장음표시 사용
11쪽
IV. AE canonicatus possint vendit V. suid de Clericorum profusione in suos cognatos
statuendum Z ἀVI. Ad quem reditus vavantis episcopatus, donec alius eligatur, spectentὸ Imper tori 9 Princiaibus vindicasur. VII, An bona Dessae ab omnibus tributis necessiariis immunia esse debeant
LX. suando ct quo jure a ,risdictione Imperii
Civilis exempta/IX. X. Privilevia piarum camaram is contris, bus aliquid impii habent. XI. An bona Ecclesia alienari queant. XII. Num in aliam aeque piam causam, contra το luntatem testantis commutari queantὸ Iam
tenus additae execrationes donatorum moram
lium heredes obligent λXIV Num bona Ecclesiastica ad Aecularem Uum adplicare liceat. Pontificis exemplo in pubi catarisin edito eum certis limitationiblis illa
XIV. M MMA I argumentum contra eo aram seculari tionem examinatur. XV. Himmelli, Thummii, ct aliorum rationes δε-bitandi discutiuntur. XVI. Clausula votiva. I
12쪽
PIARUM CAUSARUM NATURA, ORIGINE, ET . FINE
l Ietatis studium, quod gentium
Apostolus ad omnia utile prinnunciavit, tantae fuit priscis suris Civilis doctoribus curae, ut, cum plurima in earum favorem pria vilegia producerent, nulla meliori ratione pietati, quam V Mhant, se satisfecisse crederent. Haec postea in favorem ordinis Clerici ita subinde aucta fuerunt, ut novus ferme Juris sese aperiret campus, si quis privilegia illa atque immunitates earum penitius scrutari vellet. Factum inde, ut cum primi narum Causarum patroni superstitioni plebis, novis inventis privilegiis faverent, ipsorum posteri avaritiam luxumque Cleri istis A cau-
13쪽
a DE EO, EUOD IMPIUM causis indulgentes explerent, & tam magnificum piditatis titulum non levi impietate & injustitia contam, narent. Cum itaque hoc Schediasmate illa, quae impia sub pietatis fuco in Ius irrepsere, quodammω0 pro ingenii mei tenuitate repurgare, aut annotare potius instituerim, more in Academiis consueto non nes prius rerum breviter explicabo , ac deinde quae οπιν, quisque finis piarum causarum olim fuerit, hae prima sectione, DEO j ante, exponere aggrediar.
Primo loco descriptio Pia laus proponenda Videtur, ut postea de ejus pietate aut impietate eo rectius judicari queat. Haec cum apud scriptores pia' rum causarum rarior Occurrat, aut saltem implicite in eorum commentariis lateat, commode, ut puto, ita concipi poterit, quod videlicet sub piae causa mmine Veniant, omnia, ita bona, quae ex reverentia div numinis)Christiana dilectione in gloriam cultam DEI externum, ac usus egentium, ordinis pracipue cleritorum, a populo aut imperantibus pia intentione,co .lia aut destinata fuerunt.
III. Huc ergo communi loquentium vio omnes res, quae sancta, farra dc religisse vulgo dicuntur, referri possunt. Harum autem cum promiscua quam pl. rimum sit appellatio, paucis quoque earum nomina, quibus insigniuntur aut distinguuntur, adseram,
Trebatius apud Macrobium III. Saturnal3. Sanctum, inquit, inurdum ιdem es, quod scrum, idemque, quod religiosem, interdum aliud, nimirum quod venerabile, incarruptum, is A via
14쪽
violatum est. Sta Lancelotius tamen Institui. l. a. tit. XVII. ita distingvit: Transeamus ad res sacras is sanctas, qua os sint Musae, Altaria, Sanctorum in his condιta reliquiae , vasa, veses, s similia, ad dirimum cultum principialter comparata, paulo mox is de religiosis dicturi, ut sunt refigi a domus, s Xenodochia,coemereria, s sepulturae. Ubi nem rus in not. ad hunc locum: Sacrum alias dissera a sanctas religiose, quod omne sacrum es sanctum S rellisum, non e converso. Sunt enim es muri s portae civitatis, stomines aliqui sancti, qui tamen facri aut sacrati non sunt. Religiosus etiam locus dicitur sepultura, qua tamen sacrata non es. Verum plerumque etiam Dre Ecclesia co qui quid es sanctum, vel religiosum, large dicitur sacrum, svice ver , s Ecclesia quandoque dicitur sacra, quandoque sancta, quaniaque etiam religiosa. V. Augusin. Sardos de jur. Eaecos. l. III. c. 3. n. 9. IO.
