장음표시 사용
271쪽
Tentes, quae etiam in locis magis a Mubm quam nos summu magra ratentrionalibis quam es aequator, velut circa Mero pitum accisi exorientes emerount. Guemadmodum Canobis ipse in locis vitamori his qui is nos summie sentrioni per terram non Noritur Ex qui
quo duce decepti sunt Bilibaldi, Munsteri, Bertii, Magini, altique omnes Maneat igitur ratum fixum in Ptolemaeo legendum esse loco citato, modo 'bipol huc mum; re, non vero Im, unde tantum absit ut sequatur ipsum dixisse stellam Canobum non videri ab Ale xandria ut potius constet ipsum docuisse hanc ibi videri, non ver ab aliis locis septentrionalioribus Alexandria Quae cum itas ni, nullus profecto haerere debet scrupulus salsitatis Astrononitae istius, everso non vini praecipuo fundamento, quo summis antecessoribus Huparcho Ptolemaeo, Copernico Tychoni maliis insultabas In
Conclusio quo etiam sunditus evertendo, ' ram Tetet Esser et ductis, nonnullum operae pretium se: ne qui sorte sytam et n-. dictationei obseeuationibus stabilita non nossent, putarent ab nonymo contra Astronomoruin placita probabile, aut saltem tolerabile aliquid esse confectum Caetera commenti illius ero is, d conlectaria, quae non excussi cum risu potiust commiseratione digna iudicarem iis evulsis ac disiectis , quae praecipua sunt, ex quibu ducuntur, sublapsa per sese ac labefacta concidunt. Finem itaque di
sputandi ac xti itiue VI CLARISSIME, nescio an gem
beam, quod me ad hoc impuleris, nec tam iucundum, nec tam aelle, quam tibii mihi visum fusit. Eratulor tamen binari cum qui eximiae tuae virtutis sum observantissimus fac igitur ut sole aeternum vale, qui curas ut alii valeant. Authorem vero tam astuon ocinficeti operis sinamus
Disicipulorum inter posthac plorare cathesias. P. Pieta T.
272쪽
INPstion Li AR mixta imperfecta, quaeque in sublimi aere vel gignuntur, vel apparent, fuse pertractantur.
Pos et Eaeio Li3 Est mixta perfecta complectitur ubi salium, bituminum, lapidum gemmarum, metallorum naturae, causae,& usus inquiruntur.
273쪽
O me fugit, Physicam a multis tum gravis simis, tum doctissimis viris diligentissimh tractatam fuisse; adeo ut nostram opera fortassis non desideret sed, quod Philoso
illic libertate dicere liceat, Plerisque ex recentioribus non ingenium, non eruditio, at propositum defuit. Quidam enim unius ex veteribus auctolitatem se cuti, id habent ratum, quod ab eo quem probant, judicatum vident. Alii novas munierunt vias, atque in s
am quisque induxit sequentes cadebit ana ex ipsis sectae, reduciplinae habeant vocabula Plerisque Philosophia non arridet, nisi exilis,&squalida neque aliqua delectatione
lectorum animos volunt allicere, nec quae sentiunt orna
te, concinne eloqui Postrem nonnulli partem diant xat Philosophiae, velut onus totius corporis veriti tractare insuerunt. Experiri itaque ingenium placuit, intentare infinitos prope, qui de singulis hujus scientiae partibus comscripti sunt, libros possem contexere, optima quaeque seligere ita ut si minus nova invenire, certe de aliis liceret judicare. Quae porro a multis vel neglecta,vel contempta jacuerunt seu ubd ad alias scientias pertinere arbitrarentur; sive quod iis religio fuerit ab inolita consuetudine recedere; seu denique quia adolescentum ingenia tot tantis rebus percipiendis non suffcere crediderint, haec pin
274쪽
Isim canda, tractanda suscepi nihil enim tam: maeotoprium esse cognovi, quis quod plerique
Vm, et tui. Nun quid cauta metit,cur hanc
em naturalis partem seorsim a reliquis edere Tuminduxerim, verbo dicam. Quanquam admirabibetetur drum sit scientiarum connexio, ut omnes inter
remetae uictantur haec tamen, quam nunc
instituimus, illam habet praerogativam , ut caeteris Aeri: et mitiferat, neque ab iis ullatenus dependeata.
