Priscorvm poetarvm et scriptorvm de se et aliis ivdicia [microform]

61쪽

pauca de illis dici licet, quae hac ultima para graph lacissime compri)henduntur. Atque cum postremo de Porcio etiam riginum scriptili , disputaverimus, nunc quaeStione quaSi ad eum annexa primum quid de historicis enucleari possit exponemus. - uod attinet ad medios lui vocantur annalium scriptores, animadvertendum est L. Cassium enu nam aliquem tominem mere ille rosum' Peler hist fragm. . . 2 nominavisse utrum autem hanc litterarum eruditionem decessori iu-dam an Catoni ipsi an alii alicui attribuerit, plane bScurum est: si ilhoc apparet ex fragmento illo annalium scriptores ii illic litteras arumque studiosos commemorasse similiter alitu antea iam Postumius xlbinus de ratione scribendi egerat alitu ex argumentis annalium ipsis per se sequitur, ut salis raro illa Stricta Sint, ne tu mirum Si ilui, ilin fragmentis L. Calpurni Pisonis Frugi, Cn. elli, Vennoni, C. Fanui nihil reperitur, unde eos litterarum crisin exercitasse Suspicemur nivi- nulla tamen de L. Coelioranti patro dici possunt. 0m cum more decessorum res Romanas a vetustissimo aevo usque ad sua tempora deduceri nosset, praeclarissima piaedam gesta e totis elegit, cum bellum lannil alicum, quo periculosius nescio an nullum uni tuam nomani exanclavi'-rint descripsit. Muod autem iam argumento ab omnibus, tu illusuq me iistoria scribenda occupati erant, non mediocriter illeret nil, etiam multo alio stilo uti studebat at tu illi, cum non tam historicus quam rhetor Asianorum de dicendo praecepta ei lueretur MarX aum. ad Her prol. pp. 136-138 Norden: Aial l viisl prosa lip. 176- . Uuoniam autem duplici ex parte a prioribus il a discrepuit, eum, cui rationem eorum deleriorem esse sua arbitraretur, expoSutSSe per i exspectemus. oeilue tamen eum de aliis historicis in scriptis suis ni dicasse quicquam accepimus: ipiud enim Cicero de leg 2 6 scribis Fanni autem aetale coniunctus Antipater paullo inllavit vehemeli 'lius habuit pie vires agrestis ille luidem alitiae horridas sine nitore te palaestra, sed tamen admonere relii luos potuit, ut adcuratius scriberent, eum revera reliquos admonuissi , ut accuratius scriberent', liritali concludas, cum indicativus potuit sine dubio pro ii reali modo ponatus. Contra certo de suo ipse illo in initio operis eadem mente atque stumius Albinus prae salus est, ut sese excusaret legimus enim Pi l Ciceronem or. 69, 229 230 sed magnam exercitati mem res a et tot ne quid eorum, ilii genus huc secuti non tenuerunt, simile acl. mus, ne aut verba traiciamus aperie, tuo melius aut cadat aut volvas ulo ratio': quod se L. Coelius finii pater in prooemio belli Punici nisi si 'cessario facturum negat. . . et hic quidem, pii hanc a L. Aelio, ad qui scribit, cui se purgat, veniam petit l,et ulitur ea iraiectione verbor lille nihilo tamen aplius expletis mcluditipi sententias. Ipse Igitur

lius concedit verba iam artificiose poni non semper licere sane Τullius eum promisso illic dalo non Stetisse affirmat, cum non modo Saepe, Sed etiam male lio artificium adhibuisset uod autem ratio eius ab usu abhoruisse videtur, nescio an ipse hanc differentiam senserit neque se euin ab aliis tum ab Aelio Sillime, ad que ni librum misit, reprehensum iri ignorarit cuius vituperationi suturae ut tuas iam obviam iret, illo ilico ita Se purgare conatus est nanti Iue me a Stilone castigaretur, niaxime ei verendum erat, quia hic lum rem stanorum atque praestigia minime probatiat Marci. s. p. 140 . Cum autem sic de illo iu-ler se dissenserint, eo pluris faciendum est, luod i oelius' Aelio librum suum dedicavit auci adclier. IV 12, 18 In priore libro has res ad te scriptas, Luci misimus Aeli' inde enim apparet, quanti secerit Aelide elegantia arbitrium. Milo prooemio uni etiam alia, quae ad litteras pertinebant, tetigerit, nescimus, sed fieri sane potuit, ut hac occasione data explicaret, cur et quibus rebus priores se clari nosset. Atque luod Fritillo p. 62 Nab. narravit eum verbis industriosius quaerendis maxime

