Commentaria in bullam Gregorij 14. Pont. Max. de immunitate, et libertate ecclesiastica, ... authore Alexandro Ambrosino Forosemproniensi ... Cum duplici ... indice locupletissimo

81쪽

IDIMUS hucusq;de casibus exceptis,& de locis

quibus immunitas nostra est concessa,& de personis confugientibus ad illa loca, modo nonnulIa tractandaerunt,quid faciendum, postquam delinquens in Ecclesia se receperit, & Sanctissimus decreuit. Vt Curia secularis,eius' iudices, & officiales ab Ecclesiis, Monasterijs,locis'; sacris pn dictis laicum aliquem,

Ut presertur,delinquentem,in nullo ex cassibus supradici sextrahant, sine expressa licentia Episcopi,vel eius officialis, & cum interuentu person ς Ecclesiastice ab eo auctor itatem habentis,ad quos solos,& non alios Episcopis in seriores,etiam si alias Ordinaris sint,aut nullius dioecesis aut conseruatores ab hac Sede specialiter,uel generaliter deputati, pr dictam licentiam dandi tacultas pertineat.

Occurrente autem casu in loco exempto, & nullius dioecesis, tunc ad Episcopum viciniorem deuoluatur hqc cognitio,& non ad alios.

Ex quibus aperte habemus, quid agendum delinquente ad Ecclesiam confugiente,ct ideo tolluntur, quae alias solebant adducere seculares iudices,quod quando est notoriuin,delinquentem,qui in Ecclesia se recepit,non debere illius immunitate gaudere,eo quia delictum ab eo perpetratum est de eliceptis , quapropter autumabant posse propria auctoritate iudices seculares extrahere, Et profundamento eoru intentionis afferebat, quod delinquens

esset laicus, re consequenter subditus laicalis iurisdictio nis, ct cum a Canonibus, & Pontificiis sanctionibus Ecclesiasticat tuitionis sit destitutus ob delictum commissum,illum extrahendo non fit iniuria Ecclesie, postquam secularis iudex suam iurisdictionem exercet erga suum subditum delinquentem ; & Ecclesiasticus iudex nullam unquam habuit iurisdurionem incum , nec ratione per

82쪽

sons delinquentis,cum sit laicus,nee ratione commissi delicti , cum extra Ecclesiam ; & sic in territorio laicali , nec ratione ipsusmet delicti, cum sit pure seculare , Nec diacatur , quod ratione Ecclesiae,in qua capitur, sit ipse E clesiasticae iuri Mictioni subiectus,nam si Ecclesiasticamet

iura illum sua protectione priuant, non potest aliquo pacto considerari,quod sit sub potestate Ecclesialicui extrahendo,non tit iniuria,quae volenti non irrogatur. Quia haec omnia remouentur per Constitutionem nostram ,

quae latissime omnibus praelatis occurrit , ibi. Vt Curia secularis, eiusque iudices,& officiales ab Ecclesiis, M nasteriis iocis sacris praedictis laicum aliquem, & sic ratione personae laicalis iurisdictionis, in nullo ex casibus supradictis,& sic ob delictum mere seculare, priuatum protectione Ecclesiae. Et tamen vult Sanctissimus, quod absque licentia Episcopi , & interuentu personae Ecclesiastica' non extrahaturin propterea iudices laicis a se ipsis extrahere non possunt; qua de re non curandum, quid alias dixerint in hoc articulo Scribentes,cum stante Constitutione ista, eam debeamus attendere, & supersuum esset quaerere de dictis gloss& Doct. ita glo. in l. sed licet.Ede offpraes.sic

nico verbo absoluit consilium Bald.conL-o .lib. I .cum iam non sit quaestio,quia est casus legis.Bald.inc.Vnic.g. a. quia vidimus,subn.I.de his,qui stud.dar. possEt Vana

reputatur dubitatio, in qua sit casus legis, & ei non est

locus.I.Domitius Labeo.fide test l.ancillae C.de furt. Et postquam habemus determinationem Pontificiam, non debemus ulterius inuestigare rationem . Bald in I.

Gallus. S. si eius , numero primo, in fin. ff. de liber. &posth.Dec.consit. Is 3. numero septimo. Paris. consit. vigesimotertio munero Ia. libro secundo, & in puncto

83쪽

Constitutionis Apostolidae. rn.consiI.99. . a.& co sit. Iaa .nu. s.in λ.lib. . & si Iac stare velimus in princa. Gallus.primae lin.sub nu. 3 8 .sside liber.&posth.esset pec catum in Spiritum sanctum ire contra tex. Constitutionis

nostrae.

