장음표시 사용
31쪽
GENE. io remus, deus semper fuit, cumis: hil aliud esset.Chaos itavsithou dehous nihil idem sunt. Propterea Aquila secundus post Septua
hil Symmachus autem ocidio m diae Remor ociosum, uindigestum, idest inanitatis, priuat:onis confusio. Thcodot on autem Rcro caras c. hoc e inane ac nihil cu quibus sentito chaldaica editio, quae de ipsa habct Rhim in nr aram hoc est, 'erra erat deformata Minanis. Neq; me praeterit per multos esse tum graecos tum hebraeos, qui ea omnia quae diximus aliter interpretetur,ut primum dicant coclum, ac terram facta esse terram uero deo fuisse obscuram Minformem, aquis tegeretur, quarum tanta esset magnitudo, ut supra ' dera etiam pertingerent, meritoq; eas, abyssum appellatas esse Abyssus enim planditas est aquarum, super qua abyssum erant diffuta tenebra cum lux adhuc effecta non fuisset. Spiritus autem domini idest uentus, quo illae aquae agitabantur, uel certe spiritus sanctus qui futuram distinctionem med tabat Totam auteillam aquarum reterrae congeriem,Chaos antiquos appellasse Certum quo besse etiam diuinarum scripturarum testimonio aquas supra coelos adhuc effe,mter quas silias nostras positum sit firmametum. Quam interpretationem tamdi si non improbo,uerior in mihi uidetur cum antiquitate magis sentiens, quam ipsi attulimus. Quod autem quidam hebraei thou kbou,ad materiam primam referunt, ut thou sit ipsa priuatio materiae,bou dejderiuna eius, 'aptitudo ad formas, non tam est molaicum,q peripatet:curn Hebrae siquide, cadem tua sinos consuetudine corrupti sunt,ut sacras literas ad placita Aristoteligato Auerrois uoluerint torquere Infinitaq;huiusmodi extant apud eos d lyramenta. Neq; ullus prope apud illos liber inuenitur, quin sit placitis iocabulis philosophorum corruptus. Ianas apud eos inuenitur haecceitas, quidditas, relatio, Mid genus. Nulla itas ratione credendu est, quod de materia prima commen ii hic sunt Hyla enim .i prima materia, inuentu est philosophorurn quam ne somniauit quidem Moses, ut attestatur digenes, Eusebius de quare nos alibi copiosius. Qui ergo tholi&bou, materiam primam interpretantur, cum toto coel ut aiunt, a sacris scripturis dissentiant, auiant quid Ioannes industrius, uir non
tam optimus christianus il sapientissimus philolaphus, contra Prob
32쪽
clum,quiperataxiam, Chaos putauit Ialonem materiam pH mam credidisse, uociferetur Urn Aboe; sin . et i et xjAxiov
c sta se obcsAMi laetantivmAIAκ- , κώρύνοι πλέmpta, Adsm Tro res erat metue Aoyoc dita et Pota, cicissem prum sis . quapropter fabula commentitia esse dem6strata est, in corporeae dein formis materiae cui innituntur authoritas, etiam si sexcenti Plato HV,reliquusq; antiquoricatalogus huius opinionem inuexerint.
Haec in medium attulimus, quia pleris ex nostris etiam praestantissimi uiri fidem hebraeis adhibere uoluerul,qui ut in reliquis omni laude superiores sunt ita in hoc,meo iudicio,n6sunt admittendi. S; PEREA CIEM abyssi. facies Oinaitti potera sicut Omittitur a Septuaginta, qui hunc locum uertunt, nota resve cetri civ ἰ- η αβυonu hoc est xtenebrae incumbebant super abyssum. Et quemadmodu ipse noster interpres omissit ibi. Spiritus domini ferebatur super aquas . hebraice enina dicitur superfacies aquarum. Solet ergo hebraei his adverbiis contra xsuper, ut plurimum adiungere faciem dicentes contra faciem deserti contra faciem firmameri,&super faciem terrae contra faciem terrae. In nostra ita 35 graeca lingua facies taceri debet, nequid aliud finistrum suspicari contingat super abyssum super firmamentum dicentes. nam nes aliud hebraice significat.