IV. In specie vero piis causis accensentur plurimae res, quae sub generali titulo sacrarum, sanctarum s religiosarum rerum comprehenduntur, quarum explicatio apud
doctores variat. Andreas Traquesius, cum primo apiarum causarum edere instituerit, in praefatione ad hoc
opus, quae sensu speciali piarum causarum nomine veniunt, singulari studio collegit; ita tamen, ut infinitis ferme locis citatis Jciorum Pontificiorum,& nonistarum minori literarum charactere, quo steriles citationes insignit, nauseam statim legentibus moveat. Omissis proinde hisce tricis, ex quibus non adeo facili negotio se lector expediat, summa capita ex Niraqueapraefatione eXcerpsi, lingulorumque probationes lega-
15쪽
4 DE'Es, EUOD IMPIUM les Tiraquello aliisque leguleiis defendendas resim
. Ita vero speciatim illae determinantur : 1 si quid Ecclesiae aut monasterio relinquatur: si quid minnacho aut Clerico per donationem cedat i itia tamen, ut fiat intuitu pietatis, non consanguinitatis aut amicitiae: et si quid Hospitali, nodocnio, Orphanotrinphio , Brephotrophio, Nosocomio , Geront Omio, aut cuicunque sit loco, in quo pauperes recreantur, re linquatur. Hujus generis loca, si autoritate Episcopi, aut Principis erecta, nullum est dubium, quin ad pus causas reserri possint: si autem privati cubusdam Rasu aut opibus absque confirmatione Episcopi sint evtructa, in contrarias Pontificii sententias abiere. V rum cum locus pius ille proprie dicatur, in quo pietas& pietatis opera exercentur, etiam absque autoritate
superioris, id fieri quandoque posse, & hinc locum talem pium quoque dici pol se, quis negarit φ Sub Hospitaliorum quoque titulo veniunt ardes, in qVibus milites, qui vel ob senium, vel vulnera in bello inflicta ad laborandum parum idonei rediere, sustentantur, quae vernacula lingua, die inmaliden appellantur: si quid pauperibus conseratur, aut uiuius, pu' pillis, orphanis, dc aliis miserabilibus personis; quod bona pauperum aequiparentur bonis Ecclesiarum, &pauperes ipsi sint thesaurus Christi, dc Jerem. V, 28. viduae, pupilli dc pauperes in una classe inveniantur. Item, si quid nobili Viro legetur, qui etsi multa habeat bona, non tamen tot possideat, quot conveniunt qua A litati
16쪽
litati & conditioni suae personae: V. Menoch. in Prasume.
