장음표시 사용
431쪽
pro meis habebunt,superstruendi,ejusque rei mihi culpa
tribuatur. Nam quod ad opiniones attinet quae insolidum meae sunt, nolo ipsarum novitatem excusares quoniam si rationes quibus innituntur, bene perpendantur, confido eas adeo simplices S sensu communi consormes inventum iri, ut minus extraordinariaei paradoxae videantur,quam ullae aliae quae de iisdem argumentis possint haberi. Nec me etiam primum ullarum Inventorem esse acto, sed tantum me nunquam illas pro meis adoptaile, vel quod ab aliis prius receptae fui sient, vel quod non fuissent verum unicam hanc ob causam,quod mihi cas ratio persuasisset. Quod si artifices non ita cito possint executioni mandare inventionem in Dioptrica explicatam, non credo ipsam idcirco culpari merito osse Magna enim dexteritatem exercitatione opus est,ad machinas quas descripsi faciendas, S ita ut nulla circumstantia desit adaptandas nec minus mirarer si primo experimento id ipsis succederet,quam si quis una die eximie testudine canere addiscere posset, eo solo quod optimus canendi modus
ipsi descriptus fuisset. Caeterum nolo hic speciatim quidquam dicere de progressibus, quos deinceps meis scientiis spero facturum, aut erga publicum ullo me devincro promisib, quod incertus sera implere necne valeam. Sed tantummodo di cana, decrevitic me quod superest vitae tempus nulla alia
in re collocare, quam Qusmodi natui notitia mihi comparanda,i qua in Medicinae usum certiores regulae, quam hactenus exstiterint, lepromi possint: Geniumque meum adeo ab omni alio propositi genere abhorrere,
praesertim quod aliquibus prodesse non possit, nisi aliis noceat ut si occasione aliqua ad id sectandum adigerer,
432쪽
66 1ssERTATIO DEMETHODO. non credam me posse eximium quid in eo praestare. Quod hic aperte profiteor, etiamsi non ignorem professionem hanc inutilem esse ad mihi authoritatem aut existimationem aliquam comparandam quam etiam adeo non affecto,ut me semper magis illis devinctum arbitraturus sim, quorum favore otio meo absque impedimento frui licebit,quam iis qui mihi dignitates amplissimas offerrent.
433쪽
Otius vitae nostrae regimen a sensibus pen Ldet quorum cum visus sit nobilissimus
latissime patens, non dubium est quin quantum utilissima sint inventa, quae vim illius au
gere queunt. Et quidem dissicile est ut In I
lum cxcogitare quod magis JuVet, quam Juvetur,. miranda illa specilla, quae brevi tempore quo cognita sunt, lam in coelo nova sidera, cin terra nova alia corpora, numerosiora iis quae antea visa fuerant , detexere. Adeo ut pio mota luminis nostri acie ultra terminos, quibus imaginatio Morum sistebatur, viam simul nobis videantur aperuisse, ad majorem magis absolutam naturae cognitionem. Sed hoc ventum adeo utile mirandum , non sine aliquo scientiarum nostrarum opprobrio, vagis experimentis, S casui fortuito debemus. Ante annos circiter triginta, quidam Iacobus Metius vixit: Alcmariae quae civitas cst Hollandiae natus homo humaniorum artium prorsus expers;licet patrem fratrem Matheseos cultores habuerat. Hu)us summa voluptas crat specula S vitra ustoria formare; nonnulla etiam hyeme componens e glacie ; quae materies, cxperientia teste, non omnino ad id inepta cst. Quum igitur hac occasione multa, eaque variae sormae vitra ad manum haberet, prospero quodam fato duo simul oculo objecit quorum alterum , medium paulo crassius habebat quam ex initates, alterum viceversa extremitalc quam me dium multo tumidiores madeo feliciter illa duabus 2 tubi
