장음표시 사용
21쪽
ptum esse 2 iluidem Sic colligere ausim. Itaque vidimus Plautii mut tragicos raro irrisit, Sic etiam aemulos ipS0 Sparsim tantum velli. casse. Ex tota autem ara grapho equitur, ut SarSinas poeta saeptu neque suam artem Siculi Ennius aliique celebraverit neque alios illis.
ratos cavillatus sit. uamvis enim aequalium opera non liabeamus servata, ut multae sui lasse irrisiones alternae nobis lateant, tamen hoc iam affirmare possumus Plauti quidem non fuisse expressis verbis aemii lus perstringere nec minus certum est eum ae Stheticam, quam dicimus, κρίσιν non exercuisse, sed ut sors serebat, alia laudabat alia irrideb:ii certa criticae rationes minime secutus. Praeterea autem hoc quoi lueex tot eius comoediis servatis discimus in aliorum fragmentis tractaudis summam nobis cautionem adhibendam esse etenim haud paucos, quos cum Sui non fuisset annotare nolui, versus Plautinos, si Solos lier se intueamur, ad artem criticam coniecturis referre possimus quod ne faciamuS, conexu sententiarum ilis impedimur. Me autem iam in iis quaestionibus tam cautum me praestitisse spero quam oliortuit. Sed
3. De Ennio et Statio Caecilio.
Quod gloriae cupiditatem primarium criticae sontem esse Supra Vidimus, Ennium suam artem summi duxisse asseverandum est. Maxime enim naturae eius consentaneum est illud ann. lib. in c. 5603. : Omnes mortales sese laudarier optant
quod de se ipso eum expertum esse Augustinus de trin. XIII 3, 6 alsi mat ac simile aliquid pronuntiat versu inc VIILV. :
adsectari se omnes cupiunt'. Adice, quod primus discrevisse atque distinxisse videtur, quid interesset inter vatem et i Oetam: nam iraeter illum de Naevio locum quem interim mittamus, vales nominat superstitiosos et impudentes
quo loco scen. 319 V. quamquam de sacerdotibus vel auguribus agitur, haud scio an Ennius huic voci eiusmodi altribula non adiecturus fuerit, si sibi ilis idem nomen indidisset Poetas autem sanctos appellat in c. XIX V. i , quod quasi deorum aliquo dono atque munere commend linobis esse videantur'. Ut vero negotium suum designaret, Vulgare Scri'
bendi verbum asti ei natus novum lioelandi' sat lib. inc. V V. invenit, cum Naevium rem scril,sisse contemtilina diceret. Atque quod 30el in eum esse, qui carmina saceret supra definivimus, Ennius quibusdam'
i enuntiato causali quod quasi . . . videantur Ciceronem significa Id, quid Ennius ipse dixerit, appareat ex coniunctivo videantur'.
adrostichidem Q. Ennius secit innexuit inc. LII V. quo artificio,iluod una cum epigrammate ab Alexandrinis mutuatus est Dieis, sibyll. sibi ier 1890 p. 35 , per alicui in si non aperte, attamen satis expresse immisit Suum n0men. Quanti Se ipse aestimaret, etiam manifestius ostendit primi Annalium libri prooemios , quo uixit sibi inieli eune Lucr. I 11 Lachm. somno leni revincto v. 5 Homerum apparuisse v. 6 , qui animam Suam quae qu0ndam in pavone suisset v. 15 ,
nunc in Enni ipsius corpus transmigrasse Schol ad Pers prol. v. 2 sibi narrasset Successorem igitur Se introduxit semper florenti Η0nieri ab eo ipso destinatum Cuius ex ingenio Λnnales immortalem, l0riam adepturo eSSe sibi ipse praedixisse videtur versibus i : Nam latos populos res atque lioemata n0Stra
'cluebant'. Postquam autem gloriam exoptatam sibi peperit, nihil antiquius habet,iluam ut eam omnibu praedicet. Summa enim cum sua laude versibus
imagini subscriptis epigr. 15-16 V. β :15 Λspicite o cives senis Enni imaginis Ormam. 16 IIi vestrum panxit maxima facta pati rum' se res a populo Romano praeclare gestas celebravisse pronuntiavit, et
alii quodam loco ann. lib. XII 374-3753. :i Shulsellius RE V p. 2000 bene explicavit Epicharmum fortasse intellegendum esse. ann. lib. I v. 1-16 quibus de singulis versibus ita disputavit Vahlenus pp. XLVI-CXLIX), ut ego quidem quae addamn0 habeam. conicere quidem licet eum se alibi alterum Homerum no-Πtinasse, ut revera eum nominavit Lucilius v. 1189 M. ; sincero autem ex animo eum alibi Homero parem se esse negasse vix sibi persuadeas Riodneri
l. s. p. 27 opinione probata quamquam enim legimus apud Suidam s. v.
iam eum id maxime studuisse, ut Scipioni ita blandiretur sibi faventi. nam in hoc fragmento, quod docti varie corrigere studuerunt cf. Vahlenidi p. crit ad h. l. et p. XLVIIIJ, aliquid inesse, quod futura ad tempora spectat, mea quidem sententia certum est, neque cum kutschio RE VI p. 2604-2605 sex imperfecto cluebant' tradito Homeri haec verba esse conchidam Lucretium enim coniunctivum clueret idcirco posuisse verisimile e t quod quasi Enni ore loqueretur; quod autem Shutschius hunc Lucretil0eum satis arte cohaerere cum Annalibus ipse concedit, cur dubitemus, tan-gdine Lucretius hic quoque Ennium ipsum, praesertim cum utroque loco Verbum cluendi inveniamus Itaque Vahlenum atque Biednerum l. s. p. bin
quibus etiam Leo L. G. p. 211 stat, sequi malim quam hulschium. )40 perspicio, cur Schangius p. 125 hoc epigramma ignoto alicui tribuat ciceronis testimonio Tusc. disp. I 15, 34 reiecto; si autem in eo offenderit,
qu0d Ennius in ceteris superbus hoc loco senem se nominavit, eundem Sevum equo senio confecto contulisse certum est.
22쪽
Sicut sortis equus, spatio qui Saepe Supremo Vicit Olympia, nunc senio consectus quiescit' gloriatur, quod sibi seni multis Victoriis reportatis quiescere liceat. Aliquanto autem magis se iactat, cum a neScio quo λὶ Versibus sat lib.
