장음표시 사용
41쪽
cat,cum repere sit terrestrium. Sed Hieronymus elegantius nomen inuenire non potuit eodem enim modo pisces se ut per aquas,quorcptilia per terram. Imitatiis est quo ue Septuaginta, qui ipsi uerterunt e re sim justim V mx. i.producat aquae reptilia Hoc dictum uelim propter eos, qui sunt Aodici Ra udo, ut facile etiam a summis uiris non abstineant, Min leuissimis quoq; eos carpant. CREAVIT Cetegrandia domi halaninini idest dracones. Eodem uero nomine dracones terrestres ais marini uocatur. Neq; enim Cete' maximi pisces aliud in aquis sunt,q dracones ac serpentes in terra. Jan igitur nomen hebraicum dracone sonet, tame de pisces qui eadem forma, ac magnitudiue sint, significat. Ii uenimiis alibi ingentes pisce dracones uocari,ut psalus xlvii.
rdosissimas intelliges, per dracones maximos pisceS. Na dracones terrestres eodem loco inferius citat dicens Uet tui . serpentes Isaiae quom cap. xii Vm mn interficiet draconem qui est in mari Intelligaeq; figurate is qui laternaris imperium teneret. Tyri uidelicet rex aut eiusmodi alius. Eetechielis quos suom serotima idest aestanci draco in aquis. Recte igitur hos dracones, Hieronymus cete uertit, simul etiam Septuaginta secutus, quio ipsi interpretantur. scienosis vota oth et D , Ast .d fecit deus, cete grandia Neq; per cete una eorum piscium species intelligitur, sed omnes grandiores pasces sic vocantur. De qua res Theodorus inquit humo, pio et, id e boatebransi et i bis A si vo Hae omnia ea uocat, quae inter aque uasta sint, quanil eorum quoddast discrimen, quamobrem addidit magna. CRESCITE, multiplicate. quod latine est crescite, ii hraiceo erv. hoc est fructifidate, a nomine idest fructu. Ide uero est crescere in animalibus, quod huctificare in arborib' Elegate itas hoc in illud mutauit, cum fructificare non satis esset latii m. secutus praeterea est Septuaginta, qui seipsi uertunt orasta ridest crescite, augescite. Ut autem intelligas, ct uera haec sint lute hic dicuntur,&qa uetustissimis etiam gentibus cognita, uerba Mercurii
42쪽
er haerem et W--, mstetre lim si voveae Aa x hoe est, at deus statim diuino uerbo locutus est, ac dixit augescite cit incremeto,&multiplicemini copiose omnia ccidita,&opificia. Deinde generatione tandem haec inlari, tetrah υνθ ho mo pos et se e multiplicata sunt generatimoia Haec a nobis prolata sunt, quo cognosceremus nihil antiquissimos illos de rebus diuinis sensiste alitid Anos sentiamus. A UAS Maris.1 Udmi.aquas in maribus,uerum erat, rius venuste ergo,&apposite uertit aquas maris. quod quia lin
gua graeca facilius patiebatur,non immutarunt Septuaginta.uertutigitur inmaeus estAxuma. aquas in maribus. Vitare enim Oportet
hebraismum, ne in asperam, di item orationem incidamus, q(r enim apud illos elegantissimum est mi apud nos posset audiri. FACIAMUS hominem. Dictum est supra, hebraeo conuenire nobiscum n exponendis hisce uerbis. Graeci enim patres, quos nostri postea secuti sunt, opinantur hic trinitatem innui cum dixerit faciamus, non faciam, aut aliquid huiusmodi patrem stilicet locutum cum filio. Quam expositionem plures graecorum secunte, me nostris maxime Augustinus. indam uero hebraeorum,ut fugerent hunc scrupulum, dicunt deum, tum cum angelis habuisse sermonem, sicut principum moris est, uisiseruos suos non consulant, tape tamen fit, ut aliquid fael uri, eo sermonis genere apud eos utanti Quod quidam haeretici opinati sunt, quos citat Theodoritus eorumq; redarguit impietatem diues re simp Aia Meriturarum, me
hominum ueritati inimicum, non ualente aliam afferre causam ase
