장음표시 사용
291쪽
2 De Metallicis seu mediis Mineralibus,
enim generatio, vel multiplicatio, modo transmutatio dicituri, imo & nutritio jure optimo appellari meretur respectu diversorum tum finium & subjectorum, tum etiam Operationum, quoniam alia est
operatio, per quam materia disponitur,alia per quam perficitur & multiplicatur, & alia per quam metalla
viliora virtute praedictae materiae ad complementum perductae in nobiliorem speciem vertuntur. Ad cujus majorem elucidationem adnotandum est artem proprie nil generare posse,&consequenter nec multiplicare,quod sine vera generatione fieri nequit,& ratio est, quia cum omnis generatio fiat virtute spiritualis seminis,ab astris profluentis, cum hoc arti non substernatur, ab eodem suo arbitrio dirigi
minime poterit, quare nec animal proprie, nec plantam nec metallum ars generat, nec multiplicat. Dicitur tamen abusive ars generare aliquid, cum naturae
subjecta ita disponit, ut suo nutu novos faetus producat, vel tempore, vel numero, vel quantitate, vel perfectione tali , qua natura sola sine artis adminiculo non produxisset. Duplex autem odus est, per quem sensu ipso videmus hanc generationem per artem p a trari, quorum ambo in plantis fere omnibus exercetur. Primus est, cum per semina ,seu potius ova in plantarum cacuminibus praesertim producta , ut commodius sponte in solum decidentia novam pro .lem naturaliter sus inde reparent, nova generatio instituitur, quibus seminibus ars quoque utitur, ut inde play as. unde desumpta fuere, multiplicet. Hic vero modus fit per semen in totum plantae corpus distu- sum, novum duntaxat corpus tenellum rursus per alimentum & instrumenta, in propriis ac determina tis locis ab initio componens. Secundus modus est, cum
292쪽
Liber cuartus. et scum per surculos malleolos bulbos similesque plantarum partes fit veteris plantae' quaedam continuatio virtute antiquioris per totum illarum corpus disperti seminis, quod utpote instrumentis pluribus non addictum, statim atque alimentum sibi requisitum exugere valeat,vel per insertionem intortam, vel per inutionem in alias amnes, & concordantes plantas inceptum prolificationis munus persequitur in infinitum ; quemadmodum si recte obse venalis a priori non dissimilem esse intelligemus: quoniam uterque virtute seminali ab initio Creationis ab Altissimo in primam plantam indita proficiscitur, verum hic ratione corporis veteris dici potest antiquae vegetationis continuatio , ille clim per corpusculum de novo inchoatum procedat, nova generatio dici solet. Ex his duobus modis alterum sibi proprium assumpsere sententia,alterum metalla, plantae vero utpote inter utrumque genus medium obtinentes umtrumque modum exercere potuere prior enim mo
dus qui est per semina seu ova hecessario instrumenta & alimentum exigit, ut hoc per illa digeratur, emundetur,&eousque perficiatur, quousque in Pro prium locum a natura institutum perveniat, ad novi corpusculi fabricam moliendam, ut hinc recens iterata prolificatio continuetur. Cum itaque animalia pluribus quam stirpes instrumentis utantur, perfectiori etiam modo talem suae prolis conservationem, seu reparationem edere potuere; alia verδ ratione Mnimalia uti est impossibile : licet enim haec, sicut&vegetantia de metalla antiquum semen habeant, per universum corpus dispersum . a quo ipsa fuerunt genita,nihilominus nulla pars animalis e trunco decisa nedum vegetare,sed nec vivere potest, eo quod sta-
293쪽
s s De Met ricis seu me iis Mineralibus
tim beneficio nutritionis , vitae ac sensus Privatur, ideoque nec pes,nec alia pars ulla poterit artificio ad cpriora munera viventium propria impelli,non enim . ubique idem exercetur ossicium, sed suis locis determinatis, ex quibus quicquid necessarium est ad reliquum peruiuos ductus derivatur. Metalla ex adverso cum instrumentis & alimento careant, cum per e tum homogenea sint, priorem modum pullulationis exercere nequeunt , at secundum proprii corporis