Enniuna secutum esse, in incerto relinquendum est, utrum auctor noSter hoc utriusque scriptis comparatis observaverit an ab alio acceperit an

:ipud Coelium legerit quod Λntipater ipse si professus sit, hunc lus spleti cum praefationi assignare non dubitemus, tua eum de illo ipso egisse ni ido vidimus. - uantum igitur perspicimus, Coelius quoque parcela illum hi arte critica ingenium exercebat, tuamquam in praefatione ite sua at lue aliorum ratione pauca praemotulisse Videtur in lirai 0ellum aliquantum progressus est C. Sempronius Asellio, qui vetustissimis nomanorum temporibus omnino neglectis suam tantum elatem suscepit describendam porro aulem, cum iam Calo historiam capitula lini conscribere luam more pontificum res simpliciter enumerare maluisset, is eam pragmatice, i luod dicimus, tractandam esse autumii Vii. Atilii cum supra conicere lanium puluerimus Catonem, quant 'pere priore a Se superarentur legentibus ipsum indicasse, Gellio V 18, -9 haec sere tradenti: Verum inter eos, in luit sc Sempr0nitIS , qui innales relini Iuere voluissent, et eos, tui res gestas a Romanis perscribere cunali essent, omnium rerum hoc intersuit rannales libri tantum-luuiis , quod factum quoi lue anno gestu ni sit, ea deministrabant, id est tuas qui diarium scribunt, luam Graeci φλὶμε fida vocant. Nobis non modo satis esse video, Iuod facium esset, id pronuntiare, Sed etiam, ius consilio Ilia lue ratione gesta essens, denum strare Paulo post idem fisellio in eodem libro: Nam ne sue alacriores , inquit , ad remi eum non Laelio, sed L. Aelio opus misisse arxius stud. Luci L di 88.

Inmin 1 2, p. 96 ita edocuit, ut exemplum permultorum doctorum GeΠSellis. IV p. 1ST secutus ei non assentiri non linossim.

62쪽

publicam defendundam neque segni ires ad rem perperam faciundani annales libri commovere quicquam possunt Scribere autem, bellium initum quo consule et illiu consectum sit et quis trium plians introieris ex eo, et eo libro, quae in bello gesta Sint non praedicare aut interea quid senatus decreverit aut quae ex rogatiove lata sit, neque quiluis consiliis ea gesta sint, iterare id salmias pueris est narrare, non iisl

rias scribere gratiam habemus, quod iam nunc legere nobis licet, piast Sempronius de discrimine inter suamet antecessorum artem intercedente monuerit. igitur opponebat atque obiciebat annalium scriptori liu et suo consilio alterum enuntiatum a vocabulo annales', alterum im- nomine nobis incipiebat, quo evidentius se in contrariam partem iliit disgressum esse asseveraret bis autem brevissimo spatio intermis udicebat non solum quae res accidissent narrandum, sed maxime explicandum esse, qua ratione quibus lue consiliis gestae essent. in quatit opere omne sere ante se annalium scriptores contempserit, perbene intellegimus e verbis, Iutinis eorum rationem rodit mordacissime id fabulas pueris est narrare, non historias scribere'. Uuod autem Gellius se hos locos primo in libro non mullum inter se distantes legisse ni ρ- moriae prodidit, mea quidem sententia certo satis propinquum est eni- pronium Delius Gesti μ' prae saltimem praemisisse, qua de sua ratione disputaret simul lue de prioribus acerrime iudicaret quos num aliis quoque operis liacis vituperaverit aut hac praefatione nominatim commemorarit, ignoramus sed annotem quidem eum illa iudicii acerbitali Lucilium fortasse aequalem imis alum esse, quem nosse Videtur, i de sertim cum uterque in bello Numantino stipendia secerit. Ire dentiliae illos, qui primi Romanorum suas vitas descripserunt, M. enii