43쪽
ersint multas esse persenas quibuscum geus locutus fueri .na ast tibus sibi angelis dixisse faciamus hominem. Iudaicum sane c6metum de illius nationis ad mentiendum propen fabula id scilicet
dant operam ut uno rependiato, infinitos admittat.& reiecto filio, famulis consulendi tribuat authoritate. Meos qui nobis seruitute pares fiunt, nostra creationis dorninos efiiciant.Hoc refellit Gregorias theologus, absurduinq; esse dicit,ut deus cum angelis sic loqueretur. Alii corum perplexi, dubiiq; sun nequis hinc MAb ire ethnicorum , aut trinitatem christianorum eliciat eamq; ob rem alia i terpretationem excogitarunt, ut dicerent deum secum tum locutufuisse, de quibus de Theodoritus. ouue via, s sevotaeotae G QAete no Gnor, i mi Abra PAD Aes utem Ab devi, O cc. . stropumexmiam, iactat tetia etinfime, dicio hoc . Hoc est Iuchei uero atra dementia praecipitati sunt , asserunt enim secum dixissed iam faciamus hominem.quemadmodum solent hi qui summis funguntur magistratibus.nam Proetores ac Tribuni sub numero pluriumlant dicere, imperamus scribimugitibernus.&id genuS dementes profecto, qui non intellexerint deum fere semper singulariter ossi Haec ilici citatq; innumera exepla , ut illud finis omnis carnis uenit coram me. siillud non erunt tibi dii alii praeter me, alia Inuen, es autem uerissimum essest sentire iudaeos, ut ait Theodoritus, si legens hoc loco Auen Esdra. Sed non ne probabilius in quod attulerunt nostri perperam enim hineptissime iudaei post Christi aduentum scripturas interpretati sunt, ut passim in eorum scriptis uidere licet. Alii quos ad philosophorum placita , alii ad astrologorueas torquere conati sunt. Eorum ita uecdmenta, puerilaSs nugae nihil sunt factedae sed authoritati potitis sanctissimorum doctissimorurnq; patrum standum quio diuinitus sunt locuti, reoru mentea
AD IMaginem nostrana. . i. in imagine nostra . nihil refert quod pretepositio mutata sit, sic enim erat latine dicendum, ut Scptuaginta secerunt qa inbuerterunt ita, ei ad Quae a Platomicis numeratur inter causas exemplares, ema appellant
44쪽
idest ad quod NotatRabi Moses in suo morehanibiIum, idest imaginem, hic significare imaginem substantialem quam philosophi Actsiaut Am appellent, n6 illam quae lineamentis, atq; coloribus exprimantur.ea enim appellari Nn thoar. i. corporis qualitatem. Propterea ad imaginem diuinam facti is homo dicitiar, hoc est quatenus ad ipsam delanteis:gentiam ac rationem substantias spectat ad cuius similitud nem flectus homo est,ci, homo in ipsa ra tione ais intelligentia homo sit. Qitam opinionem refert Pluta chus etiam Homeri fuisse. idem postea sensit&Socrates, que Mardicus secutus pronunciauit corpus este quasi animi receptaculum. Sic MEpici etiasstoicus, Meum secutus Simplicius Syriani quoq; de ea re haec uerba sunt rolio c/udi, stipetimc roibocis .i mens quarin nobis est, proprie homo est. Quia igitur homo ides ratio,&intellectus humanus ad imaginem intellectus diuini factus traditur,inepte certe eum locum Manichaei, atm Gentiles intelligebant, credentes id de corporea linagine dici, nosq; impietatis reos agentes, limis sensus rea sacris scripturis, ipsa natura plurimum abhorreret. iamobrem iust ab authore latino carpit Epicurus, qui hanc hontinis cum deo similitudinem in corporeis lineamentis ponebat, apud quem haec sunt. Ad similitudineria enim deo propius acced bat humana uirtus quaim figura. Factum autem hominem ad imaginem dei testatur ipse Mercurius dicens gnet, di merae; obc, ora pia, xv κ Ur,ta Lην. o cretorum , O 'Aoυ etdRob, et hi AM; Pta, et oci Mors si re. Hoc est. Pater autem omnium mens sum uita esset&lumen, peperit homine sibi similem, quem amauit tan propriam proIen erat enim pulcherrimus, cum paternam teneret imagine. Et paulo inferiu&. pia orata V o hoc, ara ractae te aut pod advorat, i. Iumen, Multa