et 'ducique rerum piam Moiietatem complecti-
- rium duaecunque in suus iere, atque in terrae vi-
Aburgi cunet sibi indicat. Quidquid suo sinu preti
s et fouet atque omnes naturae divitias explicata; et aetatur arcana nulla sere ars vel ad sal
'reo bis 'es ad vitae usu destinata ex hujus scient et iu ne manat. Quare non verebor hyiasios, M
aliscos Aurifices, Medicos ipsos in subsidium vocare , ut
a quae tanquam Principi famulentur. medicis M
Dam remediotin ubertatem suggerit m ,
maxima circa res fossiles occupatur, quarum imi ones, cavias, usus rem sane magis magnam,scub rem, ain arduam,&difficilem persequi volumus. os ver auctores potissimum sequar, o ordine, quave methodo procedam, nihil necesse est hic attexere: quantum enim iudicare possum optimam si philosophandi rationem insistunt, qui nulli sectae seruiliter, superstitiose adoleti, ex omnibus quod sibi rationi maxime consentaneuin vicem tur decerpunt, concinne distribuunt. Ilaec ego non eo consilio dissero, ut illos redargitam, qui unum aliquem me-L a min
275쪽
lioris notae Philosophuix, ut ducem ac Pra rnonstratorern sequuntur sed ii reprehensione non carent, qui pia uduciis abrepti, non enucleato judicio sese in Aristotelis, Gale ni vel Paracelsi familiam tradidere, atque auctoritate a gis, quam ratione ducuntur: quaeque probanda sunt, non tam rationis statera, quam populari quadam trutina exa minant. Omninoque in hoe omnis est erior, quod existi
ment unius effectus unam causam esse oportere clam a
me nihil fere sit in rerum natura, quod ex pluribus causis non prodeat Singuli vero Philosophi in varias rationes animum intendunt, universas plerumque contemplari nolunt. Hinc plures secari coeptae sunt vise, ac multiplices dissidentium Philo horum familiae sunt proseminatae, quae tamen non tam contrarias, quam diversas opiniones sequi videntur. Eodem enim omnes tendunt, tametsi non eandem viam terant. Quod si in quosdam auctores stylus noster interdum liberius incurrat, non obtrectandi studioc quod a me plurimum abest id feci; sed hoc scribendi genus liberum a Platone, Cicerone, Fernesio, aliis usurpatum, salibus aliquando, non intempestivis amoenitatibus est aspergendum Lexcitandus nonnunquam ec stor, ne indormiat, acres denique nos esse, non tristes oportet .
Jam mihi, ut arbitror, deprecanda non est invidia, quod
Alchimiam fere universam hoc opusculo complecti voluerim. ianc enim seientiam non ut artifex, sed ut Philolaphus pertractavi: neque nobis interdictum puto Chymicorum uti laboribus,, experimentis, quo major Philosophiae naturali lux accedat.
276쪽
De mixtis imperfeciuis, vel Meteoris in universum &de communi eorum materia
I. Suae sit materia, ex quia omnia finguntur Meteora, ubi de triplici si alitu vapore,fumo, es exhalatione. II. Variae de terrae remitu siententiae proponuntur. III. Ex igne subterraneo, non sillim temra motus, sed etiam plerasque aeris impressiones oriri concluditur.
Theophilus, Simplicius, Menander.
