장음표시 사용
381쪽
cilitas decipit sed non morabor in hae piirte dicit quod intelligitur. Nunc ad propositum. Fossilia, quorum natu sis, effectus inquirimus, in tria genera brevissime dividitas
tumen' vel macri, ut gemmar, alumen , bitriolumes tertiun d is et e q* ' : *rdii proprie dicta complectitur, qua iterum in tres veluti Imburae species diducunttir, Lapides, metalla, metallica, qui nimirum et
lapides o metalla ambigunt. Horum omnium ortus , natura si usti, investigare non erit injucundum rumi
uae sunt steriles, aliae pingues, fruet sera i
gerambu , ut plurimum candidae, leves, vel arenosae existunt quid enim aren niti mutissimorum lapillorum congeries cum permodica terrae uri 'tione coniuncta I hinc arenosa terra humorem non retinet, sed et Poro est licit, quantumvis copioso imbre diluatur, non luteicit Addit Gassendus corpuscula, ex quibus arena compingitur est angulosa vitreas sic enim perspiciliis , quae rerum species miri Dce augent deprehenduntur. Qtiare nihil mirum est, si terra arenosa nerilis existat non enim humore exsolvi potest neque illi particu Iae, quibus constat, seminali, vel altrici facultati obsequuntur. Neu ue'bscurum est cur renulae vim habeant abstersivam, cur cotes ex iis compasta ferrum exacuant cur clementum ex calces arena fi- tenacissimum. Ista enim omnia ex angulorum asperitate, incor-Pulculorum, quibus arena constat, duritie oriuntur jam calcem visci. ne et renui suis angulis retinet. Fluvii omnes cuin exuundant. Iabulo obducunt terras : siquidem aqua corporum, quibus affuit,arnent exedit, secum defert Terra pinguis utplurimum subn ara est, humore quippe perfusis hunc exhibet colorem sed exsiccata al- Deicit candor enim, ut Strato Lamusa centis olim censebat, est nati-
22 Let ' Tingui terra ubi oua diluitur, lutum facit tena.
cior, densior est quam arenosa chumore affuso ac manibus subacta, vel agitata, non facile dividitur, aut dissolvitur sterilis vero ti
im iii tui partes nullo vinciantur eluti ne Hoc quidem indicio Georgius Agricola pingues a serilibus terris disce I. E quoddam solum argillo sum densum, tenax, flerite: A *xi non possunt citra resolutionem terra illa cum sit enacior, resolvi nequit nec succum plantis suppedi-- i 'h *diui, quibus alimentum percoletur; quin potius plantarum fibras suo glutine implicat. Nec tenacitas omnis
382쪽
uedine conjungitur : nam spiritus vini suo phlegmate in amet Ain mistit, non tenacior Quaedam est argilla succulenta, &sm- ouae terris inspersa eas cecundat Marnam Galli vocant, olim et ibam, mutuata a Germanis voc quod sit velut terrae medulla: alia si durior, lapidi similis, quae longiore temporis tractu dissolvitur,ea- humidioribus terris habetur utilioru alia vero mollior siccioribus S is convenit. Utraque suam foecunditatem sali nitroso refert acce sal qui ope fertilitatem inducere sequanquam sint, qui dissenti cretam
et tam a sibi demonstratum a nobis sivi. Huic creta sere similis est,
cuius candore nihil necesse est dicere, cum hic locus non postu-:-t ut colorum causas indagemus. Omnes ex rationibus seminartis eo lotes duci Severiniani existimant, quod mihi omnino non probatur , cum res eadem colores, non naturam mutet; cumque ex plumbo cerussa, vel minium conficiatur. Quis antam colorum mi: tio et Tinem, rationes seminarias, vel spiritus mechanicos refundata Vobis cet colores omnes, ex varia luminis reflexione proficisci adeo ui candore corpusculis sphaericis, quae lumen solare in omn sint artes rexerunt, oriatur. Minc mollis quoque est, Iriabilis ubi panno vel ligno affricatur, sui relinquit vestigia vitro affricta non iem, quod illae particulae sint facite separabiles, panni rimulis ultro inli rescant vitrum autem cum ejusmodi rimulas non habeat vix a iniicitur. Hae satis acute concluduntur. Enimvero rubrica carbo, atque alia ejusdem generis corpora sphaerulis non constant, lacile tamen sui vestigia imprimunt corporibus. Quamobrem mea veteri sententia permaneo, atque omnes colores non a diversa minis reflexione , neque ab ipso temperamento, seu elementarium ualitatum conjugio, ut vult Agricola, sed ab insito res a tivo corpo-um lumine prodite arbitror Non equidem ignoro, nullam fer esse rium mi illam, sed plerasque cum succis,vel aliis mineralibus peris
