장음표시 사용
721쪽
pis De consensu et vj no . Phil
ignein omnino neccilari videntur, cum in machin pne unJBIIi tim ignis exhausto aere extinguatur , nec quicquam Ulphuretiri,cendi possit, nisi ic cum nitro sit conjunctum, hinc pulvis puri u ira tubum parte altera occlusum vi adactus , vel in ipsa aqua actor ditur , quod nitrum solum aere non indiger quo flammat, accencludi Tot enim abundat partibus , quae ammae alentia sim idoneae Arinitro quidem nulli sunt partes sulphureae seque enim in crucibulo neque speculi ustorii vi inflammantur, sed ubi carbones , aut quid si 'ud sulphureum injeceris , statim flammam concipit. Partes sulphureae ignem fovent, eumque eae solae siti oculos cadant, non item nitros , hinc fit, ut sulphureis duntaxat ignis sartibus generationem tribuamus , cum tamen eae sint molliora , lini iam flexiles, quam ut possint tanta vi obvia quaeque perrumpere destruere, nisi aliae partes solidiores , actuosae , alta pen rantes accedant, quae Cum sulphurei congressae, reum impetu divulta una cum subtili setherea subit mria tam pernicem motum incibunt hae quidem partes actuosae in spiritu niti sunt plurimaeri hine ignis ille coectis N potentialis , qui in hoc liquore plurimus est sed
partibus humidis involutae, quodammodo obruuntur uum, si se se exerunt, cum lictuor acidus sali fixo , aut nitit, aut tartari, aut cuicumque alcati astusum , in novum nitrum coales citri tum enim nihil obstat, quominus partes illiu aereae magno impetu voluta hunc motum, in quo iamina consistit, procreetnt. Sed cur in calce, Languine, fimo equino humidiore foeno, aquis itygus ignis urit, non lucet. An quod ea corpora , in quibus coecus ignis regnat, parte habeant molliores , sive quos ac, sive aereas quae materiae primi elementi innatant hinc calorem, non lucem, seu
validum globulorum coelestium impulsium procreant. id enim imiam in spiritu vitrioli, mole tartari ebullitionem et Iicit , nisi cor pus subtile, cujus conflueti motus ex ilia nova mixtione turbantur Nam aliter in oleo tartari scorsum , aliter in spiritu uitrioli titiere Q situm erat cimpeditus ille materia subtili commeatus luctam, v lut rixam inter liquores creat hinc calor paulo chementior An potius liquor alteri affusius calorem effcit, quod ita aptati sint illius
liquoris pota , ut alterius parte ramosias, primo tantum elemento circumfusas , admittat sic globulis expulsis primum elementum d mmatur. Non istimili modo in calce meatus ita aperti unt, ut partes aquae limo duntaxat elemento septas excipiant. In foeno autem humido ita res se habetes subtili materia , quae graminis
crescentis meatus subit, eosque sibi aptat, ut libere commeare possit, post-
722쪽
postquam exsiccati graminis pori arctati sunt, Se quodammodo obstructi, velut indignata cum impetu solitum iter porgere nititur humidiores partes exagitat, Vasque secum rapit praestim si foenum male exsiccatum fuerit idque rit non sine magno calores, Ac sumo, restantque ex eo velut incendio bli cineres omni humore , inpinguedine ostituti Clarius rem explicat Cartesius et succi aut spiritus,
qui a radice cujusque plantae per caudicem ascendere soliti erant nondum penitus egresti , ex aliis in alia si amina excurrunt neque enim facile exhalat i possunt, cum locus fit clausitati sed cum oenum exsiccari incipit, meatus habet solito angustiores , tum illi spiritus non secundo , seu primo dumtaxat elemento vallati intrant 'ine inora rapidior seruntur rum partes plurimas cum impetu ut siciunt, quae si in alias quoque impactae, eamdem stragem edunt, tum ignis aut flamma erumpit secus si pauciore partes loco moveantur tum enim foenum incalescit quidem coeco igne consumptum marcescit.