portionem vel insertam, vel insitam sibi corpus assine quis vetat obtinuisseὶ si enim plantae 1dem essic
repossunt , cum tamen quorundam instrumentorum legibus sint obstrictae , cur illud idem metalla nullis addicta instrumentis maximeque homogenea operari nequibunt 3 ideo namque vegetantia utro que modo i unguntur, quia utramque naturam par- ticipant;licet enim instrumentis nonnullis insignian- tur, attamen illa non item iunt aliunde pendentia ut in singulis plantarum partibus facili negotio quar tum sibi opus suerit construere non valeant, quoni am undique radiculae protuberantes alimentum requisitum exugere incipiunt, alimentum itidem ubique serὸ obvium reperiunt, quod si eo destituantur apto, vel radices & fibras emittere prohibeantur, & illae quoque continuato vegetationis progressu care' coguntur ; hoc autem in metallis contingete timendum non est , cum illa nullis penitus instrumen tis indigeant, sed consimilitantum,& assini, humi, diore tamen corpore, quod illis velut consanguinea planta,seu terra est unde metallicum persectum corpus,quidquid sibi opus est assumit,assimilat,ac vici Gsim sese adjuvant quod Lullius exemplo grani tritici clarissime optimeque indigitavii in Theor. test. dc
294쪽
Liber quartus. 247Bernardus Trevirensis ciarius in Epistola ad Thomam de Bononia Medicona revelavit his verbis superius quoque allatis : amen dico tibi. quod nulla d qua
naturali rid ctione peti in metaeuam dissutrit. nisi illa q permanet tu eis in materia o forma O quam in talia j soluta ρ' unt recongelare. Ex quibxis patet ducti menquoque illud inter metallicum genus & vegetabile,
seu animale, quod haec duo cum non solum per calorem sed per institimetua operentur, possunt alimentum illis Opportunum exogere, coquere, di faecare ac perficere, quanto in illorum exigentia requiseri tot metali cum majorem concordantiam, similitudinem, ac perfectionem in suo nutrimento poscit, nisi enim tale fuerit,a' peniti Ora metalli nutriendi attingere haud poterit, &consequenter seminalis potestas se ageta' non valebit in al1mcntum. & illud sibi assimilate obniici iam distantiam. Ex iisdem verbis liquer. &i acn ex huiusmodi concordant di affinitate alimen i cum re alenda & augenda duo necessario conleca: ura. Primum est, quod alendi corpus quo veluti carcere semi alis potestas cohibetur,
susticienter & usque ad terminum requisitum recluditur. secundum quod ita aptum est ut in illud activa seminis vis operari possit, suas proprietates indere sibique integre ac penitus counire. ut ex duobus unum fiat ejusdem speciei. & rationis cum eo. quod prius nutriendum seu multiplicandum fuerat.
Quae omnia clariora fient, si quid in hoc opere
artifex industrius assequi tentet, explicemus. Est autem finalis ejus inientio possidere metallicum iublectum, in quo sit ignis interior ita multiplicatus, ut gradus auri naturales in infinitum propemodum
transcendat, qui calor sive ignis quia sedes est, in qua
295쪽
1 8 De Metallicis seu mediis Milueramus, spiritualis substantia seminis habitat, cum fuerit in
mercuriali aureo metallo constrictus super metalla caetera liquefacta projectus, eo usque dilatatur, ac extenditur,quousque vis ipsius remittatur,& ad gra
dum perveniat, quem naturale aurum exigit, tunc enim ex quocunque metallo aurum resultabit. Ea
vero materia, in qu fuerit, sic ignis multiplicatus diversis nominibus insigniti sole i, dicitur enim ab Arabibus Elixis; ab aliis auri semen, sive tinctura,a non nullis medicina, eo quod nulla inventa sit hactenus, ac ipsa potentior ad humani corporis morbos abigendos, sanitatemque tuendam, atque innumeris propemodum appellationibus, praecipua tamen est sapientum lapis, eo quod sapientum ingenio ac manibus perficiatur.