SPIRITUS Domini ferebas Spiritus hebraice ira mach. estq; ambiguum, ad uentum ad spiritum sanctum, reliquosq; spiritus,ut ait Basilius contra Eunomium mptinae Ac vim , Eeta
taυ, ω - ώαMiAtis P udis Axorum mi aikA um-κνῶ summae Levi meoia hoc est Spiritus etiarn hominis es , ut illud auferes spiritum eorum,&deficient. Diuinus etiam est spiritus, ut illud. Nopermaneat spiritus meus in hominibus his Vetus etiam dicitur spiritus, quale illud est flabit spiritus eius, fluent aquae multosq; alios quis inuenire poterit. Sed quia hic additur doinini, constantissime asseucrandum uidetur de spiritu sanct ohic loqui Mosen. Utrimque testatur Miuus Basilius sic scribens , Ad . ,
33쪽
uidelicet diffusionem ognosce totitis mundi partes connumerantem tibi scriptorem aut certe, quod etiam uerius est, de a nostris maioribus comprobatum spiritus dei hic spiritus anctus appulatur. Variantis nostri, alii uentum, alii spiritum sanctum hunc esse asseretes Hebraeorum fere oes interprctes, de uento hic dici uolunt. Praesertim auen erra, qui hoc loco haec resert anu n)IIII et mnaci Vm cI o resinam c. hoc est idco additu est uentus diai qa diuina uolutate missus fuerat, ut ex sicaret aquas Theodoritus costanter affirmat,dehcnto hic esse sentiendum .habita enim metione de aqua de terrase coelo, at vigne songruu quos fuerat ut de aere aliquid referret. soluit etiam quod huic sententiae aduersari uideretur sic. havr i Seps et e mi Tota , πν , vincti die; ex sin et ps Rae ob orio Cera m rc sis, ae vos, aeras .etro si x R. duc C. Ae)Mym: an i
rrio: os,o in im tu eo Ab c cis misi, Remus, siqs hac ratione non admittar, eod scriptu sit, spiritus domini ferebat super aquas, audiat beatum David dicentem de uniuersoru deo Flabit spiritus eius,&fluent aquae Clarumq; est de uento eum loqui, nulla explicatione etiam adhibita. Nam Euroaut Noto pirante, diffluere letaqua, quae concreuisset. Hac sententiam adiuuat aeditio chaldaae, qhoc loco habet. metunt Arnn a. i. spiritus domini flabat super faciem aquarum. Cum uero supra duplicem interprctationem posuerimus, cum de Chao loqueremur, si primam admittere uoluerim necesse est de spiritu sancto proculdubiol: cientiamus, nihil eninierat nes aquae, nec uetus in ipso Chao. Quod si ad secundam declinauerimus, postulanus utrunq; spiritum intelligere, tam dei, j ipsum
uentum. Primum ut interpretemti ut in ecclesia canitur de spiritu sancto. Tu super aquas turus eas ferebaris sinuero aduentia respexerimus 'xponemus sicut modo Auen Eetra. Spiritus ergo sanctus disponebat aquas,&terram ad parium, meditabatq; futuram creationem. uentus autem agitabat, siccabat aquas. Duero uentus spiritus ille esse multa quos indicio sunt. Dicet enim paulo inferius, cum diluuium totum alluisset orbem uentum adeo immissum esse, quo Dae in uaporea uerterciatur. In Exodo quos per uentum a deo
34쪽
