti Livius V 49, 3 Roman is a Camillo dictatore monitos esse narrat, ut serio, non auro patriam a Gallis captam recuperarent ita lue quamvis Schoellium prorsus refellere non possimus, tamen tam certo ex similitudine verborum colligi licere ei non concedemus suo enim iure ali lenus addit esse quaedam' in oratione Enniana, quae cum Plauti versibus conferri possint, ne lue Vero alterum ab altero ea sumpsisse credendum esSe, cum etiam e c0mmuni sermonis usu ab utroque promi potuerint quapropter il-
quamquam hi locus non ad Ennium tragicum, de quo adhuc egimus, est ad epicum poetam poctat, tamen hae mihi hic adicere liceat, praesertim cum viro doctissimo illi assentiri nolim. exemplis ab eo collatis dictam et in Stiehi versui sollicita noctes et dies et in Annalium versu 34 80llicitari. . . noctesque diesque eadem fere verba legi.
C0mmentationes Ienenses XI 2. 2
18쪽
lam Schoelli coniecturam neglegere malimus. - Unde Summa lacla statuimus Plautum interdum iudicia de altero dramalis genere secis e et Ennium fortasse ipsum perstrinxisse, nobis autem Perpauci tantum locis ea recognoscere licere, praesertim cum nusquam ullum aequalium poetarum nomen legatur. uo igitur iure ade vigilis l. s. dixerit eum saepissime poetas tragicos irrisisse atque earpSiSSe, ego quidem
Quatenus comicos poetas tetigerit nunc iniimisituri praemoneanius Casinae prologo totum quasi florem commemorari, qui Plauti aetate comoedias docendas susceperit minime igitur ei deerant, quibuscum incertamen descenderet Attamen hic tuos lue rarissime criticae in aeniu-los versae vestigia eruere iam possumus, nedum ea, cum nos ille p0ρ- tarum tenebris quasi obscuretur, cum ceriis piibusdam nominibus c0necli possint. Neque primum quid Sarsinas poeta universe de comoediis dixerit, attingere quidem absurdum it Uuarum neque argumenta Ile-ilue dictionem severa aut grandia esse mea λ iluidem sententia ipse
confitetur Pseudoli versibus: 1081 Nugas theatri verba, quae in comoediis 108 Solent lenoni dici, quae pueri Sciunt', quibus tamen liis triones comicos nihil nisi scurrilia in scaena agere ni naffirmat, cum Ιludentis versibus' 1249 Spectavi ego pridem comicos ad istunc modum
1250 Sapienter dici dicere atque si is plaudier'
etiam sapienter dicta iis attribuat. Porro duobus locis Cas. v. 100 i: Merc. v. 1007 monet, ne nimis longa sabula sit quae ut eodem sere
utriusque comoediae loco legantur, casu nimirum factum est neque luisquam inde eum praecepisse colligat, ut mille circiter versus sabulae amplecterentur, cum ipse plus quam semel altiluanto hunc numeriuntransgressus sit. Ad vanas vero ariolationes delabatur, si quis hoc ni0d0 ad poetas quosdam eum spectavisse suspicetur, qui nimio versuum nu mero Spectatores saligarent. - Contra certo comici quidam perstringuntur Versibus, pios in Menaechmorum prologo' legimus hos: fitque hoc poetae faciunt in comoediis: Omnis res gestas esse Athenis autumant, Quo vobis illud graecum videatur magis: Ddissentio a lesstinio, qui Rh. M. 23 p. 426 verbis nugas theatri in