Haec igitur medicina ad similitudinem stirpium& animalium ignis externi beneficio aggregat sibi
de metallis, quicquid aptum est ad sui nutrimentum, in quod scilicet superabundantem ignem suum ei fundat, sibique assimilet, caeterum tanquam excre mentum inutile rejiciat , & quia homogenea sub stantia est, instrumentis non indiget, ut alimentum aliquatenus disponat, sed sufficit ut requis tam dis positionem a metallica natura possideat , & idcirco
quod metallicam naturam in se no continet, nulla ratione per hanc medicinam in aurum commutabitur;
quia praecedentes dispositiones ad semen aureum requisitas obtinere nequit per ignem violentum , qui solum corpus metallicumnique facit, ut in sua inte lora medicinam admittat, per hunc enim caetera cuncta, seu vegetantia, seu mineralia sint, corrumpunitur; quia vero medicinale semen hoc licet in specie sit aurei tatis, cum multo plures ignis gradus con 'tineat,
296쪽
Iiber stilarturi . a 'tineat,quam requirat naturale aurum,ideo per addi- tionem consimilis materiae , sed pauciorem ignem possidentis, remittitur citor illius, usque ad terminum, quem auri natura exigit, &sic transmutatur; ignis enim utpote universale subjectum cujuscunque spiritus seminalis, cum in hoc subjecto sit auri specie infectus, aliam nullam speciem inferre valet, quam, auream, etsi argenti argenteam. Tota igitur trans-mtuationis potestas ab igne interiori multiplicato procedit, nona seminis virtute, quae tamen per ignem transfunditur, ideoque magis proprie nutritio dicetur,quam generati obii multiplicatio, haec praedicta operatio, quam projectionem vulgo appellitant. imo nec etiam transmutatio dici poterit, nisi transmutatio dicatur, cum alimentum in aliti sib- stantiam vertitur. Vetum quidem est in hac operatione etiam agens ipsiam quodammodo a priori statu mutari, cum gradus priores igne itatis amittat, quia tamen semper in specie aurei tatis permanet, nutritionis appellatione indiguati meretur ; animalia etenim & plantae aliquam similiter alterationem ab alimentorum &suc-
non nutriri dicuntur, eo quod ab alimento aliquali
Generatio quoq; dici minime poterit,in hac enim requiritur spirituale semen ab astris ut dictum est .
profluens, & in materiam elementalem per ignem tantum praeparatam introductum,quae omnia artifi- ci denegantur nec enim ars in hoc metallorum Opere semen habet, nec ignem sibi obsecundantern , nec elementa dirigere valet, ut requiritur. Quod Geber optime monuit, cum ait attificem in omnibus natu
297쪽
rro De M tallici, ριι mediis mineralibus
ram imitari non posse, te deam sequ tur,in quantum est possibile. Velum tamen qiocunque Domine explicare libeat hanc metallorum i ne rari orphosim, nullo hic opus est ingenio , cum facile perfici possit ope viri cujuscunque limp bcis. At medicinam praedictam procreare . qua metalloium pectes Omnes auream propria deleta naturam recipiant, hic labor, hoc opus cum ad hoc auium requiratur. cum aliunde auri semen elice se ii r impossibile. vitium difficultas tota consistit in mul iplicatione praetactu, graduum ignis naturalis in qua re opus est ingenio ac industria pene supernaturali.oIgnis etenim sicut nec aliud quodcunque principium nec generatur, neque corrumpitur, ut manifeste monstratum est in nostris Orthophysicis, quare necisse est , ut de sub ecto in subjectum transfundatur, nec loquor nunc de igne vulgati soluto, a quo tamen alter inter elementa mistoriam coercitus pendet, sed de interiori, qui inter elementa constringitur , cum In via sunt mistionis, qua completa Dihil ultra ignis mistis ita constrictis superaddi potest, Aurum ergo aperiendum Erit . dc inurum ergo aperiendum Erat . dc is
elementalem quendam prioiem ntistio nas progressum retro ducendum erit, ut ignis ipsius naturalis au
geri possit, quod tamen dissicillimum est, cum nihil id queat, nisi alia substantia corporea per naturam se, mi completa & mista, ut in nullo penitus ab auri eor pore discordet, praeterquam in semine & humidita
te quam praeparare totis viribus conantur artifices, sed in hoc cardo totius artis vertitur; at etiamsi fuerilsic aurum apertum usque ad elementa, requiritur tynis exterior ita temperatus, ut corpus praedictum licdissolutum non exterminetur. cuin sit nimis imbecil
luna, iacilisque corruptio itis,in iplo praeteriam litarint
298쪽
Liber quartus. ait quod in diem validius, firmiusque redditur , ut peri culum quoque subinde imminuatur. Materia quin etiam ea per quam sic aurum solviatur persimili cautione trahatur , & idcirco ignem
hunc occultan Scriptores omnes nec invenire illum