est deus repa ter, ex quo homo effectus est. Psellus in chaldaicis oraculis aut sententii de hac re etiam scribit fuisse, chaldaeorum ea
modum liber Mosis ad imaginem dei fingit hominem sic, chaldaica haec sententia pronunciat mundi huius opificem, patre siuae
ipsiua naturae quaedam Pinbola animia hunianis inseruisse. Proctua
45쪽
etiam Anter platonicos celeberrimus hoc modo de ea re sentit deoc sit posc, o medeto pov - Hoc est mes quae. in nobis est, est in sago primae mentis.nisi forte aliud sentire uideatur. nam primam metem non summum deum, sed Saturnum esse fabulantur.Ide hapiletandem scriptorem quem modo citauimus extat, qui in lagibus ait.
Est igitur hominicum deo similitudo Alibi quom scripsit nostrum
animum qiuinum esse simulachrum. Quod igitur in sacris literis traditur, ne gentilibus quidem sapietioribus erat abscod tum Ut hinc facile intclligas quanta sit sacrarum literarum maiestas, ad quas et propius accesserunt, caeteris sapientiores apud gentes habiti sunt. Eam diuinam similitudinem, quanquia animosita sit, possunt tamehomines facile amittere, si scelerate Mimpure uixerint. ideo Gregorius Ny genus in animi expiatione eam positam esse asserit dicens haec inquit similitudo est spin orat, Axκo iora; ἀ- Θα, Mumrer c AAOI omi, rata ora mibileto sidus se in .Puritas,beatitudo, carere affectibus ab omni prauitate esse seiunctus, id genus alia Cui cosone fatetur Empedocles, homines probos esse dei simillimos repost uita fieri deos dicens otia dae Arestum Ab .i post hanc uitam inquit ita sapientes, dii essiciuntur, kquasi repullulant. Est autem Millud obseruandum, diuinis patribus nostris, aliis quidem uisum esse idem esse ad imaginem sis militudinem aliis autem aliud. Apud interprete Gregorii. βα-άμω κυάμω, qc opera
e Crasses me uoleb Uc. i. Et sancto quidem Cyrillo de uisum est, esse ad imaginem similitudinem, caeteris autem diuinis
patribus aliud, ut ad imaginem significet ipsam intelligendi vim,&ipsius intellectus libertatem, imperium at ad similitudinem referri ad uirtutes, quantum natura datur ad eas homini attingere. Nahae tanq similitudines diuinae naturae sunt mitto etiam sententiam Chrysostomi Augustini, Maliorum quia infinitae prope sunt.
HOMINEM. V X Adam. Uaria uero est horninis elui nologia tam apud graecos, hebraeos ac latinos. Primi enim vocum inuetores, non eandem rem spee stabant. Itasis qui apud graecos finxit
uomina, siue det siue quiuis alius o idem auumaduertit, quod
46쪽
MIs qui hebraeis appellationes notauit Graece et is si PIamnteriadimus homo re sevim uocatur,sos sublime teneat, sursumq; aspiciat. ab . sirsum, aspicita Si autem homo latine ab humod citur. couem cum etymologia hebraica, ab adama enim idest humo, Adamiustus est. i i Iosephus ab eddin hoc est rubro id nomen duci putet fictum enim esse hominem in agro damasceno, eam sterram e qua compactus fuerit rubram extitisse quod tarnetsi non improbo, sacra tamen literae docent ab adama dictum esse Adam. Verissima igitur homini ac maxime ad hominis proprietatem accedens etymologia erat, ut a terra uocaretur Deus enim, more figatorum his liter:s docetibus,hom:nem luteum prius finxit, omni sensu, omni motu carentem, cui cum inspirasse repente ansmatus est.
