장음표시 사용
31쪽
Dialogos inuri calumniam nostro Pontificitudinus G illelmo Caveo subscribens , gravit limo Melchioris Cani testimonio sese inniti jactanti& glorianti. Quamobrem, priusquam ad Gregorii vindictas venio, invidia
ex auctoritate Melchioris Cani, quem inter communionis nostro Theologos principes veneror, conflata, propter
quam male, ipse Canus apud multos e nostratibus audit , deprecandae esset ast actum agere videremur illud enim copiose fatis ac sortiter in protegomenis ad eam , quae in omnium est manu Patavii primum , nuperrime Venetiis ejusdem Cani factam editionem exsecutus est celeberrimus Dominicanae familiae, Lyceique Patavini Theologus Hyacin. thus Serry. Quibus ab hoc Auctore adductis, haec addere placet verba ex eodem an excerpta locorum Theologicorum undecim l. c. . ubi primam stat tiit ipse auctoritatis Historicae legem Trima ex , inquit, ex hominum probitate, integritateque sumetur. Qua omnino res locum habet, cuin, quae narrant Historici, ea
vel ipsi se idisse testantur , vel ab
his, qui videruist, accepisse. Qualia sunt pleraque in Epistolis Ambroseu
CUriani, Hieronymi, Augustiui , in libris quoque hujus de Civitate Dei, i Dialogis Gregorii, breviter in omnibus fere octorum Ecclesiae pro batissimorum scriptis, in quibus mendacium uspicari, quod ad memoriam fempiternam transferre illis scribendo voluerint, piaculum est. Magnis quippe praecla 4que virtutibus iri auctissimi , atque optimi id consequi
meruerunt, tit iurebus ejusmodi, quas
vel spectas se vel ab aliis de dignis, qui spectarint, se audisse testati sunt, siles omnino illis habeatur En praeclari mimae Gregorianorum
Dialogorum ipsius me Episcopi a
nariensis verbis conceptae adversus Oudinianas criminationes vindicite . Sed
quoniam in hoc content; onis summa haud impendet, demus Oadino gra. tis, Dialogos istos Cano haud prorsus placuisse , sicut, non placuit se alicui alii a placuerunt sane aliis
emunctiisimae naris Auctoribus . Placuerunt Photio se verillimae Criticae, nostro, omnium judicio quam quisque maxime cultori, veterum. que Scriptorum enucleatori egregio sic enim clibros cistos in Codices ducentesimo quinquagesimo
dus hic Gregorius multos quidem, utiles in primis libros Latrae conscripsit, ut homilias, quibus υangelia populo explanavit. Quin etiam vitas eorum , qui in Italia clari essent, salubribus admixtis narrationibus quatuor dialogis concinnavit. Etenim centum, exaginta quinque anuisti, qui latinam linguam ignorarent foli utilitate hujus operis frustrati sunt Zacharias vero , qui hujus Saunii Viri post illud tempus successor
fuit cognitionem utilitatemque tu talia conclusam in Graecam linguam ertens, communem utilitatem orbi terrarum benigne exbibuit . Nec solum Dialogos , sed, dignos lectione alios
labores in Graecam linguam transferre operae pretium duxit Placuerunt illi Historiae Ecclesiasticae Gallico Scriptori, quem summis laudibus Reli. gionis Reformatae homine commendant. Is es Abbas Fleury, ejus verba, utpote legi cognoscique dignisse sima, exscribenda sunt: Ie cais, is inquit in sua Hist. Eccl. ad ann.D 93. que et uvrage deis alia Gregoire , est elui que esse critique moderneson trouve plus si digne de leti censure, queliari ques uns de leur me pris . Mais que 'ai apporte, que, je apportere encore des actions, de sentiment de ce a in Pa-H pe, ne permet, e me emble,
32쪽
u 'esprit, ira artifice . O volt par out 'thumilite, a candeur, , , a bonne so auec ne grande is Ermete .une pruden ce cons Gm- mee I est rai u i avolt plusis oui ne son es prit avx rcflexions , , morales, o a conduite des asse, faires, qu' a ' elude des sciencesse peculatives des et dres hu- se maines C est ourquo ii ne sautis a se tonnex 'il a sui vi e go ut, de son siecte, de acconter, de oecuc illi des ait merueille ux se 'aille urs aint Gregoire 'avoltis Oint a combat ire dcs Philosophi esse qui alta quassent a religion parse aison ne ment. 1 ne restoit ue- res 'aut res payens, que des a sans, de serus rustique , ouis de soldat barbares que es fatisse crueilleu persuadolent mi elix,, que les syllogis me scies plus conis cluans. cut e que aint re- go ire a cru devovi faire, est deis ne apporter que ceu qu' i cro, tot les mi eu pro uves pre a- voi pris potar 'en assure toti tesis es precautions ossibi es iar ense generat, a sol, .sa piet nequi, permettolent pas de cute de se a pulsi ance de Dieu. Son inten-H tion, en a portant se mira cic , , est tres- pure r 'est de confirmer, la es de solbies fur ' immori D, lite de 'ame, .la resurrection, de cor ps: sur ' intercession des Sainis, .la veneration des leui sReliques fur ' utilite de a pri crepou les moris particulierement duri fain Sacrifice, toti tes creanccs, d prati quesitabiles comme nous avons,, udes es primiers te in de 'Eglisse. , Aussi es Dialogues furent recusis 'abor avecun merueilleti ap-- plaudisse ment in continue 'o et re ellime pendant huit ou neu fis cens an s. ainte Grego ire es n-