e cstatum mare rubrum siccatum est Merciirius tamen uetustissimus theologus, qui proximus temporibus Mosis exuuii de spiritu sancto sentiti appellauit enim eum dis aera imor, Grostor, spiritu exiguum&intelligetem.&in libro uetustissimo apud hebraeos qui inscribitur Berescit Raba, idest maximus genes scribitur huc esse spiritum Messiae silicet spiritum sancturn nihil itas proh bet quinde utros spiritu sentiamus. FEREBAT UR. Septuaginta seqttitur, qui ipsi uerterutis emetiti et superferebar. Sed alibi secundum hebraeos exponit, hembraice enim estim et particorum a uerbo retrachaph, quae uox, ut ex omnibus aliis scripturae locis colligitur, tu incubationematam agitationem significat, ut est illud p l. cantici Mosis, sicut Aquila
prouocans aduolatum pullos suos, super eos uolitans hebraicev m m p ubi est praesens uerbia. uolitans aut interpretant he-hraei desuperincumbens. concussionem autem, aut agitationem, ut illud Hieremiae cap. xxiii murum eras idcstcdeus a sunt omnia ossa mea.Innuit igitur hic Moses illam uenti agitationem ac frequetem commotionem, quam effcit in aquis uentus. Nec ignorarunt sanctissimi patres gneci, id quod de hac uoce ab hebraeis traditur. dicut enim hebrae praesentem uocem, proprie incubationem auium super otia significare. Basilius crgo sic me Ut me bye vota si metimis 3νAmqν,κme o sp caerem cum o rarum Grae bit. superserebat igitur exponunt pro eos est, confovebat, uiuificabat aquaru natura quemadmodusolet auis ouis incubare, ubtalem quandam uim eis infundere. Haec sibi a quodi syro relata dicit, quorum lingua similis hebraicae est Diodorus autem xipse optime idem explicans inquit. β wDA b, clem Mo)μνεν, obm,is, mi/A A em icti ve stac o ἰαι-8b Aeptic. i. innuit haec dictio superferebaturum apud hebraeo q qucmadmodum auis,oua confovet alis, ut ea quasi animet, sic spiritus si pereerebatur aquis, ut eas procreabiles cssiceret Q Lod si uentu sp
ritum sanctii in interpretari uoluetiimus, diccinus, ut supra exposuimus, spiritum sanctu per aeternitatem illam 'ci per aquas ipsas semper fluitasse ut ad partum eat disponeret. Septuaginta uidciaturce illinic
35쪽
GENE. rieertissime hie de spiritu Encto sentir nes enim de uento dixissent,
superferebatur, cum quibus etia uidet sentire Hieronymus.Vtcunq; uero sit, nes enim hoc, aut illud repudiadum, uerbum certe hebraicum,motum Magitationem sonat sicut, interpres uocabulorum
apud hebraeos exponit, qui de ea uoce sic ait. um in raraci idest signi ficatio eius est, commotioriis agitatio. FIAT LUX Vbiculas noster Hieronymus uertit fiat,&Septuaginta phm, hebraice est uti sit. Quanqid minimi momet sit, sed nos annotauimus,ut neminima quide praetergrederemur.& ut eos rideremus, qui carpunt hoc loco aeditionem Hieronymi cliuerterit fiat, quod ellet interpretandum sit. hi ne latinas quidcin litteras tenere uidentur,quandoquidern esse&fieri peide apud nos significet, sicut apud graecos Nihil uero refert Ixx.uermierint pro luce i m. lunae, nesen in in sacris litteris, est distinctio
illa philosophorum lucisato luminis' lux quasi mater luminis procreatrix sit,iumcnucro, id c ab ea effcitunde qua redi Alberi'
non sempcr malus author scribit, lumen irradiationem esse defluentem a substantia lucis lucem uero fontalem substantiam . quod idem Lynconiensis super Dionysium docet.hebraicum certe uerbum,
utrunm exprimit m . Or. ilux, aut lumen.