Igitur si id potissimum ac maxime memorabile dum effceretur homo contigit it prius lacrit terreus honestissima fuit eius appellatio, ut Adam quasi terreus uocarer . Ut ergo humanum corpuSe terra, ductum latam gest ita nomen hominis, a terra nomine duci par erat Adam igitur non est nomen illius primi hominis proprium sed
totius speciei humanae. Ideo utrunq; sexum complectitur dicetur.n. inferius cap .v. in die qua creauit deus hominem, ad imaginem dei fecit Ilum,inasculum, foeminatu creauit cos Hebraei quod pro
eo quod nos dicimus, homo animal rationale, ipsi Adam chai me-daber Qui apropter obseruanda est phrasis hebraica . qua, graecos inuen:o aliquado uti Sicut enim graeci frequenter diculust id eti-M, AG - . t a. naedicoPsilii, in Psilii ipsos medicos, ipsosjindosntelligentes non eorum filios, sic&hebraice homines appellantur bene Adarii hoc est filii hominis uidelicet genus humanu. In euangelio ergo sum deus appellat se filium homuus, idem est ac si uocaret se hominem, nem aliud ibi suspicandum est. est enim locutio hebraica .nem enim se filium hominis uocabat, ci ex Maria natus esset ciqillud esset uerissimum, sedi figuram ac naturam gestaret humanam res, uere esset homo. Filius itas hominis idest homo.ut enim elagantissime quis apud hebraeos loqueretur, si onmes homines filios Adanaiceret, ita rangulari quod homine uenuste id fieret. Hanc phrasimis ad loca hebraei accommodant appellanten:m filios odientis eos qui adortum habitant.Filiuna paci filium
moti . filium mendacii De quibuin alibi ovios . Qui avicin
47쪽
u is sanctissimus, sapientissimusq; uir. Adam putet dici P per has quatuor iteras, omnes mundi partes intelligamus.peris, aemAtD, perta sim , aliud a resvmo ultimam Atra focis . miror cur isdem non laxaritatis Cyprianum , qui ante Augustinum , hoc idcm tradidit, qui Lillud addidit, ideo quatuor mundi partes eo nomine comprendi ex omnibus mundi cardinibus terra illa sumpta fit equa fictus Adam est. Si haec stas frigida sunt, cur eode morum do non iugent omnia, quae a Platone in Cea lo serapta sunt curae
Varronis etymologiae non frigebuit: qui etiam conatur nominibus graecis etymon latinum accommodare. In qua re max me reprenditur a Seruio Donatus ci is uellat lemneum bacchum dici a lanieta animo. Mira igitur est horum hominum impudentia qui pluris una Ciceronis uoculam faceret,qquicquid diuini illi homine dixerint. quorum, ut est maxima sanctitas Meruditio, ita maxime a vanissimorum hominum latratibus tuta.hos certe nunqsatis demirarip tuimus. qui si uel minimam labeculam apud sanctissimos illos uiros repererint, in irasexcitant tragoedias.Clamara uociferantur, ingemiscunt errorem, lachrymas se continere non posse protestantur dicunt eos in alio uersari mundo Idq; non alia gratia fit ab eis, qui ut