,, our a conversio de Lombards: is qui ou volent a voir a verit deis a lupra des miraesesqti iis con- , , iennent, uisqu' iis eloten arri- , ve fur de gens de leti nation , qui x et olent en Itali que depulsis en viro trente an . e Pape Zachari tradui sit et uvrage enarecis en viro cent inquante an sapres;
sitit tellemcnt u out deso Grec , qu iis en donnerent ais sa in Cregoire te furno de Dialogue Sur a fila hi uitiem si e is te, es iure furent traduits mc- , me en Arabe. Quid quaeso ad ostendendum iniquam , si uspiam a libi, Oudini in Gregorium accusationem e cacius dici potest' XX. Enim vero iis in libris pra, clarissime Gregorius egit pro suo instituto nimirum poli quam aureo illo de cur Pastorali libro Ecclesiasticumquemque salutaribus praeceptis ad in
nocentiam formare conatus erat, an
ctissimisque moribus induere , illud idem exemplis ex Italorum hominum
probata vita desumtis Hieronymum imitatus, Theodoritum, Cassianum, cffcere in animum sibi pio posuerat optimo sane consilio. Tunc enim dignum operae pretium venit cum inter se congruunt praecepta expcrimenta, hominesque potissimum rudes , propter quos imprimis illud opus Romanum Pontificem sibi sum. sisse conscribendum , assirmavit citatus Historiae Ecclesiasticae Auctor, exemplis aptius quam verbis moveri solent, ac persuaderi. Multa retulit quae suismet oculis inspexerat , Obtinuit caetera ab amicis, quorum Opem datis litteris petierat. Nunc γro sit mihi per te, Benigne Lector, facultas conccssa , ut Oudinum, alion que omnes horum Dialogorum morosos nimis censores istis , quas in praefatione ad eosdem libros adhibue re doctissimi Maurini interrogatiunculis compellem'.
33쪽
Primo autem ab eis quaero, utrum sncere credant, quae tum in veteri, tum in novo et tamento narrantur
miracula , licet omni verisimilitudine careant Hevae colloquium cum serpente Genes. I. Uxorem Loth in Statuam Salis conversam Genes. 9. Asinam cui Balaam insidebat, humano more , immo praeter plerorumque hominum captum , consuetudinem,
cum ipso sapientisti me disputasse
Num. 22. E molari dente maxillae asini aquas erupisse, ut unius Samsonis sitis exitingueretur, Judi c. s. Staterem inventum in re piscis recenter hamo capti , Matth. T. Petrum super aquas ambulasse, Matth. 14. Legionem daemonum ex unico
homine eiectam a Chris o mis. sam in porcos, qui praecipiti cursu
in mare se projecerunt ac perierunt, Marci similia quam plurima. Secundo interrogare liceat eos qui ita exsufflant relata a Gregorio miracula, utrum indubitatam fidem habeant Christo etiam cum sacramento asserenti, Johan. q. L. Amen , amen , dico vobis , qui credit
in me, opera, quae ego facio, ipse faciet, O majora horum faciet. Tertio concedant nobis illi tam emunctae naris Critici , tempus edendis illis signis, ac miraculis magis idoneum fuisse, quando vocandi ad fidem fuerunt Barbari a vera religione, eique cognitione prorsus extorres, Quippe Apostolo teste .cor. q. 22. Lingua idem dic de caeteris miraculis non delibus, sed infidelibus prophetiae autem non in-s delibus, sed delibus Iudaeis ergo, quibus concesse prophetiae tamquam fidelibus, denegata ut plurimum .gna , quae Gentilibus a fide prorsus
alienis reservata .reposita suerunt. XXI. His autem impetratis , minime obstupescendum, labente quinto saeculo et toto sexto decurrente quae tempora Gregorius
taque a Deo procurata suisse miracula. Nimitum totus pene tunc Orbis aut in idololatriae tene oris, aut
in densa nefandarum haeresum caligine misera acebat adeo ut vix
unu tunc, maXnne in occidente4
gnaret Princeps, qui verum Deum legitimo ritu coleret Italia aut ab Ostrogothis Arianam per filiam amplexis occupata , aut Langobardis postea tradita, qui Arianorum errores aeque sectabantur , vel idololatriae, quod pejus es , serviebant Gallia Francis idolorum cultoribus, vel ab eorum cultu paulo ante, eo persecte revocatis parebat, ut Wisigothis, aliisque Barbaris fidei Catholicae infestis Hispania iisdem ist-gothis QSuevis aeque Arianis e seserat Britannia Insula novis hospitibus , Anglis viae licet subdita, redintegratum suis in templis idolorum cultum ingemiscebat wandali Asrica potiti, bellum atrocissimum Catholicis indixerant, ut Arianum dogma statuerent .