Enni poeta salve, qui mortalibus Versus propinas flammeos medullitus' magnifice se appellari facit, postremo Vero, ut in pro0emio Annalitim poemata Sua clara fore auguraverat, Sic idem etiam Significantius elogio
17 Nemo me lacrimis decoret nec unera fletu 18 axit cur volito vivo per ora Virum' praedicat, quo primum callida quadam cum modestia se defleri cupere negat et deinde summa superbia elatus se sua gloria in ore omnitimversari addit. - uod denique Gellio XII 4 teste Aelius illo dixit Lit. nium se versibus ann. lib. VII 234-251 V. sub persona amici Genii ui Servili descripsisse, et Vahlenus p. 43 et Lutschius i. s. p. 2592 lias
hariolationes recte reppulit. Uuae omnia Si bene commeminimus, Lu.nius se eximia ad poesim indole praeditum esse persuasum habitis itaque non miremur, si aemul0S, quo a Se facillime Vinci putaret, carpserit quod quatenus iam nunc intellegi posSit, breviter explane naus. Atque iterum praemoneamus, quosnam litterato cenSura PerStringere potuerit primum ei illae ante Livium litterae praeSlo erant, quas vellicaret, ac profecto, quae Saturnio metro compoSitae erant, ea improluivit quod infra videbimus praeterea autem tale iudicium non moducognosci non potest, Sed nonnusquam ipse eam scribendi rationem adhibet, quae a commentariis magistratuum atque annalibus ita tantum disssert, quod non in solutam, sed in vinciam orationem redacta est: cuiusmodi versus est e. g. ann. lib. VII 2233. cf. Gercke-J Nordei l '
Λppius indixit arthaginiensibus bellum':
i Lucianus uelle haud inepte coniecit i. s. p. 110 a Musa. hoc si
gramma ab altero aspicite o cives . . . seiungendum esse bene edocuit
Otto Jahn Herm. 2 p. 242-243), qui eodem loco quomodo Horatius illud
imitatus sit exposuit quod autem attinet ad originem, Ennianum utrum lueesse et Cicero credidit et par est nos credere' Vahlon p. 21 et CC XVil ac ne tenuissimo quidem argumento Sihlerus Amer. Journ os philol. 26 p. biconiecturam fulsit, qua a collegis mortui poetae ea condita esse opinaretur. Ceterum annotem ut in Naevi elogio, si hic quoque allitterationem I ' periri funera fletu faxit volito vivos virum neque scio an recte Bergknis Philologus 1 p. 187 mutaverit lacrimis in dacrumis' dacrumis decoret
deierum quod carmen AnnaleS inscripsit, nomine quidem pontificum annalibus eos adiunxiSSe Videtur verba vero Euhem. 69-71 . : itaque pactus est cum Saturno, uti si quid liberum virile secus ei natum esset, ne quid educaret adeo legum Romanarum stilum prae se serunt, ut ea iam in exemplari Graeco ita fuisse vix tibi persuadeas: eunsulto igitur Ennius legum orati0nem imitatu est, neque quicquam est, cur eum ludibrii cauSa ea Secutum SSe Suspicemur. Quod porro attinet ad litterarum arte politarum Scriptores, linius vetustissimos Livium Andronicum et Cn. NaeVium fortasse ne novit quidem, quorum ille incertum est quousque vitam ultra a. 4 extenderit' Vahlens, XIX . Cuius tragoedia quatenus imitatus sit, erui iam non potest: iluod enim ibbeckius Rom. Τrag. . 115 eum chille sabula illius Λchillem retractavisse opinatur, coniectura solum utitur, cui tamen aliquam probabilitatem concedas. Ioc autem constat eum epicam quidem suam poesim multo pluris secisse Liviana, cum Cicero, utpote qui scripta eius optime noverit Valilen p. XXXIX , eum versibus quos olim Fauni eici etiam Livium cavillatum esse affirmet Brut 19 71 , quod iam ipsi ex iis concludere possumus. Contra Plautum, nam aevium interim omittamus, Ennium vidisse verisimillimum est, cum uterque per viginti sere eiusdem aetatis annos Romae moratus Sit sed ut Sarsinatem poetam parce tantum carpsisse Rudinum exp0Suimu ila iunc illum omnino non perstrinxisse pro certo serme habere liceat, cum se frustra in comoedia cum illo contenturum esse ipse certe intellegeret Hlaque si quis putet Ennium versu 1 ab inc. 4223. : ouicquam quisquam quemquamJ, quemque quiSque conVeniat, neget', Plautum tetigisse, qui eiusmodi verborum lusum adamaret Vahlen ad h. l. , perperam coniciat, praesertim cum ipse poeta nudinus talibus in argutiis Versatus sit cf. e. g. scen 234-235 V. sat lib. inc. 59-62 . . ua de causa Ennio cum Statio Caecilio, quocum ut in Vita eum iunctum, sicli in morte quidem ab eo separatum Voluerunt Veteres, in oeSi genere certare non licuit Vahlen p. XXΙΙ . Pacuvius Vero omnino neglegendu est, cum eum vivo avunculo initium tragoedias fecisse docendi
parum credibile sit Vahlen p. XXIIIJ. Neque ullum de litteris prosa, ratione conditis iudicium, quae tum effloreScere coeperant, in fragmeniis reperimus, nisi quod nudinum poetam eloquentiae artem plurimi destimasse satis ex iis apparet Versu enim Sotae: eo commemorat, qui rhetorica noverunt ann. lib. inc. 582-583 oratores doctiloquos'ns minat ann. lib. VII 269 oratorem bonum opponit horrido militi', M. C0rnelio Cethego consuli suaviloquentiam oris tribuit atque suadae
niedullam eum nominat ann. lib. IX 303 304 306-3083. :
23쪽
303 Λdditur orator Cornelius suaviloquenti 304 Ore Cethegus Marcus uditano collega' 30 dictus ossis popularibus olim 307 ui tum vivetiant homines at lue aevum agitat ani30 Flos delibatus populi suadaeque medulla', orationem denique ab Λppio Claudio in Pyrrhum habitam dignam essi, cenSuit, piam versibus persequeretur ann. lib. VI 202-203 Cic. C:is. mai. 6, 16 . Neque mirum est, quod el0quentiae ita lavet, cum ipsi
artificiis rhetorum et si guris stilum exornare Saepissime conetur
neque hoc miramur eum Euripidem imprimis imitandum sibi proth,-Suisse recordati de eo autem dicit uintilianus XI, 68 haec sere: i et sermone magis quam Sophocles accedit oratorio generi et sententii densus . . . et dicendo ac respondendo cuilibet eorum, qui fuerunt iii soro diserti, comparandus'. uid quod praecepta quaedam oratoribus dedisse videtur, cum postularet inc. 21 . , ut Orator audax SSet. Videmus igitur neminem sere ille ratum ab eo pellium Sse ii ii 'ter Livium ac praecipue Naevium septimi enim Annalium libri versu
213 scrit sere alii rem 214 Versibus, quos olim Faune Valesilue canebant, 21 Cum neque Musarum copulOS 216 nec dicti studiosus quis piam erat ante hunc.
21 Nos ausi reSerare . . . ad quos Spectent, aperte dicit nomine non nominato. Nam qui alius 'rem i. e. bellum Punicum scripserat praeler Naevium fitque qui poetae versum Faunium adhibuerant nisi Livius et Naevius ipsi Ita sui iam Cicero cui debemus Brut 18, 1 19, 5 hos versus ad illos iu
tulit quorum Livius circuitione quadam tangitur, asperrimum Prosecti iudicium de Naevio fecit, cum eum comparavit cum Vatibus, qui liturit Faunorum cecinissent. Quod quanti ponderis sit, tum demum per- Spicies, cum quantopere Enniu Voce eas, quae aliqua ex parte cunt prisca illa poesi cohaerere ei videbantur, adhibere noluerit deliberari N. Quare eum Se non Vatem appellasse, Sed Graecum poetae nomen Sibii de quibus ordinandis Vahlonus ita disputavit Abh. d. Beri Akad 18S .pp. 12-13), ut Berghii hi philol. Schr. I p. 273-27b coniecturas pror8lls
refutaret textum autem et ordinem ab eo restitutos accipiendos et prii bandos esse mihi quidem persuasum est a pluralem alii ad Naevium si Ium pertinere Marxius Ber liber die Verh. Saclis Ges. d. Wiss. 1911 p. 61 bene edocuit, cum hunc pluralem contemptionis', quem vocat, in ill ferarum censura ipsa saepius usurpari exemplis probavit.