Haec sane ingeniose sunt ficta , vel inventari neque iis omninsi contradico ignem enim cum summa agitatione subtilis alicujus cor P poris conjunctum esse non abnuerimes seu in orbem , sta in omnes N 'i partes perturbato motu feratur. Sed cur secundum elementum sit mi purus aer ab ignis generatione removeatur, necdum Latis intelli si id enim jam pene ostendimus , flammam citra aeris ventilationcm ' non accendi , Atque ut aer cum igneis corpusculis , nonne ex illo ' 'congressu ignis prodibit imam in carbonibla ignitae atomi cum cras sioribus clementis luctantur , neque in flammam abeunt, ni tenuis aer cum impetu irrumpens , ignis pabulum exagitet. Mino nitio li- uefacto ferrum candens immersum extinguitur potius, quam inccnatura carbonem vero si injeceri , cum detonatione quadam , ut loquuntur Chymici, carbo , d nitrum concipiunt flammam uiuod
spiritus nitro-siulphure pervadant carbonum meatus se partes eum cent subtiliores , quae igne finis in flammam aere subeunt cxtenuantur se quod concepere incendi im nitro communicant Ferrum
vero compactius quidclam est , quam ut sinat sulphureas partos elici; neque aeri subeunti praebet locum; quare imilammari non potest: vix enim quicquam inflammatur, nisi id tenues emittat halitus , c uos non a solo calore , sed ab igne jam lucente, eo modo, qui ad purri mam exigitur , agitari necesse est. Scio equidem candelam sere ex tinctam ommuto, vel ori alicujus statuae liquido bitumine, quod totro eum vocant, de ulphure illit, admotam statim accendi: sedi materia adest impense inflammabilis ignis jam lucem
723쪽
Hinc sulphur inum , oleum , adeps in catino , au seM Tn tu quidem , sed inflammari non silent, nisi ii nem,uirae moveris, ex qua sui motus capiant velut iud in re, ' i luauoqe reprehensione nori caret, quod globuli aether imis ui inrensi , ut eum penitus, si ossint ei ori '
cum iidem tamen a sole di k ium Ummae et
enim sunt radii solares, praeter illud secundet ei tibii in agitatione in rectas lineae undequaque impus uiri msuae agitationis snem in corporibet excitares Quom uim hos radios nihil este quam purissimum, qu et i
te , quos in ipsa hieme solares radii per fenestra vitra subest,
cendErunt adeo uisubjecta charta eum in no et retra
vehemen utique radiorum motus , sed ignis pie, muta rabant, Uinhur ii cineribus non accensium nam ' a Tyrum V V σύ .im velut ad exaltationi, , et evectrumna, inflammat ni pioximuin incendit. Nullus Titan
ignis lucens expers cumrisu quod si non urat, id evenit c uod iis num spargatur neque idoneum abjectum essendat in the u
lo collecti sulphurea uiunt corporare dispersi calorem tinniaxa uis cunto Vix tamen corpora quantumvis phurea radiis solarii us exusti flammam concio iunt, quod radii cum sint renuissimi, non is halicant,mum , ut acligant aera in corporum meatus quod iis
duo. Nero Carletius terrestre particulas a corpore subtili stim
rotata bitratur, id sane , ut puto, de oleosis inlau
sa ex stire non lancior, est i lligendum i ho mira set omnino flexiles. errestria e Torpuiseula auri unt in fumum cuneos quidem spiritus secum vehunt,
Chub involucris tecti, non lucent. ditio
acsiccandum soli exposueris , nullum id mum emittet quod ni ii, Maceti
724쪽
rum xe, . nru, vo id omnem humorem ita minutim contein purio est numina , minus fumi egreditur , hoc diutius fa,c
lam dabo Nucleos ivarum in cineres euigit , in extrahit eum cerae minia ficet, quo, dic splendideria ardeat
'r 'β , cur mella miremitati flammae imposita, parum aut nilia tu sinis, trahat: partes quippe j terresties ad et ita flamma comminutae ut egresta non amplitas appareant, neque u i adhaereant corpora. sum vero lamella sanim inimor itur tu atra fuligine tincta retrahitur, quod, assio e lita et in aeta flamma subactae ipsi lamellae adhaerestant. Ergo illiginein mParte pabuli minus puret, quae cum igneis atomis suri et Turi