Numquid igitur a Dei benignita
te a providentia tum abhorrebat fieri miracula toto tanta , quibu Sad veritatis lucem infideles pellicerentur Z Quod sane contigit. Nam intra non multos annos Langobardi Arianam impietatem jurarunt f Othi Catholicam fidem amplexi sunt in Hispania , auctores, ac hortatore Reccaredo Rege Angli Christo no men dederunt ue omnes denique ad Christi ance Orthodoxae fidei uni
XXlI. Quod spectat ad Langobar dos, qui magna ex parte Italiam his
temporibus obtinebant, eorum conversionem non mediocriter promoverunt Gregoriani Dialogi his enim ad se missis a Gregorio , narrant Paulo Diacono usa est Theodelin-da Regina, ad Catholicam fidem tum Regi, tum ejus Gentilibus, .subditis persuadendam . Enim vero hac in historia plurima narrantur miracula
34쪽
xxx S. GREGORcula, ipso spestante Langobardorum
exercitu facta, quae nisi certo constitissent, omniumque suissent calculo comprobata, Langobardi, quos Gregorius ursis magis , quam hominibus miles propter serocitatem depingit, irritissent majorique quam antea odio in Catholicam fidem Ecclesiamque Romanam exarsissent. Contrarium autem contigisse resert ex eadem gente Paulus Diaconus lib. Ivi de Gestis Langobard. cap. v. scilicet Agilulsum Regem , caeterissere ipsius exemplum sequentibus , Catholicam fidem amplexum esse, Ecclesiis ademta bona restituisse , piscopisque debitum honorem impendisse. Praeter idololatriae reliquias in Italia, .alibi passim adhuc superstites, aperteque grassantes haereses
apud ipsos etiam , qui Catholici audiebant, exitiosi serpebant occulteque
disseminabantur errores, contra animarum immortalitatem in corporum
Resurrectionem . De posteriori ancipitem olim se fuisse, humiliter fatetur ipse Gregorius es homil. xxv I. in Evangelia. tuti enim, inquit de resurrectione dubitantes , sicut, nos aliquando fuimus . Vide etiam lib. II in techielem homil. III.
lib. xiv. Moral num. o. Greg. Tu ronicus lib. x his cap. VIII. , I v.
testatur quemdam cilesiae suae Presbyterum docuisse futuram non esse resurrectionem; quem ipse debellavit: Theodulphum mi aconum Urbis Parisiacae , qui sebi videbatur in aliquo sciolus , saepius de hac causa altercationes movisse . Audiamus e trum Diaconum cum Gregorio colloquentem lib. DI. cap. xxXUDI. Dial. V ιia lutos intra Sagictae Ecclesiae gremium constitutos , de ita animae post mortem carnis perpendo dubitare . Quorum saluti prospiciens Gregorius, post asserta invictillimis
argumentis haec fidei dogmata, plurima congerit miracula prodigia, quibus ut immortalitas animae, ita resurrectio carnis apud rudioresessicacius probaretur.
