장음표시 사용
11쪽
S Romanae Ecclesiae Cardinati,tituli S. Uitalis,dc Patriarchae Aquileiae, Augustinus Eugubinus
Cano. Reg. S. Saluatoris'. 3.Iqtiis diuinarum iterarum quata sit maiestas Antistes amplissime secum perpenderit, intelliget proculdu- bio non iniuria accidisse, ut tot apud oes gentes fue
rint earum interpretesApud quas primum hae literae florere coeperunt. Quis enim nescit non posse uia una-quens per se, earum perfecte intelligentiam consequi cluas cum uariis sensibus plures excepissicia ob id uarias uter se discrepantes
editiones creaverunt. Idq; non est eorum qui transtulissent eas, imperitiae argumentum sed indicium potius , posse has literas uarium habere sensum,qui diuersis rationibus in linguas peregrinas transferat. Mitto primum comemorare, quot addiderint jubtraxerint,vel co mutarint illi omnium primi Chaldaei interpretes, quos tamen ita uenerantur Hebraei,ut ad eorum interpretationem uelut ad sacram anchoram in locis ambiguis confugiant. Septuaginta uero , quorunon modo apud Christianos, uerum etiam apud Hebraeos nome sacrosanctum est, qua uarietate omnia repleuerunt Qui cum Aquilae non uehementer placuissent, aggressus ipse nouam editionem est.
Sed is nes Theodotioni, nes Symmacho satisfecit. Itaque . ipsi
alias interpretationes condiderunt. In quibus omnibus multa dcpredit Origenes, quae eius animum Oncnderet. Ergo contulit omnes in unum uolume, quod Hexaplum inscripsit. Verum Lucianus aliquid in eo des derauit, remq; non inutilem se facturum putauit, si quid ipse ederet. Sed cum ex hebraico uerteret Hieronymus, ac modo Septuaginta, modo Hebraicum seliquandoAquila, interdum Theodotionem 'es Symmachum seqticretur, demonstrauit, nec3Omnia omnium sibi placuisse, neque displicuisse. In eius tandem editione sunt qui multa, aut ueriora, aut clariora desiderent. Atque ea tanti momenti quibusdam uisa sunt, ut persuasum siccis nanc editionem non esse ipsius Hieronymi. Ex quibus omnibus sapientissimus quisqintelligere profecto poterit, non sine causa me aggressum hoc opus, in quo ueritas hebraica,&restauorum editioncs breuiter, declare
12쪽
omne conferrentur. Sed in praesis de nostra edi ionis ueritate quaereret, cui no cessant derogare petulanter Hebraei, hi qui Hebraeis
allentiuntur. Mea quidem scmper fuit opinio, nostra hanc Hieronynii tradatione, ita praestare superioribus ommbus, sicut Omnium posterior edita est. Hoc autem opus iure tuae sapientiae dedicatur , qui non solum nobis ad hanc rem practarum lumen ostendisti sedd O nani religioni Christiana incredibilem utilitatem attulisti, cum tu, P truusq; tuus Dominicus G manus, ipse Cardinalis, collectis ex nal sic rabili naufragio preti dispersi, uti in tenebris delites ab igne, uel alio casu impendebat exitium, magnas eorum cx omnibu linguis faci a caterua, praeclaram in cui forte nulla secunda sit, toto orbe Christiano bibliothecam in Aedibus sancti Antonii Venetiis erexistis In quibus libris sine dubio religionis nostra decus, dignitas conseruatur, uiget . Tantumq; hoc diuino munere omnibus Christianis profuistis, quanto erat futurum maius dispedium, si haec diuitia suppella periisset. Pro quo tanto erga genus humanum beneficio,&in hac uita erit laus nominis uestri sempiterna 6 adiutae hac re Christianae religionis praemium n caelo dabit Deus. Vale.
13쪽
AUGUSTINI TEUCHI EUGUBINI IN RE
COGNITIONEM UETERIS TESTAMENTI AD HEBRA ICAM VERITATEM PRAEFATIO.