434쪽
68 1 op TRI cps p. I. tubi extremitatibus applicuit, ut primum de quo loquimur telescopium inde exstiterit. Atque ad hu)us unius normam, omnia deinceps, quae in hunc usque diem habuimus, claborata sunt neque adhuc, quod sciam, ullus extitit, qui demonstraverit sussicienter, quam figuram haec vitra exigant. Licet enim exinde multa egregia ingenia fuerint, qua hanc materiam non parum excoluere; atque ea occasione varia in Opticis invenere praestantiora iis , quae a ma)otibus habemus tamen quoniam operosiora inventa, raro simul ac nata sunt, summum perfectionis gradum adipiscunturi satis multae mmcultates hic relictae sunt, ut scribendi materiam mihi suppeditent. Et quoniam constructio eorum de quibus loquar a dexteritate cindustria artificum pendet, qui literis ut plurimum non vacarunt conabor cfligere ut quivis facile capiat quae dicam nihilque reticebo, nec supponam quod petendum sit ex alia disciplina. Quapropter exordiar a lucis, ejusque radiorum explicationi postea partibus oculi breviter descriptis,qua ratione visio fiat accurate exponam tandemque notatis iis omnibus quae ad illam perficiendam licet optare, quibus artificiis ea ipsa possint praestari docebo. Hic autem de luce, vel lumine loquendi, cum aliam causam non habeam , quam ut explicem quo pacto ejus
radii oculos intrent, occursu variorum corporum flecti possint; non necesse erit inquirere quaenam genuina sit Mus natura, sed duas aut tres comparationes hic afferam , quas susticere arbitror , ut juvent ad illam concipiendam, o modo qui omnium commodissimus est, ad Mus proprietates, quas Jam X perientia docuit, X-plicandas; in consequenti etiam ad alias omnes quae non ita facile usu notantur detegendas. Non aliter quatis in Astronomia, ex hypothesibus etiam falsis is certis, modo
435쪽
DIOPTRICE CAp. I. 69 modo iis omnibus quae in coelo observantur accuratet congruant multae conclusiones, circa a quae non observata sunt, verissimae 5 certissimae deduci blent. Nemo nostrum est, cui non venerit aliquando ambulanti noctu in funali, per loca aspera impedita, ut baculo usus sit ad regenda vestigia in tunc notare potuimus , per baculum termedium nos diversa corpora sentire, quae circumcirca occurrebant Itidem nos dignosceri, num adcith arbor, vel lapis, vel arena, vel aqua,Vel herba,vc lutum,vel imile quiddam Fatendum quidem hoc sentiendi genus obscurum de suis confusum cile in iis, qui non longo usu edocti sunt sed consideremus illud in iis qui cum caeci nati sint, toto Vitae tempore debuerunt eo uti S adeo perfectum, consummatumque inveniemus, ut dicere pollimus illos quodammodo manibus crnere, aut scipionem tanquam sexti cimus piam sensus organum iis datum , ad delactiim visus supplendum. Nunc itaque ad comparationem instituendam cogitemus lumen in corpore luminoso nihil esse praeter mo-
tum qucindam, aut actionem promptam S Vividam, in instamiquae peracrem S alia corpora pellucida interlecta , ver
Ius oculos pergit codem plane modo quo motus aut resistentia corporum quae hic caxus ostendit per interpositum scipionem ad manum ius tendit. Statimque ex hoc mirari desinemus, lumen illud a summo Sole, nulla mora interposita, radios suos in nos est indere novimus enim illam actionem, qua alterum baculi extremum movetur, similiter nulla interposita mora ad alterum transire, ec eodem modo ituram, licet Mori tervallo distarent istius baculi extrema, quam a caeli cr-tice terra abest.