suspicionem vocatis versus 1079-1086 ab histrionibus interpolatos esse opi natus sit. qui versus utrum ex exemplo sumpti an a Latino demum p0et additi sint, neque ullius momenti est nequo erui potest. δ cuius de origil edocti iterum tam diversa coniecerunt, ut ea commemorare paene P timodo enim totum abiudicaverunt a Plauto velut Ritschelius Parerg. p. 2 id,
10 go nusquam dicam, nisi ubi factum dicitur. 11 Atque adeo hoc argumentum graecissat lamen 1 Non atticissat sed sicilissat' . . . ae largiamur eos iam Graecae fabulae fuisse λ , Plautum pioque ad certos quosdam ii Spectasse facile concedamus quae nisi voluisset, hillim hunc locum eum omissurum fuisse mihi quidem persuasi. ualliopter nisi qui sorte haec verba non serio, sed scurriliter dicta esse opinatur Leonem L. G. p. 215 secutus, fieri non potest, Romani quin imici hic a Sarsinate poeta carpantur, qui ut graecissimo, si ita dicere liceat, colore sabulas imbuerent, Athenis omnia fieri singebant, cum ipse se ita allicissare Velle neget ac profecto XX sabularum Vidularia omissa XII ianium in illa urbe ipsa agi secit . uosnam autem aemulo. graecissantes sic vellicet, ne conicere quidem licet, sed certe erant in illo flore p0etarum', cui nimirum etiam Ennius et Caecilius et Naevius sor-lasse adnumerandi sunt. - uodsi hoc loco non sine alii tua probabilitate iudicium artis criticae iam tenere nobis videmur atque id tantum nescimus, in quos Versa fuerit, his loci' quo nunc commemorabo, ne illud quidem certo contendere possumus. Fieri enim potuit, ut poeta Latinus vel iam Graecus Pseudoli versibus 1239 Nunc milii certumst alio pacto Pseudolo insidias dare
1240 uam in aliis comoediis sit, ubi eum stimulis aut flagris
124 Insidiantur ... in iis comicos illuderet, qui easdem semper insidias in sabulis fieri sim- gerent. Porro autem in Vidulariae prologo pessima condicione nuncus aemuli a Plauto petii esse videntur Leoll. F. pp. 217-218 Sussi. . p. 448 , cum etiam nunc verba potentiam inimicorum recognoscip0sse putentur: quae recte si se habent, hic prologus accessit ad morem Terentianorum, atque eo magis eum ipsum perisse dolemus. Sed lide utraque adeo tamquam per caliginem Videmus, ut ii lociS, quam
is c0mmemorentur oporteat, quaestionis sundamentis uti nolimus. U0d hos, modo illos versus resecuerunt P. Langen ind. Iecf. Monast 1873,
p. 4; Ziatetho Neu Jahrb. 102 p. 833); sed recte iterum Leo Pl. F. pp. 203
206 eum a poeta ipso ad archetypum Graecum effictum eSSe cenSuit. quod ceterum certo colligamus necesso non est ex verbis atticissandi, hicilissandi graecissandi, quae quamquam Graeca in - ζειν exeuntia imit intur, tamen a Plauto ipso adici potuerunt namque Leo ΡL F. p. 106 ne-qddquam omnia vocabula Graeca, quae apud Plautum leguntur, ex archetypi Sumpta esse satis, ut credo, docuit praeterea verbum graecissandi pariter ac verbum pergraecandi' Most. v. 64 ab eo ipso fictum esse certum edi, cum Graecum poetam non θαικιζει sed 'ελλο riζει potius dixisse, si- modo dixerit, nem neget. 2.