iudidisse iam Supra commemoraVimus item igitur se ipse nominabatuique IIomerum sania lib. I 6 V. nec minus Λnnales non carmina', sed poemata' ann. lib. I 3 V. eSSe Voluit. Porro non Camenas indigites invocat, sed MusaSi Graeca sann. lib. II V. quod quanto consilio faciat, maxime elucet ex Versu ann. lib. X 326 . : Insece Musa manu Romanorum induperator' quem quin primum illum Odusiae Livianae versum Geli. XVIII , 5 : Virum mihi Camena insece versutum' recordatus scripserit vix quisquam dubitet ceterum Casmenae etiam in illo Priami carmine veterrimo commemorabantur Varro de l. l. VII 28 . Nescio autem an Λnnales suos carmina idcirco dici noluerit, quod carmen et Ca s menam quadam quidem a parte inter se cohaerere puta-liat', cum utraque Vox a verbo canendi derivata esset canunt autem vales ac Fauni ann. lib. VI 214 , cum ipse poetetur sal. 64 V. . Ergo Ennius a Naevio, qui se poetam' appellari voluisset, hoc nomen quasi abiudicavit eumque ad vates ineruditos reiecit. uomodo simul se seiunxit atque separavit a prioribus poetis, cum se poetam a Musis j inspiratum Sse asseveraret, illos autem vales Camenis rusticis deditos nominaret, quorum nemo Musarum scopulus ascenderat ' v. 215 . Sed etiam aliud in Naevium aliquid versu 21 contineri mihi quidem videtur: cum enim ille se mortuo Romanos Latina lingua loqui esse obli- luros in elogio suo pronuntiavisset, Ennius ante hunc, i. e. ante Selluemquam dicti studiosum fuisse hoc versu negavit ac licet ne illud
praeconium Superbiae plenissimum, quod Simodo genuinum esse mihi concesseris, ei non ignotum fuisse credas, in animo habuerit, cum haec
Verba scriberet, certo Naevium politae dicendi vel scribendi rationisi0mpotem fuisse iis negavit - . Neque vero id solum vilio ei dedit, pi0d stilo in singulis rebus rudi et neglegenti usus esset, sed etiami cf. Riedne l. s. p. 11-12. Detiamsi enim Waldius Elym Wortorb. 1910', p. 118 hanc etymologiam falsum esse affirmas, Ennium harum vocum affinitatem ita interpretatum esse ut Varronem de l. l. VI 75 satis probabile sit. δ Marxius i. s. p. 66 bene adnotavit Metellum consulem hanc no
vam significationem cum ironia in maledicam partem VerSum SurpaSSe.
' quarum discipulum Ennium se ipsum nominasse quod Riednerus l. s. p. 9)ex Pompili fragmento Non. p. 88,6 M.): Pacvi discipulus dicor porro is fuit Enni, Ennius Musarum Pompilius clueor. P0nclusit, neque incredibile neque certum quicquam protulit; nonne enim P0mpilius ex Musarum in hoc prooemio invocatione ita illum se significasse c0lligere potuit, cum nullo revera loco discipuli nomen legeretur β quo-m0do hoc dicti studiosus interpretandum sit, bene explanat Leo L. G. pp. 180-181.
24쪽
orationem eius, quippe qui Camenis agrestibus addictus esset, omni
elatione ac sublimitate carere dixit, cum Se primum iam, quae esset ad arnassumi , reserare ausum esse Versu 217 gloriatus est. - autem re Ennius commotus St, ut iii tam acriter praedicaret, quatili,
Naevium vinceret Vahlenus p. XX quidem eum his versibus hue
maxime egisse putat, ut immenSum progreSSum, quem poeSi noniana
a Saturni ruditate ad politiorem ei suum longorum' inc. 20 V. 10imam a se primo temptatam secisSet, graviter nec Sine Sui praedication . exponeret. Quod quamquam rectissime dixit, tamen Lucianus ueller satis probabiliter, ut opinor, poetam ita iis reSpondiSSe proposuit, qui sex Λnnalium libris tum iam oras alis obtrectaverant. Naevi en iniquosdam lautores opprobrio ei Vertisse, quod, ut ipse in primi ilui
prooemio professus SSet, deorum tantum saVOre, qui ΙIomeri animiim in corpus eius traduxisSent, factum eSSet, ut adeo plausum Sibi pareret.
Quorum impetu Ennium occurrisse versibus ann. lib. VI 218
218 Nec quisquam sophiam sapientia quae perhibetur 219 In somnis vidit prius quam sam discere coepit', quibus non natura sola, sed etiam studio titue industria additis poetam et sic diceret neglegentiam autem ipsam, ut modo Vidimus, Naevio exprobraverat. uae recte Si exposita Sunt, non desue riuat, qui Ennium, quamvis multorum comprobationem sibi conciliavisset, Vellicarent. Uuod vero Muellerus l. s. p. 165 eum, cum contendere se dedeceret cum Vate illo, versu ann. lib. inc. 5643. : . . neque me decet hanc carinantibus edere chartis' ne primum bellum Punicum copiose persequeretur recusavisse Sustii satur, redarguere eum non poteris, sed ego quidem cum aliten i
p. CLXXXI facere malui, qui hunc versum ad incerta reiecit. Nec quiSquam denique probet, quod Baehrensius Neu Iahrb. 1374. 4lli sic enim Lucianus ueller l. s. p. 130 sententiam huius versus recte supplevisse mihi quidem videtur, quamquam Riedneri l. s. p. 67 quoque coniectura mihi placet, qua Vergili loco quodam comparato fontes sanct0s'
adiciendum esse censuit. Quem Versum ad hexametros pangendi artem. quam primus Latinis Ennius aperuisset, pertinere quod Hugius coniecit, lonplane hanc coniecturam reprobes; repellenda autem est almaggii Q. Enitio. Turin 1900 p. 63 opinio, qui poetam saturam suam hoc versu designasse ar' bitretur, qua artem litterarum criticam exercuisset et de poetica egisset', nescio enim, quo confisus argumento vir doctissimus tam certo collegetit eiusmodi quoquo argumenta in saturis fuisse Ennianis. I. s. p. 130 cui
assentitur Shutschius RE V, p. 2607ὶ cum Vahlenus ipse non prorsus ab is dissenserit Abh. d. Beri Ahad. d. Wiss. 1886 p. 13 Riednero quoque l. p. 37 assenso.