M omni operassim studio in id potissimum sit
incumbendurn, quod ad humani generis utilitatem fusius patet, tum idcirca letteras, at 3 philosophiam, longe accuratissime est agendum .s, hinc maior, lex alia quacunq; re utilitas in genus humanum proficiscatur. in his enim uita documenta ac praecepta continentur, ab his quid ipsi simus, siquamobrem erupimus in lucem sui qum tanqsupremum nobis propositum sit, edocemur .Harum praecepta si sequemur, in hac corpore uita summam iucunditatem futurae uero immortalitatem nobis patienius. Cui uni rei nos factos csste, eisdem docentibus intelleximus. Quod institutum cum omnium iterarum totiusq philosophiae est, tum uel in primis illius quae sola digne philosophia nuncupari potest Quae reuera uiuendi tradit praeccpta,&ca non ab humano ore deprompta, sed ab illa sapietia aeterna, quaene Diallitur 'equi fallantur tetetis potest esse causa. Has ergo literaSomnicum ueneratione tractare, sapientissime ais uigilantissime perscrutari nccesse est si utilitatis public si salutis nostra ratio ulla in nobis . Ad quam rem, eo magis hoc tempore compellimur, quo corruptissimum philosophandi genus iam multos annos ' 'lust quoqtia si implarissim sint, tum sacrael is tigerunt inhonest: ssim affectati Quodq; longe miserius est cotraueterum sanctissimorum sapientissimorum s theologorum confiuctudinem non modo gentilium disciplinis placuit adhqrere, quod perae erat non improbandrea, deorum etiam authoritate religione nostram asserere. Quo res quatum detrimenti Christianis attulerit uix explicari potest una ut optima crustione nihil diuinius, nihil ad beatitudinem assequendam. sentius sit, ita corrupta ac praua nihil aut pcstilentius, aut ad deprauandos an mos essicacius Sed in hunc errore, minus fortasse nobis est inuehenduit iam aut deicetus
sit aut ita speremus for tvio diutius animis praestigium offundat.
14쪽
citra id pietate quae omniti uirtutu praestat stima Ac earum quasi genitrix Aquae regeneri humano praesente ac futura palit felicitate sacra liter nos docent, eo ardentius opa est his impendenda gremtiquae philosophia quo pietas ctois eluditios clarior existit. Omnium uero sacraPliteraPfontescimus nouo ueteriq; testamento cotineri Ab his n. foecund mmi sacratissimis riuippagati sunt, hinc tapetetissima theologi,&sentire, doq didicerui, hic de deo diuinissastectbus, quid inqua illi maiestatisempiterntegratu placitumq; sit, quibusve potissim rebus dela iste copiose dissetit . quata seueritate, oia flagitia puniat, quanta caritate erga pios probosq; asticiat. Hic
nostra uita fingere poterimus, si nos aut ad OP uitam coponemu qui in his literis deo acceptissimi extitisse feruntur, aut eoru execrabimur improbitate quos ad miserabilem exitu ac biiurnaq; supplicia sua traxere sectera. In his igitur desudare eoctu impendcre aliquid ad eas illustradas excogitare, lepus laetate in his o summere,
D mo geomni u laudatissima arbitramur Ad longe etiam utilissiim. Et qqhic tot adeo statissima ingenia sicla exercuerint graecorus sertim haebreoR, latinoM arabum j, Maethiopu omnisq; prope orbis cumercissent dicti religioni, non redditur in dies sterilior, cum ut ab Origine dictum est, noua scin ubertate diuina scriptura efflorescat, psertim si uariu interpreta di genus suerim' secuti quadone hi quidem defuerunt, qui ea in carme redigere conati sint. Nostra uero opera, qui alius uim certe pstare potuisse adeo desiderare hae litera uidebant, ut no mediocre utilitate austudiosis ex nobis
accessura crem'. Na&occultus dAbstrusum siuerat reddem' illustrius, aut sicubi nostra orditione calumnianta udaei, uel optime sese habere ostedemus uel cur ab OP cod: cibus uaria sit, aperiem uel celtesis crat ante deprauatu, in suu locu restituemus. aeolanaaxime erat necessaria, D minus sorte nos allatrabunt Iudaei hin sacris I lcris uersari uolent: bs, qhebraice nesciis tui or ad eas dabit aditu rectiusq; eas interpretabunt . Nec uero uniuersu uetus instrii metu ex hebraico uertere placuit, si immcnsi pene sit negocii,&non ita nccessarium, sed tantum quaedam loca erant, tu et restitueda, uel illustriora, cddenda Oi. od facientes, tum minus laborabiturno