ed longin protracte, mimis motu minus agitat e glomerantur
Sed cur sursum versus , atque in longum , non in orben tam
ma porrigitur Mn quod subtili inna malinia huc tendat re
dere a centro quam maxime nititur. An potius ob levitatem ait ima pabuli supera petit flamma, Sc ursiim continenter fluit Jam e media vehementius agitatur , exteriora ouae sunt, 'nu commoventur : sive id propter ambientem aera, sun-dmue obsidentes globulos aethereos coni at, ut convenic er Car
tesiam principias dici pytest, siue biiu auo et
facilius expediunt quam ex medio axe. Et iura sus hinc senuitur ac ecensiam flammam esse acuminatam , nempe ex infima prerte orer 'siubducant, a que in medio velut axe iapi ita facile si se possint vobvere , quo altius flamma ascendit, hoc acutio es i ii ii in hoc duntaxat partibus si tuetur. Fors item est ut nummi sui sui
n mucronem abeat, quot ab aere crastiore comprimatur in
CR dstrum s impia non coiatinuo aequabili motu , sed duas et substultans saepe moveatur oratio est in promptu , quod inui ra
tatingui vero solet ignis, cum illius partes distrahuntur cui ob
725쪽
tione partium accenditur : nam vet acri, inatu vehementio uel aquae astusto ignitas particula divellit eumque negatur exitus, ipori, is in se se reflexus partes ignis dividit. Ixio an modo ficti potest , ut in cella vinaria e recenti musto magna halituum copi,
erumpens , accensam extinguat facem.
Redeo ad caecum ignem , luci expertem , quem potentialem X vocant. Is quidem est in foeno , aut lino male exsiccatis, aut limo De Och manifestus non quod subtile corpus Per graminis poro commeare agne, diu solitum , sibi occludi itineris sui vias oleite ferat id enim forte estr calce et augurari: neque in iis plantis, quae ulphuris perparum habent, Leda ira inest in calidioribus, olcosis , ut in lino, oleosis se prodit, quod ut cupiacρ orib- 1 attigimus , pinguis humor aqua in trini cus diluatur , dic quodammodo resolvatur. Non enim aqua potuit sensim exhalari , cum x nati latio deesset unde sulphureae parte , ut verbo a Chymicis usurpato utar, exaltantia , de eruptionem parant. Quod si aqua siti id rio , haec una alam sulphureis atomis in s se mutuu rei lexis , in citatis specie sum egreditur. Attii pars a tuae maximanam sensim cliffata est , ignea corpuscula facilius se se expediunt , nec densis stipata vaporibus occultantur, sed extenuata ingenitam promunt lucem , atque incendium minantur.
De calce jam alias diximus hanc igne reverberi e faxis aut lapidibus erui ignorat nemo signea ibi te corpuscula cum latinis particulis velut implicata is captiva remanent, postquam humo aqueus inter coquentium in vapotes evanuit. Minc nexu soluto lapis facile comminuitur ob abit in pulverem. Eadem ignis corpuscula , quae terrenis particulis ante divisse, variis inclusa pori aut sidini atomis conserta quiescebant astutione aquae tumultuantur. Soluta quippe ingenitis cientur motibus, calorem excitant, Win igna ex parte vaporibus involuta profugiuntes par tamen uberior aqua detinetur, neque his atomis ignitis avolare cono sitim est Quare nisi calx recens aqua CX tinguatur , coementationi fit inutilis, quod aer humidior paulatim se se in nauatus ignis vi apertos insinuans solvat ignea corpuscula equae sensim , sine tumultu in auras abeunt hisque clii destituta brevi fatiscit in pulverem. Idem quo tu usu venit, imber magno tonitrui fragore quatitur hic enim calcem recentem subit, ignis empyieumata coinino et Sc secum evehit tu, Lautem viva calci, , dum aqua extinguitur fervor, non ab ingenito lapidi
calcario ulphure , sed ab igne asci titio proficiscatur rex ipsius calcis L p. de Gnalys probat vir in medicina in philosophia clarisiimus Thomasse me . N Illis Calch, lesquilibram cucurbitae amplae, seu vas viti eo impossitam,