mixtas inveniri. Hinc diversi tum colores, tum sapores, diversae adeo sacultates oriuntur. Succus aluminosus adstrineentem atramentosus acre in , nitrolus amarum saporem conciliates ubi terra succo pinqui, ve bituminos imbuitur, flammam facile concipit. Vix adduci pos sum ut credam, ex incendio salse dinem, ex moderato calore pingu*dinem oriri neque ignis calor acrem, vel rietis acidum semper,
res oriantur. Nuinquid sorth, in placet Agricolae, supcrius ii met et
383쪽
telluris meatus, venas subiens, saxorum, vel lapidum ram
hit, quae certis in locis colliguntur, 'enigno calore pet tandent cum humor superfluus, vel frigore expressus est Dei absumptus, terra remaneto Haec si minus vera sunt, critiam et dam habent veritatis. Quod si tamen pluviae ultra decem sed uiri I
titudinem non madefaciant terram, ut Seneca opinatur, neces Te piut terrae, quae altius generantur, ex aquis subterraneis suam due, originem hac rupes illae ad calcis naturam debent proxime acced re , quo praetercurrens aqua facilius eas arrodat. Sed ne diutius os Ieram de re nobis penitus ignota quae ex telluris vi lceribus non esto duintur, sed in ipsa superficie passim occurrunt terrae , ex aquari,pidum minutias secum deserente prodire nequeunt. Quemadmodum Aristoteles omnia fere corpora ex vapore in halitu estina it sic Adricola, lapides, metalla, fossilia denique omnia ex terrai aqua perini. tis compingi arbitratur. Sed neutri sententia prorsus assentio . ne que ex tenuissi in halitu metalla durissima concrescere, neque ex te
rasimplici, aqua tam varia fossilium genera procreari possunt , Quocirca vel una cum saxis, urupibus in ipsa rerum cohditione terrae productae sunt sive ex elementis,in principiis Clivmicorum in
proprias matricibus pignuntur vel denique ex terra diversis succo rum genribus, infecta emergunt. Neque hic omnes terrarum species pollum persequi ciunt enim infinitae, ac pleraeque varia sortitae sunt nomina ab ipsis, ex quibus eruuntur locis. Sic creta, ab insula eiusce nominis notissima; quanquam alibi passim inveniatur, nomen suum deduxit. Haec, ut reliquae omnes, variis usibus accommodatur: lim Creta argentaria Largento expoliendo inservit; abstergit enim,
lordes eluitu vel propter arenularum asperitatem, vel quia salis A ra G- abundat corpusculis. Terra Samia olim in pretio fuit, quod ex il- 'cui erra colluria pararentur eam fuisse pinguem, mollem, canis Terra cidam,' glutinosam ex Galeno colligimus Terra Lemnia vel si- Lemnia gulata praeter caeteras est illustris, figura caprae , Dianae sie illo olim
tignabatura quemadmodum nunc temporis quaedam litera Turcica ipsi imprimuntur' pinguis est, densa , mollisi, adstrine ens rubricae aliquando non dissimilis, nisi quod manus contrectantium non inficit oxycrate permista sanguinem sistit ex ore profluentem succo plantaginis diluta, sedat ventris tormina, Illud silentio non praeter-Eγ:stola s. ibo, quod clarissimus Bus bequius de terra Lemnia literis consianavit. - Fuit inquit, Graecorum institutum , ut non nisi sexto die Auxusti se-ito transfigurationis Domini specus recluderetur, unde in Lemno terra, quam Egos sphragida vocabant, hauritur. Idem institutum hodieque
384쪽
hrgant Turcae , ut olim Sacerdos Graecus liturgiam ibi c*sebrabat, sic killam hodie celebrari volunt, ipsi quidem sacrorura ex longinquo tantum spectatores Terra Armen a colore pallidata verra dura fere instar lapidis vi exsiccante donatur, sanguinem inhibet, inena. otis sanat ulcera, eamque contra pestis venenum non manifesta, sed occulta qualitate utilem praedicant Quaedam terrae ex mineris eruuntur, ac plerumque sunt acerrimae, quod vitriolo abunden ,. Ochra non soluti ex vitii oli, sed etiam ex proprii effoditur me Ochra. ri colore luteo tingitur aut piamento non dissimilis maceto extincta magis purpurescitu acerrima cum sit , vulneribus perutili censetur et carnes luxuriantes reprimit, tumores colli vel inguinum Varii te curat me sim longior, terrae ad varios usus a Medicis adlubentur drarumnam vel abstergunt , mundificant vel erumpentem sistunt fan-um,
ouinem, vel medentur vulneribus' utplurimum exsiccant, adstrio-olint, corrodunt verum haec ad Medicos non enim artem meden.