lium Scaurum, . Lutatium Catulum, P. Rutilium illisum in scri litis

illis uniluam litteratos aliquos perstrinxisse nulla accepimus memorid. ac mullo alia profecto iis agitabant atque litterarum ci ilicos se praebet e nisi sorte eorum, qui ceterum omnes dicendo simul alebant, mediunt. Lutatium suum de consulatu librum ad Furium poetam misisse Lic, Brut 35, 132 commemorandum esse censes. Uuem Iuod ita himoravit, non mirum est, cum summa litterarum eruditione imbulus suisse dicatur Cic. Brut. 3b, 133 aliive nonnullorum poetarum autorem se praestitisse videatur ij certe igitur aesthetice de variis, quae tum colebantur, illi rarum generibus iudicabat cum in scriptis tum in sermonibus cui lamicis illis habilis sed no quidem nihil de eiusmodi sententiis eius affirmare possumus illa enim, quae Cicero de or I 13 54 de Coeli'Λntipatro eum finxit censentem, Tulli ipsius potius iudicio quam Calui'

i copiosius ac doctius quamvis interdum argutius de ea re egit u ti nerusap. 17 sqq.

saeti attribueris. - Ergo nihil certius de historicis eruimus nisi et

Coelium Λntipatrum et Semprimium Asellionem praefationem operi praenii isisse, quorum ille Stilum suum excusaret, hic de priorum et sua ratione accuralius disputaret inque illos acerbissime inveheretur. tque celeri soluoque Scripta talibus prooemiis instruxisse suo quisque ex arbitrio suspicetur certum est in operibus ipsis rarissime occasionesii oblatas esse ille ratos vel aequales vel Vestustiores perstringendi. Cum iam saepius oratores iii laudari, illic vituperari viderimus, nunc inquirere par est, num ipsi fluupie in litterarum arte critica versali sint. Hi primum primordia eloiluentiae plane a nobis omittenda esse per se intellegitur, cum ii, tui tum in ea se exercebant, nondum et iupientes, sed diserti fuerint ali Iue ea dixerint. suae sorte in buccas iis veniebant, nullas regulas aut praecepta ut ait: tuos artis ipsos im- sierito de aliis non iudicavisse manifestum est. Irie autem eloquentia Romanorum tum demum poliebatur, cum praecepta oratii ni minutiose ali illis elucubrata una cum Graecorum eruditione introducebantur. Λllamen, si fragmenta perlustres, quae ex M'ationibus illa sere aetatellabili relinquuntur, nullum serme locum inVenias, tui oratur quidam

alterius rationem dicendi perstringat. Et res ipsa lulisse mihi videtur,

ut haec nativa crisis orationibus rarissime exercitaretur an saepius

arcidisse opinabere, ut oratores adversariis, si apud populum aut apudiuilices eos cavillaturi erant, dicendi vilia ex prolii areni magis ni uitrum eiusmodi de oratoribus et orationibus iudicia iis scripli continebantur, quibus de dicendi rationibus ipsis agebatur, nempe helo-riris. Muorum prisca aetate compositorum quod praeter illus Catonis ploris mi libellos nulla commemorantur Velerum memoria, arx ius l. s. p. 134 rectissime, credo, monuit, ne nullos eiusmodi libros prael et ea exstitisse ollinaremur, sed mullus potius alios saeculo altero in usum scholarum conscriptos suisse asseveravit. uae autem ex illo Censoris libro supersunt cs Iordan p. 80, nihil nostrae luidem tuaestioni opitulanlur, neque mullo meliore utimur condicione, tuo ad Auloni rhetoricam perline l. Sane alterum duorum, quae iam habemus

M I rueger M. Λntonii et L. Licinii Crassi te diss. restau 1909,li. 29, si agmentum documento est in talibus libris luod per se Rusilicemur laesi helicam litterarum aestimationem exercitatam esse:

Cicero de or 21, 4 enim radii eum Vluodam tu libello scripsisse:

Misertos cognosse se nonnullos, eloquentem adhuc neminem'. uod dictum nonne in praefatione libelli al tissimum locum habuisse concedes, sua urnam de ratione dicendi scribere animum induxisset explicaret γLeterum quam sincere sibi invito atque imprudenti hoc scriptum exci-ili se atque in manus hominum pervenisse, si modo dixit, professus it

63쪽

Cic. l. s. , ego diiudicare non curo. Amplius autem luicquam di

oratorum arte critica quidem excutere non possum cavendum enim est, ne Ciceronis de oratore libris utamur tundamento, cum quaecunilust Antonius et Crassus inter se dispulant non ex eorum ipSorum sente v

liis evaserint, sed uteri lue orator clarissimus ea lantum uagatur deibu dens, quae Tullius ipse de arte oratoria sentiebat cl. Spengelonii. Muς.