a uellero in contrariam partem regressu de lio versu protulit Ennium, etiamSi cum Superbia, quae tamen excuSanda esset, se Naevio superiorem SSe diXiSSet, non celaSSe, quanti Virtutem eius poeticam aestimaret itaque VerSum Sic esse restituendum': . . . neque Naevi opram me decet hanc carinantibus laedere chartis. Nemo dubitet, quin doctissimus ille, ut alias saepissime, Sic hic quoque sortior quam elicior in coniecturis angendis fuerit quod enim per se lacunam n0n Sine aliquo periculo nomine proprio expleas, Ennium illis reprehensionibus satis acerbis hanc Iaudem non mediocrem ipsum
obiecisse a vero alienissimum est. Quam recte autem Ennium a Naevio
sive sumpSisse multa sive surripuisse Cicero dicat, dissicile hodie di, noscitur in bello quidem Punico primo Vix esse opinor, quod eum ab illo mutuatum esse fidentius affirmes' Valilen p. XX et quod Lucianus Mitelle ex illo Ciceronis loco conclusit Rudinum poetam etiam tragoediis Campani usum esse, quibus hic multo plus praestitisset quam carmine epico, argumento coniecturam non fulsit Procul certe dubio est, ii iiii Ciceronis reli luisset illud Punicum bellum' περβολικῶς dictum sit, eum iam nunc fragmenta exstent L. Muelle l. c. p. 165-166:SLulscli p. 2607 , quae satis certo reserantur ad hoc ipsum bellum descriptum. - uaecunque de versibus illis exposuimus si comprehenduntur, tria belli Punici vilia Ennius castigavit: primum quod
Saturnio horrido compositum esset, alterum quod Stilo polito careret,lertium quod humilitate piadam et exilitate deformaretur. tque inline ann0tem quidem, quam tuam argumentum proferre nequeo, eum sui lasse in elogio suo ad Naevium spectaSSe, qui Si fas Sset, ut a Camenis dessereretur suturum esse gloriatus erat; pSe autem Se a quo litam defleri noluit. Ilailii Ennius suae ipse poeseos iudex benevolentissimus exstitit, cuius tollendae occasiones, ubicun lue dabantur, arriperet de aliis au-iem litteralis perraro in scriptis suis iudicasse Videtur, cum nos quidem nult is nisi illos de Cethego et praecipue de Naevio loco acceperimus
Ser at0' quorum altero laudatio satis magna, alter vituperatio mordacissima continetur.
Cum Rudinus poeta in comoedia valde claudicaret, Plauti quasi here-dilalem adiit Statius Caecilius, cuius comoediarum a p0Steri Satis laudatarum pauca item fragmenta exstant, neque ex ullo, quod Fidiim Praemoneamus - percipi potest eum aliorum studia litterarum
percenSuisse. Muamquam enim versu 250 R :
. . . nimis audacem nimis lue bardum barbarum'
25쪽
adversarium a poeta petitum Sse coniciat ortaSSe quispiam, nos hale verba illiu modi altercationi cuidam attribuenda SSe cenSuimus, ii: te saepissime apud Plautum leguntur; quod idem etiam certius contendis de versibus 59 60 R :59 0uid narras, barbare indomitis cum moribuS60 In litterat inlex . . . ubi iam secunda persona adhibita impediamur, ne vocabulo inlitteriit hyperducti ad vanas de litterarum aestimatione ariolationes inclinemus: num quis denique versum 40 R : . . . nam hic in tenebris intus sese abscondidit' ita interpretabitur, ut liuetam eo gloriatum esSe pinetur, qu0 advessarium quendam a studio retractum in otium transdidisset Cum iii-tem fragmentorum initium quaestioni nostrae opituletur, alteritis IIecyrae Terentianae prologi versibus 14-23 comperimus eum an de ius e re sortunam subisse luam postea erentium Uuid quod non mill tum afuit, quin iniuria adversariorum ab studio atque ab labore liliit arte musica removeretur'. uinam fuerunt iii inimici Ennius ui at, eorum parte Staret, nullo modo fieri potuit, cum eum contubernalent' illius suisse IIieronymus 2 p. 125 Schn. testetur recordati autem illuni primo sere saeculi secundi decennio litteris incumbere coepiSSe, tua eadem aetate non modo Plautus iam summam gloriam adeptu erat, sed totus quidam nos poetarum quasi virebat, facile intellegimus, cur si vii poetae disti cultates superandae fuerint non medioeres. Neque Veri certa illorum nomina eruere conabor, nisi quod Plautum quoipD . principem eorum, inter eos fuisse sine nimia audacia supra coniecis, mihi videor. uae autem singula in comoediis Caecili reprehenderelit. Ambivius, ne taedio spectatores afficeret, non explanavit itaque ni Salii luid de ea re coniectare futtile est. lque etiam difficilius est diiudicatu, utrum Caecilius intentionibus illis occurrerit necne: ilui ut prologis ad se defendendum usum esse Leo Pl. F. p. 193-194 as sentiente liuischio R II p. 1191 putavit, ego autem, quamquam
Sententia Omm neque redargui neque argumentis corroborari potest, cum nullus prologus nobis suppetat, secerim cum doctissimis illis. Quis enim tanta eum patientia fuisse sibi persuadeat, ut impetus deli liqSare non curaret Post piam vero Plautus mortem aptus est', impe si scaenae comicae, si ita dicere liceat, politus esse videtur, quamqui tu ne tum quidem eos defuisse verisimile est, qui eum adorirentur ii
pidissime enim Ribbeckius Gesch. d. rom. Dichi. I, p. 127 dixit el0 ii
Plauti, quod nos quoque sub ipsam sere eius mortem conditum S e Supra SuSpicati Sumus, cum omnes post eum comicos tum Caeciliuin, iiii celero omne Superaret, ei Stringi. Ipse igitur inimicorum malevolentiam certo non effugit altamen generosi Ssimum erga erentium noriim poetam e praeStitiSSet, dummodo credere liceret Suetonio vii a Ter. 14 4 haec narranti Scrip Sit comoedias sex, ex quibus primamrandi iam cum aedili lius daret, iussus ante Caecilio recitare ad deuaniem cum Venisset, dicitur initium quidem sabulae, quod erat contemsiliore vestitu Subsellio iuxta lectulum residens legisse, post paucos vero versus invitatu ut accumberet cenasse una, dein cetera percucurrisse non sine magna Caecilii admiratione' satis igitur multum honoris alii it misset poetae illuc usque plane obscuro. At haec memoria, quae
iam singulis rebus tam accurate enarratis suspecta est, multum abhorret ab ea, qua IIieronymus l. s. Caecilium anno post mortem Enni i. e. anni 168 mortuum esse radidit, cum findi iam anno 166 demum actam esse certo Sciamus vit. Ter. p. 7, . Neque assentiendum est it- scheli 3 0pusc. 3, p. 233 , lui post verba ΙIieronymi mortem Ennii ius fruit Il' cs. Vahlen ed. En n. p. XVII ann. 'φ' , neque chalario p. 13b, tui inter recitationem sabulae et actionem duos fortasse annos intercessisse cunctanter quidem Suspicatu eSt, quapropter lamus a Levite Pl. F. p. 100 ann. 3, Marxi RΕ Ι i. 143 , hut schio II IIIpp. 1189-1190 , aliis, qui totam illam memoriam omittendam esse
Ilailue de arte ille rarum critica a Statio Caecilio exercitata nihil certi statui licet cum enim constet adversarios atrociter eum aggreSSOS esse, verisimile tantum est eum illis obstitisse fortasse in prologis.
