Renati Des-Cartes Principia philosophiae

461쪽

t oculo a. nimalis

Dio P TRICE. CAP. II. sad debitum intervallum radii ingressi excipiantur. Nam

oculi vice hoc conclave fungi Munt, foramen pupillae, vitrum crystallini humoris, seu potius omnium illarum oculi partium , quae refractionem aliquam esticiunt,

pannum , Mus tuniculae interioris, retinae dictae, quam extremitates nerVi Optici componunt. Omnia tamen magis exploratari certa erunt, si evul ILsum recens defuncti hominis, aut, si illius copia non sit, o uia

bovis vel alterius magni alicuous animalis oculum ita se maginum cenatis, ut ablata ea parte trium eius membranarum quae cerebro obversa est, fatis magna pars humori M ap. m. fisi pareat nuda, nec tamen iste humor ciliandatur, sed con tineatur charta , vel ovi putamine, vel alia quavis materia alba S tam tenui, ut quamvis non sit pellucida, omnem tamen luminis transitum non excludat,qualis hic

exhibetur versus TR huncque oculum foraminia seris ad id facti quale est ri sic immittamus, ut cytis pars anterior respiciat arcam varia objecta Sole illustrata, ut XY sustinentem, posterior autem ubi cst corpus album 4 , respiciat conclave interius P, quod totum tenebrosum, nullum lumen recipere debet, praeter illud, quod intrat periculum , cimus omnes par te a C ad S sunt pellucidae. Hoc enim ita parato, si respiciamus in corpus album I ria, non sine voluptate, I forsan tiam admiratione picturam quandam inco videbimus, omnia ob ecta extra cubiculum ad V X posita, scite fatis imitantem Modo tamen omnia sic administrentur, ut iste oculus naturalem suam Ec objectorum distantiae debitam figuram quam proxime retineat;

nam si paulo magis prematur quam illa requirit, statim confusior imago apparebit.

Estque hic observandum paulo validius illum esse

comprimendum .sguram crus reddcndam oblongio

462쪽

s6 1 op TRICE s CAP. V. siqrem esse rem objecta appareant ex propinquo , quam si magis uis . . . remoVeantur. Sed hujus imaginis delineatio uberius ex ρVopinqua plicanda est: nam eadem opera multa discemus, quae adsunt, quam visionem pertinent. ἡ- a' Primo igitur advertamus, ex singulis punctis, ecto-IV. rum XY, tot radios penetrantes ad corpus album: .. .. RG in oculum manare, quot pupillae hiatus recipere adibi potest. Omnes ex eodem puncto digressi,s permeando ab unoquo, uperficies BCD, 3 in ea ratione IncurVari, ut ἡ:. iterum praeter propter in eodem puncto concurrere pos.fγὸdi o sint , secundum ea quae tam de restactionum quam demmi ει trium humorum LM natura diximus. Et quidem ut

pti,d3bρ b imago, de qua hic agimus, omnibus numeris absoluta cedunt, in sit, ea trium harum supeficierum figura requiritu quae 'νδερ μ omnes radios ex eodem puncto delapsos, quantum fieri

2 2 potest in eodem puncto corporis albi RST recolligat.

idem pun Ut hic videmus radios venientes ex puncto , congre-

2- gari omnes in puncto S. ex V in R. Me Y in T. Et

suam in praeterea, nullum radium venire ad , nisi ex puncto ,ώμης em nec ullum fere ad R, nisi expunctos nec ad , nisi

.aisdam, NX puncto Y ita de reliquis.

.itersorum radiorum puncta ibidem in diversis punctis congregari debere.

V Quibus animadversis , si recordemur eorum quae re- ..ti neratim supra audiVimus de coloribus lumine, atque deanturpe etiam in particulari de corporibus albis, facile intelli- ώ.- ..4ςmu , quam ob causam inclusi cubiculo P, oculo .is hyo,d rum aciem in corpus album RST dirigentes emgiemutius oculi objectorum X cibi videamus. Nam primo certum

p T, est , lumen hoc est actionem , qua Sol aut aliud corpus mantu=si luminosum , materiam quandam subtilissimam quae in .- . . Omnibu pQllucidis corporibus repetatur, propellit m 1 Ab hisia sum ad R, ab Objecto V quod rubrum exempli gra- sis tia fingamus ad est ita dispositum, ut ebus occasione hiluS