18, p. 495.

nestat, ut in sine opusculi de grammaticorum eiusmodi studiis patii dicamus: riem a Cratete Pergamo Romam translatam esse in praeli-lione explanavimus, et ccium, Porcium Licinum, Volcacium edi ,

ium, cum crisin exercitarent, i ergamenoruni praeripue exempla Sequio esse postea exposuimus ne lue Vero Imis luam horum lomani ruinita philologus erat, ut nos hanc vocem interpretamur Uua in discipli iiii sui primi Romae versati sint, Suetonius de grana 2 tradit: ... Crates Mallotes . . . nostris exemplo sitit ad imitandum. Ilaclenus lamen mi tali, ut carmina parum adhuc divulgata vel deliinclorum amicorum xi si quorum aliorum probassent, diligentius retractarent ac legendo conimentando lue etiam celeris nota sacerent: ut C. Octavius Lampadiu Naevii 1 unicunt holhini iluod uno volumine et continenli scriptura ' positum divisi ii septem libros ut postea . Vargunteius annales Elini. Iuus certis diebus in magna re luentia pronuntiabat ut Laelius r- chelaus ellius lue inii locomus Lucilii saturas lamiliaris sui, quas legis is apud Λrchelaum Pompeius Lenaeus, apud Ιη illuc imum Valerius Lal, praedicant. Duae lini ulu illi vertia si meis augerem, ligna in silvam ei rem praesertim cum ultra ea nihil lere de philologis illis sciremus: nulli tamen adiciam eos eiusmodi studii occupatos legendo commentand que interdum est helice de scriptoribus iudicasse, qua miluam hoc iij cium gravissimum ne pie eorum erat neque eonina est, qui his enali, 'ribus hoc iunus uentur eos autem revera nonnus piam eleg3Πli te

arbitros se praestitisse, liber luidam Laeliorchelai estimonio esset, pii de viiii virtutibus lue poemaloium inscriptu suisse dicitur, dulii' modo cognitum haberennis', num hic doctus idem esset atque . I de'

lius ille, luem hunc librum ciuiscripsisse Charisius G. L. 4. 14 L

iradidit. - Sed reliniluamus hos philologos oblivit mi iniipii late lati elere obrutos potius lue accedamus ad mullo clariorem .raelium Stilonem Praeconinum i piem artem grammaticam ab omni parte instruxisse ali Iue auxisse uel unius l. s. s. praedicavit et Cicero Brut b6, 20 3 eruditissimum et i, raecis litteris ei Latinis, antiquitalis lue non 3 nixi' et in inventi rebus et in acii scriptorum lue veterum litterate peli tum nominavit. Sed hic quoque tuorum scripta emendaverit ac te i quod Religonstoinius L s. p. 148 quidem certo scire sibi visus est. est usuerii, aut quibus poetis Studia quaestionibus, quae ad linguam attinebant, imperii verit cf. F. MentZ comm phil. Jen vol. I p. 16 , nu-ildari minus nostra refert quam erui, quae vestigia allioris quam

vocamu criticae cognoscantur. Ac profecto Gellius ΙΙΙ 3, 12 eum is uinque ei viginti tantum sabulas Plauti esse existimasse prodidit ergo

ii mulli alii, sic is quoilue acumen ingenii in Sarsinatis poetae heredi-ialem contulit et eum huius nomini non XXI, luas Varro discipulusi priuina esse postea voluit, sed XXV addixisse memoria dignum est ηρnt l. s. p. 16 18 s iq. . Aique conicere quidem iam linet, quibus exiit diciis eas elegerit, Iuas Vere Plaulinas esse ratiocinaretur neque eitim absurde Schangius p. 331 eum Sarsinatis poetae sermonem summis laudibus cumulasse conicit, cum narret uintilianus XI, 9 : Lidet Varro Musasraeli Stilonis sententia Plautino dicat sermone lo- .uturas fuisse, si asine loqui vellent. Minime igitur assensus est aut aevio i se mortuo Latina lingua loqui ol,lituros esse nomanos vaticinato, aut Ennio primum se nomanorum Musas nactum esse sibi fautritim gloria io, sed in Plauti ipsius comoediis sermonem earum luasi resisti iri putavit is quod linguae iudicium si iustum esse sibi persuaserat,sa illime nimirum spurias fabulas discernere poterat a genuinis. tqueri vera eum a scriptoribus, ut bono lito uterentur, puStulasse iam supra exposuimus, cum Caecilium Antipatrum, piam vis magna esset interutrumque amicilia, timuisse, ne ab eo ob ti biectionem Verborum repre-li studeretur, ei ab eo luasi iudice Severo peccatorum Veniam petivisse videremus unde cerio sequitur, ut munus crisis aestheticae haud raro exsecutus sit. Multo sane minus certum est, num Plauti comoedias unimentario instruxerit: ipiod si Graesentianius i es di de Liass. Phil.

