장음표시 사용
361쪽
quod non dicendo fiat probabile. Elementa, inquiunt, propter qua
litatum contrarietatem es mutuo in minimas particulas comminu unt alia ab aliis retunduntur hex illa pugna nova crasis, vel tempe ramentum, novae adeo qualitates exsurgunt. Iam cedo quid elemen ta committat quo monitore, quo instigatore congrediantur' quid illis tam justas praescribit leges, ut ex eorum congressu triticum po tius, quam aliud gramen gignatures quid elicit ex eo herbescente in viriditatem, quae sensim adolescit, culmoque erecta geniculato ova sinis jam quasi pubescens includitur, e quibus cum emerserit, fundit frugem spicae quid est cur potius e discordia elementorum , quain
ex amica principiorum societate mixtionem perfici arbitremur' ansa cum aqua lue metalla cum aquis v giis, in quibus exsolvuntur. inimicitias exercent Terram quidem ma quam ad mixtionem con spirare non inficior at quorsum ignem e coelo deducimus qui nio liatur corporum ruinam i quibus claustris fugacissimum Aere inco r cebimus Sed dabo illud quoque, elementa omnia ad mixtione in confluere. Quid tandem secum afferent, nisi steriles qualitates, calorem, frigus, humorem insiccitatem at constantes rerum proprie tates , vires foecundas, invitales ex aliis principirs dimanare necesseestri illae ad materiam, istae ad formam magis videntur pertinere tialae terrenae uidem elementares, hae vero essentiales stire appe tantur. Principia vero, elementa spiritus ille vivificus, de quod ain diu loquimur, simul connectit &stabili conjugii foedere consociat :ex illo tincturas suas, ut jam cum hymicis loquar, vires, facultates denique omnes depromunt. Hinc formarum origo, quae tamdiu Philosophorum ingenia fatigavit et hinc incredibilis illa specierum vari etas, scilicet ex illo balsam rationibus feminariis laeto proficiscitur. Nec necesse est ad mundi animam cum Platonicis vel intelligentiam, quae sit sormarum dispensatrix, cum Avicenna vel ad coelum ipsum cum Fernelio confugere. Nulla res in seipsa non sua recoridi castra, inocculta gerit semina, quae statis revolutio Ribus constantes siderum periodo sinitantur. Ex iis, tanquam ex inexhaustis divinae sapientiae thesauris, formae omnes inultiplici sobole succrescunt. Nec credibile est, materiam primam e sinu suo tantas opes fundere :subjectum quidem, quasi matrix formarum existates sed ex illius gre inio non eruuntur, nisi ex quo alibi diximus modo. Haec habui deipiritu universi quae dicere IT .
TD. Da mihi nunc, optime Simplici satisne ista probas an licet Philosophis quidvis ad libidinem singere an quicquam magis a Philosophia alienum fingi potest, quam spiritus cuncta penetrans, qui
362쪽
rarisi III pi , nec ratione possit colligies veniat iam aliquisse Vari. - et peti paleii eorum scholis, qui grandiloquentia Platonica non se natet . - rhumenta ; sed minutis interrogatiunculis, inquasi punctis, : Asrine tuas vellicet. Hic, inquam roget te, quid sit ille spiritus, i. st sicinii an accidensa Si substantia, forma sit vel materia, an ex uis ethii eo mo ositus t tot intantae dotes in materiam non cadant: sed
Ai indam divinius, ac prgestantius, qu lim ut inter accidentia numere-
et ille aerian, alque ex te requiret, an idem intimus morum
et laititur, an multiplexu varius in tanta rerum diversitate reperi: hi si multiplex, unde illa distinctio, unde tot disterentiae repetuntur non enim ex materia informa compingitur; adeo ut m teriae titulo cum aliis spiritibus conveniat, per formam ab iis dissideat . Quod hi unus est, simplexu tabique sui similis quo pacto tantam rerit,essicit varietatem e an res eadem iunius modi tot function bus obeundis lassicit Instabit acrius,& quaeret, an isse spiritus sit vi