464쪽

98 - DIOPTRICE CAP. V. hujus materiae subtilis particular, praeter motum rectum asstimant etiam circularem circa proprium centrum; inter quem iectum ea proportio sit, quae requiritur adsensum rubri coloris efficiendum,cum corpori albo in Roccurat id est ejuscemodi corpori ut quaquaversum materiam istam subtilem , modo quo movetur non mutato, repellat inde ad oculos nostros resiilire per poros hujus corporis,quod in eam rem tenue quinini non plane impervium admovimus, ita essicere ut punctum' rubri coloris videatur. Eodemqt e modo lumen rectum ad S,abo ecto , quod luteum esse suppono , Et ad T ab Y, quod suppono caeruleum δε inde ad oculasi nostros

provectum, S luteo, Caeruleo colore tinctum debet exhibere. Et sit tria puncta RST, cum eundem inter se ordinem,eundemque colorem retineant,quem tria altera VXY, iis exacte similia sunt.

mu autem picturi perfectio ex tribus maxime de

, nisu pendet nempe X eo quod per hiatum pupillae pluresia ivisis dii a singulis corporum punctis intrent, quemadmodum

t. f.ctibis praeterea inter eo possumus imaginari, eo veniunt ex

- -ri solo puncto . Deinde ex eo quod hi radu sic in oculo refringantur, ut ex diversis punctis digresti, praece propter in totidem aliis corporis albi R S , reddantur. Postremo ex eo quod cum capillamenta exigua EN,&superscies interior membranulae EF, sint nigra,itemque cubiculum P sit omni ex parte clausum, obscurum, nullum aliunde lumen eo accedat,quod actionem radiorum pro manantium abolla ectis VXY turbare possit. Nam si ea pupillae angustia foret, ut unos solummodo radios ex singulis objecti puOctis acciperet, atque remitteret ad singula puncta corporis RST, non satis virium in iis esset, ut inde in cubiculum P ad oculum nostrum defer

rentur

466쪽

1oo DIOPTRICE H CAP. V. rentur. Pupilla vero laxiore existente, siquidem nulla in oculo refractio fieret, radii a singulis punctis objecti eo venientes, per totum spatium Myrspargerentur adeo ut, exempli gratia, tria puncta XlΥ, tres radios mitterent ad , qui una inde ad oculum nostrum resilientes, punctum illud' mixto quodam colore ex flavo, rubro caeruleo, exhiberenr, atque silmile punctis S, T, ad quae itidem puncta V X singulos radios mitterent. - Idςm quoqVς propemodum eveniret, si refractio quae. fit in oculo major aut minor foret, quam magnitudo issi

Gm inser lius requirit major enim, radios emanantes ab X, ante-hT 2 quam progrodiantur a S colligeret, velut in puncto

, .Eisti: M. Contra Vero minor non niti illud praetervectos co obstitur geret, ex .gr. Versus P atque ita tangerent Corpus album

in plurimis punctis, ad quae eodem modo alii ra

ais, iis, dii ex aliis Objecti partibus ferrentur. Postremo nisi cora

lumen exceptum non remittant, sed extinguant, radii a

corpore albo I , eo reflexi, inde reverti possent, qui venirent T versus S ' qui aba, versus , S:&qui ab , versus & hoc modo alter alterius actionem turbaret quod etiam facerent radii resilientes ex cubiculo, ad x T, si alio lumine illustraretur, quam illo quod objecta XY eo mittunt. viii. Sed cognitis iis quae ad hujus picturae perfectionem Quomodo conferunt, Opera pretium etiam est erus defectus in- Vςxi Horum pximus de ma imus est, nulla ratione ocu- .Etili his lum, qualemcunque figuram habeat, radios omnes ex . zz ςxisi puRin m O , in alias totidem colligere posse,s ι ι Qd mustum ageret tantummodo omnes ab uno uir his semis cito Venientes, Velut ab , in alio quodam sistat, velut

quo uas . magines in eo=spiciuntur, eodem etiam inserviat eur nunquam adeo perfecta sint in suis extram ii-βω tDem medio ct quomodo intePigi debeat, od vulgo dicitur, visionem fieri permai