ll844J II p. 338 recte suspicatus sit, hac tuoque Plauti laudandi oc-

asione nescio an usus sit. Sed quod iam huius docii de commentario comicorum liomanorum Aeliano coniectura Salis debilis est, plane caduca est rapperdeli opusc. p. 31 illa, qua ne dial. c. 23 non Calvi, ii ii aditur, sed L. Aeli rhetorum commenlarios laudari voluit cummi tui nusquam alibi eiusmodi Stilonis scripta commemorentur, nomen sui prium illud ita mulare audacissimum esse videtur. Quamquamis uino elius arti rhetoricae operam nava erit, procul dubio St, cum aliis orationes scripsisse a Cicerone rui. 56, 20 feratur et praei lita luaedam de dicendo dedisse videatur ac si revera stanorumi cuius elogium quin ei, qui votorum scriptorum lieritus esset, notum flerit, quis nostrum dubitot ceterum quod Varro loco illo iam saepius illumemorato Plauto in sermonibus palmam dedit, nescio an hoc magistrilli iudicium rosp0xorit mihi quidem Margius i. s. p. 140 persuasit

64쪽

stilum improbabat, certe de singulis stili rationibus, cum discipulos in stitueret, disserebat: tuo concludimus, ut tertium adhibeamus uti elocum, ex illa Coelirantipatri praes alione. Jua lue Stilo, quamvis granimaliuas in res magnam quidem studiorum partem contr3heret, ni in-

nunquam in crisi illa, quam καλλιστον ιναι παντων τῶν is , τεχνθ' Dion usius lira definiebat, ingenium exercebiti iluamquani lapud ,lurimos eorum, de luilius dispulaximus, Sic pud eum tuoquiluasi per caliginem eam videre nobis licet. Uuod restat, ut ad linem fere progreSSu quae Xy0Suerim compi elimidam brevissime hoc ollicium exselluar cum apud Livium Andronii uiunullum artis criticae vestigium reperiatur, iam Naevius Suam laudem ipse Verbis satis magnis praedicavit, luippe tui et in prologo abus uu luandam commendaret spectatoribus et elogium ibi componeret Mi perbiae plenissimum'. Deinde Plautus Iuo lue prologo unam ex tabulis suis laudavit alii iiii loco Epidici iam antea actae honorifice fecit uuitionem interdum autem etiam in tragoedia et comoedias ae luasi uviillusisse videtur, tuamquam tuo ab omni dubio ivlum sit vix pili quam de ea re allirmes. Nullo alia natura alitu indole erat tinnis,ilui cum se summum poetam esse persuasum haberet, nullam sere Mulaudandi occasi mem praetermittebat at lue Iuod Umber poeta moli,

xium Ennium, talium Caecilium ludibrii tantum causa hic vel illii

allusisse videtur, Calaber primus iam tum priorem luendam aemululuexpresses impugnavit verbis salis profecto cribuS, nempe ne Vulni. Neilue conicere absurdum est eum ita Campani poetae mortui aululibus respondisse, tui arti eius at lue ingenio obtrectaverant. Mullus enim Romanos tum scaenicae oesi aut ipsos studuisSe aut avisse it

paret vel ex illis Casinae prologi versibus vel inde, tuo Plautus defunctus elogio illo siquidem recte de eo disputavimus' ab amicis honoratus est, vel inde, Iuod vehementissimi adversariorum mi pi tu, Stali Caecilio Enni contubernali, superandi erant, anteiluam au 'ili

adeptus est. Iertio autem anno postiluam Insuber Oeta mortem Olmi, J erentius primam sabulam docuit cui inde per totam vilam acerri u lepugnandum erat cum Luscio eius Iu asseclis uae dissensio In ex maxime posita erat, luod alter alterum de Graecis exemplis praecipiet iii utendis hic enim liersectiora ea esse pulabat, luam ut illic ludi in Latino poeta mutari sineret, ille autem cum alia tum conlammand ll

Ciceronem, qui se adulescentem perstudioso Stilonem audivisse confitetur Brut 56, 202), rhetoricis maxime studiis imbutum esse ab Illo.