in expers, aut particeps vitalem vocant resque innes vita perfundit an ea perfectione destituetur, quam omnibus tam liberaliteriinpertit, adeo ut ipsi lapides spiritus universalis, vitae compotes existanc Ouod si enim ara celsistas audimus crescunt mineralia, sua maturitatis sortiuntur tempora, nutriuntur quoque , Xerem menta secernunt, quae potentibus paroxysmis tape reliciunt, magna Metallurporum pavore snihil non vivit et ac sublimis illa philosophia oriscis temporibus inaudita in viventium an atomia tota occupatu L . Quae cum ita sint non dubitabunt hunc spiritum,vel mundi animam, vel certe illius spiraculum cum Platonicis vocitare. Verum haec laminter ineptias evanuerunt; neque illa mundi anima a Christianis nilosophis recipitur, cetus est profante philosophiae, quam prope i- missam frustra revocas. Non igitur ex mundi anima, quae cerebri vigilantis somnium est, neque ex spiritu universi, qui nec concipi potest, nec enarrari, formarum origo repetenda ex sed lateri oportet e sinu materia illas erui, benedictione divina, quam in sui conditi omne res cunctae accepere, propagari. Et quidem memini, quod cum de Principiis rerum naturalium dissereres negabas acerrime formas in materia delitescere, quod alioqui nulla foret generatio, sed ejusdem individui multiplicatio, vel reconditae formae manifestatio nec probabile esset formam pulli in ovo contineri' sectis duabus simul formis ovum substerne turri neque etiam anima alibi quam in corpore suis Tyra orga-
363쪽
Axanis instructo reperitur an muli forma in equo aci exilie hac j Hare atque alia id renus multa disputabas acutissime Numquid te pente factus tran5 fuga a Peripateticis ad Paracelsistas defecisti nuhil enim quam rationes seminarios crepantra Magno supercilio te liquos despiciunt Philosophos, qui ne electa illarum rationum con
templatione, privationes, in tormes materios, Mortuas qualitate,' sed quid sunt illa rationes substantiae an accidentia nihil sub
stantiale praeter in steriam Mormam novimus quod si materiae di sposticines, apst.iratus, aut vim causae effectricis, qua similem pro .cre it effectum, hoc nomine infigniunt ultro eorum sententiae accedimus. Vertu in ea sunt haeresi, quae sormas in seminibus, non virutute aut potentia, sed actu contineri statuit atque in eo summa Pa Deforma rices sic a Plialosophis consistit. Negant generationem esse ex non rum or, ente ad ens pro celsum nisi forte inquiunt, non entia appellemus, sine, quid semina in quibus vita, potestas, essentia, scientia vigenis nec quic- η quam aliud est generatio nisi fluxus seminum quae nova in dies fi-stia videa eri videntur, in semine ante delitescunt, melioreque vita ruuntuta par Rurius quae hic corrumpi dicuntur, non festinant ad non ens, ted destinatis muneribus ablolutis, ad sontes suos recurrunt .im semina in no Orphei, vel orco Hippocratis vel in iliastro Para celsi, atque in occultissi ii iis elementorum abyssis talent, ut formae in leminibus, quae variis donis, ac scientiis instructae, per spiritus mechanicos, a tificiosos corpora sibi fabricant, infelici tum principiorum, tum elementorum coniugio copulata , in mundanam scenam prodeunt; tum. due partium distantias, inextensiones admittunt, locorum insuetis clauduntur angustiis, temporum tam tardas revolutiones mirantur Auditis portentosa Severini deliria, qui pergit ineptire, cum a x nificis verbis docet in semine cmnia vigere, quae hic generationum, incorruptionum vicissitudine fluere, inrefluere videntur et adeoque formam uniuscujusqtie rei non extrinsecus accedere mons datore sermarum, post elementorum consentaneam mixtionem, infundi; non stellarum momentaneo positu in inseri rem natur im derivari non ex atomorum fortuito congressu integrari sed in ipsis seminibus de-R: Etur litescere. si id, si ista vera sunt, oi ni generitio tollitur 'inii 'nim seipsum gener.it formae duntaxat emergent ex elementorii a-hyiliis,&tanquam spectra peregrinis corporibus vestim apparebunt.