i tractare suscepimus sed cum in ordinem incurreret, honor tam transire noluimus. Hinc jam quibus terris alii tantur artincea tradere incipiam. Pictores macris, raris utuntur; sic varia cretarum enera, albam, nigram, viridem; necnon rubricam,& ochram plet,
tumque adhibent. . Qui vestibus abstergendis operam impendunt, ii terras pinguiores, acres, raras seligunt, quas sardinia , mali pal- sim regiones praebent. Ne illud quidem quod admoneamus, ina unum est, figulos, statuarios plasti eos denique omnes creta, vel argu si pingui, viscosa, densa, molli, non terris aridis, inmacilentis ut acum enim argilla multo, ac pingui humore, fibris tenacioribus constet,ductilis est, ac figuras ultro excipit. Terrae vero aridae citius dii: solvuntur durae vix subigi, manibus tractari possunt rara igni
admotae liquores non continent. Sed tamen nisi ars , vel natura arx illam sabulo miscuerit, vix catini, malia vasa , quae ignis ardore sustineant, essinguntur sed arentilae corpuscula, quae dura, vitrea, aspera esse diximus, suis angulis terram pinguiorem vinciunt, ne i-vatur prohibent,meatus occludunt, caementi vices obeunti X terra minus densa figuli urceolos, discos, atque alia eiusdem generis vasa fingunt, sed arena, vel sabulo per cribrum traiecto prius an commisceri oportet, ut ignis vim ferre queat tum Soli ante eit 3- ponenda ,s exsiccanda, quam summo fornacis calore torreatur damriorem quoque terram postulant lateres, tegulae, ne tecta grave urnimio pondere fragiles fiunt humoris desectu et cum vasi aqua pleno immerguntur, tum aqua videtur effervescere quod aer, vel nat' tu laterum poris conclusus erumpat bullarum specie die illuc u i
385쪽
clam ignorare oportet, quas terra Chymi et tarn deibu suis, crueibu lis seu catillis,&testis accommodent, quo luto vasa sua conglutineri ne iis diffractis piritus erumpant: haec enim instituto nostro te in ora sunt, atque ad ipsius Alchimiae encheiriam pertinent. D Fornaces solent ex optima argilla, vel lateribus bene juneis eae iubia compinei nec iam e laterculi ignis vehementioris patientes stinc , . si es, quam cum metalla funduntur, partem iliam fornacis, quae puri astetuebis, um, vel focus nominatur, ac destinatur carboniblis excipiendis, expis,uis sis terra optima constructam oportet illa vero idonea haberi potest eae. GC qua testae vel crucio ut finguntur, quae igni fortissimo cremata albe
rere . . lcit, iacit et eoit in lapidem, neque in pud verem fatiscit holi pricis ex tia aviti ponitur, tum in ille ligneo contunditur, per cribruin trajicitur cum alteritis terrae in figulino surno crematae, atque in pulverem commi nutae dii pia vel tripla portione eam permiscent, aqua temperant, subugunt, demque beneficio typi lignei forinant crucibulum , calore solis exsiccant nec tamen sales retinebit, quousque in furno cremetur . Argilla vero, ex qua fornax erigitur, nonnunquam muria, harena diluitur sic enim rimas non agit Consulit quoque Gla uberus, vir meo quidem iudicio industrius, ex capite mortuo . vel faecibus vitri oli, aut aquae fortis, cxim suppetunt, arena, aqua argillam temperare, atque ex ea fornaces compingere idque optimum erit lutum, quo vasorum colla iungantur; retortae .cucurbitae clim opus erit, dr- mentur: nam linteo inadido id facile separatur quod non evenit ubi argilla, neque muria, neque vitriolidae cibus, sed aqua tantum .animalium pilis, vel equorum fimo permiscetur: tum enim saepe accidit, ut pilis aut paleis coinbustis lutum fatiscatu nec facile separari potest adeo ut necesse sit vasa non sine dispendio confringere. Cum vero spiritus subtilissimi distillantur, si cocri si vi existant, vasoruir j tincturae non solum aquae fortis capite mortuo, seu reliquiis committendae sunt, sed etiam calce viva minutissime contrita, atque oleo lini diluta sunt obducendar Quod si spiritus tenuissimi quidem sint, non corrosivi, satis erit vasorum collis amysiim aqua dilurum, vel vesici in bubi am album in ovi madidam, vel denique argill im ovisti-d in albuini ne temperatam cuin linteolis applicare ista quidem Philosophi, ut professione sua minora despiciunt his tamen neglectis,
vix maioribus reli inlititur locus splerique omnes abstrusis, Minterminatis quaestionibus oblectantur, neqt, iis ulla disputatio placet , nisi quae magni in largiatur contradicendi inertatem sunt eni in contentio iuum cuipidiores, quum veritatis, cum tamen nihil sit veritatis luce dulcius.