hi nitam sibi vindicabat Naevi Plauti Enni in auctoritate nisus ceterum

ui haec controversia in altercationem saepiSSime verteretur, non per Luscium solum Stetit, ut Afro credi vulgo solet, sed erentio quoque alii luantum culpa 3SSignandum esse me demonstravisse spero. Quam suam Ver Aser primus prologis ad se defendendum et adversarios invicem lacessendos usus esse Videtur, alia litterarum genera non pereensebat, Veluti nus luam ad tragoedias respexit Uuarum poetam Pa iiivium rursu aut comico ae luales aut alios litteratos perstrinxisse iistitue cogn0Scitur neque probabile est; etenim ab hoc grandi genere per se eiusmodi cum inimicis rixas alienas esse iam in praefationest xliosuimuS. Ita lue non modo Pacuvium, qui nescio an iam Ino destia Sua, lude Perbene 3pparet ex epigrammate sepulcrali ab ipso condito, alios castigare t rohibitu Sil, sed etiam Accium, utpote qui

se summo ingenio praeditum esse persuasum haberet, cum usilu3m tragoediarum, tum ne in prologis quidem artem criticam exercuisse

admodum probabile est. mplissimae tamen censendi occasiones huic datiantur in iis operibus, tuae de litterarum historia scribebat primus enim Romanorum et Didascalicis et Pragmaticis litterarum aestimatio-llem non sua, sed eius ipsius causa exercebat, cum Pergamenorum

disciplinam aperte secutus aesthetice de litteris iudicandi artem Bomam introducebat, sinii liter alitu omnium primus πίνακae Graecos imitatus indicem Plautinum componebat Uuibus in scriptis eum etiam ea maxime litterarum studia perstrinxisse, tuae eius aetate ipsa in urbe

colebantur, verisimillinium est ut iis et togatae comoediae et saturae genera nova vellicata esse coniecimus. Uuarunt huiu Vitia, quae se replierisse tutabat, luod late sacere conaretur, maxime habebat, cum ipse a Lucilio acerrime corrilieretur. Jui satura suas eo ipso consilio scribebat, ut omnes homines et res, tui ori in vita cotidiana ei occur- reliant, ,erstringeret cuni alitem onmia putide luaesita titue contortas disset, imprimis iragico et ora lores ob iuniorem rodebat, quorum

uirosilue exemplis salis ac telii de allatis irridebat contra ei icorum arminum studium magni aestimabat, luamvis ipse ad hoc genu non

inclinaret, neque minoris faciebat comoedias, utpote quarum et I gu-ntenta et stilus mullo tirol iura essent Saturae luam tragoediae. Cuius censuram uti uni nativam an doctam - Simodo ita duo criticae genera iliter se discerni assentiaris, nomines, nescio an dubites quod nos

luidem alteram illam significalionem eligendam esse Supra diximus, sic luoilue tenemus quamvis enim Lucilius certis nimirum de arie, nitentiis duceretur, saturae eius distant atque discrepant ab operibus illis Acci de litterarum historia scriptis nam inter utrumque genUS iiihil aliud commune erat nisi quod omnia sere litterarum gener Percen-

65쪽

sebantur, ceteroquin autem linei imitabantur Graeca exempla, illae ex natura Lucili ilis ius emanabant atque more Terenti, LuSci, aliorum pi orum litie tam saepius quam poema aggrediebantur veluti tuam lacet ac mordaciter Suessanus poeta Acci arrogantiam illudebat convicii creberrime adiectis P Uuod autem haud scio an sint, ilia Lucilium diti

iam potius criticam exercuisse autument, etenim duo genera limsemper inter se discerni ali pie separari posse ipse consileor' et 'iterum nativam togata ruit poetarum crisin suisSe nemo neget umii

piam hic tuo Iue tenuissima vestigia exstant, lianium, lacile eurusii principem, Terentium sibi imitationi esse in prologo Iuodam ipsunt allirmasse certum est, cum verisimile lantum sit eum a iuris Liti liobtrectasse, ilia eum haud scio an turli argueril Cuius et Acci et iliorum ortasse impetus pili in prologis delenderit Alii, Imippe pii msummi duceret, exemplum seculus, nemo nostrum dubitet. Sed et iiiiii alterum illud genus, smox Iccius introduxerat, ab aliis colebatur cum enim ego quidem in incerto reli plerim, num Valerius Soranus ploque

hoc munere Iuod nominavimus lungeretur, certo poetam lusaurense lunemulatus est Porcius Licinus, piem de poetis scaenicis eorumissi in te