4. De vetustioribus annalium scriptoribus et M. Porcio
Catone. 0u0niam adhuc de poetis modo egimus, pauca nunc dici aequum est de ille ratis eiusdem priscae aetatis quibusdam, qui roSa potius rali, ne usi sunt, nimirum de vetustioribus qui vocantur annalium Scripi tribus et de M. Porcio Catone. pud illos quidem non est, cur diutius ms remur, cum eos inter se aut alios litteratos vel laudasse vel carpsisse nulla memoria acceperimus. Sane si revera A. Postumius Albinus fini dies suos Ennio dicavisset, luod fecisse an0nymo Cortesiano sertur, i perte quantopere illum admiraretur patefeciSSet Sed quamquam eum, quem ridiculum quendam in modum Graecarum litterarum scientiam ppetivisse et ostentavisse scimus, historiam Suam seni Ennio utpote Ruris ri Graecae eruditionis locupletissimo obtulisse ' per se non in-' ita iudieavit Buoeholorus Rh. u. 39, p. 623), qui deceptus est una cum multis aliis of Schan p. 2393.
C0mmenlationes Ienenses XI 2. R
26쪽
credibile est, totam memoriam Traubius Abli. d. his Κl. d. iiii h. Λkad XXIV 1. Λbt., p. 47-54 destruxit, cum eam ab anui Tm qilii. dam ictam et subditam esse sagacissime edocuit. Neque ero ne ole. gendum est eundem Albinum in initio iistoriae testibus ol)biu
XXXIXI ei Gellio XII, 3 in eius sc Albini historiae principiu
scriptum est ad hanc sententiam neminem Suscensere ibi convenire, si quid in his libris parum composite aut minus eleganter tum scriptum laret; nam sum, inquit, homo Romanu natus in Latio, Graeca oratio a nobis alienissima est', ideoque Veniam gratiamque ni alae existimationis, si quid esset erratum, postulaVit concessiSSe se iiii ubique pura atque eleganti Graecorum oratione usum esse: luod iudicium utrum sincero ex animo ediderit an Simulata modestia, qua luuie- volentiam legentium captaret, quis est qui discernat Ceterum iuueni iam pauca de scriptorii ius aliis audivimus, ut in ampliore descendete coniecturas audaciae esset tamen hoc annotare mihi liceat eos mea quidem sententia, simodo inter se impugnaverunt, non tam de si uiuii quam de fide annalium ab aemulis compositorum invicem e carpSisse. 0uo quicquam certius assii mare ei luidem nequeo. Cum Postumius ille in iis esset, qui Graecam tantum eruditionem persectam esse censerent, M. Porcius Cato nihil aliud agebat et me dilabatur, nisi ut ea, ex qua ne maxima detrimenia caperet res ut lilia
vereretur, Romanos imbui proli iberet inde efficiebatur, ut etiam litteris eorum, quotiens de iis iudicabat, malediceret quod luculentissime apparet ex his verbis Plin. n. h. XXIXI, 14 quandocunilue
ista gens suas litteras dabit, omnia cori'umpei'. Summo autem odio e is persequebatur, tuorum praecipue scrilitis alitu doctrina ne omnia iit rumperentur timeret, philosophos Besan on l. s. p. 109 tiliae consen laneum est hoc Graecorum odium ne Romanos luidem litteratos illi gisse, qui illorum artem ipsorum imitandam esse arbitrabantur. i inam quam quod praemittamus iterum paucissima eiusmodi iudicia notus servantur nullum vero locum, quantum Vidi, habemus acceptuni illi' de suo litterarum studio censuerit. Atqui non incredibile est eurn ilut αυτου δε)κ ara Ioτaς,κονας ἐν Tar τυχαἶ περιπερειν του I0'λέτας gloriatus esse Plut Cat. 19, 5 et 'laud sane detrectator latrihin suarum fuisse dicitur Liv. XXXIV 15 , ne illud quidem parvi duxisse
Siculi autem ipse solutam tantum orationem in operibus usurpaSSe 'detur λὶ artem poeticam teste Gellio XI 2, 5 . . . Vestiri inituit in 0r
quod iam adeo a doctis pertractatum est, ut eos enumerares cs. Si lanῖ 243 cum me pigeat, satis habeam recentissimum de hac re librum n0Uὶ nare a Besanς onio scriptum: Les adversatres de Phellenismo a Romelendaria periode republicaine, diss Lausanne 1910 cf. p. 90 sqq. eadem dissi honeste m0 erat, domi, quod Sati erat. . . . Poeticae artis honos non bibi. Si quis in ea re Studebat aut Sese ad convivia adplicabat, crassa- ibi vocabatur ita c0ntemnebat ac despiciebat, ut mores priscorum Romanorum collaudaret, qui Poeta nihilo pluris aestimassent crassatori-lvis quo sale acerbiSSimo Deia ae luale Vehementer laesos atque Luuiunt, simodo iam nomae erat, cum carmen de moribus ederetur, niaxime omnium ictum e SSe pertum St, quippe qui quantopere sua arte se iactarit Satis constet. Ac ne iis quidem, qui iisdem litterarum studiis operam naVabant, pepercit consulto enim a prioribus annalium scriptoribus receSSit, cum primuSy re patriim patrio Sermone narrareniallet quam Graeco, quo illi Soliti erant. Quod utrum expressis verbis iudicaverit legentibus necne, certo discerni quamvis non poSSit, admodum verisimile est eum hanc occasionem non praetermiSiSSe, qua Graeculus vellicaret, praeSerlim cum sciamus eum facete illusisse A. Postumio Albino, quod in prooemio illo modo a legentibus veniam petiverat:
distebat enim Gellio iteriam teste X 8, 4: s. olyb. XXXI 1 Plui. fati c. 12 Ne tu, inquit , Aule, nimium nugator es, cum maluisti culpam deprecari, quam culpa Vacare. Nam etere Veniam Solemus, aut cum inlirudente erravimus aut cum compulsi peccavimus ' Tibi, in-iluit 0r te, quis perpulit, ut id committere S, quod, priuSquam saceres,
peteres, ut ignosceretur γ' Porro Origines nequaquam arte critica vacasse manifeste perSpicitur ex loco illo clarissimo, quem Gellius II 28,6 se in iluarto eariam libro hunc legisse tradidit: Non lubet scribere,
ilii ad in tabula apud pontificem maximum St, quotienS nnona carnilui liens lunae aut solis lumine caligo aut quid obstiterit.' uae verba
vel ideo magni momenti sunt, luod Catonem, quam Vic morem maiorum laudare et defensare non desineret, institutum Vetustate qua Sis inclum carpere non veritum esse inde discimus atque eum sua ra-ii in verbis in illa tabula ipsa usitatis usum SSe cogn0Scimu e eo,
qu id Ennius similiter scripsit ann. lib. IV 1633. :
nonis Iunis soli luna obstitit et nox', qui Versus quin die accurate designata pontificum tabulas resipiat nemodulii let. Elsi vero Porcius improbavit, quod iis prodigia atque p0rtenta
etiam carm0 de moribus conditum esse Schangius p. 247 plane probasse
Videtur, cum aliorum conaminibus reiectis, qui modo trochaeos, modo SOta-de08, modo saturnios, modo anapaestos recognosci opinati erant, rectissime negavit Catonem eodem scripto, quo poetas mordacissime roderet, se ipsump0etam praestitisse.
iam Q. Fabio Pictori Latinos annales tribuendos esse vix quisquam ilia persuadeat cf. Schan pp. 231 et 233).