386쪽
En actum tecum puto ph mn, i niversi rinpetum misi, thesiletis. tibi intenderent,quod eae' et mina eum et u coeum Iuto manuci' ' 'β' ' nostium reposce, et . . sed quodam jur 'm,o uiri partes occuparunt '
387쪽
Dicilia invenitur Sal ammoniacum quod in arenis ib om stat,mstar lapidis specularis tralucet. Illud vero se meliu ' ' ex aqua salsa excoquitur et non enim omni lici more exui ' qhabet amaritudini sumsubtilius cum sit, citius liquescit o Solis calore exsiccatur, particulis constat aliquantulum era 'hinc inquam acrius vellicat nec ita facile solvitur Sal demu ritu te durius cum sit, magis quidem adstringit,is carnem a eo L fortius vindicat, sed condiendis cibis nurum est ori hic ' dentes sua asperitate offendit, nec facile exsolvitur. Ne sim ori id omni sali commune est, quod humore solvatur, quia calor=2 ' ci tate concrevit. Quamobrem optime conservatur in locis sie eici bus nam siccitatem amat, quod ex illa suam ducat ori uinem rem di talem vero ut sibi infestam aversatur neque in humo ioeor ira aliquod sui dispendium, asservari potest. Multa abunda letha fi quidem ex humore aquoso cum terra combusta permixto collui 'hinc adstringentem,&exsiccantem obtinet facultatem eou V loco expendam, utrum sal,quod ex mixtis corporibus rem redactis, Per aquae calidae affusionem elicitur, naturae, an Clivm ' tra si opus' id enim iam alibi excussimus et neque in iis con rou si is Latii opes positae sun Per me licet Chymicis insanire seu Neali,(sic enim vocant salem, qui e corporibus extrahitur 'eieret ementa, vel principia recensere atque et illo omnium potum dis ferentia foecunditatis coagulationis causas repeteres tum tamen salem ipsum qua itidem dissolvunt principia nam sublim et ne falem volatilem, minutissimum e Cuntur distillatione et m
onibus,3 coagulationibus repetitis dii; - , it 'ni re nas sordes deponant aqua sale praegnans moderato calore ex a-
nde vasi fictili mo perto, igne circulari, vel rotae cum scilicet ca-
, e .: ' rumq* si Misexpcrgredus paulatim intendatur tor
rent ut humiditatem elementarem, pinguedinem quεndam terre
strem, nec non spiritus persaepe noxios Ixuat. Tander erit tuto a vel argilia figulorum salem periniscent , bd inod se 'Iunt. Ex qua mistura effamant iobuio riu et ita e
gnitudine quibus blando eas, d
Tet Tuis Iuto undique obductam complent e limi Thre aet
388쪽
yr ideat Sed ne vasa disrumpantur, excipulo vas est quod recipi do tiritu destinatur aqtia frigida, quam praemissoriam vocant Irinnitur ut spirituum turgentium frangat impetus tum iterata di- φ Ariet ethnifieationem nominant, in balneo phlagma seq' ' 'r' vis heum hie, o, eum Alembicus. seu vas distillatori uimo id et bonitu deinde vase in cineribus collocat spm- a his uia os eum in fundo remanet. Alii in vesica bubu- .sethlehem laterum vel testas ollarum , mieri ieiuni salis diluto inbuantur haec , utimis igneris si 'iucto oer radus distinant ultimo tandem ignis gradu terram
rectificatus mox' see uiorbo profligat; ven quinetiar si Ch micti cxqq ea leuium hyorope in A,s; Nee nihil nec omnia credori quotus enim quisque chvmicus oblit die nini si eitcutitoriae iactationi
'I' Amso .i heia et idem hactenus et nunc de nitio ' 'hon quod a ii, locus non sit, sed explicatasi 'mmu et ira ire o nitri naturam spectant, Aper D-
nitrosili est urina rec ementa animalium, taces vini calvinatae, talia a viva nitrum praebent; adeo ut pIerique Chymici uirum v