V. l. sis si quid fraternitatibus aut collegiis resim quatur : 6 si quid sub formula legatum, pro amma, pro
remedio animae, pro retributione aeternae hodie uiri
tes Millen ap. Besta. p. o. cons. MI. n. 3. 7 si quid relictum sit pro redemtione captivorum, aut ad alimenta; qui duo casus in Curi de n. Eccc iidem plane jud, cantur. Alimenta tamen in pauperes conferenda; si enim diviti cuipiam legata, non ad pias causas reserenda, & magis ex paupertate legatarii, quam ex Ver-
his testatoris pia causa dicitur: 8) siquid ad dotem legatum sit, circa quam idem, quod circa alimenta notandum est; ut scilicet dos pauperi virgini concedatur; si enim diviti per legatum sit relictum, erit quidem legatum privilegiatum & favorabile; non vero in omnibus privilegiis legatis piarum causarum respondebit. Quarta enim Falcidia detrahi poterit, quae in dote pauperi legata locum non invenit: ρ si quid filiolamilias studiorum gratia a patre vel alio sit donatum, favore piae causae illa donatio itidem gaudebit; uia utilitatem publicam respicit, & argentum, quodlio studiorum gratia conceditur, doti filiae aequiparandum. Baldus tamen circa hunc casum, quem &alii secuti sunt, monet, non omne ars, quod studiorum gratia legatum, ad piasi causas reserri; verum illud
tantum, quod studii Theologici causa: Io si quid ad
constructionem dc refectionem pontium & viarum
si quid ad munimenta oppidi & defensionem, si quid denique ad quamlibet publicam utilitatem legetur, pietatis privilegio gaudebit: 11 siquid ad erectionem monumenti; si quid ad imaginem faciendam vel depi A a gem
17쪽
6DE EO, a UOD IMPIlla gendam, praesertim Christi & alicujus sancti, V. Menoch. f. III. praesumpsi CXV. ii quid meretrici, ut ad meliorem frugem redeat; si quid ad spurias Clericorum elotam das, si quid ultimo ad solvendum & satisisciendum creditoribus sit relictum, etiam a Canonistis ad speciosum& amplissimum piarum causarum titulum refertur, quo tamen jure id fiat, infra discutiam. VI. Perspectis illis rebus, quae tum generaliter, tum
specialiter favore tituloque piarum causarum Veniunt, paucis quoque in originem j modum acquirenia illarum crit inquirendum. Primos ergo illorum natales ab
antiquissimis temporibus, ex Iiberalitate principum& privatorum deducemus; ita tamen, ut plebi prima
donationum gloria merito tribuatur. Cum enim pinpulus Christianam religionem eo avidius arriperet, quod adversa fortuna pressus, aut cum tenui sorte ut plurimum colluctari solitus, mire caperetur divinis dogmatibus, quae & praesentem numinis gratiam im ter tristissima quaeque, dc gaudia neci post mortem
finienda pollicebantur; ipsi Principes, & qui sapient,
am in civitate profitebantur hujus vitae illecebris capti meliora adhuc speranda fere aspernabantur. Per ist- hoc, inquam, tempus, quo religio Christiana summis Iotestatibus negligebatur, aut oppugnabatur, ipsi Chri-iani inter se utcunque Ecclesiae curam gerebant, ipsi, que doctores communi suffragio electi, collatis fere stipibus alebantur. Accessit inde ad has eleem nas uorundam liberalitas singularis, ut bona sua aut vemerent, aut per donationes & testamenta pauperibus
18쪽
offerrent. Ex his tam tenuibus initiis autoritas doctorum Ecclesiae, quos presbyteros aut episcopos Vocabant, indies crevit. Hinc postquam ipsi Principes seculo quarto Ecclesiae sua nomina dare coepissent, adultam per aliquot secula Episcoporum autoritatem convel lere, populo serme ab horum nutu pendente, minus consultum videbatur. Quin aliqui istorum ultro potestatem ac opes auxerunt, vel opinione pietatis, vel ut ipsos cum addicta iisdem plebe ad destinata sua eo haberent promptiores. Ex quo factum, ut magna vis hominum sequentibus seculis sese lacris addiceret, quae non minus solere, quam felix fuit in pariendo sibi, ex aliorum bonis opulentiori patrimonio, ut valde modestos post seculum decimum sacerdotes sit experta ciVitas, quae tertia bonorum suorum parte cum ipsis decidere potuerit. Hic tam felix rerum successus majora quotidie molienda clericis svalit, ut Episcopi Romani autoritate accedente, Regnum sacrum in ipso veluti sinu Europaearum civitatum stabi liverint. Bona, quae per liberalitatem majorum acceperant, ab omni civili potestate exemerunt, & privilegia innumerabilia ferme
piarum causarum, uti ipse Traquesius is 'U HIN. p fitetur, ad corroborandas vires in perniciem civitatum excogitavere; ita, ut quas opes nullo pretio acceperant, faciliori adhuc negotio tuerentur.