19쪽
Vestigium denique κρίσεως Plautinae etsi se esSe Simulant, revera non sunt Captivorum versus: 55 Non pertractate factast neque item ut ceterae,5 Neque spurcidici insunt vorsus immemorabiles: 57 Hic neque periuriis lenos nec meretrix mala 58 Neque miles gloriOSUS . . . quibus addendi sunt versus 1029 Spectatores ad pudicos mores facta haec subulast, 1030 Neque in hac subigitaliones sunt neque ulla amatio 1031 Nec pueri suppositio nec argenti circumductio,1032 Neque ubi amans adulescens scortum liberet clam uom patrem. 1033 IIuius modi paucas poetae reperiunt comoediaS, 1034 Ubi boni meliores stant . . . Utrique enim ita intellegendi sunt, Graecus* ut poeta usitata comoediarum argumenta iis improbaverit Plautum autem, quid ipse de iacre sentiret, simul iis prosessum esse equidem pernegem alitu insitur: quod si secisset, eum minime sibi constaturum suisse statim intellegemus, cum XX eius sabularum in V vel VII tantum meretrices iussprodire, nullam autem praeler Captivos ipsam amationibus carere le- minerimus' . t quaesiverit fortasse quispiam miratuS, cur Sarsinas poeta, quippe qui illam Graeci sententiam non sequeretur, hos Versus non omise iit neque enim neglegentiam tantam, ut quae cuniliae in Xeniplis repperisset, in suas sabulas transferret, ei tribuendam esse iam uiua asseveravimus. Quibus translatis nihil aliud, opinor, spectavit nisi uli initio spectatoribus ipse indicaret, quantum haec fabula diseri' paret ab usitatis, quas antea proponere Solitus erat timuisse enim videt ut . ne populus, cum pro amatoriis, quae 3ppetebat, Praeter Spem eVeriora agi vidisset, sibilis se consectaretur quod ut pro sua parte prohiberet, ipse, qua natura haec comoedia esset, iis dixit eorumque benevolentiam captavit. An minus ei quam Graeco poetae Verendum erat, ne eiu Sili indisabula caderet Num ignoramus erenti IIecyram, utpote qua ulla
sere scurrilia aut faceta conlinerentur, bis repulsam tulisse, priuSilii in i cuius prologi fides cum deminuta esset Ritschelii auctoritate Parerg.
p. 232), iterum restituta est a Leone Pl. F. p. 205), qui in eo nihil esse, qu04 non iam exemplaris esset vel posset quidem esse satis probaret. qui nisi temporibus exemplum ponendum sit ad nostram quidem rem nihil fere attinet cf. eo: l. F. p. 141; vGer de Plauti com exemplis Attici quaest. etc. diss. Ottingen 1894, p. 42 v. Wilamowitz ind. schol.
1893-1894, p. 13 A. Dietericli: ehyia 1893 p. 138. quomodo ali equoque personae ut leno, miles etc. etc., quos procedere Graecus poeta nodvult, a Plauto ipso saepius atque iterum inducantur, bene explanat Ribbeς
kius Gesch. d. 6m. Dichiung I pp. 63-ST).iuia acta est Ii autem Versus, qui in sine leguntur, eodem consilio scripti sunt, ut PlauSum Spectaturum captarent. Restat denique, ut eurum dubitatione remoVeamus, qui quod Plautus, cum ita haec se ha-bstant, omnino hanc fabulam in Latinum SuSceperit vertendam, mirentur. Duem exempla n0 e crinii librariorum petivisse, sed ea, quae iuni Graeca in Scaena maxime serebantur, Vertisse Wilamowilgius ind. iiii l. Golt. 1893 - 1894, p. 16 recte exposuit Sperabat igitur suam salvi lana placituram e SSe, ut Graeca lacuerat, Sed ne sorte propter arguitientum eius inusitatum spe deStitueretur, illa verba et praemisit et in liue posuit, quae iam Graecum' poetam eadem mente et praemisisse et ii sine posuisse persuasum habeo. Itaque Plautus his versibus nequai suam suum de argumenti eligendis iudicium proposuit et recte eos si-imilare tantum e criticae arti reliquias esse Supra diximus, quantum is uidem ad Latinum poetam pertinent. - uae in hac quaestionis parte adhuc tractavimus, univerSe in comicos referri Ρ0tuerunt, cum, quae supersunt, coniecturis quidem cum certis nominibus coniungere liceat. Primum enim monendum est Plautum Mostellariae versibus:
1149 Si amicus De i philo aut Philemonis, 1150 Dicit si is, quo pacto tuos te servos ludificaverit: 1151 plumas frustrationes dederis in coni in o e diis'.