Forma erunt suis corporibus longe antiquiores ac se inen in is lameanem appellare nihil vel .it. Potestne qu , quam illa sentire, Ilieris consignares nihil gignitur, sed occulta quae tantinianiscitantur ;
364쪽
--ii mam formae elementorum diversoria repetunt:
plantarum, vel animalium Mimi', 'grum ' ' oedi nata
s, alia namque est Adamantis alia Cr stalli torma' g
sin initio invisibi: corporum tamen principi elemene, tum omnem in se continent cum dispositones lx , et
male itatem exerunt si bidem '--m meta et tuta
rum viso uiuum elementa, principia sibi idonea constituunt . id enim , quod oppor .unam uitatem tribuita sed ne concreta latium ero
365쪽
prietate ligati spiritus mechanici actionum principes, o inciorum in iusta paterentur dispendia adjunxit idcirco natura principium, quod copiosa, pingui , viscosaqe substantia salis conges a tionem benigna commixtione temperaret sulfuris osticium id fuit. Sed desiderabatu tertium, quod assidua irrigatione duo priora foveret, fluidaque a.
bili substantia mixtionem facilem redderet hinc sali insulsuri adjun
Haec adeo sunt Severinis ara celsistarum commenta, quibui veram Philosophiam evertunt funditus 'ut difficile sit de eorum testis ritate perinde ut causa postulat, dicere. Primum , Philosophi non satis habent magnifica verba fundere, sed rationibus progrediuntur refellitur, incerta certis probant. Hic vero multa falsa occurrunt, pleraque Severinus. dubia, nihil demonstratione stabilitum. Audio semina in orco Hippo cratis quiescere, nullis dimensionum legibus adstricta , di aestis tem poribus fructus parere, ac sulfuri in combustibili, seu vitali balsamuin sidereri addunt spiritus mechanicos cientia instructos variis orna tos donis, haec semina corporibus alligare. An nobis argumentai quaerenda sunt, quibus haec opinionum monstra convellantur Qui, ignorat animantes, O plantas in se ipsis sua lemina possidere, non exili astro Para celsi, vel Orphei nocte arcessere Terra verbo divino sed cundata plantas produxit, quae semen in semetipsis haberent, non ex vacuis elementorum abyssis repeterent. Sed lud perabsurdum, semina, spiritus mechanicos scientia donareri nunquid cogitando rerum imagines depingunt , aut de rerum veritate iudicant, vel unum ex alio colligunt Taceo spiritus in corpora degenerare, nihil in te. rire, nihil corrrumpiticum tamen Christus, Apostolus testentur gra num tritici terrae sinu exceptum prius mori, quam in novam frugem adolescat. Iam quo fato semina, cum sint incorporeari corporum in-s felix conjugium ambiunta non ut propriam speciem individuorum multiplicatione conservent sunt enim formae spiritales,' morti non obnoxiae squid formis separatis, spiritalibus cum caducis cor.poribus i Sed quis illa artem fabrilem edocuit, ut ex elementis cu- clant principia si tamen principia dicenda sunt, quae ex aliis prodi- c. ere. Mitto dicere de sulfure in combustibili, cui semina, astra, radices inhaerent cum sulfur, oleum, balsamum, vel quocunque alio signetur nomine, quo purius existit, hoc citius ab igne consumatur: nec qui quam sit in hoc inferiori globo ab omni corruptione tutum. Jam hielocus non postulat ut de generatione animalium ac plantarum disieramus pauca duntaxat de mineralium ortu delibemus hic enim Para celsis arum factio serio triumphat. Primum,
366쪽