XXIII. Ex his quae ges 1 refert
Gregorius, nonnulla sunt quibus ipse interfuit alia vero a locupletibus testibus acceperat nimii viii a Sanctissimis Episcopis, fuci prorsus expertibus, ab integerrimae vitae Monachis , aut Monastellorum Praesectis, a viris nobilibus, ingenuis. Nihil ex imperiti vulgi rum ulculis scripsit. Cur ergo reus offulatur cum cxploratum sit, historiae leges ab eo tanta cautione scribente religiose fuisse observatas Neque tamen velim idcirco urejurando a firmare nihil salsi obrepisse in rerum , quae narrantur adjunctis circumitantiis . Quinimmo insciari non possum in his quae te guntur de S. Paulino Episcopo Nolano, aliqua pugnare contra historice veritatem ; videlicet quod abductus suerit in Africam a Wandalis Campaniam devastantibus cum non nisi diu pol S. Paulini obitum andali Africam occupaverint depopulati sint Italiam. Ex hoc tamen loco insolubiles dissicultates non oriuntur Dic etenim potest an datos hic pro Gothis esse sumto , quod ex eadem gente orent orti , legibus isse dem uterentur , eademque lingua quam Gothicam vocant, eidem haereti addicti essent Nolam ab Gothis fuisse captam
circa ann Christi io consentiunt scriptores omnes . Quo tempore a Barbaris vinctus Paulinus , ut ubi opes reconditas haberet, indicaret Deum ita precabatur , teste August.
lib. i. de Civit. Dei cap. . Domine non excrucier propter aurum argentum , ubi enim sint omnia mea tu scis . Verisimile autem videtur
35쪽
captivos in his Paulinum, una cum Gothorum exercitu , ex Italia in Gallias triennio post in Hispaniam abductos ac andalis , qui
ab anno O Hispaniam invaserunt, venditos . Hac enodata disti ultate plana sunt omnia in Dialogis, tum quoad historiam , tum quoad Chro- nologiam XXIV. Si qua describuntur mira.cul a , rationi minime sunt contra. ria. Similia occurrunt apud Ambrosium , Augustinum, praesertim in libris de Civitate Dei Hieronymum Sulpicium Severum ex Patribus Latinis i ut interim taceam Gregorium Turon. Fortunatum Pictav. Nicetium Trevirensem ι atque ex Graecis apud
Theodori tum in historia religiosa
Gregorium iste num in vita regorii Neocars arcae Episcopi , cognomento Thati maturgi , ipsumque thanasium in vitari Antonii, quam ei iure ac merito asseruit in novissima operum S. Athanasii editione Nonis au conius . Itaque ne propter insolentiam narratis a Gregorio miraculis fides denegaretur, in US credibilia similibus xemplis aliunde arcessitis munire curaverant Maurinicditores operum legorii, ut videre licet lib. I. cap. I. III. v. lib. LII. cap. III. O seq. XXV. Quod attinet ad eos, quospitis Doctor in xtremis positos futura vaticinatos esse testatur , ut
lib. v. cap. xxv I id illustrari potest ex Aug. lib. D. de Gensi ad liti cap. xv II. ubi similia prose runtur, quem consule . Lege quoque doc tissimum Petitum lib. 1. de obit. quo in loco laudat triuit. lib. de Anima c. lii I. , utitur testimonio Tullii lib. I. de DiDinatione asserentis hominem quemdam ex insula Jodo sex aliorum Or- rem praedixisse. Caetcrum quibus non ita placent
a Conjectura hae propon Itur in eitata Di rtatione, qua idcirco feribitur. De Ca-
miracula, liberum est , his praetermissis , insignia virtutum exempla hic proposita seligere , quae proculdubio, ut ipse monet Sanctus Doctor lib. I. cap. vitim miraculis omnibus sunt anteponenda . Ut in unico stemus, quis ad Sanctuli Presbyteri humilitatem , patientiam
caritatem , ut in lib. ΟΙ. c. xxxvis delineantur , non obstupescat mactenus fere ad litteram Maurini
Quid ad haec Criticus noster Profecto mihi videor tantas in angustias redactum hominem videre, ut Maurinorum vindicias et si fuerint Galli ce primum , latine deinde ditae dissimulare satius putaverit. XXVI. Quamobrem parta jam di de hoc certamine adversus illum
victori , eo converteremus arma
quo impetum, atque impressionem facere nititur . Ast ad redintegran-dὼm eodem loci pugnam evocamur a B clio Oudini commilitone . clius enim tertiam ei positam rationem, quae circa miraculorum necessitatem ob Infidelium conversionem versatur,
contendit nihil probare, quod , ait, nimis probet. Si enim ut ad bonam
frugem veteres illi converterentur , tot stupenda requirebantur , atque febant miracula, quid est , cur
uissimis hisce temporibus , quibus
haereticis non minus ac lim abundamus haec non videmus si Ilo cura a ille ur dans es detix si ecles, Un tres grandis Ombre '. Heretique a convertir Ilia udroit doneque es mira cles elissent te Curis e molias ausi frequens dans ces, sectes la , que dans te sicci de M aint Gregoire . Conclue de lari que te aisonia emen d Pere De- nys de Sa in te Marthe ne pro uverien , car il pro uve tro , , sunt
haec illius verba in famoso illo Dictionario verbo Grgoire.