est possibile,nisi vel divinitus per amicum, vel per a--suri. diut Minum sine quo licet materia certa & optima in quibuslibet circumstantiis cognoscatur, nisi per ignem suavem, &miro artificio directam tractetur. nihil prorsus ex eadem consequitur,sed potius destruitur & oneratur inperfectione, quod tetigit M orienus dicens : Considera si potes rem puram atque mundisiimam dirigere recte alioqui operatio tua in fiax reperietur; in puncto enim destrui, atque persci potest,
itaque per hunc ignem exteriorem a sagaci artifice administratum interior naturalis ignis debilis paulatim non excitatur, ut fallo quidam docent, sed sub- stantialiter augetur, latexterior evadat interior, &accidentalis extrinsecus, & peregrinus fiat naturalis proprius&cssentialis, usque quo pervoniat ad terminum naturae permissiam, ultra quem procederene, quit : Operator tamen industrius iterum materian solvit,&aperit, iterumque per eundem cursum ducit eandem ad terminum suum , atque adeo pluries repetit, ut ad tot gradus igne itatis mercurialem hanc auream naturam perducat, ut ipsi majoris sit incapax, quia elementa per ignem superabundantem sieattenuantur, ut ignis tenuitatem adaequent, &propterea corpore aliquo se cohiberi non sinat,sside va- nida fiat. Operationem hanc Geber in fine summae perfectionis summatim, obscurisamὰ tamen tractat, at
que parcissim)proponit, & in tres partes distribuit,
299쪽
ast De Metallicis sim mediis mineralibus, quas ipsa Didus appellat. Non credat autem quia per Gebrum artem se assequi posse ipsomet testante,
verum attis totius universaliter acceptae ordines
fines vera methodo doctrinali describit, de propte
ea illum nunc assumpsimus ducem, clariorem tamen explicationem tradentes. Ait igitur ipse: Sumatur lapis
in capitulis notus, o cum operis instantia assiduetur puer ilium vas primi gradus, quod ditisur ublimatio, ut per hos mundetur a corrumpente impuritate, O est ii et pubi attonii perse Iio,ptr quam lapis ita ublimatur,ut in ultimat puritatem deveniat,o ultimo volatilis lat. In hoc primo gradu duo tangit, materiam scilicet& operationem, materiam vocat lapidem notum in capitulis,quia clare satis illum indicavit ; vocat autena lapidem materiam, quam artifex per naturam compositam , & in dimidio complementi relictam accipere debet ,ut in eam operetur; haec autem unica tantum est. & singularis ragici ius, quamvis in substantia duplex, vel etiam triplex, sulphur enim, mercurius de sal est. In medio mercurius quia sine inflam- matione volatilis redditur , attamen est quoque sulphur&GL Et in fine sal unde sal sapientiae a terreis faeculentiis liberatus appellatur. Dicitur etiam ea materia auri mercurialis, tum quia maxime amnis est auro,at volatilis,quod Geber tetigit cum dixit: Et u
timὸ volati s fiat. Secundo tangit operationem, quam mystice sublimationem vocat. Non est autem sublimatio aliqua
vulgaris sed est simplex decoctio per ignem lentissimum, per quam in sublimiotem redigitur naturam, dc proprietatem, ad quam sola natura illum redigeres noti potuit, ideoque artis auxilio perfectius opus ad- .
300쪽
Liber sit artio. assSecundum gradum operis fixionem appellat, de sic eam proponit: vero cum flaionis modus figatar,
donec in ignis asteritate quisat. Et hic secundus praeparationis gradus appellatur; licet autem hic gradus secundus fixio vocetur, ex si ne, aliis tamen appellationibus in digitari solet a Scriptoribus , scilicet pers cito communiter, quia per hunc gradum ad aliquod complementum adducitur, quod ipse etiam Gebet
indicat his verbis: si in hoc quidem una persectionis. pra- parationis meta con it. Brevissima vero in ea describendi loquutione uritur, quia si eam, uti fit, enarrasset, utrumque opus nimis dilucide manifesta siet. At qui fusius allatam cupiat, adeat Bernardum Trevirensem, qui eam concinne in parabola proponit, diffficillimum etiam praeparationis opus in ea complectens.
Tertium denique gradum addit ita: Sed ct tertio' militίr lapis administratur gradu , qui in altimo consistpraparationis complemento, O ssilicet, ut iam fixum lapidini cum modis sublimationis volui nem facias, O potitit in xiim, 2 fxum solutum, oe bolut in iterato volatilem,
O ite atὸ rolatium fixum, quo sque stat o alteret in complemento ob co relicini ico cirro. fa retii ratioue igiturpi a i parationis bi Jusgraum tertii in medicina resultat bonitatis alterationis multiplicatio, oc. Quibus verbis multiplicationem insinuat, quae per operis antedicti rei tera. tionem perficitur . &in hac thesaurus rei consistit,
cum per hunc virtus modica naturalis,quae est in materia per artem naturae ministrantem sic augeatur, ut ignaris incredibilis existimetur. Hanc ergo clariorem reddere non est opus, cum allud non requitatur,nisi
Opus il erum, iterumque rcpetere sicut prius,quare de hoc nil ultra.