summis uiris detrahendo gloriolam quanda, cuius auidissimos eos esse, eorum cripta proclamant adipiscantur. ubi igitur modestia illa christiana, quam in aliis tantopere de*derant ipsi omnium egentissimi Hoc ne est prodesse posteritati renon magis obesse cui suae maledicentia ipsi praeclara relinquent exemplarem hae igitur est haec tam inaudita tam insolita barbariesu Vbi hoc hominum genus ortui educatum best num apud Christianos , an non magis ad Hyrcanas luas,&scopulos caucaseos viri efferatiores psi an Titarentalli ac Derbices, qui patres mactabit, e scopulisq; praecipitabant at ipsi omnes ordines, omnem sexum&aetaten' des Cedarunt, crudeliter lacerarunt christianum an non rnagla plus sturcarn ac sarracenum: si sunt fateor et an sanctis sinii uiri reprchensionibus, etia Apostoli, et alia Christus at quanta cum modesti ai quanta cum lenitalcetiam profanos &deo aduersantes castigabant lumane Origenes reprendre
Celsum Basilius Eunonitu, ac reliqui. At hi christ a nos ipsos, d uos ii
48쪽
iplas, quanta eum ignominia, quibus sannis, quibus scommatis ea
punt allatrant, subsananti Pudet profecto quoties in eorum scripta incidimus, in quibus nullum christianae pietatis apparet uestigium. sed omnia ethnicis ostentationibus, virulentiis plus iudaicis scatet, Omnia uano strepitu uanissimis iactationibus resonant, siquod miseriu' cum aetate crescit des'ium , ac tunc inueniuntur deterioreS, quando diuina minitate Nemesi,sitoto orbe terrarum in eoSuociferante debucrant resipiscere & praeteritae aetati errata recanta re. Sed hi, ne cum ph gibus quidem uolunt sero sapere. Quid ergo de his posteritas dictura sit, ipsi uiderint. Nos de sanctitatem di eruditionem summorum uirorum semper admirabimur quorum utinam sanctimontana, ac pietatem assequerernur, etiam cum imminiitione nostrae eruditionis. Ut enim eruditio optima quaedam res est, si pietati sit coniuncta, ita certe pestilentissima, si sit ab ea seiuncta Non est ergo i, de eruditione gloriemur, in qua siue aequemus, siue superemus diuinos illos uiros, sanctitate certe sumus adeo inlariores, ut sine Iachrymis referri non possit. Nos certe dum nihil nescire uideri uolumus in flagitiosissimasostetationes incidimus, ahus ornnes boni uita abhorruerunt.
A P. II. ERFECTI Sunt coeli, sicut in principio transtulit, creauit coeluna, terram, ita nunc sertasse uertenm dum fuerat, perscctum est coesum. Coeli enim nomen apud hcbmos plurale est, nunci singulare, quod uel ex hebraisimi proprietate est, ut pleras alia, quae in
plurali declinantur, ut maim. i aquae,&alia id genus, uel certe mysterium complectuur.non enim unum tantum coelum innucre uidetur sacrae litem, sed pluresues angelo' uel quaculam aliam substantiam. Sunt enim qui naturam angelicam, quam Platonici remi vipei rei appellant, coelos interpretentur. At 3 propterea factum est, ut in sacris tantum libris inueniatur coeli appellatio invitum ero plurium. ne senimus Bibi nev apud gne
cos b-bilc Primi tad Septuaginta apud gretecos coelum in plurali aediderunt uoluerunti, aut mysterium quod ea uoce continebae,
49쪽
GENE. et 'exprimere, uel hium ac modum haebraicum seruare perinde fila
tenebras latine graece uerteret Metrum. Utruns certe uoluit ostendere Hierony. dum supra eandem uocem per singulare, hic perplurale uertit.c autem per coelum aliud etiam intelligamus restatur Theodoritus hoc loco sic Agin et ccxcpa Tobc sta res res ovet O , oveotaro o Asiae Privm . M metiare et alatastis ovempe obeo iis A . i.