Tuti ubd vitam ossilibus largiuntur, laciunt pueriliter: et ta
non emere assertum, sed probatum oportuit. Quod si vi non viti c
i iiii quid est cur non alia generent, uti plantae, animan-r v hiu . inquiunt, sed ex occultis naturae thesauris Haec I. heonstantissime dicuntur, cum Para celsistae, atque alii magni shu labidis Philosophici professores, aurum in seipso sus an recondere pertinacissime defendant. Sed illa metallorurn cilio mea quidem sententia est impossibilis, neque ex semim- inlut ueta ita sed ex terrae aqua permixtis, ut placet Agri Ioel ex vapore resoluto, qui frigore instar pruinae concreicit, uter 'summus Philosophice dictator verum de his alius est nobis Metilius locus. At crescunt metalla Demus id vobis. An continuo
misi sotte ignem vivere , quod pabulum exigat, stultissimus taeessista existimet. Iam quid absurdius, quam fossilium seminata,
i,inentis nutrire, atque illa ex Orco Hippocratis evocare Van semi 3.ri, si mentis indigent sti id demum illis deest formae sunt spiritate. si vobis credimus)nec bene iis cum corporibus convenit. Sed . neoue corpora alibi, quam in suis matricibus gignuntur : quis enunseta stellas praegnantes fructus suos, pluvias scilicet, ac ventos iniere taurum, gemmas in terra deponere i numquodque elementum inquit Severinus, non in propria, sed in peregrina regione parturit Atqui hoc falsum est, neque aqua in terram sua semina immitii sed in seipsa concipit, D concepta semina promovet: idem in terra usu venit. Falsum id quoque est, quasdam stellas ventorum generationibus incumbere, in quibus spiritus mechanici, scientiae lateant talium corporum productrices. Quis nescit pluvias ex vaporibus, quos e terra, vel mari Sol everiit prodire , non ex sideribus demittis quasi ut Aristophanes de Jove jocatur, sora celsus de stellis serio nugatur sidera per cribrum ejerent. Qtiodi quaedam stellae austra. les ventos, aliae bore ales excitant, profecto in eodem terrae hemisphaerio, eosdem simul spirare ventos necesse est: nam eaedem ubique stellae collucent. verum haec otiosorum hominum , atque in Paracelsilii astro somniantium deliri facessant. Venio ad ea, quae veri propria mihi videntur nimirum ad prin De prine .cipia, ex quibus Chymici omnia compingunt corpora. Ego quidem pius--
optarem, ut inter hujus scientiae pro sessores magis conveniret maenamicorum quippe eli inter eos de numero, naturati olficiis principiorum disten Horesa sio. Sunt qui principia ex elementis, tanquam e fontibus deducant opimon . aliis contrarium placet, ac negant prima rerum initia ii elementa spa odirest nec desunt qui putent in rebus omnibus eadem non esse
367쪽
principia neque enim fit eis verisimile sulfur auri elusdem ei te nil
rae cum aqua ardente, seu vini sulfure contrarium ab aliis defendi tur, quod plantae ex mineralibus, Animalia ex plantis mi triantur , unde apertissime colligi putant eadem esse omnium corporum exor dia Iam utrum stirpes e terra, una cum succo , haec quoque rerum primordia eliciant an potius ex eodem humore diversa principia vi. tali iacultate producant, magna opinionum contentione certaturi Plerique posterius asserunt, cum ex maturis, Wimmaturis fructibu , eadem non eruantur principian illa igitur humori, ex quo planta ali tur, non inerant actu, sed potestate tanttim, qua habent coctioni, vel maturitatis tempora. Reclamant