DIES UNUS. sic est hebraicennae Dr. i. Dies unus. Aps hebraeos autem unus etiam ordinis est.primus ergo unus in ea linguad Titur,at ta hoc loco etiam est intelligendum. Quod loquedi genus, etiam in euangeli S reperitur, quorum phrasis tota hebrax est. una enim sabbati, sicut de Thcophylactus exponit, prima sabbati sonat, idest primam hebdomadae. Muna mensis primam diem mensis Sed Chrysostomus, unam diem iccirco hic dictana puta quia diem,&noctem simul complecteretur. una igitur dies, idest nox simul, at ue dies. At uero Hyppolitus puto Jhebraicam loquedi consuetudinem ignoraret, asterit constanter, unam o primam diem, fuisse dicendum apud quem sic extat mea re Acoem, o AAoe
'Aobore l/,' Aula, sum .hoc est non primam, sed unam dicere, erat necesse, ut unam dicendo, ostenderet cam circunductam,hhebdomadam perfecisse, una cum esset Innuit ergo unam fuisse
dicendum ut in una die tota hebdomas appareret expressa. Sed cer
36쪽
te ut dixi iocutio hebrala est. FIRMAMENTUM. Nos in hac uoce, Septuaginta sequimur, qui&ipsi hoc loco uellerunt; tabust firmamentuin sed uox hebraica nypn rachia, extensionem sonat, aut id, quod cxtenditur, ac distunditur, ut uela, ac cortinae. ducitur aut a uerbo URI, idest extendit, ut exodi cap. xxxix in InnIma m. i. extendent laminas aureas. Sciedum itaq; est diuinas scripturas ita loqui solitas, ut cum elementa diffusa sint ac longissime porreecta, dicant deum ea essu disse,atu porrexisse. ideo Esaias cap. xlii ' et Oa rcu D idest quieXtendit terram,&germina eius. Et eiusde cap. xliiii. Ux N praidest quis porrexit terram praeter me de quibus nosse s loci d cemus. praesertim in Eetechiel: ubi hui' uocis creberrima fit repetitio. Tota itas coeli porrectio c quasi effusio hebraice appellat rachia, ne proprie firmamentum ea uox sonat. Qitare dubium fit cur tadissimili uoce uerbum hebraicum reddiderint Septuaginta,&post eos Hieronymus. Praesertim cum eius uocis inuentores, ipsi uideane fuisse.nes enim apud gentes usquam inueniemus coelum appellaris l-α. i. firmamentum. aenos de hac recognita habeamus, in medium afferemus. Igitur septuaginta, coelum AcmMaenuncuparui, aut eius soliditatem atq; duritiem innumcre cupientes, uel stabilitatem, quam in suo situ accepit a deo infod non solum coelo tribuut ipsi interpretexuerti etiam terra ut psal-xlxii emtam omυρ κν, .ubmAM; in otia firmavit ostent tectae, qui non commouebitur, Apud Esaiam. Q Usccub obe-ιν, ἀσώ- ri. Eadem etiam firmitatem tu stabilitatem pleris pallistaen d carunt. Ut igitur terram adeo stabilitam esse dixerunt, idem fortasse sentiunt, descoeso, cum soliditatcm aut firmamentum ipsum appellant. Nam xillud quod erat hebraicei l. xxxii. UD P Tria. hoc est uerbo diai coeli facti sunt, ipsi uerterunt i firmati sunt Hebraei ergo ad porrectioncm ac diffusionem respexerunt Septuaginta adstabilitatem Est ergo coelum porrectum ac firmatum sciat, terra Uel certe quod est incitus, firmamentum appellarunt, ut eius duritiem ac soliditatem innuerent. Nam Homerus sepe diuis rapsodus apclitat, HAκ epoti sui aereum cCeltina . . solidissimum , Astuti,si
&rreum . Quod scutit etia Theodotitus rei coelum ex aquis coss
37쪽
CENE. 3. tum esse uult, at ex his durissime coaluisse, sic enim inquit cetrabil