Pliilemonem et Diphilum laudasse quem locum eo Herm. 18 p. 560-561 recte ita explicavit, ut iam Philemonem, cuius Phasma Mostellariae exemplum suisse optime probavit nitschelius Parerg. p. lb9-160 , suae ipsius comoediae suum Diphilique nomina inseruissee iocose sui Dipi illi honorifice mentionem fecisse suspicaretur aperium autem est a Plauto, qui haec verba fideliter atque consulto de Xenaldari transtulerit, utrumque Graecum honorifice nominari; quod vero et ipse affirmat eos optimas frustrationes in comoediis dare, non miramur recordati illos ipsos eum sibi proposuisse imitandos. Sed quam is illos laudandi occasionem ali eo arreptam esse videre n0S UVet, magis lamen scire cupimus, quatenus eo comicos aequale tetigerit, quose adumbratione quidem novimus, i. e. diaevium Ennium, talium Cae- filium De Ennio tragico cum supra egerimus, restat, ut ullum Plautili cum, quantum perspicimus, ad comoedias eius spectare negemus: luam luam Umbri poetae iocum a Calabro elicitum esse eo facilius ex- Spectes, quod hunc in comoedia valde claudicasse sati conStat, atque
exstent fortasse ii illic in sabulis Plautinis irrisiones, quae tamen an ibis iam non intelleguntur. uod dein ad Naevium attinet, inter utrum-
quem quod iudicium satis acro de vulgaribus comoediarum argumentis Verbi illis fecisse nostram quidem ad rem non attineat.
20쪽
que amicitiam quandam suisse iam supra conieci neque tamen fieri non poterat, ut alter alterum interdum carperet. Sed ut iam in Naevii reliquiis frustra tale quid quaesivimus, sic de Plauto nilii certius assii . mari licet, nisi quod Campani poetae Colacem ad exemplum Menandriem clam retractasse λ videtur per Se autem intellegitur eum ad liiine sabulam aggressum id ipsum studuisse, ut illius conamina Superaret
et corrigeret. Quod utrum tacite eum sectSSe an Xyre SSe in Prolii bi affirmasse putas Ego hoc alterum Suspicer etiam Si enim aemii liis adoriri Plautinorum tirologorum universe quidem non erat, in nonniillis tamen iam primordia talium intentionum divinare supra poluimus. c.
cedit, quod Plautus hic tantum, ni omnia allunt sabulae a Latino pupla
iam versae operam impertivit nonne igitur res ipsa tulit, ut illius m. moediam Stringeret, utpote in qua, quae e SSent Vituperanda et corrigenda, non deesse putaret Quamquam nomen Naevi ipsum in pru-logo commemoratum Sse ne pinemur, cum et prorSus hoc abhorritisset a consuetudine Plautina et spectatores, qui poeta idem argumennimiam antea scaenae accommodavisset, ultro scirent. Mihi igitur adnit
dum probatur Plautum, simodo nil schelius recte de illo Τerenti iuu Eun prol. v. 25 disputavit, in prologo Colacis retractatae Naeviunt cavillatum esse. Quod autem Ilibbeckius Rom. Τrag. p. 48 coniecit illum etiam ad tragoediam huius quandam allusisse, cum Bacchi dum
936 Non sunt tabellae, sed equos quem misere Achivi ligneum' ad Equum rotanum Naevi reserendus esset, assentiri nolim, cum tota illa scaena ex Graeco exemplo sumpta esse videatur neque ellimest, cur a Latino demum poeta hunc versum optime cum aliis c0- haerentem additum esse Suspicemur, et praeterea eiusmodi signi lic; illi certe obscurior fuisset, quam ut a spectatoribus intellegeretur. Celeriam quod idem vir doctissimus verba quaedam Plauti Naevianam dictionem imitari arbitratus est, talia etiam ex alio inam tragoediis sumi potuisse ipse concessit - Restat, ut de latio Caecilio pauca dicamus. Cum Naevium eadem sere aetate ex urbe abisse Verisimile sit, tua Plautus litteris studere coepit, ille per annos salis multos' non de aemulus eius suisse videtur; unde eos non tacitos de palma certasse iam collegeris, praesertim cum uterque comico tantum dramatis gelu ris daret. Cum autem comoediae eius totae sere pessum ierint, n0bi utriusque peribus comparatis enucleare iam non licet, num qui l0cii quod verisimile esse Ritschelius, qui Paror . p. 99-104 aliorum de
