장음표시 사용
101쪽
est quὁd licet in casu nostro licet causa sit diuersa scilicet debitum in quantitate, & legatum in specicbus , tamen non est expies sum. uidelicet ob quam causam fuerit factum legatumia Et ideo nihil habor obstare cum in casu nostro utrumque non sit ueriun, sed alterum tantum. Ncc etiam refragatur, quod uoluit Soci. iuni. in d. conii. Is o. quod de quantitate, ad speciem non fiat compensatio .per glO.. communiter approbatam in d. I sin. de compensa. quia illa glo. intelligitur in obligationibus uolunt ijs,&non in necessarijs prout Docto.declarant, de maxime Alex. in d.3. si pater. num .6. Nec etiam obstat, quodo dixit Cor. in d .conii l. 2o a.' commune esse opini. quoi compensatio no fiat de quantitate ad speciem, quia cum post cum plures reperiatur moderni tenentes contrarium. ut de duxi, de cum Aret . in d. consi. 9 . attestatur secundum modernox dictam distinctione iaci procedere fortasse dici posset nunc illam non esse communem dato quod cssct communis,&in iudi-q2 cando eam qui deberemus t secundum Alexand. in consit
euidenter re periretur falsa, seu probabilibus arg.& rationibus conuinci Pollet ut accutissinii ingensi Iudex existimabit, tunc
si quenda non crit secundum Abba. in .c.nouimus, nil me. I .deuer.sign.in .c.tua nos. nume. 9.de usur.& Barba .in consil.28. scriptit bellissime.num. 2.uolum. I .ubi plura ad hoc congerit,
q3 uel quando lex aut canon aliud disponeret, 1 ut per A uotisti.
Beriai. In q. I I 6. num. 2. Et prout meliorem cssis opi.illorum
arbitror quod dcbitor necessarius in quantitate legado in sipecie,uid c tur animo compensandi reliquissem rationibus pro babilibus septa deductis quae sunt, uidelicet quod in necessutatibus oculo liberalis existit, & in dubio testator non praesi initur duplici onere uelle hqredem grauare. Immo minus eum grauarc quam posi: bile sit. Et licut lex obligando aliquem
sine facto suo minus rigorose procedit , & contra regulas communes , ita noluit postmodum rigorent addere ri ori, in praesumendo quod in dubio legatum compensandi animo factiim non censeatur. quia iunc haercdcm nimis grauaret supra eum duplex onus inducendo. Vel etiam lex, ἰiae orauauit dcbitorem in debito necessario contra eius uolunta*em uoluit illum reuelare ab illa neccsiitate quantum potest: mortiato
102쪽
to secit istam interpretationem, quod animo compensandi legatum relictum sit quae ratio cessat in debitore uoluntario, Ed44 tanto magisin istim sentcntiam ' inclinare dcbemus, quia si cui pater, & libertus, qui sunt debitores ex dispositione legali in dubio vidciatur legare animo compensandi, S. in legitimi filij, & patroni imputatur quodlibet lcgatum, di fideicomminsum.l. ctiani in prin. & per totam logem. U. de bon. liber. α Lomnimodo in s n. princ.C. de in o c.testa .ita Spari ratione hoc legatum computabitur in quingctis scutis pro rcsdu' dotis ad quae. D.Constantius icnebatur. Nec etiam obstat illud quod dicitur de consideratione qualitatis ipsius. D. Legatariae&c. &quod legatum cst donatio &c. uia licet legatum sit donatio tamen testator non expressit quod legabat ex incra liberalitatis causa, quae causa si cxpressa suissct non serct compensatio prout etiam ita declarare uidetur Aleriin.dxonsi. . in fi. col.num. II .uota A. D.Marthae fuit longe plus legatu , quam quod contineat cius creditum. Ncque obstat, ut uerba geminata in legato posta aliquid opcrentur, interpraetanda esse cute stator uoluerit donare, & non compensare, quia illa gemi-43 natio sit ex notariorum istilo,& capite, ut in omnibustest mentis uideri potest. Vnde nihil operari debent secundu Bar.