post inuisibiles, Mintelligibiles substantias deus ilico coelum ostruit una cum ipsa terra, non hoc quod uidetur, nam secunda die id co-ditum est, sed supcrius quoddana, quod David, coetu coeli uocat Ide sentit etiam Basilius,5 Origenes, qui primus eius sententiae author uidetur fuisse. Hoc idem copiose ostendit Theodorus. Videtur
autem is ne ueliteras hebraicas ignoraste, qui&duos tantu esse coelos uult, supremum omniti ut nos paulo ante diximus, firmamentum. Praeter haec fabulas esse censet, etiam pietati adtiersantes, quae de pluribus coelis ab aliis dicta sunt. Qigod nescio an propter chaldaeos dixerit, qui septem asserebant firmamenta, ut nos supra ostendimus. Quanqhoc idem multi ex nostris sint opinati Albertus refert tanqnostrorum theologorum sit sententia esse septem coelos, aerium therium, olynsium, igneurn, firmamenturn, aqueuntiem pyrium .idest coelum angelorum, ueria haec nescio an fabulosa sint. licet Deda dein sentiat. Opinio uero christianorum de coelo em- pyreo non tam nostra uidetur esse,q uetustissimarum gentiu ut modo diximus praesertim chaldaeorum, qui septem corporeos mundos numerantes, principatu tribuebant mundo empyreo sic enim Pselius de chaldaeis ut supra citauimus. et xm m amrabs 6μου , g τυνον , t ma reium: Hoc autem primum coeturn fortasse est de
quo sentit Theodoritus.dum primum quoddam coelum fuisse asserit, alterum autem post ipsum, hoc quod firmamentum appellatum est. De quorum diuersitate sic scribit c sici Ax*ceor νω. vi com G D SQ c, o ira molam i, ob κἰ et reno Aulo M- . Necesse est inquit, quid inter utruns coelum intersit cognoscere. cum primum ante ipsam lucem conditum si secundum una cum ipsa luce.& illud quidem ex nihilo hoc autem ex aquis. Lod auteincredibiliter adiuuat ad cognoscendam coeli naturam est, nam coe-
ium appellatur hebraicerem harnaim, abes, quod est ignis de
50쪽
malin aquae,ex aqua enim hune ipsum constare, uidentur sacrae Iiterae innuere, quod non modo hebraeis, sed etiam sanctissimis illis patribus graecis placuisse videmus. sicut modoTheodoritus, paulo ante asserebat. quod uult maxime per illud innui fiat firmamentu
supremum illud, sed istud quod oculis patet, ex aquis fecit deus, ipsa coagmentans instar chrystalli.Ex quibus etiam uerbis licet animadueriere, false ais imprudenter numerari a quibusdam theologis recentioribus coelum ch stallinum inter alia firmamenta, ut quasi
unum a reliquis separatum sit, idem enim Seuerianus ait cetrae i co misita utar, et mae,ebeto AAUA: oἀemro c. i. coaluit inter me
dias aquas quaedam instar clystalli constipatio firmamentum gle QTstalleum coelum instite ab inuicem seiunguntur,cum de sint, etiam testimonio hebraeorum, ais graecorum, ipsa quos attestante
ueritate. Qui ergo apud nos, tot coelos numerant, uideant ne in gentilium fabulas incidant,&in eam reprensionem, qua hoc loco usus est sanctissimus, doci issimusq; Theodoritus Potest etiashamaim, iuxta hebraeos illud etiam etymon recipere, asham V . hoc est,
ibi, Minaim aquisis, ibi sint aquae, eritq; prope idem veriloquium
cum superiore. His tot testibus acclamatibus, ipsa quo uoce admonente diuina cognoscimus deIrrantium hominum hallucinationem fuisse, noua reperire cupientium coelo quintam essentiam tribuere. Qitolinuentum non tam ueritati aduersatur, taliis etiam philosophis praesertim Platoni, qui ab antiquissimis theologis coelum ex elementis igne praesertim faetimi &didicit, Millustrissima uoce pronunclauit. Qilo magis carpendus est Proclus qui bene sentientem philosophum conatur alienis delyriis implicare. Qiii&illud optime nobiscum sentire uidetur, ut coelum asserat corruptibile quiadem esse, accepisse autem a deo o Retrum in eis mota L aduenticis
E T OMNIS ornatus eorum . daemet si omnis militia eo etaua igitur hebraice, non ornatum proprie sonat, sed militiam aut exercitum, quod graece est vox, sicut in ecclesiis canitur dominus deus sebao idest exercituu Qno epitheto maxime utuntur san-