natura solidissima est flecta, ea de causa firmamentum est appellatum Gennadius autem xipse sanctissimus Ata id est sicem Moves , meo remet ip o m m, si istic ocreia et mentum inqait ex ipsius rei opificio ipsum appellauit eos, cyprius lenta, fluxa, solubilis gnatura esset 'olidam de minime mobilem constipationem accepit. Idem sentit Basilius. Plato quos in legibus Astrologiam uersari dicit circa s, ob de ui solidi motum, per solidum coelum intelligens. Cumq; pleras alia sint solida, unum coetu, solidum libete es iocatur. Quaqfortasse sit dicendum et duo Elida sint,ianum quiescens, alterum semper agitatu . Propterea ripa Theonem, Q A β uocatur, quae circa coelestia corpora uersae.qqetiam sit aliam cssi Invenimus etiam apud Platonicos coelum firmamentum uocari, sicut inuenitur apud Damasciuio cclvi ymea, , ein, n est firmamentorum catena.Empyreum enim est firmametum est aetherium, est materiale. te ex chaldaicis etoroastreoru oraculis sumpta sunt sic enim Psellus. Irsο σαο otii ustetriccus M μου , A rmo oran, viani, G se , et eco pGAe obtae Am JAsi Amobs, iremex,=ιoe biota , -- id pre. , o mi issi orum in Abbla metetc. Septem inquit corporco asserunt mundo empyrium unum&primurn dest igneu de tres post ipsum therios deinde tres alios materiales quo extremuSterrcstris.&sci nilucidus uocatus est, qui sublunaris locus est Sententia quos extat apud eos de summo omnipoteti deo, P. yrrae oaeviam liqωυα m G ου .septem conglobauit firmamenta mundi Extat quos apud Syrianum m. Adi. , UMoem uti ovueere, matcria carentia fimaamenta audantur in sacris. Itan hi omnes uidentur id nomen a nob: accepisse, sicut pleras alia apud eos furta deprendimus, de quare nos fusius in nostris libris contra theologiam Luatonicorum. Haec itaq; ratio est cur primi Septuaginta in sacris scripturis uocarint coelum firmamentum, cum hebraice appellaretur
Lachiad porrectio dilatatio. elum quos etiam solidum, uidee
38쪽
AVstotcles sentire,primo enim Meteororumscribit a corporis solibri motu scindi aerem per corpus solidui solem intelligens.cuius sententiam explicans Alexander,sic inquae ovi mi; ,su usu
vidui eorum raram Axi ec se e hoJ ADUODAst, si m, meo Ai aer, Astem se idest cum dixerit Aristo. corporis solidi motum inaxime discindere aerem, uidetur asserere,& solis, reliquorum astrorum corpus qsse solidum' perspicuum.
ADVERTENDU U qc secunda die,non dicituro uidit deus
D esset bonum, nes in textu hebraico, nes in nostra aeditione habetur, sed in aeditione Septuaginta additu est, ex errore, no ab ipsis quidem, sed B ex uno loco facile in alium aliquid transporter, siqua
similettudo arriserit. annotauit ergo hoc Hiens. in Ioviniano, nodici de secunda die bonum deo uisum esse, quia numerus binarius infaustus sits quo unitas primum discerpatur quod causa corruptionis est, quod pulaherrime explicatur a Platonicis maxime Dari ascio,varo in ea familia excellentissimo.rabi uero Salomon aliam huius rea affert ratione, cuius uerba subscribta sunt, sic enim insit. Via mi mi, tam in hoc est, ac breno dicitur de secunda diei opere, indita effet bonum, quia nondum erat opus aquarum nisi
tertia die perfectum. quamobrem negauit esse bonum, eo Peratim perfectum. Nicolaus de Lria, nesciens fortast e de binario esse Hieronymi sententiam, eam uerbo foedissimo reprobauit, sed eius conconfutatio ridicula est,itam iure carpitur a Burgensi.
PRODUCAT terra. Hebraice uerbum est ab herba ducllam Nd n thadse. i. herbificet, si dicere liceret, ades Nem idest herba. Perinde si dixisset.herbificet terra herbam, sed quia non erat satis latinum,propterea alio modo idem latine expressit dirabi Salomon, aliud uult essem aliud ac V. primum enim significare dicit uniuersam herbarum uiridatem qua terra uestiatur secundum ipsas herbas sed quis non uidet haec adeo esse inter se similia ut facile is fundantus Illud quom inferius faciens semen, hebraice est y IV in seminificasseme. sic minfer us prodiicat terra hebraice est mari idest faciat exire quae mali infinita, prudentissime noster Hieron mus, latince phrasi accommodauit, quod Septuaginta fecerut
in lingua graeca, Elii sint longe in edis, enotadia nominibus,
39쪽
GENE Mnobis fel ciores propterea hebraico saepe accedunt propius inos. EROCNT in signa Sc tempora. Tempus hic non id est, quod