726쪽
aqua perfusam, iatim aptato lembico cum vase recipiente capacillimo distillavit aquae uncias sex minime acris, sed sub dulcis,ialtringentis excepit reliquum pulverem aquae communi infusum igne oecoquendum curavit pellicula alba crustacea subinde ex Libat, qtia sublata nova itidem emergebat, sub dulcis quoque saporis, adeo ut tot hii more exhalato, nihil salsi, nihil acris in fundo remaneret. Ex quo quidem colligit fervorem illum, qui affusione aquae in calce conspicitur, nullo modo a salinis, sulphureis calcarii lapidis particulis vehementius agitatis proficisci, cum sal eliciatur sub dulcis ex-Petr omnis acri in oniata nec sulphur dominetur in eo lapide , qui ignis vi non destruitur, mole perparti in minuitur. Itaque ignis em- pyreumata in corporibus calcinatis haerent ut in alibi is laxis , qui igne fiunt acriores,in aquis stygiis impense calidis videre est. Haec nisi moveantur, nullo se produnt calore nam interjectu terrae secreta manent C tanquam somno oppressari sed ubi accessu aquae turbamur,& suis velut hospitiis depelluntur, tum eadem consertim erumpunt, magnitu excitant calorem Quae corpora aestivis principiis, sale, sulphure,.spiritu abundant, Iaxiora sunt, aut minus firma, eadem ignis aculei cito penetrant i destruunt non enim ibi diu haerent sed una tim praeda cito discedunt. Quae vero corporaria sunt densa, compacta, ut coctione magis indurentur, ac partes habent, quae a se muttio disjungi non possunt, ut lateres metalla, lapides arenae ei, haec ignis corpuscula non diu retinent. Sed quae dura quidem sunt, igne tamen calci nataretiodammodo fatiscunt, la- Nantur; quaeque humidioribus exhalatis partibus lapideam, iuram non amittunt formam, ut magna lapidum pars haec, inqua montra poros volatilium elementorum fuga excavatos ignis spicula, seu emp reumata libenter admittunt, quaecum salis atomis facile cohaerent . Cuinque salis sanis corpuscula diutius mixta laxantur, D volatilia fiunt, pars in fumum abit, pars altera quae affusione retrahitur a fugas sal vero ab aliis elementis pene divisus inquasi solitarius existit: hinc conjugium appetit, astringens, dub dulcis evadit, estque rei
Ita fere vir eximius de calcis effervescentia philosophatur. Ego
tamen crediderim, non externum modo, madventitium ignem , sed insitum quoque in calce ut in aquisive iis, salibus fixis dominari. Sulphureos etiam, Ialis feraces existere calcarios lapides hinc conjicio , quod cum in furno calcinantur, fumum omnino sulphureum,& foetidum exhalent: neque id genus sulphuris in calcinatione
727쪽
rix De Consensu et es nodae hic
t. inicii aqua summa Xato subit ineatus, quodammodo erue
Ex utroque lanide nitrum vel temporis decursu, ut in ruderibus i. cellis etrio rescit; vel etiam arte , ut nonnullis placet, eae trahi potest quod irgumento est sulphure, reale utrumque lapidis genus abundare quanquam lori maior est in gypso salis copia, ut in cal cario lapide sulphur fixum est uberius. Minc calx, quae viscosa est pinguis, cinia arenae vitreis, angulosis corpusculis optime cohae ret Atque ut mihi videtur, non ea modo, quae ad naturam , en eis sim, varias ignis differentias pertinent fu Se diligenter exposuimus, sed etiam ignis phoenomena, ac varios illius enectus magna ex parte sumus exsecuti Reliqua enim, quae desiderari possent de usu ignis, tum in rebus calcinandis, fundendis .comburendis, tum n digestione, elixatione, tostione, indisi illatione corporum , parti tria. p. a. et in libro de fossilibus tractata sunt, partim in hujus operis contextu, ' O quando res exiget, tradenturi nobis. Omnes fere Chymicorum labores in ignis regimine versari fugit neminem et hinc ars eoru in pyrotechnica nominatur Modo igne aperto utuntur, quo res comburant, atque in cineres aut calces redigantri vel ut undant et illa .