At sateor ingenue non video quid
36쪽
sibi velit novus hic hostis cum enim modo unam suis in bras petat societatem , quam impugnet , modo alteram ulli eum fuiste addictum multi sunt qui negant docti homines, idcirco nulla sequi possum a tione , quosnam ipse haeresis labe
insectos innuere voluerit hominum coetus aut enim eos spectabat , qui nonnulla Christianae religionis dogmata profitentur atque ab aliis dissenti sint, cujusmodi sunt omnia Religionis, uti Vocant formatae membra, aut Catholico Romanam intel
lexi I cclesiam si de primis loci
tus sit, non est cum c contentio a disputatione certandum; damus enim , libenter damus , vera miracula ibi ostendi non posse , quippe
diserti,simis rationibus , quas adversarii nondum labefecerunt, neque unquam labefacturi sunt , nostri vice e Scriptotes , ea fieri non posse in asserenda salsa Religione . Porro salsam eam esse societatem , quae etsi plurima, non omnia tamen, singula amplectitur dogmata , vel unus sta it Jacobus postolus c. II.
servaverit, offendat autem in uno factus es omnium reus . Si autem in Catholico Romanam intenderit o. cietatem , plane ab ipso sui condi tu ad nostra usque temporari seriemin quam abrupta, pr out temporis ratio postulab a , in sua , utpote
germanae, atque Orthodoxae confirmationem actitata fuisse vera mira
cula adfirmant, certi fumisque ex historia cum exotica , tum sacra depromtis monumentis iidem Theolosti nostri iam probarunt . Exemplo esse possent , ut multa praeteream , quae in actis . Francisci a-lcsii recensita leguntur , patrata in Catholicae veritatis confirmationem Quod si regereret Belius ea , quae
ab illis tamquam vera proponuntur miracula alia naturae vires, ut plurimum non excedere , alia nonnisi incerto constare vulgi rumore , ad eum refellendum satis erit consulere praestantillimum opus de CanoniZatione Sanctorum , di de Servorum
Dei Beatificationes ibi enim eximius auctor Prosper Lambertinus, quem honoris caussa nomino , Caidinalis olim Romanae Ecclesiae sapientissimus, Pontifex modo sanctillimus mira ea,
quae a Sancta Sede inter miraculo. rum album recensentur, atque admittuntur naturam omnino superasse, una dumtaxat ei Optimi Maximi in usu at potentia fieri potuisse, atque certissimis quoad perluit nam fidem Divino adjutam Spiritu assequi licet, patere testimoniis ad Videntiam usque demonstravit . - Hujus equidem labores non est cur ego recoquam, nam opus illud quod idem Auctor gravissimis licet Pontificatus muneribus distentus , atque impeditu retractavit atque auxit , docto
XXVII. Priusquam vero praesens caput absoluatur, instituti operis exigit ratio , ut de simpluis epitheto iterum , sed paucis, agamus Rationes praetor hactenus recensitaS, atque exsus flatis , quibus non temere egregio illo epitheto ab se sui Dse Gregorium laudatum , hanc in
Cap. . ζ. num. LI. Oudinus adsertnimirum ita ab ejus amico Imperatore Magno Mauritio appellatus legi- in , qua de re conqueritur ad Metu.
ritium ipsum Gregorius pistolarum lib. v. pl. xxx 1. Per bella sane ratio, quae quantum probet , vel me tacente, intellecturus est lector . Quasi iaculi ad instar habendus sit l. te Maurit ius, qui ut ex proximo capite v. constabit , Gregorio ad
Pontificatum evecto continuas , a Dque acerrima creavit doloris causas. Verum ea, quae mox xc serentur si
37쪽
non scripsisset noster hic censor non multum ipsi repugnarem , sed turpissima , eaque iniustissima malignitatis nota, qua nostrum asperiit quemnam eruditorum maxime fidelium, non rnoveret Ubi cum Imperator, nude simplicem appellasse feri, maligne rexorius verbum simplicitatis pro fatuitate sumtum Mauritio iij juste objicit . Ecce germana acutissimi Oudini interpretatio , quaqii id ipse peste quo animum intenda jam perspici scilicet iniquo suis erga Imperatorem animo, ni oderatum hunc Pontificem , ut lectoribus persuaderet, sic iam sibi sterneret, ac muniret ad alia , qua statim vibraturus erat tela Veritatis tamen tanta ei lux , ut occuliari quidem ad tempus per malitiam possit , obtenebrari non polliri . Legant
prius , qui nostrum iunc librum
sunt habituri, integrum Gregorii lo. cum , quem mutilum , atque mancum retulisse Oudinum sive per oscitantiam, sive per malitiam lamentamur pol te judicent , malignene, an Vere ac merito de sibi impacto ab Imperatore satuitatis crimine Gregorius conqueratur. In fere-nisinis uso uibus suis cita epist xl.