27쪽
aridum uendam in modum enumerarentur, neque tamen iam eas vituperasse videtur, quam eos, qui more earum res per Singulos anim nullo vinculo inter se conexas narratiant; ipse enim e disserebit avrioribus annalium scriptoribus, quod capitulatim' Corn. Nep. Caiu.; 3-4 res describebat, ut eas, tuae natura ipsa inter e cohaererent, sinstulis capitibus comprehenderet ne lue graves ac leVes promiscite enarraret, sed eas tantum eligeret copi0Sius tractandas, quae dignae iridebantur: sic enim Schangium p. 258 et Iermaianum Peteri alu hei und uiis ei e etc. Leipχig 1911 p. 285 adverbium capitula tuurecte interiiretatos esse mihi persuasi ceterum Catonem illo loco priores non strinxisse minime constat, cum Gellius verba illa eo iani uni consilio excerpserit, ut quam parvi fecisset Porcius rationes veras simi et lunae deficientium vel scire vel dicere doceret, neque vero ut demonstraret, quantum a prioribus discreparet Utique satis certo ex illo loco colligere liceat Catonem non iam tabula pontificum tuam fuscavillatum esse, qui illarum rationem imitabantur in annalibu seritu ii- dis nonne vero per se probabile est eum, qui a m0re illuc Silue si-iat: recederet, alicubi Oxposuisse, cur id faceret Ac si luis audacior
sic conteia soriasse illis verbis eum non modo annalium Scriptoles, sed etiam Ennium vellicasse: nam liun iluoilue desectionem Solis commemorasse modo vidimus, netiue omnino eum Catonis favore usum osse verisimile est cs. Besan on l. s. pp. 102-104 quantum autem alliiii lad temporum ordinem, nihil huic coniecturae obsistit, cum Origines ali-nuot annis post Annales conscriptas esse constet. - tiamen murime, ouamvis pauca habeamus vestigia, concludere liceat rato artem inlitam
a Catone exercitatam esse, cum ex plurimis eius operibus retulinae salis existuae restent atque ex illo de agricultura libro ipso, qui totus servallir, nihil hauriri possit, nostrae tuaestioni quod auxilietur. Nonne potius credibile est eum, qui ad aggrediendum et iudicandum natura quas compelleretur, saepius quam nos iam cognoscimus de aemuloium luiliis iudicasse 'duae sententia eo si maii videtur, quod invicem minilne deerant, qui scripta eius roderent palatos enim fuisse, qui obii eoatione alienae scientiae famam sibi aucuparentur, ipse dixit m eo libi0,
ciuem de re militari composuit, his sere verbis Plin. n. h. praes. 0 Quid enim scio ego, quae scripta sunt si palam proserantur 'ut' lare, qui vitiligent, sed ii potissimum, qui verae laudis experie Sy ',
eom: ego lationes sivi praeterfluore.' Sed licet Cato saepius de alii litteralis censuerit, eum aestheticas, quas nominamus, aestimationis a tiones uialum esse neque accepimus neque verisimile est: luod ideo recte, opinor, de Naevio, Plauto, Ennio affirmemus.
5. De Terentio eiusque adversariis.
Cum adhuc artis criticae vestigia undique quasi converrere coacti simus, condicione mulio r0Speriore utimur ad Terentium progressi. i uod enim iam a Plauto pleraque de litiei'is iudicia prologis edita esse stipi a vidimus, Terentianis nihil sere aliud conlinetur nisi illa ipsa: ipia propter de iis iterum pauca praemoneri par est, nam de iis quoque ducti conlimVei Sia moverunt, quam tuam non tantopei' inter se disseiisei'unt quantopere de Plautinis Uuorum fortunam erentiani univei se quidem vel pirapiere exilaveriant, luod se poetae eituales esse
ih i suasi docent i Uuod enim Schin die rus observ. crit et liistia in Tei, diss. IIalle 1881 p. 39-53 IIecyi'ae pi'ologos non 'erenti' od abombivio Turpione conscriptos esse probavisse sibi risus est,iani Fabia pp. 11 - 13 opinionem eius plane reppulit alias vero quas- dani dissensiones, tuae sunt inter doctos de eodem prologo Leo anat.
l 'laul. II, Coeliingen 1898, p. 19-20 24-28 Ilavet nexu deplii lol. vpp. 12-14 , ne itingere quidem meum est, cum adversariit, telae eo commemorantur lanium singulis non adiectis, ut mediocris munienti sit nostrae quaestioni. uibus etiam maiores difficultates inter-pivlilvis obtulit IIeautontimorumeni prologus, cuius vulgatus Versuum si di maxime turbatus esse nonnullis' videretur, sed alii ' rectissime, i do, ira dilum defenderunt reli luos vel o pi ologos mulare in universum suidem docti noluerunt. Ergo iis, cum non modo vere Terentiani sint, sed etiam bene ii adili esse videantur, gravissimis artis litterariim
criticae testimoniis uli licebit. Mullo sane dissicilius est inquirere, quo iii diu composili sint aliive vel inde, quod docti valde de ea re inter
se discrepant, cognoscas certi quicquam vix erui posse tutius igitur erit piaestiones non in temporum sundamentis admodum infirmis ex-sli'uei'e, sed a rebus ipsis disputationis ordinem ducere: quocirca disset alia primum quomodo adversarii Terentium petierint, deinde quoni0du se defenderit, postremo Iuomodo ipse eos adortus sit. 1ique vix annuletur oporteat iam multos studia in easdem lias quaestiones contulisse: moi uni imprimis nominandi sunt Fabia et Meyerus quaest. Ter. diss Leiphig 1902 . Sed nunc ad rem ipsam procedamus. - Primum
enucleandum est, quibuscum tam acres in contentiones implicatus sit Tel' enlius reminiscamur igitur, quibus locis commemorenturi; quod hono xposuit Fabia I p. 1 14). Dgiafgho l. s. pp. 5-17;
28쪽
Adelph. Postquam p0eta Sensit Scripturam Suam Ab iniquis observari et advorsarios Hec i die eum circumventum inique iniqui inrideant Heaut 27 Ne plus iniquom possit quam aequom oratio 16 Nam quod rumores distulerunt malivoli fidelph. 15 Nam quod isti dicunt malivoli findi 15 Id isti vituperant laetum . . . Adelph. 17 uod illi maledictum vehemens esse existumant findi Nunc quam rem vitio dent quaeso animum attendite.