Tu NUTU uitum me, optime implici hesterna disputatio
commovit ac iam incipio Aristoteli aliquantulum diffidere. Is meo quidem iudicivi, Philo-iophorum omnium est longe princeps sed ut omnia, quae ab ipso praescripta sunt , defenda-E A E SQ mus, nulla necessitate colimur. Illos tamen P di pessime,qui longa tollunt supercilia, prae cceteris multum sapere Liri arbi-
277쪽
arbitrantur, si a summo Philosopho, qu ben E qua male dissentians Qtio si eos iudices adhibeamus, virum prope divinum choro Phialosophorum brevi sustulerint. Quin etiam si Deo placet, Aristoteli Cartesium , vel quosdam alios minutiores Philosophos anteferre nodi
Men. Audire sane velim, quid sit cur Cartesium nostrum oderit:
vel certe minus probesa quem unum arbitror vera rerum omnium principia sic exposuisse, ut illius Philosophia ex ipsius naturae sonii bus hausta videatur. . Multa sane probanda in Cartesio , multa etiam admiranda sunt: neque omnino velim eum e manibus adolescentium excutere ised potioribus praeferri non sino. Quod illius principia attinet; ple raque mihi videntur commentiti an multa 1 veteribus deprompta raquae in iis voluit corrigere, deteriora fecit. Forma sin qualitate ex.terminat, ut motui figurae,i magnitudini omnia referat accepta . Democritum, WEpicurum sere sequitur, atque curn iis etiam labi tur. Nam ut praeclare Tullius, cum in rerum natura duo quaerenda sint, unum quae materia sit, ex qua res quaeque efficiatur; alterum quae vis sit, quae quidque et ficiat et isti Philosophi de materiai disse runt quidem vim incausam efficiendi, nec non formas omnes re
Men. Reete, an secus forma si qualitates expunxerit Cartesius, erit alias proprius disserendi locus. ad unum in praesentia contendo, aptissime eum rerum materiam exposuisse. Qti id enim naturae magis consentaneum qu lim totum hoc universum ex tribus componi Tria esse elementis Tria quippe cum sint corporum genera, totidem quoque ex Carte *sse prima rerum elementa, non abhorret a verisimili Corpora quae si rerum sunt lucida ex materia subtilissima, quae omnis motus, caloris .lu- omni cis fons existit, prodiere Quae vero sunt summe perspicua, ut aer, principia vel coelum ipsum, ex particulis constant paululum crassioribus, inrotundis; hi coelestes globuli, ab ignita primi elementi substantia continenter agitantur, ac secundum efficiunt elementum Corpora denique densiora, ut terra, inplanetae omnes, ex partibus longe crassioribus compinguntur Coelestis substantia, tum primi, tum secundi elementi, omni uin corporum poros subit, in iis motum proereat calorem. Ex his itaque principiis, quae mixta dicuntur corpora coa-LUAE sit luere' sive ea sint perfecta, sive imperfecta. De imperfectioribus di- δέ- cari primum in universum, tum de singulis quoad utile videbitura imper' Alixtum voco inperfectum, vel in quo ex elementis unum fraevalet,
rum, vel cujus principia male consertai colligata separari facile possunt.
278쪽
dicimus elementa, terra quam incolimus , flamina , seu sumuse,nsus, aqua eriam, vel de ex hoc genere censentur sed usus ob-- 'inier rerum primordia numerentur. De his a in alias copi- tuimus dinunc ea tantum mixta persequar,quae vulgo Meteorum die untur, qu bd pleraque in sublimi appareant: nisi sorte tibi
ui et videatur, mi Simplici, pcrpetua oratione uti malim, quam illis interrogatiunculis, quae pungui it magis ulim persuadeanti Silo. Tuo id quidem arbitratu catque ut via ratione procedatas uiatio primum de iis, Sura in terra gignuntur, tum de aqueis, ae- .ei , ignitis impressionibus ex ordinet agendum.' Me , Placet iste dicendorum ordo et sed prius tamen, quae sit
communis velut materies, ex qua Meteora prodeunt, intuendum puto. Mixta quae sunt omnia ex vaporibus coalescere,iam certum est quam uastu euod maxime miscibilia enim uniri nequeot, nisi ante in minutis communus in is partes comminuantura quod fieri non potest, nisi calor partes materia, illa exagitet atque in vapores resolvat. Naporis hic nomine an ex ouam communis generis abutimur. Ne me fugit vapores proprie ex Meteora aqua, exhalationes e terra, vel succis terrestribus attolli. Hinc a fremau-pori particulae sunt longae inlubricae, ac secillimes corporibus sepa tur.