Quo capto,subiungit Summ. m. Quod delinquentes laici praedicti,postquaeri,ut praefertur,ab Ecclcius, locisve sacris, extracti, & capti suerint,ad carceres Curiae Ecclesiasticae reponi, & inibi sub tuto, & firmo carcer ac opportuna custodia data illis,si opus fuerit,per Curiam secularem, detineri debeant, nec inde extrahi, Curiaeque seculari praedictae consignari, nec tradi possint, nisi cognito prius per Episcopum,seu is eo deputatum, an ipsi vere crimina superius expressa commisserint, tuncque demum de mandato Episcopi per iudicem Ecclesiasticum Curiae seculari, quacumque appellatione posita, conta

gnentur.

Et licet verba Constitutionis sint clara,tamen de duobus adhuc dubitari posset. Primo, nunquid Episcopus, cui vigore istius Gregorianae commissa est cognitio,super remissione delinque lium ad Curiam secularem debeat etiam ad effectum praemissium recipere probationes super praetenso delicto, an vero teneatur stare processui fabricato per ipsam secularem Curiam. Secundo, an sufficiat de delicto constare per inditia, &praesumptiones, an vero debeat id per concludentes probationes apparere. Reperio quod de istis duobus quaesitis tempore Sanctiss. Clem. VIII. in una Panormitana immunitatis Ecclesiae fuit dubitatum,& Farinac.d.cons. 76- respondit. Quod Archiepiscopus Panormitanus debet super delicto praetuso probationes admittere, nec seculari

84쪽

74. . Alex. Ambrosiniculari iudicis processui ullo pacto stare. Quia regulare

est,quod iudex Ecclesiasticus non tenetur stare processiti facto per iudiccm secularem,Grammat.cons. 62.num. I. Clar. in pract. f.D.q. 36. num. 69.dc citat Dec. in c. at si Clerici. de iudic. attestantem de communi Viui. comm.opin.in ver.Iudex Iaicus.Quib. addo Ruin. conis. nu. 6.

lib. 3.qui dicit,quod nedum no tenetur iudex Ecclesiasticus stare procesiui facto a iudice seculari, sed ,ut possit inquirere, opus est nouo processu; & non debet ex procesi 'su fabricato a laico sermare inquisitione, & attestatur de communi,prout eu resert Baiard. ad Clar. d.'. 3 6.nu. S 3. Et si iudex secularis processum sibi ab Episcopo transmissum, & iussum exequi, reuidere,& examinare potest, perdoctrinam Bar.in l. Diuus nu. 3.&in l. non dubium,ff.

pubis .concub.inglofffin.ita quod hodie remissus. Quod intelligendum erit,dummodo causa no esset mere Ecclesiastica, quiatunc laicus iudex non posset reuidere, sed teneretur stare processui ab Ecclesiastico fa

Tanto magis iudex Ecclesiasticus non debet stare processui facto a iudice seculari, maxime in casu isto, in quo iudex secularis contendit de sua iurisdictione, & sic eo magis reputatur incompetens respectu propriae causae, &proprii

85쪽

proprii interesse , l .i.C. nequis in sulcausi.nulli, C.de iudic. Processus autem factus a iudice incompetenti nullam fidem facere potest, i. sin. & per tot.Cai a non com

Rursus considerat Farinac. d. loco, cum cognitici istius articuli per dictam Bullam specialiter demandetur indisnario,ut putet in illis verbis. Nisi cognito prius per Epi scopum , seu ab eo deputatum. Et cui delegatur cognbtio alicuius articuli,vel causς,etiam censetur delegata porestas sumendi probationes super illo articulo, & causa. l.vbi.& ibi glos .in ver.relationis.& Iacob.Butrig. C.de fals. Ac etiam delegatus a Principe ad cognitionem caulae non solum censetur delegatus ad receptionem probationum , sed etiam ad eiusdem causae diffinitionem, Me

Ideo tenetur,& debet Episcopus de delicto impicto ei, qui ad Ecclesiam confugit, cognoscere, & non stare simpliciter proces ui exhibito per Curiam secularem. Quod aperte mandat Bulla,dum dicit Nec consignari, aut tradi possit, nisi cognito prius per Episcopum, seu ab eo deputatum an ipsi vere crimina superius expressa comiserint, quod in responsione alterius quaesiti planius efficietur. Secundo quaesito, an debeat de delicto plene consi rein non per inditia,& praesumptiones respondit Farinac. d. cons. 76.nu. 3.non posse Episcopum praetensos delinquentes Curie seculari consignare, nisi prius sibi constito de delicto plene, Serte, & concludenter; ad quod dicen.

dum quattuor utit tu mediis,quae referre volui, quia eius consilia , cum nuperrime in lucem exierint, non sunt adhuc omnibus prae manibus.