bis tum minus scandali exhibebet tur his, qui regre serant, toties minas literas immutata. quo dare HieronLmo non aequo animo acci-
15쪽
p ebat AugusFian Septuaginta interpretes carpente, nouams' diuersam ab illorum interpretationem aedente Proferemus autem ex
chaldaica tedaeione ocos , orbreos interprctes frequenter crabramus, ubi recte fuerint interpretati, ubi perperam, pro uiribus refelletur. Graeci etiam patres, ac peruigiles in sacris literas hierophantae,
non raro adducentur, quorum nobis uberrimam exhibuit copiam
diuinat bl otheca, quam doctissimi, dc omni uirtutum genere clarissimi uiri Dominicus Grymanus Cardinalis, eius ex atre nepos Marinus&ipe Cardi
In aedibit nostris Venetiis erexerunt. quibus relaus apud posteros, Min coelo clarissimus locus pro tanto erga genus humanum beneficio patcbit, nostroru quod tape numero utemur icstimonio, quorum foriclonge plures habercinus, si per Aueroem aliosq; impios&inerud tos sophistas licuisset: qui multa ac nobilissifecerunt de a sanctissimis studiis auerteruntanam post fere interpretatum Averroem,omnis illa plebeiorum philosephorum colluuies emersit. Nescitam in dubium uocandum censeo, sitne haec nostralatina interpretatio diui Hieronymi an non, cur enim id cuici dubiuuideri debeat nam apertissimis argumentis horcilla esse orditio conproba quam sanctissimus doctissimusq; Hieronymus atmorum ecclesiis legendam tradidit. Primum enim si illius uon est,cuius obsecrochanc enim eam non esse, qua tempore Cypriani Tertuliani, Augustini,ecclesiae uterentur, ex his locis discimus,quos illi ex uetericitant testamento, qui adeo diuersi sunt ab his quos nunc nostra continet transsatio, ut uel hinc facilis sit coniectura, aliam nostram esse ab illa interpretatione patet id ex Augustino'Genesin ad literam exponeti dissonum ub a nostrosidemq; ex omnibus eius scriptis licet cognoscere. Clarissimiam uetro id fit ex sermone clude qui ultima diuini aduentus dominica legitur, ubi cum uaria prophetaM de Chimaduentu citasset testimonia inter alia haec quod inser ueniato alius testis dictu Abachuc testimoniu de Christo, domine inquit audiui auditum tuus timui , cosideraui opera tua,&expaui, deinde inscit qtne sunt ista opcra, ipse dcclarat propheta dicens, in medio duorum anis nati in cognosccris, at hoc in nostris codebus non inuentur unam et Abacuch prophetam Sc id testimoniu apud cum non repetiesummo loco cius testimonii est alia sententia, haec
16쪽
scilicet immedio annorum uiuifica illud, dcsq; trantum inter u- -trunq; intersit.Septuaginta igitur e modo eum locum reddideriit,
ut uidere cuis facile est.Hieronymus autem noster licbraicam ueritatem secutias uertit, ut hodie habetur in nostris codcibus, bene, ut suo loco annotabim'. Alios ex aliis theologis Iocos citare opere prectum n ou duco,et sit per se perspectum, modo quis libro conferre uelit.Constat igitur hanc nostram ni pretationem antiquam illam non esse, si ergo alia est, ut certe est, aut ex graeco, aut hebraico Decla est, s graeco aedita non sit,cum ex per multis locis est manifestum, tum illo praesertim, terra erat inanis reuacua graece est re exit Ura xii, rem me. i.inuisibilis, incomposita, quae ut ex Hierony-graecasq; scriptoribus cognoscitur Septuaginta aeditio est licientia alia fuerint apud gnecos interpretes nemo tamen eorum publice receptias est, praeter septuaginta.Eorum stas interpretatio nun latina facta est, quae etiam si latina facta fuisset,non est tame haec nostra, citantur enim tum agmes' tum nostro Hieronymo pleram exaeditione Aqlae, Symmachi, alum; interpretartibus, inuenimus
eos plurimum a nostris codicibus dissentire si travex graeco uerta non est, relinquitur ut ex hebraico.sed quis id ex latinis praeter Hi ronomum praestare potuisset,cum ueterum neminem habuerimuS qui hebraice scierit Praeterea hanc nostramaeis:tionem ueterem I Iam latinae non esiste, sed illam Hieronymi, plurima indicii sunt, Hierony enim super Genesin ad literam,&super prophetasaestat suam ipsorum Septuaginta, conferannusq; hanc nostram, inuenimus