468쪽

IO DIOPTRICE . . CAP. V. in S, quod medium est posterioris oculi partis; quod cum fit, non nisi pauci eorum qui veniunt ex puncto , coire possimi accurate in puncto R, aut e Y accurate in T, reliqui necessario nonnihil inde absced, , ut postmodum explicabimus. Atque hinc extremitate, hujus imaginis , linquam tam distincte quam medium apparenta quemadmodum satis notarunt, qui circa Optica commentati sunt. Hoc enim est quod dixerunt, visionem potissimum fieri secundum axem, hoc est secundum lineam rectam, per centrum crystallini humoris lupillae protensam, qualis hic est linea MDUS, axis visionis iis dicta. Y Hic autem observemus quo major pupillis hiatus est,

1 ltudi ComagiS radiOSVenientes, exempli gratia expuncto R

. . . Virca punctum' dispergi, ita quantum haec laxitastifidib=ὸ colorum Vim& nitorem intendit, tantum detrahit ex fuit M accurata lineamentorum picturae distinctiones ideoque

I ia non nisi mediocris esse debet. Notemus praeterea hosiiij. . radio magis circa punctum' dispersum iri, quam jam 2L-. .. pδygVHxψxis punctum V, unde manant, propius ocu Tissa, lo adjaceret, ut si esset in Io, aut longius ab eodem diaitimosis staret, ut si esset in II, non mutato interim puncto , ii ,.. ad cimus distantiam oculi figuram suum commensum ha-μ, δε f. bere suppono Ideoque imaginis hujus partem Ribscu- o riorem adhuc essent reddituri. Quorum omnium de monstrati nobis aperta erit, quum ulterius progressi he,ilti,dis Videbimus quam figuram corpora pellucida requirant,

dio ex aliquo puncto delapsos in alio quodam post

transitum colligendos.

propiora , minus sinite in eo reprasentari, quam si aquati prope distantia abessent.

. . Rςli iussi autem huJus picturae imperfectiones in eo s. s. is sunt, quod semperii Versa appareat, hoc est contrario τιγμι, A plane siti quam obtinent corpora quae imitatur,4 quod

470쪽

gura quo

illarum

mutara aut contrahi,

pro ratione distantia aut sitisse'ecto

rum.

XI. Imagines Ua perfectiores esse

in oculo a nimalis vivi quam mortui: in Oaulo h minis quam bo

XII. Illa qua parent ope lentis

vitrea in cubiculo o

scuro ciba

do atque in oculosor- mari: in ius expe

rimentum

capi posse

multorum s

mrint.

io DIOPTRICE s Ap. V. praetere ejus partes aliae magis, aliae minus contrahantur, pro varietate situs, intervalli rerum quas exhibent eodem fere modo , quo in scenographica tabula fieri let. Ita h1c manifeste videmus, T quod ad sinistram Y quod ad dextram, reddere ac R quod ad dextram o quod ad sinistram. Et praeterea imaginem corporis V non plus spatii occupare in R, quam occuparet illa corporis Io, minoris quidem, sed magis propinqui; nec minus quam illa corporis II, quod majus, sed longius remotum est, nisi forsan eo ipso quod magis distincta sit. Et postremo videmus lineam VXY, quae recta est , exprimi per curvam ri T.

Ita considerata hac imagine in oculo mortui vel hominis vel bestiae, rationibus perpensis, dubitare non possumus, quin similis quaedam exprimatur in membrana interiore oculi viventis hominis, in cinus locum corpus album x, substituimus atque etiam quin longe melius ibidem depingatur , quum spiritibus refert humores, magis pelluceant, iuguram huic operi debitam, exactiorem habeant. Et quod ad bovis oculum attinet, forte etiam in eo pupillae figura, quia non rotunda, imaginis perfectioni nonnihil obstat. Nec magis ambigere possumus, imagines albo panno in tenebros Cubiculo exceptas, eodem modo quo in oculi fundo formari, ob easdem rationes. Sed cum multo Mores pluribus modis ibi fiant, quam in oculo, multa particularia Commodius in iis observantur; quorum hic monere animus est, ut quilibet illa possit experiri, si nondum hactenus expertus est. Primo ta- qthe si nullum vitrum foramini per quod radii cubiculum illud ingredi debent, apponatur modo ne sit nimis late patens, imagines quidem in panno apparebunt; sed imperfectae admodum, confusae, tanto magis, quanto latius