389쪽
pellucet flos vel stram nitri magis candica i facile in aqua tur mundi ficu, aperit, exsiccat, utroque infectores utuntur, ut a nam imbuint coloribus sub nitrum deest, sarces vini adhibent ' u dim rupes hali nitrum , ut apud nos veteres muri exsud.int. Jam de nitri natura, mirum quantum, non Philosophi modo, sed etiam Ch= mici digladientur. Sunt qui illud calidum, siccum instar ignis fili gantra nam D flammam concipit, incidit, abstergit, corrodit miti quidem Alberto aeno videtur Aliis placet nitrum est e rihi dissi intim, nam alii nivi, vel glaciei contritis adnrastum , ac lagena ui trea aqtis silenae circumpositum, ipsam aquam vel media aestate con gelat. Hinc Quercetanus in Chymias Medicina novili, nitrum ex triplici sale componit, nempe ex fixo, nitroso, Mammoniaco hic climsit summe volatilis, in distillatione primus avolat sequitur nitrosus sed sal fixus, .marino similis in fundo remanet contumacior, atque ignis vires spernite vulgare ali nitrum, ut venale prostat, ex sale constat, alumine in nitro Ctim igni admotum dissilit,in crepitat tum multo abundat sale alumen vero facile discernitur; nam ignis
ardore effervescit, neque aegre calci natur. Nitrum autem purum citissime inflammatur, atque hi prunas coniectum non exilit. Sic ubi nitrum calci vivae admistum est, prunis admotum, ingratum odorem foetet fictim purum, O non adulteratum existit, nullum fere odorem
spirat Copioso quidem turget spiritu hinc vasa disrumpit, atque in
mi illos halitus sese effundit La Earus Erkerus ignem quendam trigidum in sale petrae portentosa opinione agnoscit, quod spiritus nitristia idos lingua ipsa ac dentes experiantur: solent et i im pleriqtie aestate injecto hali nitro aqua frigus intendere. Nec tamen nitrum expers caloris credimus : nam pinguedine quadam sulphii rea donatur, quae Flammam concipit, quaeque non modo in pulvere pyrio, sed etiam in salis prunellae confectione manifeste se exerit. V assi Nitrii in quippe purissimum, atque ab omni sale liberatum impo- minerat nunt vasi fietili, ut ignis calore liquescat tum flores sulfuris paula praepara tim immittunt, pruna, vel ferro candente sulla incenditur, quod re una secum nitri pinguedinem rapit, ac multum fumi non sine strepit exhalat; singulis porro unciis nitri, singulae sulfuri drachmae apponuntur. Clim nitrum perspicuitatem debitam obtinet tum ab igne removent refrigeratum in marmore contundunt in pulverem et aqua
simplici, vel quod longe erit optimum, aqua reo lac ea hunc diluun pulverem et trajiciunt per manicania an eam Hippocratis dimidia fere aqua vaporatur, vel si sit rosae ea distillanda est, ne pereat; reliqua in cella, vel cavea frigori exponitur, donec crystalli, quas minerales
390쪽
innatent Hac quidem arte omne salium genus aqua di-
voc int, a quin mi im in ystallos uti dei aurum ex eo ne erit usque ad dimidiae partis consum-' , vel ouo que appareat cuticula se frigori uerum expos tae odie hi qu ablui in sicciore loco conserventur. Nim ri,ha uni cem tunellae vocitant, quod lingua atro co-
et hse sis ini t tu naci accenta, scabritiem abstergat, sitim
,' et eos AEtkero. atque aliis tractatum est uberrime atrum ratio.
beoiu et Neminem fugit salem petrae ex ter-quq p ' m- siti e veletum murorum ruderibus, ct id animalium lotio identidem persus, ve n qua inruiam x