illam est quam ibi ut seam profert Hierony. Loci preterea, quos ipse testatur in Septuaginta aeditione non haberi, sed in sua quam nuper ex hebraica ueritate aediderit, habentur in hac nostra Iam alta praefationes, quae in hac nostra inueniuntur cuius esse par est credere, nisi Hieronymua Vipstias redolent eloquetiam, sanctitateecur ergo interpretationi non tae adhibitas esse crediderimure Tanta praeterea es huius nostri tas, tam mirabili prudentia uitat hebrarimum seseq; nostraethrasi credam adduci possim. Mouet quibusdam scrupulum, q, quaedaloca in hac nostra perperam sese habeant,suspican i6 adeo potuisse Hieronmuhallucinari uxerunti hanc suspicionem nobissem, per inimici
17쪽
per inimici Iudaei, quorum no aliud opus, irebus nostris semper de trahere, sacra, cerimonias, legesb nostras caluntari Hiergoo aps principes nostros, si quado de his rebus sermo incidit maximis ac
sectionibus iactant, nostram aeditionem corruptam, deprauatam sesseatavimpulerunt etiam nuper Romanum principem, ut noua eo iubente fieret reditio, quae prosecto minime erat necessaria. Siqd enim i hac nostra diuersum ab hebraicaueritate inuenitur, perlaue
certe est, siquod uno apice resarciri possit fateor in prophetis ali, quid uarietatisee,c uaria etiam sit uocabulorum significatio, quae tamen prudelissime uersa sita Hieronymo.Huius nostra aeditionis
dignitateni uti dabundetestatur, ad eam saepenumero recurrat interpretes hcbmi,sicut nos pleraq; loca apud eosnotatuarius Hac si cum aeditione. o.contuleris nissim hac uti similitudine, ut lucem ac tenebras a te collatas assera, id quod nos toto hoc opere ostendemuS. Inveniemus certe hanc adeo fuisse ecclesiis necessatiam ut nisi hanc operam diuinus Hierony. nobis praestitisset,uersati adhuc nos in mustis erroribus certe necesse fuerit . Si quid enim in computatione annoru christiani ab hebraeis dissentimus, in causa fuit ipseMIxx.aeditio, qmecum in caeteris, tum hac re maxime est deprauata. Mitto reliqua, quae a nobis sunt passim produceda hanc quoties cuhebraicaueritate cotulimus, toties in magnas ipsius interpretis laudes erupimus adrnirati tantam imaiestatem, tantam in transferendo prudentiam, tantumi cultatem cuius semper sit nonae benedictum, quando aliud pro tanto munere soluereno possumus. Quamobrem non est cur ulla ratione de hac re dubilcmas operae uero precium ducimus, quid nos in uniuersum de his aeditionibus sentiamus exponeresaluo semper meliore iudicio. Prima sacrarum litararum aeditio a. o. sub Ptolemeo
Philadelpho, aut Ptolemeo lago facta est, quam Min Serapidis satio reposuisse dicitur. nam quod ait Eusebius ante Alexandrum,&ante regnum Persarum, pentateuchum esse transsatum, uix mihi credibila fit.Haec igitur siue graecarum literarum cognitioncm absolutam non tenerent septuaginta illi seniores, siue aliis exemplaribus uterentur, inunc, aut Hieronymi tempestate haberetur, siue studio
quodam, deditaq; opera, uellent ita. ransferre,plurimum ab hebraicaueritate inuenitur dissentirem in etiam apertissimam prae
18쪽
se ferant, graci sermonis imperitiam uia aliis maxima hebra caelis-guae ignoratio deprenitur. dura alia reuix intelligibilia Hac itaq,
aedition quatam graecos authores legendo assequi potuimus es, quae graece loquerentur, orientis ecclesiae utebantur. Aliorum enim interpretalloes, ut Aquita, Symmachi, Theodotioisq; publice ab ecclesiis non ita receptae sunt. Maxima enim praec puaq; reuerentia
aeditioni eptuaginta cferebatur, ea passim in ecclesiis legebatur, eam interpretabatur sacri scriptores, ex ipsa testimonia proferebatur sicut capostoli fecerunt. Haec post Iesu Christi aduentum, Iat,na facta est,circa ipsa apostolorum tempora uel paulopost. De cuius interprete, nihil comperti habetur, eas passim occidentalis ecci lia, ut antea, sic elis tempestate Hieronymi utcbatur. iicquid scripturarum citatur a mulliano priano Augustino Ambrosio, ex hac depromptum est. Quae quia ex septuaginta uersa fuerat, eadem ea errata contineri erat necesse, quae in graecis etiam codicibus inuenirentur. Quod cum esti Hieros mi uiro omnium doctissimo maxime persperetum, hoc impulsus est ut nouam editionem ex
hebraicaueritate, non tam latinis, qetiam graecis utilem moliretur. Quae res fecit, ut in maled:cta ac blasphemias hontinum illius temporis frequenter incideret, quando etiam ab Augustino in eo obiurgatus est licet ab eodem postea sit mirifice commendatus.Cum eius nomen toto orbe essit celeberrimum, receptus sensim ab ecclesiis est, amotaq; illa antiqua septuaginta aeditio eiusq; aeditione usq; ad