a philosophis en iura motus uocatur,ec de quo Plato et horu)ῖ, Metret. hoc est unacum, o conditum est tempus, ut quia simuI effecta sunt, simul, dissoluantur, siqua eorum futura sit unquam disset titio. De hoc enim tempore intellexit inferius cum dixit erunt in dies&annos, sed hic tepora uocatur, dies stat ac biennes, quos hebraeiv contemtione ato admonitione o Tio appellant, uerbo 'pi idest testatus est, quaru dierum frequentissima est mentio in sacris literissarum tam Sol&Luna indices sunt, ad solis enim ac lunae curstim istiusmodi dies celebrantur; repetuntur. Primuitaq; tempus hcbraice uocatur rum et secundum rura moliad. Septuaginta quo binon uerterunt hic orbus, quod tempus ipsum
est, sed eue)ri quae est bene gerendarum rerum occasio, mut ait Plato b d ut xeo i flos temporis,
opportunum tempus hoc dictum sit quo proprietatem hebraicam explicaremus, cuius ignoratio fecit, ut pleris tam graecorum flat,
norum, hunc locum, aliteritas Isct interpretati sint. Dorusumma solertia non propterea, non est mirifice in caeteris comendanda
UT PRAESIN Ti, o si, ut praesint, ut domines .lhemeliusqSeptuagmia, qui uertunt, preet cm .i. in potestates diei lumen minus se odist dis restram . in potestates noctis.dubia enim transsatio est, quia, brum, hinchoationem temporis significat, potestatem at inperium non uitarunt igitur hanc amphibologiam Septuaginta, uolentes seruare integruhebraicum nomen, nai, nsignificat potestatem ac ditionem. uertctibus ergo eis, o Me . 'eest 'o tam intelligeremus in potestatem diei,q in principium diei, sic kdc nocte diendu. Praeterea cur uertunt, his , non, o, cum hebraice sit singulare di sensus no admittat ut dicamus, , c,
dominatus in pluralii qrtia no fecerunt alibi, ut psal .cxxxv ὲν Ai-oi cis sobosa in dominatum noct s. cur noti idem hoc Ioco factum est, cum idcin nomen sit hc ibi eodem modo prolatum Haec autem Septuaginta aed tio plerosq; apud graecos in errorem indi lxit non enim di ist, pro potestate aut imperio, hoc
loco suimpserunt, sed pro principio.italasserui unam quia in prin-
40쪽
eipio noctis facta esse dicitur fuisse diametro soli oppositam, eum condita est. Ne phrte ab re fuerit, si ipsa uerba subdiderim tis Luna inquiunt, cum quarta die, Cencsi attestante facta sit, in pleniluni Disse necelse,st obam rem, eto cA taxnparaver, sis metu iv 'A , ita bis c i , eoru κ β
Sed hoc potuit quidem es sed ex isto loco Scolligitur, non enim misi principium hic significat, sed potestatem, quete amphibologia
in contextu hebraico neutici est. CONGREGENTUR aquae, dc istum est ita. In hebramis repetitur,di congregatae sunt aquae quae erant sub coelo, sicut ne ii nostris codicibus Ad repetitur apud Septuaginta, apud quos totum hoc reddundat virum bc e tam iam ob apexpavili et e retra;,Aαύet vo m*θhil est aqua, quae erat sub coelo, in collectiones suas Mapparuit arida Annotauit igi- in hoc diuus Basilius in hexameron his uerbis Grai, et obm
etob, ovi Puem butas, Araim; κῶ P m. v -rα α--β onystadii Gm-συμβοAeris Hoc est, & factum ita est,satis erat id dixisse, ut ostenderetur druina uocem opus statim esse subsecutum .additurn uero est in quibusdam codicibus, congregata est aqua, quae esset sub celo in collectiones suas Mapparuit arida . quae nec alii interpretes addiderunt, iacv in contextu hebraico reperiuntur. Et profecto superuacanea est, post illud testimonium saetiim est ita,eorundem explicatio. Et in emendatioribus exemplaribus, inuenitur totum hoc obeliscis esiste delatu.Obeliscus enim expungendi, obliterandi nota est aec ille. PRODUCANT aquae. hoc quos latine uerti non potuit. sicut enim stipra deterra dicendum fuerat, herbificet terra, ita nunc fingedum esset nonaei qqne illud quide reperiri possit. Quod
enim est ipsi terrae herba, hoc Nicerea aquia Prosta ergo ac puu