egisse probabile est ui a Volcacio Sedigito ita praecipue se istiu-x se videtur, ut iudiciis, cur ita censeret, adiceret, cum Volcnsium lil- verse luidem in suo de poetis libro haec indicare non curasse usi l-cali inuis, si modo recte hoc ex li agmentis conclusimus. - uod allii isti nil scriptores prosa iratum usos, pauca tantum enucleari pote ini: quod non miramur, cum ei pie annales et pie rationes per Se id in ea

luerint, litibus ars critica exercitaretur Ilai pie eos annalium criti lures, tui novam scribet id rationem usurpaturi erant, in prooemii ex presse legentium animos illuc convertisse vidimus ut alimem et ui primis Sempronium, pii lum criter iudicare de prioribus, cum itulit Postumius et Coelius de stilo suo praelarentur sese e XruS3Πdl dubii, si quid peccassent ultra tuae vix piicquam erui possit. Omninu er inihil ui orallimibus repperimus, fluid nostram ad pia est timem pecti l l, rhetorica aulem scripta, pii bus de allime dicendi agebatur, lula erelierierunt Consulto denti pie philologi, tuorum ludia tum et florescet erue perant, in operibus recensendis aesthelicam artem criticam Xe i e bant veluti cum alii tum princeps eorum lilia indicem sabularum ut posuit in aulinarum. Deduximus igitur quaestionem a primordiis litterarum ni ima nariunii situ ad L. Λelium Stilonem, et Varronis et Ciceronis magistrum, ili 0 rum utrum lue aestheticam artem erilicam ab eo non modo suscepisse, sed etiam mulio auxisse salis constat. Uuod autem me alii luos qui dedi fructus ex hoc labore percepisse spero, iterum 3l Iue iterum asse Ver0

iniussa fortasse criticorum iudicia subeam, Saepissime ad coniecturas me confugiSSe, cum certa Proserri non ΡοSSent: Si autem erunt, quilio vel illud aliter atque melius interpretandum fuisse censeant, Veniam ab iis peto his Pacuvi versibus, tuorum verba, tuas milii tam saepe lui luna peribus poetarum ac scriptorum a me iractandorum infestani clarius res perspexerim impedito omen sil, ipsa male traduntur

Nil coniectura quivi interpretarier, 0u0rsum flexi vice contenderet'.

Similem viam atque Ruichius in Volcaci canone tractando recentissime Le ingressus est, cuius coniectura quin multo magis quam aliorum Veri speciem prae se ferat non dubium est neque scio an non paucis primo quidemiabtutu probetur Volcacium singulos eo pluris duxisse arbitratur L. G. p. 435)qu quisque maiore vi comica fabulas imbuisset. Ad hanc enim et mimici ut isti vidi epitheta spectare, quorum hoc Naevio, illud Caecilio attribuisset, neci'lautum secundo loco nominari nos non intellegere, quamvis Varronem secuti primum potius ei assignare malimus. Quae quoquomodo Se habens, S; irsinatem poetam eiusmodi epitheto carere satis mirum est nec minuitur lictec nostra miratio, si Sedigitum ante canonem propositum de singulis poetis tractasse et epithetis illis logentium animos ad ea, quae de virtutibus Singuli tum copioS antea excussisset rettulisse cum Leone L. G. p. 434 ann a)coniecimus. Cur igitur Volcacius medium eorum, quos putabat principes luiliatarum, ita quasi notare noluit, simodo ex vi comica omnia metiebatur 2 sed pergamus Leo quamquam ab Atilio usque ad Licinum enumerari tantlim poetas rectissime monet, in hac enumeratione eandem iudicandi rati0nem ivlhibitam esse asseverat L. G. p. 435 ann. 2): meditemur, quae inde Sequantur. Optime ipse edocet L. G. pp. 251-256), quanta arte et studio Terentius 'ffecerit, ut orationem poliret atque redderet quam purissimum, neque Semeli intum eo maxime eum discrepuisse a Caecilio et Plauto praedicat fabulas autem cum colore nimis Attico, si ita dicere liceat, quasi tinxisset, Vi comica orationi Italorum per se propria eum privasse L. G. p. 435).8imodo vere Leo recte de critici nostri ratione sensit, facere non POSSU- litus, quin eos, qui fro postponuntur, etiam magis hae vi comica caruisse ncludamus. Quorum de Turpilio vix ullum certum iudicium fiat licet lutem Leoni magni eius fuisse artem neganti L. G. p. 258 non Obstemus, nem0, qui fragmenta perlustrarit, sermonem eius satis longe recedere ΔΤereni uno et accedere ad vulgarem non intelleget. Quid porro sentius de Trabea 2 frunine, qui eius quoque comoedias vi corinica vacasse opinentur Qu0d qui coniecerit, cur ita iudicet, nos doceat. Sermo enim Trabeae quin Π0Πita similis fuerit Terentio, procul est dubio, cum illum aliquanto maiorem Biltu quam hune cum omnes tum Leo L. G. p. 214 ratiocinentur, hic autem l0ctissimus ipse Afrum primum rationem leniorem atque puriorem reddi liSSe compluriensi exposuit. Per sermonem igitur minime stetit, quominus Trabea satis comicus esse videretur Volcacio accedit, quod hi palliatarum P0eta a Varrone in iis numerabatur, qui παθος movissent; unde non minus