lib. v. ad Mauritium Augustum no .ster exordituro In serenissini Jusso
nibus suis Dominorum pietas, dum me de quibusdam redarguere studuit, par cendo mihi minime pepercit. Nam in eis Ubanae simplicitatis vocabulo me fatuum appellat . In scriptura etenim fac ra cum in bona intelligentia ponitur simplicitas, vigilanter spe prudentiae , atque rectitudini sociatur
Ode etiam de beato Iob scriptum est: Trat vir simplex rectus B. Taulus Apostolus admonet dicens mitto- te simplices in malo prudentes in bono per se et fam admonet meritas , d euh Estote prudentcssicut serpentes, & simplices sicut co-hnnbae esse valde inutile iudicans si aut simplicitati prudentia, aut pru-
dentiae simplicitas desit . Ut ergo fervos suos ad cuncta eruditos efficeret, esse eos, simplices scut columbas, prudentes ut ferpentes voluit quatenus in eis serpentis astutia columbae simplicitatem acueret , columba smplicitas serpentis astutiam
Ego igitur, qui in ferenismi Dο- minorum jussionibus ab Ariu h assutia deceptus, non a funa a prudentia simplex denuntior , constat proculdubio , quia fatuus appellor quod ita csse ego quoque ipsi confiteor : nam , hoc estra pietas taceat , causa clamant . Ego enim se fatuus noufuisse in , ad icta toleranda, quae inter Langobarsorum gladios hoc tu loco
patior, minime venisse. In ea autem re, quam de Arialpho perhibui, quia toto corde venire ad Rempublicam paratus fuit, dum ibi non creditur, etiam mentitus esse reprehen
do . Sed et se Sacerdos non sum , scio graυem esse hanc injuriam Sacerdoti ut eritati ferDiens , fallax credatur. Et dudum novi quoniam Ordu boplus est creditum quam mih o si amplius quam ibi: O nunc eis qui esse a m diu videntur , plus quam meis assertionibus credulitas ivi
penditur di ex loco clarissime patet nostrum a Mauritio eatenus
plicem appellatum fuisse , quatenus vafro homine Ariulpho sibi gsublini passus suisset. Qua in re nemo non videt simplicis vocabulo subjectam esse notionem non laudabilis illius simplicitatis, quaecum prudentia bene convenit is in una sede moratur , sed alterius , quae inops consilii es , quaeque , ut lenissime dicam, ad fatuitatem quam proxime accedit propterea Gregorium
haud esse culpandum, quod de v, jusmodi appellatione sit questus simplicis nomen deprecatus sit. Sed jam illa omittamus, de quibus fortasse nimis , nam cum de re constat , ut loquar cum . Augusti-
38쪽
no non est opus certare de nomine
De Gregorii eloquentia, deque la
XXVII. In hactenus disputata sunt, atque deducta praeclaram fuisse in regorio nostro ingenii aciem, ardentem erga humanas litteras, graviora studia amo rem, sublimi praeditum arte dicendi Opportuna atque Ecaci, vel in Vitis ottendere apta fore speramus . Illa tamen si cuiquam satis non esse adhuc videantur , habeat hoc caput, quod in eo totum versabitur ut probet , nullumque amplius relinquat dubitationi locum , veram
suis in no atro eloquentiam, Verumque latinum sermonem. Ubi ita timLectoribus itane cognitam esse volumus mentem Ostiam . Non nimii sumus , qui S. Gregorium contendamus omni claude cumulatum fuisse Oratorem , in quo genere ViX unum singulis aetatibus tolerabilim exstitisse assirmabat Ciceio Consilio
ac sapientia iunt illius verba quireyere , ac gub rnare empublicampo sent , multi nostri, plures Tati timmemorii, atque etiam Majorum exsi-rerunt, cum boni perdiu nulli , tiae autem singulis aetatibus reguli tolerabiles iratores inusnirentur Vere mihi tamen hoc videor esse dictu rus orationem illius ne dum hor. ridam non se, nihilue in ea osse n. di barbariem sapiens , verum etiam comtam satis copiosamque, in qua
cumque ipsi proposita re, quod uis Oratoris, professioque ipsa bene dicendi auctore eodem Cicerone ς fu scipere ac polliceri videtur Epistolas xLv. libri 1. I vi I lib. I. Dialogorum omnes ferme libros , ut alia pene infinita loca meream te.