Neque magis videbitur mirum, illius ope tantamc
436쪽
IV. Luomodo eucope colores ι-deantur
bita intentionalibus ad eos videndum: neque ut in
7 DIOPTRICE CAP. Llorum arietatem apparere Et praeterea forsan credemus nihil esse hos colores in corpore colorato , nisi diverses modos, quibus hoc illos recipit,in remittit ad oculos riconsideremus disterentiam illam, quam caecus in arbore, aqua,lapide, similibus deprehendit in te ecto scipione, non minorem illi videri, quam nobis haec, quae in rubro flavo, iridi & cunctis aliis coloribus, interim tamen ilialas disterentias in nullo corpore quidquam csse,praeter Varias rationes movendi aut resistendi motibus illius baculi. Vnde etiam nascetur occasio judicandi non necessarium esse supponere, materiale quidpiam ex o ectis ad oculos nostros manare, ut lumen colores videamus neque quidquam in istis o ectis esse, quod simile sit dei quas de iis mente irmamus Quemadmodum nihil ex corporibus quae caeco occurrunt, per baculum ad manum illius fluit constatque motum aut resistentiam ho rum corporum , in sola percepti sensus causia est, nihil simile habere deis, quas inde animo apprehendit. Et
hac ratione mentem habebimus liberam ab omnibus illis exiguissimulacris per aerem Volitantibus, quae Species intentionaD Philosophi, mirum in modum iis divexati, nominarunt. Facili etiam negotio controversiam decidere poterimus, quae agitatur super loco unde actio prodit, sensum Visionis efficiens. Vt enim caecus noster corpora, quae circumcirca flEndit, non tantummodo per actionem illorum quum scilicet ipsa moventur sentit; sed etiam per solum motum dexterae si , quum illa tantummodo resistunt ita concedendum est, visus objecta posse percipi, non tantummodo actionis vi, quae exus emanans ad oculos nostros distunditur; sed etiam virilius, quae oculis nata ad alia pergit. Verumtamen quoniam haec actio nil nisi lumen est notandum nominem praeter eos, qui per tenebras instar
437쪽
Diop TR i CE I. 1feliram cernunt, saltem ii qui sint, illam in oculis suisma ' q*i', bere dc maximam hominum partem tantummodo peream actionem videre, quae ab ob ectis venit Vsus nam
que docet haec oblecta aut luminosa, aut illuminata esse debere, ut videantur, non oculos nostros, ut Videant. Misisti Sed quoniam inter baculum hu)us caeci 5 acrem, aut qui
alia corror pellucida, quibus inter ectis cernimus, non
leve discrimen est, alia insuper comparatio est hic in inc reulum οὐ dium proferenda. Gn- Contemplemur vindentiae tempore u Vis calcatis c vii fertum lacum culus fundus foramine uno aut altero per aeuo
tusus sit, ut A B cx'itibus profluat mustum quod continet; ubi quidem particulae Vini, quae haerent exempli gratia circa C. eodem momento simul ac foramena patuerit recta descensum ad illud aflectant, S simul ad foramen B. Eodem questempore quae circa Da in per haec ipsa foramina descendere
properant ita tamen ut nulla harum actionum alteram ρntὸιρὸν imoediat, me ipsi quidem ramusculi immixtorum sca e V emporum resistant; licet hi se inVicem sustulti non descen s h f., dant per eadem foramina A S B in insuper interea a mixti m
riis modis moveantur, ab iis qui vas calcaut Deinde
cogitemus, quum consensu Philosophorum fere Unant alii tibis himi vacuum in rerum natura non detur, jamen omnia aliis rans e
corpora,vel experientia teste plurimis poris pervia hient, necessario hos catus materia quadam repletos lib. --ἡ
perquam subtilii fluida que serie non uterrupta ab
astris ad nos extensa sit. Quae materia si Vin hujus lacus comparetur 5 partes minus fluidae seu crassiores aeris, Myatiuis:
6 -δρe ucidorum corporum duriti esse Hiri possit ut nihilominus sint relli.