de uulg.& pupil. b.Curi .iunian consi. Io I .praesupponitur in facto.col. hn.uot.2 .& Augus. Beroi. . q. Ia I .num. .Minusq; obstat, quod in legato. D.Paulae repetituri raecedens legatum uerbis illis legauit ut supra &c.Ncque uerisimile sit prudenti sinum testatorem. uoluisse inter sorores tam dilectas ins qualitatem seruare, quia in hoc erit aduertendum, quod in testa mento. D.Constantii non adsunt illa uerba legauit ut supra. Et sic fundamentum superistis uerbis corruit, uel etiam cum simus in claris rationibus, de quibus supra , ideo non erit locus
coniecturis.l.continuus.ff. de uerb. oblig. Et erit etiam aduc
tendum quod testator non solum squalitatem seruasse uidetur inter sorores, lcgando θ. Paulae bona mobilia, existentia in Monte claro: & D. Marthae bona mobilia existentia in domo habitationis Brixiae, ipsius testatoris; sed etiam uiderer praedilexisse D. Martham relinquendo ci, & eius filio utimsructu dictet domus; qui inter immobilia computatur secundum Ti-raquci de rctract. Egnagier.f. Ian gl.7 . de computatio tem-
103쪽
pore, quo illam domum uterquc possidere potuissct . iuxta.Lhaereditatum. E. ad leg. falc.N. ut dicam infra num. o. lcgatum D. Marthae in multo cxccdebat legatum D. Paulae. Et longe excedebat debitum D. testatoris. Ideo alicrutro debct cile contenta,quado in dotc non sit plus,ut ait dicit Bar.in. l.Ticia cum testo.3. qui inuitat.is de leg. a. Et non uidebitur seruasse in aequalitutem inter ipsas sororcs; neque legatum facta com-q6 pensationei mancbit inutile, licci potius rcmancre debet quam haeredem grauari per ea quae uoluit Aymo rauc.in prς- allcgato consi. IT 3 .nu. 3 .uoLI .& ista obiecta tolluntur etiam
q7 difficultas. ubi ' dicit, quod sola obligatio ad antidora, licet
non sit potens ad agendum operatur tamen, quod legatum cestatur factum ad eam extinguendam, & Deci . ibi nu. I I .sequedo Are. in cons.9 a. alias .93. uiso legato, dicit compensatio-q8 nem fieri debere in dubito, tantum in foro i conscientiae,quia
licet exigi, non possit in foro contentio : testator tamen uia. detur legatum fecissc animo compensandi, ad exonerationcmq9 conscientis pro salute animae qua tomnibus robus praeferenda est.l. sancimus.C.de sacr. sanc.cccle. Et ideo multo fortius obligatio essicax, prout ista est, uigore statutorum operari debet, ut legatum factum supradictae D. Marthar, debitum cxtinguat. Ultimo non obstat quod togatum usi fluctus factum D. M
tiuae non uideatur rine pone computari cum debito, quia in certum est quantum eius artas duratura sit, cum secundum. l. o haereditatum. U.ad leg. fal. usisfructus i lcgatum computatur , a prima aetate usque ad annum trigcssimum, & ab anno trigetasimo usque ad sexegessimum . Et lic stante, quod legatum si fructus domus factum fuit non solum D. Marthae,scd etiam eius filio, qui est statis annorii trigintatrium uel circa. Et ideo computatio fieri poterit, a, dictis triginta tribus annis, usquci
ad sexagessimum annum: Et sic ususfructus longo temporaedurare poterit. Et istis sic consideratis non crit inccrtum, ueIerit eius arbitrio repudiare togatum & agere ad residuum cius
dotis, ut not. Bar. n. d.l. Ticia. cum testamento.f.qui in vita. fu
104쪽
I Vsure ructus, ct interesse accessoria, ct dependentia dicuntur. 2 Accessoriumsequitur naturam sui principalis. 3 Ius idem in causis dependentibus a principabbus, quod in ipsis principalibus seruatur. 6 Usurae prohibentursolui pro dote.
i i Alimenta pro dote promitti possunt.