haec nostra tempora, usa latina ecclesia est. Neq; nos moueant rationes quas ad infringendam hanc sententiam hanc scilicet aeditione Hieronymi non esse, attulit Paulus tarosemproniesis episcopus, uir etiam doctiss. Una enim ratione omncssoluuntur. narra super Genesin ad literan aut libro hebraicarum quaestionu, aeditionem septuaginta emendabat, collatis aeditionibus allorii interpretum. In inte pretanda uero hebraica ueritate, aliud sequebatur. quod iror tantum hominem no uidis .Reliquae uero illius rones adeo laues sunt ut meipsum in eius gratiam uehementer pudeat ab illo esse productas. Sed de his toto opere dicemus De psalterio,hoc credum, o id quo nos passim in ecclesiis utinitar, non est ex aeditione Hieron in s. ideo dissimillimum est psalterio hebraico. senim hoc nostrum exaeditione septuaginta sit, id argumento est, quia nihil ab eo discre-
19쪽
pat quo tanqipsiorum Septuaginta utuntur graeci. Qiiaq igitur amota sit editio. lxx. recepta Hieronynai, Psaltera una tamen retentu est passim id in ecclesiis caneretur sitio, si pristinum fuisset dediscendum. Nolabant etiam us adeo improbare aeditionem Septuaginta. Emendatum tamen est a Hicronymo hoc nostrum psalterium ad graecos codice cum esset Rom sicut ipse testatur. Separatim aute uertit&ex hebraica uetitate psalmorum librunaique eius scriptis annumeratum inue te S. Quod autede Luciani arditione scribitur facile super ps almos solvemus . Quae cum ita sin latet certe hanc latinam editionem esse Hieronymi, qua nulla unq siue apud Graecos siue apud Latinos lacrit mel or, elegantior, lucidior, dicam etia latinior In quasi quid aut mendosum reperitur, aut ab hebraica ueritate distanun aut additum, aut detra stula uel nuli us est moment aut scriptorum uitio contigit. Siqua uero alia est causa ostendetur a nobis toto opere cuius unius rei gratia hunc laborem, ecclesiis ut speramus non inutilem suscepimus. Quodsi Plato,ais alii in rebus suis deum orare solebant, ne ullo in errore Versaretur, quanto aequius fiet id a nobis christianis, ut deum scemur, ne qua nostris animis illabae caligo Quod cuin omnibu; est optandum, tum his inprimis, quae ad animi cultum, at spietate perti nent. Nihil autem hic pollicemur aliud quam meras uoces nos interpretaturos, neu quisqame expectet de rebus altissimis quaestiones, aut abditissimas explicationes. haec enim sunt ali de peto.
da, quod sortein ipsi aliquando sumus praestatuti.
20쪽
AUGUSTINI TEUCHI EUGURINI UETERIS TESTAMENTI AD HEBRA ICAM VERITATEM RECOGNITIO.
RIMVN Uero annotandum uidebatur, diuersam esse apud Gnecos & Hebreos sacroru librorii inscrip rationem Hebrae si quidem triplici inscriptione solet
uti aut enim ab inchoatione libri, aut ab authore,aut a materia de qua in eo libro agit , inscribunt Itas Genesis apud eos berescit uocatur,s ab eis uerbis liber ille inchoet sc&Exodus seemot, s libri exordium silucellas emot. Eodem modo Ieultlcus, inscribitur uagicra ad enim est libri initium Eandemq; rationem omnes pentateuchi libri sequuntur. Lamentationes etia Hieremiae, Aeca inserabuntur eadem de causa. Ab author uero, ut omnium prophetaru libri, primi quoq; duo libri Regum, libri Samuel
uocatur partim ab eo coscripti sint, partim ad ipsum omnia quae ibi geruntu reserantur. Sic forte, liber Iosue Ueri enim est simillimum, Iosue rerum suaru commetarios scripsisse, q Hebraei dissentiant.Interdum a materia, ut iudicum lib. de his enim potissim agitur. Eodem modo omnes libri Salomonis. Liber quos Paralipomenon hebraice uocatur Dibrehalamini, idest uerba dierum historia temporum scilicet, id enim maxime agitur in eo libro Sic Hester Iudith, quia de his praecipue ea historia est Pentateuchus quoq; libri Mos euocatur, Jabeo testibus etiam Hebraeis sint coscripti. de quare sic apud eos extat ophaim mari sindociana ne Moses inquiunt scripsit librum suum 'brum glab/ ea quae de Balaliam narratur, neu intelligunt aliud de Balaham,nisi quae in libro numerorum scributur Diuus quos Basilius fatetur, ipse hos libros Mose coscripsisse his uerbis in examero scribens bdh- - .