alii, inprima rerum exordia non fieri, sed tantii in secerni contendunt cum ex eodem humore simplici Muniusmodi, tam diversa principia prodire nequeant neq; idem agens ex eodem subjesto diversos effectus procreare possit. De numero prin cipiorum nullatenus inter se consentiunt Paracessus A Basilio Valen tino, Isaac Hollando sulfur, sal, mercurium mutuatus est Liba unis quintam essentiam, seu aetheream substantiam, vel calidum inna tum adiicit Veteres Alchim istae duo duntaxat metallorum principia, sulfur,&mercurium agnoverea Geber arsenicu in his adjungit. Omnes
hoc cornuni errore labuntur, quod ea decernant principia, in quae coriapora mixta resolvuntur. Id vero concedimus, cum res naturali putre-
lactione dissolvitur non autem cum vi quadam per ignem destruit tir: ignis quippe haec principia generat, non educit nam si varios ignis gradus adhibeas, diversos itidem enectus procreabis. Exemplo sit vinum, ex quo spiritum tenuissimum, phlegma seu aquam, acetum , quam ardentem oleum pingue, terram, salem denique tum fixum, tum volatilem eliciunt Pitira ex vitriolo proferunt an tot principia sta. tuenda sunt, quo tres diversae extrahuntura Frustra nobis obtri id unt varias opili vini qualitates, quas non nisi ex diversis principiis oriri falso colligunt. Diu multumque de opto tibi latum est, inqtiit Danus, qua ratione in tanta amaritudine stupefaciendi virtus excelleret nos substantiarum facta separatione, sulfur, vel oleo sum quippiam deprehendimus plane narcoticum' ejusdem nuturae sulfura antea conlpexeramus eadem analysi in opio sal quoddam diaphoreticum deprehendimus, quod subtili resolutione penetrando sudores movet, cujus similitudinem in multis naturae partibus similiter demonstrare possumus, Simili plane modo in vino oleum calidum cum multo phlegmate M tartaro conjunctum deprehendimus hinc minus admiramur cur calidum cum sit, diuturnorum , ingravium morborum, calculi, podagrae, colicae causa esse possit. Haec quidem magna ve
368쪽
se iis udine dicuntur. Enimvero fi quis ex te, Severine, requirat, thoii sit fur somnum inducat, sal sudores excitet 8 neque enimn . . in sal, vel sulfur omne cadunt. Muid est cur spiritus vini et non item alia sulfura,vel oleari curial nabarbari adstringat, et is illius uirtute purgatrice excellat i haerebis forsitan nisi Th-eussem rasin uniuscujusque corporis cum Galenicis, vel ad V . oecificas cum Peripateticis te referas. . .
rista natissime desienent: nam ut taceam de sale , sulfure non
et donire nobis potuit, quid per mercurium intelligant an Puris Q iesic instaminabilem, L plane coelestem 'erum inc hilius Ah.es tenuissimum, vel solemnis ista non magis copnita , nommata quinta Aristotes is essentia. An spiritus acidus 'et . metes ii nomine insinuatur: an multi negant hanc aeld - et aliunde,quis a sale volatili proficisci quo quidem si acetosum hiauehit humor fatuus, insulsus remanebit. Non
exolieari nolestri nune ad te refero, quos sequam Sed d-r is male est sapores sali, atque odores sulfuri tribueret: ' Vin eodem sale tanta vaporum varietas proficisci queat. Nuccin' in eine, credixe,salem extrahe cedo a salila omnes X et abo: Tu lii , eortice, nucleis magna varietate dilatr-ret in ut ipsum omni sapore destituitur Uerum haec ad vi- hri .etie a m alias de principiis hymicorum disputatum .