6 Maritus tot pro centemtrio alimentorum nomine Onon usur . ram habere potest.
7 Maritus poterit pct re interesse Dams dos in tempore soluta non fuit. 8 Maritus si est mercator cum socero conuenire poterit ut annu tim aliqvid ei soluatur Uque quo dos ei soluta fuerit. 9 Argumentum de pacto ad salutum valet. 1 o Mulier si post mortem mariti habuit νnde se alere potuerit, non
poterit petere alimenta. II Statutum si exstaret, quod tot pro centenario mulieri mortuo viaro soluerentur donec dos restituta esset, non valet. I 2 Ratio, eadem νbi est,eadem iuris dii ostio esse debet. 13 Mulier infra annum soluto matrimonio ab haeredibus mariti alidebet. I .Mulier durante matrimonio nullam actionem habet ad fructus decursos, sied eius maritus.
I s.Maritus si per decenniumstetit in non petendo alimenta dotis praesuviatur ea donasse, vel remisisse. 16 Debitor interesse dotis promissum nunqua praescril cre pο si,17 Popillus quicquid νidet ignorat. tis residuo libras i s co .habere debeat. t Et licet unico uerbo responderi posset quod cum usur fructus , & interesse dicata
105쪽
di tur accessoria,& dependentia ' secundum glo.in. .actiomini. in uerbo.cum ergo. Insti.de actio, & acces orium naturam sui principalis sequi debeat, reg.accessorium de rcg. iur. in. 6. Et 3 idem iusseritetur in causis t dcpendentibus, a principalibus quod scruatur in ipsis principalibus ut not. Ancha.& Domi. ac Franc.in .c.si nautem,quos ibi sequitur Gome.num. 9. de iussi. .6. Ideo sicut dicti librar. Is . cum legato ei facto computantur, ita & fructus computari debent tamen dato, & quod dictum legatum non fuisset factum animo compensandi , per hoc fructus decursi peti no posIunt ex forma statutoriu in praesenti casu. Et ita uidetur distinguendum esse secundum. Angis. e. .f. fuerat num .q.Insti de actioia Aut in dotis promissio-6 ne pactum fuit factum ut usurarum nomine pro dote t aliquid .sbi ueretur, & hoc non est licituni. c.quia in omnibus extra de usur .Aut pactum filii ut pro alimentis aliquid daretur,& hoc' I licitum esse vidctur, quia pater 't dotem Promittendo ex quo eam non libat, filiam alere tonchatur. Isin.& ibi Bar.ifde do6 li excep.Aut est pictum,quod uir septem pro contonario alia mentorum , &non usurarum uigore habere debcat,& licitum T crit: Idemque esset si uerbum pro alimentis 1 omissum isset quia subintclligorctur. Aut nuthi praecessit conuentio & in dotc soluciada mora ellet commissa tunc usiira peti non potest, sed secundun, Ang. maritus nidicis ossicio Poterit Petere intercile suum in damno euitando consistens, & licet Abb. in .c- salubriter. num. 3 .in vcrsi.& puto de usuriaticat quod maritus , 8 quando est mercator,uel solitus t ponere peeuniam apud meccatore cum secero conuenire possit ut annuatim ei aliquid soluat usque ad dotis soIutionem. : tamen Pau. de L E. & Io-Ca Ide.ibi fuerunt in contraria opinione scilicet si maritus nosolitus sit mercara, uel ponere pecuniam apud mercam S, CP possit npiactum deducore quod aliqttid annuatam lucretur,
quiae sustinct matrimonii onera,& istam opi .sequi uidetur Ca
ne pacto . dotis promittor ad usuras dotis proportionabiles,vcI ad alimenta tcnctur, & interesso,& istud est ratione alimen-rorrim. quae uxori uir Dcit, ac ctiam ratione damni cmcrgentis, ut ibi declarat num. Io. Et in hanc sententiam uidetur etiacouenirc Caicta. super secunda siclidae diui.Tho. q. 8 .arti. a. in spon. ad. o. nisi per muliercm starct quo minus haberct.