Commentationes Ιenenses XI 2. 8

66쪽

sequitur, ut stilus eius satis dissimilis fuerit Terentio, quippe qui affectum temperaret Euanth. 3, 5) An rabeam assectu commoto ita, ut Euantlii verbis utamur, in tragoediam transiluisse' putas, ut Volcacius tragicum

potius quam comicum eum existimaret Ac ne hoc quidem licet opinarinio. ditatis Caecilium, quamquam πάθη excitari eius erat, iam ornatum fAtilium quinto quidem loco nominatum esse, qui tametsi item affectus commo vebat neque solum a Porcio Licino, sed etiam a Volcacio ferreus scriptot' aestimabatur ), tamen Terentio praeferebatur Quid autem habemus eui Trabeam ipsum utrumque fabularum genu ita commiScutSSe Om 1amia Q. ut ob hoc vitium a Sodigito ultimo fero loco dignus haberetur' Quoni tui istilum Trabeae Caecilio et Plauto similiorem fuisse quam leni Terentinuo satis certum esse videtur seque est, quod eum magis tragicum fuisse opinemur Cascilio atque Atilio, quaerendum est nobis in dubio versatis, curnam V lcacius ab eo vim comicam abiudicaverit. Quis quid respondebit - Etiam maiores dubitationes nobis asseruntur ad Luseium Lanuvinum progressis. Cum Leo L. G. p. 436 canonis verba ad eum spectanti Verint: a neunti rStello,nime in et halbe Luscius stellen , putet fortasse quispiam nihil aliud Volcacium ita dixisse nisi non minor iuro alium quemlibet nominuit posse. Quomodo verba Leonis si interpretemur, falso nos intellegere ex altis quibusdam ipsius Lapparet. lutat igitur Luscium a Sedigito eum habitu iesse, cuius fabulae minime omnium qui numerantur Oetarum 1 coma :i

praeditae essent. Ἀsseverat autem eo saepius Lanuvinum poetam t0to animo stolisse a Caecilio, cuius rationem a Terentio defenderet; neque eminmodo eum abutias contaminari non licere cum illo consensisse L. G. p. 220 isod etiam stilum illius comprobasse atque laudasse δ). Quodsi Luscius ata, ut Leo putat, Oxstitit Caecili defensor illum in suis ipsius comoed11 hu1us rationsem sibi probatam secutum et tutatum SA conicere nonne cog1mur 2 Num vero tam exiles fructus eum ex hoc imitandi studio percepisse opinemur. ut fabula eius ipsius expertes essent, quo maxime Caecilius palmam accipere a Volcacio, cum Terentius aliquanto pluris aestimaretur, quippe qui ab utroque consulto discreparet in poeta Lanuvinus indole adeo :irebat, ut ei, quamVis uteretur, non contingeret, ut Caecilium ad imitandum sibi propositum aliquid quidem vi comica aequaret Habemus Terent ipsin, testimonium inimicissimi, quo plausum populi illum tulisse huic confitendunt orat. Cur igitur Volcacius Caecilium primo, eum, quem cum Insubrinpoeta de ratione poetandi consensisse eo arbitratur, ultimo fere loco posuit

Quae omnia recte a nobis Xposita esse i concedes, ne Leonis qu1dem con iecturam eam esse tibi persuadebitur, cui certo confidamus.

Tabula argumenti.

3. 4. 5. 6. 7. 8. 10.

Pagina

de vetustioribus annalium scriptoribus et M. Porci Catono 33 36do Terentio eiusque adversariis 37 55