Cognitis sic primis piarum causarum originibus, ct qua ratione bona privatorum civilia in sacros usus Ec sacra privilegia transiere, artes quoque & modi, quibus tam insignis' pr da ordini clericorum parta,
19쪽
DE EO, α UOD IM IUMerunt recensendi. Prima absque dubio ratio, quae privatis animum, ut bona sua ad sacros usus destinarent, addidit, reverentia erga D EUM, gratusque animus erga ejus ministros, & misericordia erga pauperes fuit , quae causae, nisi variis postea superstitionibus fuissent commaculatae, non omni adeo laude essent defraudandae. At vero his superstitio & opinio meriti apud DEUM successit, quam callida Clericorum iudiba in tenerrimis conscientiis excitatam, mirum in mindum fovere coepit. Cum enim in Ecclesia Orientali& Occidentali quondam moris esset ', ut pro mortuis quoad resurrectionem carnis, non vero animarum ibherationem, preces fierent, cuti ex Liturgia Basilii, Ambrosii, & Canone Missatico in comment. de defunctis constat ista novo modo resormatae sunt i ut pro relaxatione & redemptione animae defuncti oraretur. Hinc factum, ut morientes plerumque in ultimae voluntatis dispositione clericis & monachis plinrima legarent, quo ardentioribus D EUM precibus pro redemptione ex purgatorio, quod jam ante con-nctum fuerat, adirent. Natum inde proverbium,msi
purgatoriam fuisset incensum , clericorum cutine non Ρ- massent. Sic Fauchetus in Antiquitatibus suis resert
Dagoberium I. Regem Galliae circa annum DCXLIV. donationem bonorum quorundam instituisse, ut pN redemptione animae suae preces fierent; sorte quia, dum vixit, pellicum agmen secum circumducere sinIitus, peccata sua se hoc modo redemturum poenisque debitis hoc pretio se exemturum putabat. Nec liberalitate Gallis cesserunt Romam Imperatores. Ut
enim Caroli M. Ludovici, O & Ottonis M. donationes
20쪽
IN PIIS CA USIS EST. 9lautissimas taceam, illustre admodum exemplum in Alcinoerco Episcopo Paderbornensi ab autore, qui viatam ejus deseripsit, momoriar est relictiam. C enim ille amplissima praedia ab Henrico II. Imperatore, alias Sancto, itemque Claudo dicto, per intercessionem aliquot Virorum illustrium eblandiendo obtinuisset,
sic affatur Henricum: Beatus es Henrice, s bene tibi erit, cui pro hae obliisne coelum patebit, cujus anima cum sanctis sempiterna possidebit gaudia. Videte omnes populi, consid rate fideles uuiversi, talis oblatio fit peccatorum abolitio , hoe reficium DEO Acceptabile, animabus fit propitiabile. me
quoque fideles pro posse suae facultatis imitari sudeant, ut
pro temporalibus, aeterna, pro transitoriis, mansera obtinere
valeant. Sed cum illis praediis nequaquam esset contentus, Pisas estphalicas, quas dioecesis Pade hornensis incolae vocant,' mittes adhuc satis inverecunde peteret, Voti quidem compotem fecit Imperator , sed πλεονεξιαν detestatus, ossium DEI s hominum eidem est adprecatus ob assiduas regni spoliariones. Sic enim eadem historia Meinoerci pergit: Episopus gaudio
repletus inenarrabiti, Rex omnium Sanctorum , exclamat, retribuat Dii: s Imperator averso vultu occulte submurmurans: cae Tu, inquit, odium DEI, cs omnium sanctorum ejus habeas, qui me bonis concessis, cum detrimento regis nonare non cessas.
Superstitioni alia quoque donationum causa successisse videtur, quae Romanos Imperatores & alios reges, ut bona, imo quandoque regna quoque Ecclesiae offerrent, incitavit. - Timetant scilicet tapissime B a lat-