Epist. clxvi num. 4. E. M. Paris. Iib. i. de Orar num. 2.
gere si non gravaberis, benigne erctor, me non est iniquum eloquentiae Gregoriante vindicem, ac laudatorem, scribendique rationem , quamis tenuit , immerito ab aliquibus carpi experiundo cognosces. Interim me tibi rem gratam spero facturum, si unum saltem in ejusdem eloquentiae specimen locum tuos ante oculos ponam. Cum desaeviente in populum Romanum inguinaria lues, tum exemplis, tum scriptis ad placandam Numinis Divini iram gregem suum e.
hementissime exhortaretur , atque excitaret, hanc ad Populum cedro auroque pretiosiorem habuit orationem de mortalitate inscriptam . Oportet, Fratres charissimi, ut 'agella fi , qua metuere ventura de buimbi, saltem praesenti experta timeam s. Conversionis nobis aditum dolor aperiat, cordis nostri
duritiem inaciam , quam patimur poena dissolvat , Ut enim Tropheta teste praedictum est Pervenit gladius
usque ad animam . Quae en Im cuncta libs coeli lis irae mucrone percutitur, ct reperiti a sing tili caede vastantur. Nec languor mortem prAvenit, sed, languo his moras ut cernitis , mors ipsa pracurrit. Tercussus quisque ante rapitur , quam ad la
menta poenitentia convertatur . Ten
sat ergo qualis ad conspectum districti Judicis pervenit, cui non vacat fere quod scit . Habitatores quippe non ex parte subtrahuntur, sed pari
ter corruunt. Domus vacuae, linquun
tur , styliorum funera parentes aspiciunt fui ec ad interitum haeredes praecedunt. Unusquisque ergo no-ctrum ad poenitentiae lamenta confugiat, dum stere ante percus onem vacat . Nevocemus ante oculos mentis
quidquid errando commisimus , crquod nequiter egimus , fendo puniamus . Praeveniamus ciem ejus in consessione se sicut Propheta ad
39쪽
Monet levemus corda nostra cum manibus ad Deum . Ad Deum quippe corda cum manibus levare , essorationis nostrae studium cum merito bona operationis erigere . Dat profecto
dat timori nostro duciam , qui per
Trophetam clamat : nolo mortem peccatoris, sed ut convertatur , vivat . Nullus autem de iniquitatum suarum immanitate desperet Vetern0-
fas namque 2 inivitarum culpa triduana poenitentia abstersit , ct conversus latro vitae praemia etiam in ipsa sententia suae mortis emeruit Immutemus igitur corda praefumamus nos jam percepisse, quod petimus. Citius ad preces Judex flecti. tur, si a pratitate sua petitor corrigatur . Imminente ergo tantae animadversionis gladio , os importunis precibus inisestamus. Ea namque, quos ingrata esse hominibus importunitas folet, Iudici veritatis placet , quia pius ac misericors Deus a se vult veniam precibus exigi, qui quantum meremur non vult irasci. Hinc etenim
per salmistam dicitur : Invoca me in die tribulationis tuae, eripiam te, magnificabis me . Ipse ergo sibi testis est, quia invocantibus misereri
desiderat, qui monet, ut invocetur Troinde , Fratres carissimi , contrito corde, ct correctis operibus rasino
die ab ipso feriae quartae diluculo, ad litaniam septiformem uxta distribu tionem inferius designatam , detota
XXVIII. Hanc dicendi rationem non illi profecto eloquentem dicent, quorum studium omne in verborum, sermonis elegantia positum est idcirco eorum oratio jacet, quod in ea tantum verba laudantur , ut ait quidam apud S. Hieronymum in epist . ad Paulinum Episcopum Nolanum sed illi, quos apta robusta sententiarum gravitate, verborum ponderibus gravis, animorum ori .i- Tm S. xxxUna delectat oratio, in eoque potissimum, qui ecclesiastica fulgens dignitate ad populum conciones salutis aeternae habere debet, quibus in concionibus magis res spectantur, quam verba penduntur non minus enim in negotiis gerendis , quod Cicero
assirmabat Academ Ou est. lib. v. num. II. quam in tractandis animis, pluris res , quam verba prosunt. Hoc idem dicendi genus eloquentissimi tenuere scriptores ecclesiastici, quorum in eo erat praesertim cura, ut neglecto sermonis cothurno , suos libros divinae Scripturae osculis, atque veritate exornarent , non compolita oratione
plausuque populari, qui solet imperitorum aures decipere, atque palpa-ro . Hanc si attulisset eloquentiam Gregorius , eloquens prosecto non esset dicendus Sicut est enim laurea est haec . Augustini sententia Doctrina Christianae lib, v. cap. o. ubi per Pauli epistolas discurrit Qquae diserte , eleganter dicta invenit, ante legentis oculos collocat , ut probet quemadmodum in Apostolis reliquis , ita, imprimis in Paulo eloquentiae vim , cu ornamenta se invenisse: sicut est enim
quadam eloquentia, lude magis ela
tem juvenilem decet, est quae fenilem, nec Jam dicenda est eloque tia se persona non congruat eloquentis ita est quaedam quo viros fumma auctoritate dignissimos , planequedibinos decet; ac illi loquuti sunt nec ipsos decet alii, nec alios ipsa Tantum in regorianis sermonibus
flumen gravissimorum, optimorumque verborum, tam integrae sentenitiae, tam verae , tam sine pigmentis , lucoque puerili per sepe inveniuntur, ut cum disertilliinis Graecis , Latinisque Scriptoribus illum comparare non sit veritus celeberrimus Muratorius opsum Gregorium
40쪽
t cem , qui unus cun praecipuis totius antiquitatis, ut pietate, ita litterarum gloria certare potuit.