Liniur; non item sumi exhalationes, quarum partes ramosor, Triplex irregulares, vi caloris aegrius attolluntur et quae igitur ex aqua pro molam; deunt, vapores quae e terra, succis oleaginosis, fumos quae de vapor, e inuin ex succis acrioribus exhalantur, spiritus appellemus Spiritu. um particulae instar cuspidum acuuntur oleaginosae sunt molliores fum . sed alite aliis magis implicantur, quam queae. Hinc plus nocet valetudini exhalatio, quam vapor quod illa particulis terrestribus, acrioribus abundet. Sed quid illos excitat tum vapores, tum halitus, nisi calor ipse, seu materia subtilissima semper mobilis ac quie . iis impatiens, quae angustissimos complet corporum meatus, ac partes facile separabiles, huc illuc movet, atque in orbem agit Hinc majorem exigunt locum, quod motu suo alias particulas extrudant: quemadmodum funis baculo alligatus, ubi rotatur, maius itidem spatium postulat. Quocirca licet mente concipere aquae particulas, alias in aliis prius incumbentes, atque instar anguillarum repentes, quae eum N ' A subtilis materiae, vel caloris impetu agitantur, tum in aere volitant, se Re gyris suis magna occupant loca. Neque idcirco sursum efferun M - . tuet, quod sint aere leviores, vel quod , Sole attrahantur, ut visum est
Scaligero vis enim illa attractrix fietitia est, nec potest explicari: sed quod vaporibus non alius pateat liberior locus. Nam ut frenula longe gravior, motu pedum in altum evehitur : sic sublimem aerem crassi
279쪽
brassi vapores perrumpunt, quos radii Solis diu terrae Mari in eum bentes indefinenter attollunt Atque ut magna equitum turma nu bem pulveris excitat altioremn ita radii solares undique in totust,
harmi sphaerium, die toto vibrati , sola percussionis vi, halitu in sublime avunt. Duo miniis mirum sit, si quandoque m fundo vasis,
ubi pluvia uel nix subsederit, terrae ipsius erassiores particulae appa.reant. Nec dubium est, quin aestate major vaporum, atque exhalati . onum copia exsurgat, cum paludes, inlacus exsiccari hoc tempore videamus: sed quod fortius agitentur, sub aspectum non cadunt :nullamque luminis motui objiciunt moram. Simili prorius ratione halitus ille quem expiramus, quique nihil est quam vapor cordis fuali sine permistus aestate non videtur, quod prae calore rarior sit hieme vero instar nebulae densatur, ac frigore concrescit. Nullum poturo esse corpus, quod halitus quosdam occultos non emittat, lam alio loco diximus Hinc tanta canum sagacitas, qua leporis vestigia sectantur 'ine secretus illo amor saepe exoritur, de quo vir eximi Chambraeus , grater posteritatis memoria dignus tractatum edidit adeo elevantem, ut nihil supra Hinc etiam morbi innumerabiles ex halitu venenato propagantur quod sumus ille quibusdam piritibus, seu corpusculis mortiferis, tanquam morborum seminarris inficiatur, quibus tota sanguinis massa facile corrumpitur. Cum e luccis mineralibus illi effantur sumi, majorem edunt stragem inde venenatus aer e subterraneis locis multus exhalari solet ut in agro Puteolano Avernus lacus sum os emittit sulphureos avibus perniciosos. In ea.dem fere regione spelunca est angusta , in quam animalia conieci omni motu, sensu privantur , donec vicina paludi immersa spiritumi vitam recipiant. Prope Baias antrum existit, ex quo halitus a- de fervidus erumpit, ut ceram liquefaciat. Sic multis In Campaniae locis, ex antris subterraneis sumi sulphurei aut bituminos exhalan.tur, vel mortiferi vel salutares. Non quidam est in Campania, Tritulum vocant, in cuius medio spelunca existit in multas divisa parates quae aerem continet adeo fervidum, ut pro sudatorio usurpetur nam distillationes pituitosas, podagram, atque alios eiusdem generis morbos curat. In Vesuvio foveas excavant eidem usui destinata . Sic lacus, atque antra innumera pestilentes halitus exspirant; multa enim morti sera in terrae profundo latent. iners pie, qui pigritia De aura aeterna nocte torpescit, gravis haurientibus est. Mura illa serotina, serotina . quae magis experientia, quam ratione percipitur, quid aliud esse potest, quum halitus tenuis, in aquae guttulas modico frigore concretus.
state quidem minor est, longe tardias post Solis occasum delabiri tur,
280쪽
T re vel autumnon quia aestate major est calor, quam ut in 'meti in aquam condensari hieme autem non satis est camii 're ro sub vi exhalatione permistus sursum eneratur Flane loris, ut d pyx edes viae illa aura, ut nec ros deci- quoque ventos ' tempetato calore magna a
proxima quaeque remolitur, lactat. Haec sane longe lunt priara, qui m quae Anaxagoras, vel Anaximenes de causis terrae motuum commenti unt: partes terrae qexederit, aut spiritus violentia excusserit. Nam terra dumor gvel nimium exsiccata paulatim disssolvitur, nec subito corruit, nequestaniae rei nitus terrae comitari solent, xdx md fim disset , dis
sequuntur: tametricum movetur te
mam quidem, per quam effuat, invenit, conglobatus ille urat, huc, atque illo circumagitur Saepe evenit, ut ventus non exiguo tempore e terra hiatibus erumpat, neque ulla ignis scintilla appaveat. Non Uitur ignis subterraneus non collecti torrentium impetus, non re