106쪽
s Et licet in hoc casu ex forma statuti debeantur, & i, sic tertiam
Ang.distictionem amplecti possumus cum bonum si mrgiimctum de pactis ad statuta secundunt glO. in Rubri.C. de duci c. lecuri .lib. I .& Al x in. l. omnes populi. quae s.7. post Bart. Κde Iusti.& tutatamen erit aduertendum quod si ipsa. D. Martha ctus decursos post mariti mortem peterc uult, & clarum cstio in iuro si ipsa habuit unde aliunde uiueret potuit prout uid
tur habuiste, quod ea petere non poterit: & hanc cue communem opinioncm assirmat Ang.in d. sucrat. num. 6. & ibi Iasinum. 26. quia tibi imputandi m , est si dotem non repetiit elapso anno qui haeredibus indulgetur ad cam restituendam: dc se istam csse etiam ' communem opinionem attestatur Alex. in cons.7q. uiso tituIo quaestionis, num. Iz.uol. s.&Capi. in . d. II deci. 6 I. num. I r. & ret. & I3.dum dicit si texstaret statutum quod tot pro centenario mulieri mortuo uiro solucrctur ; do nec, & usque quo ei dos restituta esset. tale statutum non ual
ret, ues consuetudo , & mulier uigore dicti statuti nihiI alimentorum ratione petere polIet, cum sit sinita alimentorum causa uidelicct. matrimonium, & seruitia matrimonialia: & dotis titulus cxtinctus sit, una cum priuilinii causi: & licui alimentorum causa sit pia, & fauorabilis, tamen per hoc plus debito peti non potet t. Et quanuis praedicta iura, & rationes uideantur disponere in mariti haeredibus tamen eadem, & in dotem pro-rx mittente , & cius haeredibus militare possunt: quia est eadem ratio :& ex consequenti eadem iuris dispositio I. illud Rad te . Aqui. La Titio .is de fur. Et tanto magis ista procederent si ipla
domina Martha IxIo.Constantiiun haerede no interpella sic quia per eam stetisset quominus dotem. abcret, de illa fuit opi.Gaic.in citato loco uel. si ipsa pectiniam mutuo non accepist secundum Cap. in dec .ae num.9. prout ipsa non secit.
13 & est uerum, quod in primo anno solutionis i matrimonii haeredibus indulto ad doti estitutionem, a uiri haeredibus a Iu debuisset, si aliunde non habuisset unde uiuere posset, iid notatagio. in . l. I . exactio.in uerbo. restituendis C. de rei uxo. actio. x Nibi peri cum num. y.&.6.&similucresariun est, quod durant matrimonio: ci nulla actio uel iudicis officium, sed eius marito ad fructus docursos competebat: quia ipse, & non ipsa matrimonij onera sestinebat d.I. r. .cumq; ex stipulatu. l. pro boneribus.C.de iuridot. I.dotis fructus A. eo. Et ideo aut filius ν
107쪽
lius, & haeres uult ea peterc, & uidetur dicendum, quod non Is possit: aec quo dum vixit maritus per ' decennium, & ultra nopetiit alimenta, seu fructus, aut interesse dotis non solutae: ca
odiosae; non est mirum si uideantur rcinisic; α licet dictae leges ad casum nostrum non exicndantur, nihilominus ista e densio fieri dcbet per ea quae late cogcrit Alcia. in trac .praesumptio .in rcg. I .& praesumptione .s a. launi.67.& 69.ubi in terminis dicit si maritus per decennium alimcnta, seu interesse dotis non solute petere cessauerit praesumitur ea socero. qui dotem proniis serat remisisse, uel iratribus uxoris, S per Bald. in conti. 7q.post biennium uol. 3 .ubi ita consuluit pertcx. in . d. f. diuus.& similitor eo modo consuluit. Dionisius de Perusio praeceptor Ludo. Roma. prout ipse Roma .refert in consi. II. in q.col.& pro ea opi .consuluit Alex. in consi. 7 . in . 3. & ultima .col.uol. S .& Cor. in consta 2O6. in s n.col. uol. 2. & licet plures Doct. sint in contraria opini.tamcn Alci. dicit opinio. Bal. in puncto iuris csse ueriorem, & solenncs Docto .eum secutos
fuisse. Et non obstat quod Alci. ibi in sin. dicat si aliquod inter- 16-esse expresse nullo promissiun quod tunc dubitor i nunquam
illud praescribere posset cum ignorantiam praetendere nequi rei ἰ quia respondetur quod cx quo D. Io. Antonius pater qui dotem promiserat nil ut promisit pro intcresse, & iam annis circa 3 q. decesserit relictis post se praefato D. Io. Constantio pupillo, & eius fratribus in pupillari, hici saltem in minori artatu constitutis: videtur quod uerisimilitcrdictae dotis promissio-I7 nem ignorare potuerit in bona si de t futile: quia popili
quicquid uidet ignorat.l. I . .fn.C.de fals. mone. & pcr rcg.cii quis in ius alterius de rcg.tur. in 6.de. l. qui in alterius locum. T. cod. tit.& ideo ex dicto lcmporis lapsu liberatio, seu donatio praesumitur,& tanto magis cum etiam silius D. Manliae,&cius mariti postqua in maior cisectus fuit elapso longo temporis interuallo nunquam petijt dicta alimcnta, Et penitus omnis difficultas de medio tolleretur si appareret quod rationes intercum,& D. Io C. nstantium calculat .& solidatae fuissent ut ibi
108쪽
et Testatoris voluntas attendi debet. 2 Ablatiui absolutι resoluuntur in conditionem. 3 Testatoris voluntar iuribus, s rationibus declarand ι venit.