438쪽
-2 Iop TRICE s CAP. . aut aliorum corporum perlucidorum , scapi qui immi ti sunt facillime intelligemus omnes particula mat riae subtilis, quas Sol nobis adversus tangit, recta linea ad oculos nostros tenderes, eodem quo patescunt momento, non impcdientibus aliis alias , neque obstantibus crassioribus particulis pellucidiorum corporum interjectis;
sive diversa ratione OVeantur, ut aer qui crescontinuo ventis agitatur, sive sine motu
sint, quemadmodum vitrum aut crystallus. Tum etiam notandum esse discrimen in ter motum propensionem ad motum. Nam facile Concipimus animo particulas Vini, quae haerent exempli gratia circa C simul ad B tendere, quum interimi Vera ad utrumque eodem tempore OVeri nequeant; illas exacte in linea recta Ba A versus pergere licet non semper adeo accurate recta eo versus moveantur, obstantibus scapis interjectis. Postquam itaque telleximus non esse tam motum quam actionem, sive propensionem ad motum , in corpore luminoso, id quod lucem illius nominamum facile colligere possumus radios hujus lucis nihil esse praeter lineas secundum quas haec actio tendit. Ita ut infiniti sint hu)usmodi radii, qui ex singulis punctis corporis luminosi, ad singula illius, quod illuminant, distunduntur;
eodem prorsus modo, quo concipere postumus innumeras rectas lineas, juxta quas actiones ex singulis punctis superficiei in C, D, tendunt versus A.&alias praeterea innumeras, uxta quas actiones ex iisdem punctis manantes quoque seruntur ad B non impediente alteram altera
439쪽
Dio P TRICE CAP. I. 73Porro hi radii semper quidem exquisite recti concipi
debent, quotiescunque non nisi unum corpus pellucidum permeant, quod ubivis uniforme sit. At vero quoties alia quaedam corpora ostendunt, facile detorquentur, aut debilitantur , non secus ac motus pilae aut lapidis in aerem missi, per ea quae occurrunt. Quippe haud dissiculter credi potest , actionem aut propensionem admotum quam an dixi pro lumine habendam' iisdem legibus cum ipso motu obnoxiam elle. Atque ut satis accurate hanc tertiam comparationem X sequamur monsideremus, illa corpora quae pila de manu acta, tendere potest, aut mollia, aut duri, aut liquida cile. Si mollia
qualia lunt lintea, arena , lutum, omnino lipprimunt sitiunt illius motum. Si dura line mora aliorsum reverberant idque non una ratione. Nam supctricies illorum vel laevis S aequa est, vel scabra S aspera. Rursum quae laevis vel plana, vel curvata Quae aspera, scabredinem ducit, vel a diversimode curvatis partibus quibus constat quarum singulae tamen ipsae satis laeves sunt vel praeterea a variis angulis seu punctis, vel ab hu)usmodi partibus , quae mollitiem duritie discrepant, vel ab earumdem motu, qui mille modis variari potest. Et notandum , pilam extra motum suum , simplicem illum ac regularem quo de loco ad locum fertur super, secundicu)usdam capacem esse, quo scilicet circa centrum rotaturi itidem celeritatem motus huJus posterioris, diversas posse habere proportioncs ad Velocitatem illius prioris. Itaque quum aliquot pilae ab eadem parte profe-otae , superliciem corporis alicimus laevem ost)ndunt, qualiter de eodem ordine resiliunt adeo ut si superficies exacte plana sit, eandem inter se distantiam servent, qua ante occursum seJungebantur Ast si promineat super ficies illa, vel retrocedat, pilae quoque pro ratione illius
440쪽
7 DI op TRI EL: C A P. I. curvaturae, vel recedunt ab invicem, vel appropinquant:
Vt hic videmus pilas, A, B, C. quae illisae superficiei corporum D , D, P, resiliunt ad G, H, I At si incurrant insuperficiem asperam , quales sunt L. I. huc illuc repercussae feruntur,singulae pro situ loci illius, quem in superficie tetigere. Atque citra hoc nihil in motus sui ratione mutant, quoties asperitas illius nonnisi ex diversimode inflexis partibus surgit. Sed illa etiam ex multis aliis causis oriri potest & hac ratione essicere, ut pila quae modo simplicii recto motu ferebantur parte motus istius recti amissa, circularem illius loco recipiant cu)us variae possunt esse proportiones ad residuum recti Q usdem motus, pro vario situ superficiei cui obviant. Atque hoc qui pila lusu delectantur abunde observant , cum nimirum illa impulsa pavimentum inaequale contingit , aut obliquo reticulo vibratur Demum etiam consideremus Pilam impulsam, quoties obliquo itinere ua superficiem corporis liquid incurrit, quod magis aut minus facile penetrat, quam illud unde processit, eam subeundo a recta via divertere, cursumque suum mutare Viri, exempli gratia, exsistentes in aereJuxta punctum A , illami versus vibremus recto quidem impetu ab A defertur ad B;