Vel denique ut quae fixiora sunt, resolvantur. Sic carbo accensus,&vase conclusus dissolvi non potest, donec subeunti aeri locus pateat. Sulphur sublimatur in flores quamdiu in vase occluditur sub campana accensum , acidum spiritum praebet. bituminosa pinguedine lignum solutum, in retorta conclusum nullam dabit fuliginem dedquod magis mirere, dum ignis partes mixti mobiliores protrudit, simul fixiores arctiori nexu copulat, ut in vitri confectione cernete ex nam arena cum sale Alcati tam arcte connectitur, ut ignis vi divelli non possint. Multa olim in hanc sententiam afferebat in Academia Regia vir Clarissi Dad Clos Addebat id quoque, non unius rarefactionis, sed muli a magis impulsionis vi partes corporis mobiliores, prae catare sursum efferriti nam fumus per tubum camini celeri. iis fertur, quam in aperto aere , ubi majorem nactus est raritatem . Ac plerumque ejusmodi operationes in furnis instar fornicum arcuatis perficiunt, otio sanam in seipsam reflexa sit acrior ignemque illum reverberii vo int, qualem in coctione panis adhibemus Saepe ignem rebus aut distiliandis , aut digerendis non proximum admovent, sed illus duntax.it calo et moderato, kalterius corporis interjectu depreno utuntura ac pius carbones adnibent, quam ligna, quod illorum calor ae asia Aquabilis , sui ubique similis.
728쪽
Commilitate mitio tertiorem, tum acriorem, quasi peroradus admo-
oc statim vis a b isne removeri debent , frigido reponi loco tum
uae per vitrei, aut fictilis vasis apertos meatus ire redire solita
erant cum eosdem offendunt poros subito frigore a m i N. F
n ea tu agitantur referamus acceptum. Cum enim coni moda hospi-
et in ii, sic in vitro, aut terra fictili non reperiant, neque cum: linis partibus vitri implicari possint, furam moliunt ut cui ue e
Una aer sub oculos non cadat, neque ut coetera ele I. menta, seorsum possit separari, aut valis distillatoriis u H coerceri, illius natura, re vires nos maxima ex pat--cru mte fugiunt Fluidum esse .s tr ibilem ac velut na ques turae cribrum , quo coelesie intinxus ad terram use a. que demittuntur Villiusque interjectu terram cum coelo velut nundinationes suas, commercium exercere canimalium denique vitae inservire luminis esse vehiculum i corporum meatus subire , omnibus in confesIo est. Sed quae sit aeris natura , quae figura atomorum, ex quibus contexitur calidus sit, an frigidus poros habeat penitus manes, an plenos subtiliore corpore ' levis sit an gravis quibus motibus agitetur , alia eis mulia in contro versiam veniunt. Quod sibi libitum est unusquisque fingit, princi 'pra jam praesumptis accommodata Cartesius minutas aeris particulas statuit, ex tertio quidem elemento compactas, sed aqua corpus culis tenuiores, primi secundi elementi continuo motu extensas volitantes hinc corporibus non uti aquae corpuscula, ad harescunt fatale comprimuntur: adeo ut aer intra tubum ferreum instrumentis Tyyy a me cha-
729쪽
mechanicis vel quindecuplus adigi possit ut in icto p io igneumatico
cernere est. Sed inulto majore in fieri aeris Coi 'pre,sionem , cum ex aliis experimentis, tum ex aquae intibo vitreo artificiali congeli. ti one constat. Nam aqua tubo, aut ovo vitreo conclusa , lensim nito itatur, ut in glaciem concrescit aerem, qui summam ubi occlusi par tem obtinet, in uin mas quandoque angustias redigit , uti alio locosus diximusta disjunctae eniin, tenues tertii et cinenti particu eglobulorum coelestium motibus obsequuntur atque iis dein globulis vi quadam expulsis densantur. Sed tamen illa aeris velut capillamen ta se se mutuo impediunt, D expellunt, atque a subtili corpore laucessita intestini scientur motibus: hinc adeo vires suas intendunt, quo majus occupent spatium : sic aer pressus aquas sursum jaculatur&globus in tormentis pneumaticis magna vi emittit. Crassus ille M caliginosus aer circa terram susus, quasi quidam. vapor aquae multa exhalatione permistus, habendus est; magna enimr Acm. ex parte oritur ex respiratione aquarum. Nec terrae modo, aut aquae, sed omnium fere corpori in exhalationes aut spiritus excipit. Hinc non ubique siti initis sed alibi purus est alibi crassus, viscosus, qui motu in gravium, aut proiectorum nonnihil infringit interdure est,rbior, aut levior aliquando salubris existit, interim pestilentior Existimat etiam Magnanus in hoc aere quorundam mineralium,mplantarum, vel spiritus vel semina halituum specie inclusa deliteis scere, quod terra e profundiore specu eruta, soli exposita qualitam herbas sua sponte effundat, easque imprimis, quae in his locis magis fruticantur. Jam alias diximus nitrum, inmineralia pleraque ex cumulis fere exhaustis, tractu temporis reparari, Sic putat vitriolum, seu coleotar, ex quo jam spiritus una cum phlegmate Cleo eductus est, sub dio edi positum, novum spiritus, olei proventu in interjecto
tempore ex aere circumfuso trahere ac nitrum eodem modo in rude-xibus aut maceriis succrescere. Refert N. Faber se aliquando talem, Malia elementa extraxisse e sceniculo,, terram e cineribus superstitem Projecisse, ut inutilem rex qua tamen anno sequenti magna foeniculi copia exorta est.