Α Vulgaris substitutio e nescit adita haereditate. Et quibus verbis fieri possit. s Cessante causa cessat efectus. 6 Substitutisfacta furiosis cessat furore cessante. 7 Conditionis defectus Abstitutum excludit. 8 Filius si est institutus νna cum patre primo admittitur pater, :o eius defectu filius.
9 Testatoris di positio non continet in se ea qua fiunt in conditione. I o Filii iii conditione positi non censientur Nocati es magis communis. ii Testator se dixerit talem instituo se decesserisDesiliri masculis auum substituo tunc filii dicuntur Nocati. I 2 a ilibet praesumitur velle regere eius νoluntatem secundum se gum dispositionem. 13 1 Iiator praesumitur se velle conformare elim statutis quando coro
rq Foemina exclusa ab hereditate si ellantibus masculis non pol rit amplius ad eam deuenire.
VPER praedicta D.Io.Cons lantii de Montehareditate aliud oritur dubIum, ex eo Ra. D. Hieronymus de Marentijs legauit Excelictitur .vir. Docto. DAo. Ant..ic Moto,& in eius defeetii eius silijs bona existentia in Territ rio de Caslenedulo sibi testatori donata per D. DOroteam uxorem q. r. Io. Baptistae olim fratris ipsitus D. Hieronymi. ita tamen quod finito usu fructu quem sibi D. Do-rothea in dicta donatione roseruauerat, ususDiictus transcat in . D.Gisianam uxorcin ipsius testatoris: & post ipsius D.Gisanae mortem usus fructus consolidetur cuin dominio ita di taliter quod ipsa bona pleno iure spectent ipsi. D. loari. Ant.ilcleius filijs in eius desectu ut supra. Diuinis nominibus omi' i po
109쪽
tentis De ac eiusfloriosissime genitricis inuocatis breuiter, ac conclusiue procedendo uidetur dicendum testatoris uo- I limtatem esse t alendenda secundum Capr.in consit.q. nu. Iq.&Deci .in l. non omni . num. 3.ffsi cert. pri.&ideo recte in- . tuenti eam apparci eius mentem fuisse bona praedicta. D.Ι Ant.spectare,u post mortem D.Gisianae uixit let: vel eius filiis . a ipso deficiente, ' & optima ratio est: quia ablativi absoluti inconditionem rcloluuntur l.a testatore & ibidem Bart. not. nu. 1 .fide condi.& demonst. Afflic. in deci. 3 3 F.num. 3. Parisian
dicit quod quando substitutio conditionaliter concepta fuit mi delicetper ablativos ab lutos, luti masculis &ficientibus tunc in conditionem re ruitur si deficiant rEt sic illa uerba nil aliud important quam si dicerctur si D. Ioan.Anto.ante 3 mortem. D.Gclianae. desceret filu eius succedant,rutex alijs iuribus,ta rationibus infra deducendis uoluntas testatoris tali ter fuisse dilucidabitur iuxta l. imperator .is. de lcga.&primo ratio est quia D. Ioan. Ant-superuixit post. D. insanae mostem & bona haereditaria adeptus fuit quare testatoris disposi- tio cessat, quo ad filiorum sibstitutionem ' uulgariter iactam l. si mater. f. si falsus & l. seruum commimem.ff. de uulg.&pupit. Et quod ista sit uulgaris substitutio apparet ex relatis a Di