Non qui argumentum narret, sed qui malivoli Veteris poetae malediciis respondeat Τum quod malivolus vetus poeta dictitat Postquam poeta vetus poetam non potest
Vetus si poeta non lacessisset prior Tum siquis. est qui dictum in se vehementius Existumabit SSe. Idem Menandri Phasma nunc nuper dedit fitque in Thesauro ScripSit . . . . . . ne ille pro se dictum existumet Uui nuper secit . . . Ide ad saniem hunc a studio studuit reicere. Qua ex enumeratione cognoscimus neque ullo prologo adVerSariorum Infit tionem non fieri et modo compi 'es commemorari modo unum ex tis 'Il mi; ergo hic atrocissimus Terenti inimicus erat. Porro fiser ipse dici eum et poetam fuisse et in eodem sabulae genere versatum esse quod ut inhverbo comprehendamus, erat ille palliatarum poeta quidam Τerentio 3 Iuli ius iteriim igitur videmus ex aemulatione alterna artem criticani era dere. Ceteros autem adversarios item palliatarum poetas intellegendus esse non necesse est suo enim iure Ruehriclitius quaest scaen ut NStrassburg 1885, p. 29 cum Ziat Elioni oblocutus necessario illud e prologis ipsis effici negavisset, exposuit eos, tametsi fieri potuisse ut omnes aemuli ipsi essent, fautores, socios, amicos ortasse veteri illiu
poetae fuisse quod igitur Sihlerus l. s. pp. 9-10 eos sodales c0lle ii poetarum fuisse contendit, certi quidem nihil protulit Ilium autem ele
rem poetam atque inimicorum ducem suisse Luscium Lanuvinum )Donatus tradidit e g. adiun prol. v. 4, p. 270 IV . Ilic Luscius una cum Sociis Terentio vitio vertebat, quod L a sabulas contaminareti, oratione tenui et scriptura levi uteretur II. a furta committereti, auxilio aliorum adhibito sabulas componeret. thiomodo criminationes haud inepte a me dispositas esse nescio an mihi concedas, cum alterae I in artem, alterae II in honestatem Te
De singulis autem disputatur primum de contaminandi opprobrio
Ia Bis occurrit Verbum contaminandi in prologis Andr prol. 15 Id isti vituperant facium atque in eo disputant 16 Contaminari non decere sabulas.'l Ieaut prol. 16 Nam quod rumores distulerunt malivoli17 Multas contaminasse Graecas, dum facit 18 Paucas LatinaS' . . . iiii id tui significet paucis exponendum est. De origine Iuidem eius salis constare Videtur, ex quo Grauertus anal hist et phil. I, Mimster 1833, p. 116 sqq. radicem ta ei Suppositam esse probaVit, neque dubium est quid sit contaminare', cumaerentius ipse edoceat findi .prul. V. - 14 adversarios, quod ex duabus Graecis sabulis Andria Menandri et Perinthia unam Latinam fecisset Andriam, contaminali uiis se arguisse. Minus autem apparet, illi quo sensu hoc Verbum adliibuerint in duas enim praecipue de ea re sententias discesserunt ducti, quorum alteri idem illud significare quod diversa inter se coniungere atque consociare' cs. DZiatχko-JΚauer fidelpho 1903η, p. 7-- , ann. 1 , alteri idem quod polluere et villare' cs. Meyer l. s. p. 15
interpretarentur; sed ego quidem censeam utrorumque Sententi3Sc inectendas esse. Primum enim Meyero assentior, qui l. s. p. 16 statuerit 1 verbum contaminare' aaerenti demum adversariis primum ad sabularum componendarum rationem relatum esse 2 hoc Verbum,
ius dis adhiberetaerentius ipse caveret, nun modo nilii laudis prae Se tulisse, sed tamquam convicii loco fuisse. Quamvis enim recte Schuellius nuperrime Sit Z.-Ber. .meideli, fili. d. Wiss phil. hist. Κl.lbl 2, 7. Λbh. p. 3 ann. 1 Τerentium ipsum lateri id factum esse',
i de eo nihil sero scimus nisi quae ex Terenti prologis intelleguntur et aB0nato adnotantur; quibus addendum est Volcacium Sedigitum nonum n-n0nis locum ei adsignaSSe.
29쪽
i. e. salmias a se contaminata eSSe contenderet, mea quidem sententia illud, quod Meyerus a poeta alii l0cis, fluit u non adVel Sariorunt, sed sua verba praebet, contaminandi Verbum non usurpalum esse dixit, non debilitavit. Quod autem liis locis modo a nobis descriptis eo ipsuulitur, non mirum est, quippe qui quos rumores malivoli distulerius narret nonne igitur eorum ipsorum Verba cum ironia quadam repetita I aue l. s. adhibenda erant Cum vero Schoellius inde, quod Terentius deinde se idem fac uirum esse prosiletur, dixerit: Teren selbflaber inimi das contaminare gandi unx gern 2 sur sicli in ii Spruch . . .: eren Lani docti nichi sagen Ollen, er ei de ei ter undistine Scheu lii che verpatZen ' haec Afri verba per ironiam iterum, quantum equidem Sentio, ita intellegenda Sunt, ut id, quod naale.
voli isti contaminando designaverint, se et Tecisse et iterum esse 1:uturum concedat, cum ii, qui ante se idem secerint', salis pol nitu
placuerint. Uuod autem Meyerus collegit hanc vocem nihil aliud
significare posse nisi polluere et foedare', prorsum eum e sacere nequeo perperam enim nativam vocabuli vim neglexisse mihi vide lui, cum versibus illis, quibus quid sit contamina reaerentius delinit, eam
relinere cogamur. Itaque non cum Icauero l. s. anpal Zen', sed chan-χium putius p. 171 χusammenschiveisseia' vel 1 Iaulerum DZial χku- Ilauler Phormio 1898 4 19 secutus ZusammeiapalZen in nostraria linguam hoc verbum convertam: idem igitur sibi velit atque coniungere
per se enim huic verbo nihil maledici inesse rectissime monuit Schoellius - ab adversariis in malam ariem usurpatum Vel Si iluid
simile adhiberi cupias, consarcire'. uare reprehensio salis acerba hi cvocabul0, quod non longe distet a convicio, conlineatur a Fabia luidem Afrum ab ea defendere conatus est, cum quindecim sere paginis pp. 196-210 quanta arte artificium a poeta usurpatum esset exposuit atque conclusit: Λccroissemen d'animalion et de galeisi, olla en ullmo te prosit que les oeuvres de eretice ni retire de a contamination'. Muod quatenus recte explanaverit meum non est in luire te, cum de contaminatione ipsa disserere nolim minime vero ei assentiendum est dicenti p. 218 Luscium litterarum lieritiorem fuisse, quam
ut iniustissime serierentium ita accusare non ipse sentiret. uant is enim eum aemulatione atque invidia fortasse iminalsum esSe, ut adver Sarium Persei lueretur, non negem, mala cum fide eum inimico obtrec 13 Sse non sine audacia affirmes contra iam Spengelius Andria 1888'pp. IX-X rectissime dixit hanc controversiam non sola ex invidit aemulorum ortam isse, sed iuscium luasi propugnatorem e X Sli'itSSe eoi'um, ilii Graecas comoedias opera esse putarent persectistii, luam ut a Latinis poetis quic piam resecari insui adfarciri sinerent Terentius autem ad Naevi Plauti Enni morem regressus sibi vindicavit scaenas compluribus ex fabulis depromptas inter se conectendi licentiam, eo nimirum conSilio, ut exempla corrigeret atque emendaret. Duarum rationum ira praeserenda sit - sed annotare quidem liceat Al una, quamvis Graec0 Superare Studeret, dimidiatum dumtaxat Menandrum nobis reddidisse, diiudicari cum nostrae quaestionis nihil reserat, hoc tamen apparet LuScium aliis quoque causis praeter humillimas illas, quas Fabia ei subdidit, permotum esse, ut cum erentionianus conSereret quin contra mihi quidem nihil aliud secisse videtur nisi suo homine Semper facient, cum novus quidam emerserit ratioue secutuS, quae ab ipSorum de arte sententiis discrepabunt. Quodsiluitur invidi0se fortasse atroci contaminandi verbo usus est ad inimi-ium vellicandum, iudicium ipsum invidia tantum incitatus certe non edidit. Il, Quod etiam dentius assevere de secunda criminatione
Phorm prol. 4 0ui ita dictitat, quas antehac secit sabulas, 5 Tenui esse oratione et scriptura levi i sua oratio tenuis et scriptura levis perstringebantur. ua de optime ei ut Fabia pp. 252-261 , cum orationem ad res sabularum et sententias, scripturam' cs etiam Boissier: langes Graiix, Paris 1884,li. 2 ann. 4 Leo L. G. p. 254 ad rationem scribendi pertinere definivit postquam autem erenti stilum cum lautino comparatum bene descripsit, ipse, quippe qui ceteroquin defensorem Λsri ac tutorem sese praestiterit, hoc crimen aliquo quidem argumento sulciri colligit p. 253 , alii vero loco p. 287 veritatem in eo esse ultro concedit atque illos iaceronis et Caesaris versus, quibus idem de stiloaerentiano iudicium
lil verbis tantum mutatis, huc asseri e supersedeo, cum omne sere
item iudicaverint iudicent iudicaturi sint. Omnium autem tamquam sin sensu quoniam illa Lusci aequalis criminali probatur, hic quidem
malevolentia tantum compulsum eum illa orationis et scripturae vitia exprobrasse Publio nemo contendere audeat, sed iterum potius multo aliter de arte sentiebat alitu novus poeta. Namque bene si rem consideraverimus, hanc secundam vituperationem eodem sere Spectare quo iam primam intellegemus: Τerentium enim accuratius si exempla Graeca Secutus esset, JIenandro non dimidiato eiusmodi impetus suscepturum nun luisse cerium est rursus igitur reprelienditur, quod nimis ab illis
regressus non modo Scaenarum conexum, sed etiam scribendi rationem
mulaverit, quod neutrum Latinis poetis licere pulabant Luscius eiusque
ui cum iis, quae adhuc exposuimus, artem Terenti ipsam carpSerint,liis, de quibus nunc dissertabimus, honestati poetae et auctoritati ob-
30쪽
irectare conati sunt cuiusmodi crimina quamVis per Se ex inVidia prii. secta esse videantur, iterum tamen re ipsa examinemuS, PriuSquam in temerarias opiniones abducamur.