Quod si cedissima sila tempora
quibus vixit Gregorius noster , scientiis heu quantum inimica memoria repetantur , miraculi instar habendum erit, tantam potuisse eloquentiam ad scribendum afferre . Licet enim litterarum studia reflorescere jam Romae coepissent annitente inprimis magno Calliodori qui illa veluti postliminio revocarat , inque suo monasterio celebrem nitituerat Academiam, Bibliothecamque bonis codicibus resertam aperuerat dicenda tamen sunt intra illius Moriasterii claustra veluti inclusa remansisse, nec diu ultra illa stetisse. XXIX. Enimvero ab adolescentia vix egresso Gregorio, ea rursus incidit Italorum infelicitas , ut undique conticuerint litterarum hi dia Nam exstinctis Theodorico, Atalarico , quorum opera litterae in Italia quodammodo e tumulis revocatae fuerant , iterum sepultae sunt ex insperato sub eorum succestare Deo- dato Studebant , ita illa tempora
descripta habemus per Sydonium Apollinarem lib. i. epist. m. studebant i ueὴes , alea Juvenes hujus internecionis litterarum duo fuere in causa , ait crum scilicet bellorum tumultus, quos excitaverant primum Gothi , deinde Langobardia Imporatore Iustiniano acciti, ut Gothos ex hac Provincia penitus expelleret alterum vero studium illud atque desiderium ut moris fuit apud omnes gentes introducendi in subactas nationes proprias con suetudines non minus ac proprium sermonem . Q ia propter de obliteranda penitus latina lingua, Veraque
Pra cutis habemus Iacobum Bruche-
eloquentia actum erat ex fallaci pinione , quae olim Moschos etiam Tactaros, aliasque gentes invaserat, illarum institutione animos rangi nec aptos esse ad bellum gerendum, qui calamum studiosus tractarent quod innotescit ex celebri mala-Zunt a facto apud Procopium, .fuse prosequitur Conrigitis in dissertatione de studiis liberalibus Urbis Ro
His ergo constitutis , quae in dubium revocare non potest udinus, aut quivis alius Gregorianae eloquentiae inimicus ς, illud necessario, quod
supra commemoravi, consequitur perinde ardentem erga litteras amo. rem, ac magnam ingenii aciem sui Dse nostro Gregorio, qui unus ex illis per raris hominibus fuit, qui discussis , quae iis temporibus ingruerant, spissis ignorantiae tenebris, tum se tradidit liberalibus disciplinis, tantamque eloquentiae laudem sibi
XXX. Neque vero de hae glorra aliquid detrahendum est , vel quia
Lepe numero, omnis omnino expentem scientiae atque ignarum ipse se appellet Gregorius, vel quia barbarismi aliquando in ejus operibus Lfendantur: ad utrumque enim facilis est in promtu responsio. Sic erat ille humilis , atque demissus, ut virtutis lumina , quibus aliis fulgentissimus apparebat, abscondere
quantum poterat, niteretur. Hoc erat in causa, cur dictatum suum in comparatione alterius furfurem nominaret , Auctore laudato Johanne
Diacono lib. I v. num LXXVIII. cur
libros suos legi publice quamdiu viveret , vehementissime prohiberet cur in administranda Ecclesia sapientes homines a se etiam longo itineris intervallo dimitos per litteras con
bui ἐν norantia tenebras quibus Italia