hac fabula opiniones reppulit, arguta argumentatione mihi quidem persa
sit. ' de aetate Caecili ogit huischius RE III pp. 1189-1190. Plautini ad Caecilium irridendum Vel castigandum spectent. Unum
tamen locum non Sine aliqua probabilitate ad eum referre mihi videor. Manifesta enim comicorum quorundam irrisio inest Mercatoris λ versibus: Non ego item facio ut alios in comoediis
Vi vi di amoris sacere, qui aut Nocti aut Dii
Aut Soli aut Lunae miserias narrant su3S' recte autem Gulielmu Frani Z de coni. Λit prologis, diss SirasSburg
1891 pp. 46-47 ed0cuit iam Philemonem has solis lunae, diei per
amantes imploratione S, quae et in tragoediis j et in comoediis salis irilae essent, ioco atque lusu habuisse eoque modo Menandrum imprimis perstrinxisse. Quae invocationes mollissimae perquam alienae Sunt ad auli moribus, et monendum est nullo, ni fallor, loco sabularum, utpote in quibus plus quam Satis multi prodeant, amantes in tales lamentali ines delabi. Quae cum ita sint, fieri non potest, quin Plautus inae luales comicos Romano illudat, qui illas querelas ipsas e Graecis in suas comoedias intexuerant. uod autem frustra et Enni et Caeciliti agmenta comica num tale luid ii Venirem me perscrutatum SSe con-liteor, coniectura mea minime resellitur, cum paucissimae eorum reliis uiae XStent, quae plerumque unum tantum Versum amplectantur. Demonstravit vero FrantZius Menandrum eiusmodi solis etc. appellatione Sadamasse, deinde eundem maxime Statio Caecilio imitationi suisse constat Skulschi III p. 1190 , postremo comperium habemus Ter Uec. pr0l. v. 22 huic, cum ii rimas fabulas doceret, atrociter cum adversariis pugnandum fuisse. Num ex his tribus sumptionibus salso coni ludemus Caecilium illas solis etc. per amantes invocatione ex Menandi eis in suas sabulas transtulisse et idcirco his versibus a Plauto car-
cuius prologus iudicia doctorum maxime varia nactus est Bitschelius Parerg. p. 16 et 233 enim veram originem ei derogavit eiusque versus ita mutavit, ut hos versus 12-14 esse mallet p. 1S); postea DgiatZkο Rh. Mus. 26,pp. 438-439 ut hos Plauto dempsit, sic etiam alios triginta fere vindicavit interpolatoribus. Quid quod Boinhardius De retractatis fab Plaut. diss. H ei&Wald 1872, p. 15-17 Plautum decem tantum versus finxisse opinatus est, cum duo vel tres interpolatores ita discernere sibi videretur, ut versus o 7 circa annum a. u. c. 700 additos esse putaret. ΤumarnutWeinus l. s.l p. 32-42 fidem prologi restituit brevique post raninius i. s. s. hos Ver-εlis e Philemonis fabula ipsa translatos esse exemplis satis amplis allatis pr0bavit Leo denique Pl. F. p. 151 et 215 eos non modo non subditivos
e se, Sed ipsos testari prologum vere Attacum esse nutumavit. Dunum quidem exemplum ex Ennio sumptum afferam, etsi hoc loco non man quaedam, sed misera loquitur scen. v. 257-258 . :257 Cupido copii miseram nunc me proloqui