Illud tamen mullis incredibile videtur, ubique in aerei vitrioli, innitri, aluminis , aut aliorum ossilium spiritus occurrere, qui in
matrice commoda excepit, tanquam in opportuno diversorio hospitentur. Quod si in locis arenosis aut vitrioli calx aut nitrosa foe-ces reponantur, bovum spiritum, salam nitrosum extrahes qui non ex fodinis,Aliae nulla sunt in iis locis, sed ex magna salium vo-atilium copia forsitan prodeunt, qui ab acie ut a menstruo quodam
730쪽
unt versali ex loluta, culusque mixti naturam induunt, ut insta dicti fri
um forte lanidum sale emorescit. Nam ubique terrarum nonnulli lapides copiosum nitrum fundunt.
Hunc vero callei nos tam aera esse velut terrae , , aquae lanusi ULnem, omnis Reneris illuvia excipere non inficior sed eum sol in Denaim in mixtis corporibus, atque in hac in seriori plaua dominari non fit mi vita
mini verissimile. Nam puriorem aethera, quem lubtile corpus aut iniritum universi, aut alio quovis nomine per me licet appellare cri ni hujus aeris inania spatiola, aliorum corporum meatus subire, atque illud immane pati ut quod coelum dicimus , complere, ac de inuin motus fere omnes in luidis corporibus efficere, rationi maxime contentaneum puto. Quis enim credat totum illud , in quo sidera moventur expansum omni vacare corpore pran nullum ullo coetu impraeter crassum illum , quem spiramus aera, vel atmosphieram, ubi nitabes pluviae coquntur: Ut planetae singuli circum sedulum acremn adeant, qui ad aliquot milliaria pateat: quantulum id est, si cum reliquo coeli complexu comparetur suis ferat solem, .stellas in vacuo pensiles atque id quod coelum dicimus, nihil esse praeter spatium omni corpore destituit ima Ouin etiam huius, quem spiramus, aemnaturam, longe diversam esse a sumis, Qvaporibus ex vi elastica quae m aere plurima est, quaeque in terrae, aquae halitibus sere ni itia est, facile colligitur. Necesse enim videtur, ut aeris partes sint velut spirae convolutae, quae ab incumbentis aeris mole comprii mintur: sed ubi gravi hoc pondere, aut alia pressione soli ita sint, tum se sem malus spatium dilatant Elaterium vocamus id, quod vehementius compressum se se explicare, & evolvere nititur haec vis in arcu intento; in tormentorum rotis; in spiris chalybis, quae intra horolo oti
portatilis tympanum convolutae omnes rotas agitant , atque in aliis Prope infinitis conspicua est.
Hinc multa explicari possunt phaenomena, quae ex uia acris vi IUelastica ducuntur. r. Liquet, cur in vulgari, Iam omnibus notis Dotii et fimo circa inane e Xperimento, hydrargyrus tubo conclusus , ad altim is tud memb8 pedum, aut circiter suspensus maneat: aqua vero ad arcub, fere pedes attollatur. Tubus enim altera parte occlusus circi experiter pedes longus, impletur hydrargyro, tum in vas subiectum mercu mentario itidem plenum invertitur Manet in tubo erecto mercurius pensilis ere ad 28 dieitor urn altitudine mes pars suprema ubi est tali-m iis aere clystituta sed utrum illa sit omni omnino corpore vacua,suo loco expendimus. Hic quaerimus, quid hydrargvrum suspendat. An non ex