m amet, adeo ae leuiter perstringere, quo te ab
venditant In omnia, probant nihil . Quocirca nobis hoc diem, ten-siciendum st quod Alchimistae profitentur, nurum sed ce abro verum . falso est secernendum. Nec vero sum adeo menvs inops, ut cum Severino existimem formas rerum in laininium det et
conditas; vel ex invisibilibus 'in me 'm
prodire nec spiritus mechanicos scientia se in te gentia et to existere, mihi inquam persuadebunt uti fumi venduli iam metalla vivere, vel tanquam siderum fructus e cra M. Metrti: haec qui sentiunt, prorsus desipere arbitror Uerum quae si vehementissime displicent nimirum spiritus universi, quo cuncta p
369쪽
sunduntur rationes seminariae, ex quibus formae omnes repetiint ut: mineralium ex propriis seminibus procreatio tria demum pervula ala Chymicorum, ex quibus rerum omnium vires ducuntur, principiat
haec inquam puto, probabiliter posse defendiri neque tamen ea si cui
D. 'iritu caput, famam tueri necesse est. Verum captiosis interrogatiuncti umsersi lis tentas nos circumscribereri quaeris an spiritus ille iubstantia sit. vel accidens unus an multiplex; vitae particeps, an secus hos qui R bonde dem cavillos nobis discutere in proclivi est. Itaque respondeo spiria tu obie tum illum coelestem tenuissimam esse substantiam ex materia, Ior Pumbis ma concretam, simillimam spiritui vitali, qui a corde per aterias in omnia corporis membra diffunditur; qui cum sit unius modi varia tamen obit munera, quod animae sit primarium organum. Addere Aristoteles, hunc spiritum esse veluti flammam purissimam, cujus ole L. um, inquasi pabulum sit humidum primigenium Generantur, inquit, g*' -' in terra animalia in plantae, quoniam humor in terra, spiritus in hii more, calor animalis in universo inestri ita ut quodammodo plena lint animarum omnia Calor igitur coelestis, quem alias longe ab ele. mentari diversum esse confecimus, huic spiritui insitus est quem ad modum humidum radicate, quod spiritus aetherei est veluti pabulum, humor elementari longe praestanti iis existites nam ut calor coelestis blandus est, suavis, non vorax ut igneus sic humidum primigenium est vitae fomes, materiae, informae nexus, elementorum gluten, oleum purissimum hoc humore cineres ipsi diluuntur,in vitro coelestem plane naturam tribuit neque enim vitrum posset fluere, omni humore foret destitutum. Frustra interrogas an ille spiritus vivat, an sua donetur anima praego eum vivere , quanquam sit corporis, animae vinculum: est quippe similis, vel ejusdem prorsus naturae cum spiritu vitali animalium , qui instrumenti nomine vitales sunmones obit nec vivit tamen. Quanquam Alexander Alensis huic spiritui vitam tribuere non reformidet rideo ut spiritus vitae sit particeps, non anime neque inerudite vitam ab anima discriminat, cum anima corpori inesse queat, tametsi vitam illi non impertiat: quidni etiam vis tam sine anima consistere posse fateamur Sed utrum ista defendi possint, ipse viderit nobis fatis suerit spiritui universi vitam, tanquam divinae providentiae organo, naturae ectypa concedere. Nec multum nos torquet alia interrogatiunculata utrum unus sit, vel militiplex utrumvis elegeris, mihi perinde est. Unus est, antequam ad rerum individuarum compositionem descendac varius .multiplex, ubi naturam aliquam constituit; sic varias exerit actiones, quatenus diversiis formis quasi famulatur. Unde ergo, inquiebas, tanta rerum
370쪽
elo hacteres, num* sicis nati, bis quaedam occul tietatione pro metram cta illam doctissimus Fur-
menti talent alia sunt,' ' ita laesum seminum semim
ns u. M animantibus; alia vexo m Q uo
talitiari terra autem primetrum a ' si s tacti sunt, ut in
ctione divina accepisse vita sui mi siet; et qm pin rerum natura, quod iussum divinuss huc, omni principium intimum existit. Docet quidem cxisrardet oriere quod creavit, die septimo,*J'prum desin, in formas visi- sui tum creata suerunt perico exdi on*mhR ' inu, in se L. i. Diri