uulgarem omnibus, & ab omnibus fieri posse,& per uerba generalia, specialia, singularia ,&in diuidua causa enim quae te statorem induxit, ut Casteneduli bona ad D.Ioan.Ant .filios peruenirent, fuit si ipse ut dixi) ante DMisianae obitum de iaci siet, sed ex quo superuixit causa ccssat, & ex consequenti dis spositio cessare t debet arg. l.adigerc. .quanuis.ssidetur.patr.&.c.cum cessant extra de appeller Ias l.si costantc.in priri. num. 2 2 3.ff. lu.matri Tiraquel. in L cum cessante.in. I .par. 6 num. I I I.&.m .i ubi concludit substitutionem cxemplarem furioso factam furore cestante cessare: sicuti ubicunque legis ratio cessat, & lex ipsa cessat: & sic cellante causa causatum d scit tu per Oldra. in consil.262.in prin.& similiter. D.Ioan. Ant.haer editatem uendicante deficit conditio . qui conditio
nis defectus ipsius filios excludit, prout uidetur esse. tex.in I.siquis ita haeres instituatur. f. de haeredi .insti.ubi dicitur si quis . haeres instituatur si legitimus haeres hsreditatem meam uendi
110쪽
ea re noluerit: nam ipso legitimo haerede uendicante conditio 8 deficit. t mmo Oldra. in consi. et a nu. II .in f fortioribus,te
minis dicit quod si quis simpliciter instituat haeredes patrem,& filial primo pater admittitur, & in eius descetii filius institutus uidetur per not. in. I. gasus in prin. ff. de liber. & possis Et ideo filij uocati non dicuntur t nisi in defectu quod pater
desecillit cum etiam in dispositione nonvcniant ca quae sunt in conditione, ut per lo. Dilec .in tract. substitu. caute. 36.1ci Et quod filii in conditione positi non t censeatur uocati, nec in dispositione positi, ex quo testator eos posuit in conditione, uoluit glo. nota .is.l. luctus. la. a. ff. de haered. insti. quam ἐDocto. communitcr approbari testatur. Rip. .l.centurio nu. IS9.is. de uulga.& pupil. Parisi. in conli.77.ni .6.uol. 2.dc Dida.Couurru. in. c. Raynutius . . q.nu. 2.37.de testa. plura ad hoc congerit.Nuperimu ucro in lucem ediata fuere commentaria Iulij Clarij in. g.tcstamentum. lib. 3. rcg.7. q.77. ubi reclutat uarias Doctorum opiniones: Et residet in hoc, quod opi. se glo. in .d. l. Iucius. sit magis communis Et hoc modo distinguit:
Aut ille qui erat institutus in testamento erat extra ncus ipsi t statori pro ut erat D. Io. t.& tunc opi.d. glo.procedit, 'VOdfiiij in conditione positi non censeantur uocati: Aut fili j in coditione positi erant descendentes ipsius testatoris;& tunc aut nulla subest conicctura 9, testator cos uocauerit, prίeterqualm quod simplicitcr eos posuit in conditione; & hoc casu proce . se dat etiam opi. d.glo.& magis communis scilicet quod testator uoluerit eis reseruare ius legitimae successionis ab intestato, nec uoluule haeredem institutinii grauare, ut haereditatem illis restituat inani conditio ipsa nihil ponit in esse: Et regulariter non inducitur fidcicommisium: nisi ex coniicturis mens testatoris collio a tur talis suisse, ut sidcicommistum induceretur: Aut uero lubest coniectura quod tollator uoluerit filios in co-ditione positos uocare, & tunc opi. Oldra. in consi. I .intrepide tenenda crit; quod censeantur tacite uocati. Et secundum II Guido.Pap.in q. I 8q.nυm. 2.quem sequitur 1 GOZa. in consi. 87.num. I S.glo. in d. luctus limitatur quando ic stator ad ijecit uerbum sine masculis, ut si testator dixerit si filius meus decesserit sine liberis masculis talem substituto: quia tunc filii masculi ueniunt in dispositione: quod tamen in casu nostro factuin non suit. Et dato quod si iij nissentnlocati, sorores