IIa Duobus locis Terentius furta commisisse ab inimicis arguitui
Eun prol. 23 Exclamat furem, non poetam sabulam 24 Dedisse et nil dedisse verborum tamen: 25 Colacem esse Naevi et Plauti, veterem sabulani, 26 Parasiti personam inde ablatam et militis' Luscius crimini ei dat, quod ex Naevi et Plauti Colacibus partes pia
dam surripuerit, altero Adelph. prol. V. 12 pernoscite 13 Furtumne factum existumetis an locum 1 neprensum, qui praeteritus neglegentiast', luod scaenas ex Diphili Commorientibus sumpserit, etsi haec adimcomoedia iam a Plauto conversa SSet, eum autem, qui talia commiserit, suris nomine notat. Quonam iure ad hoc atrocissimum omnium plui ,-brium descendit Primum Afrum hoc quoque artificio praecepta Lusi violasse monendum est, cum utroque iterum loco contaminasset quid 3 quod si hic recte de scaena illa ex Naevi et Plauti Colacibus surrepta coniecisset, Terentius exemplum Graecum non modo cum licentia oli- vertisset, sed omnino neglexisset Latinis tantum poetis inspectis. Pol ii autem iam nunc breviter stringendum est, quomodo Publius Se ui ilve se purgare conetur etiamsi enim idem ei adiungamus sabulas' i tinas ex Colace Menandri prius factas esse se ignorasse SSeverat ill Eun prol. v. 30-34 , certe hic quo lue contaminavit, ut vel iud 'Luscius promeret, cur eum castigaret Nonne ero consentaneum est illum, cum sabulam primum audiret atque miratus scaena reperiret, qUdsiam novisset ex Naevi et Plauti saliuiis, non dubitasse, quin p0eld non Graecum exemplum, sed ea ipsas adhibuisset γ neque enim liqrentium omnino non nimiam Graecorum exemplarium rationem halu li' neSciebat, neque Suspicari non poterat, ut ipse Naevi et Plauti Cohu es noverat, eum quoque a sabulas cognitas habere eorum, quos conli 'minationis auctores antea' appellaverat Suo igitur iure Luscius Te eli lium tam mordaciter rodere sibi licere opinatus est minus sane di i festum est, num quid malevolentiae illo Adelphorum loco ei alii illi 'endum sit. IIanc enim scaenam cum Plautus totam ante omisisset,
i quamquam enim de prologorum ordine docti dissentiunt, hoc consol fiunt Andriae prologum antecessisse prologo Eunuchi cf. Meyer l. s. p. 'o 32). Terentio, ut Se eum n0n XpilaSSe probaret, facillime contigit, neque dio an Luscius Se illud ignorare simularit. uis autem eum redarguat, iiiii Lanuvinum poetam, cum Plautum ex Synapothnescusin Diphili Commorientes suam secisse meminiSset, comicum Sarsinatem illam quoque
partem conVeritSSe per errorem ratiocinatum esse coniectet, ideoque
eum non maleVolentiae, sed levitatis tantum accuset Quarum opiniῖ-uum utra recitor sit, cum nemo iterum discernere possit, nimis audacter, opinor, Fabia p. 231 ex utraque surti criminatione elucere autumavit, quanta malignitate Luscius persecutus esset inimicum. Immo
vero ego SSeVer alteram meritisSimo ab eo, quantum re perspicereptilerat, allatam SSe, altera autem num malignum Se praebuerit, nosiluidem nescire.
II b. uodsi Luscius hoc crimine Terenti virtutem admodum in du-litum Vocavit, non mullo minus ei obtrectavit, cum in sabulis scribendis ab amicis eum adiuvari dixit: lleaut prol. 22oum quod malivolus vetus poeta dictitat,23 Repente ad studium hunc se adplicaSSe muSicum, 24omicum ingenio si etiam, haud natura Sua.'Λdelph. prol. 15 Nam quod isti dicunt malivoli, homines nobilis
Eum adiutare adsidueque una scribere.' uae memoria quomodo tota antiquitate per manus quasi tradita simulque mutata et a recentioribus explanata sit, ego ne molestus Simreterre cf. Fabia p. 234-237 non curo, sed hac aetate ab omnibus iere fidem ei detrahi satis habeo commemorasse at ne hoc quidem ementitum esse Luscium est cur certo credamus Cum enim Τerentius iam adulescentulus primam sabulam doceret et plausum serret, alii iluoque haud scio an dubitaverint, deberetne omnia suae indoli atque in , enio, eum ab litteralis quibusdam, quorum conSuetudine uteretur, adiutum esse suspicati. Cum autem voluntas, si ita dici liceat, sententiarum humanarum mater sit, Luscius eiusmodi suspiciones palam pronuntiare non veritus est. Quae utut se habent, probari nullo modolis test quod edocuisse Fabia p. 245 sibi videtur eum ipsum
ne illum quidem veri iis inesse non ignoravisse quamquam eum, ius luam maligne se gessit, hic profecto invidia atque malevolentia ductum esse non nego, cum diligentissime examinare eius esset, quibus rebus illa suspicio fulciretur, antequam eam prolataret. - uo igitur iureaerentius malignitatis atque iniquitatis eum arguerit, parum Ρ-l aret, sed tota de Afro aestimatio inde emanavisse videtur, quod hic c0nSulto a normis ac regulis, quas sectandas esse LanuVinus poeta Puidbat, recessit simul autem Luscius, ut erat homo, has aemuli velli-