Primo etenim dicit .Quod capti in Ecclesia habent re gula immunitatis Ecclesiasticae pio se c.inter alia.c.pen.

86쪽

Alex. Ambosini

& ta. de immun. Eccles. c. sicut antiquitus 27. q. q.Qui vero habet pro se regulam,dicitur etiam pro se habere iuris prςsumptionem.l.ab ea parte. ff. de probat.glosin ruta de reg. Iur. in 6. ver.& dicitur regula. Alcia.de prς sump.reg. I. praesump. 28.nu.6.Ergo qui dicit casum non conis prehenium in regula immunitatis Ecclesiasticae, cum aplartionem faciat contra iuris praesumptionem,eam debet concludentissime, &euidentissime probare. l. fin. in fin. prin.&ibi omnes, is quod met.caus. Abb.in c.quia veri. simile in a. not. de praesump. Aym. de aut. temp. pari. MIectione ex praemissis.nu.66.& seq. Secundo,quia qualitas tribuens iurisdictionem, non

pr sumptiue,& per indicia,sed concludenter probari debet. l. a. S. sed ii dubitetur, is de iudic. Paris. de put. de

Ergo dum pro Curia seculari instatur, carceratum sibi consignari, tanquam subditum suae iurisdictioni, propter qualitatem commissi delicti debet ipsum delictum,& qualitatem plene probare. Tertio.Qugndo lex probationem requirit, intelligi debet de probatione plena,& vera,& non autem de prisum

ptiua.patet, quia quando eadem lex voluit esse contenta argumentis,& praesumptionib.id expresse dixit, ut in l.no omnes. g.a barbaris. ibi. Argumentis tamen cognoscendum est.ff de re milit. in c. pro humani.ibi Et postquam probabilibus constiterit argumentis. ite homicid. in 6.& alibi Apissime. Uerum Bulla Gmeri, non solum non expressit hoc,sed imo expresse voluit, quod vere constet ordinario crimen tale commissum , propter quod immunitas Ecclesiastica non habet locum, ut patet in illis verbis An ipsi vere crimina superius expressa commiserint

87쪽

rint ideo subintrat doctrinam Innoc. c.cum causam. col. 2.vers. illud autem de iuram.calum. ubi dixit,quod vera esse dicimus ea,quae vel propriis oculis inspicimus, vel alias indubitanter nouimus, ergo non ea quae tantum prisumptiue credere possumus. Quarto, nostra Consti tutio non solum spec taliter, sed per modum conditionis voluit prius constare de veritate criminum commistarum,antequam criminosi curiae secum

lari tradantur,ut patet in illis verbis Constito prius per Episcopum,ut ipsit vere crimina superius expressa commiserint ideo talis probatio non sufficit m sumptiua,sed debet este plena,& concludens.l. Luctus ,&ibi Bar. ff. de

Quinto ad confirmationem striptoruma farinac. ego

addi posse putarem. Quod vera, & propcia illa probatio

dicatur,quae plena dignoscitur , nec alterius adminiculo, vel patrocinio indiget ita Bal.in c. I. g. sacramentum. corium. I. de success.rin.seud& in c. I .in princ.si de inuest. int.Dom. & vessall. hinc fit, ut appellatione verae proba tionis non semiplena probatio contineatur. d. l. Lucius. ff. de cond. & demonstrat glosi. in c. statum..derestrim. in 6.in Clemen.consti tuimus.de eleel. unde Roman. sex,

psit in l. I .C.de testa.milit. probationem per praesumptio nes , ct coniectinas non posse dici veram, & propriam , probationem ad hoc probandum adducit. l. l .in ver .prorprie.issi. tab. test.exta. sed melius ad hoc facit d.LLucius.& quod ibi notant har.& Imo. de Roman .sententiam se

Cuinqi Constitutio ista requirat , quod vere constet Episcopo,ideo non sus licere praesuptiones. Quia quando

stam

88쪽

statutum requirit probationes in aliquo actu, non sufficit praesumptiua probatio, nisi esset praesumptio iuris , ut respondit Nait. ubi supra nu. I7. & citatis supradictis late

Nec non facere possunt,quae annotauit Lap. alleg. S 3. n. a.dum dicit, quod ille, qui vult me repellere virtute exceptionis,habet hoc probare, & debet esse probatio certais non dubia, quia non releuat, cum probatio debeat de necesse concludere, c.in praesentia. de probat. Si modo coram Episcopo,secularis curia vellet virtute exceptioniS excludere confugientem ad Ecclesiam ab

illius immunitate , excipiendo qnod delictum est de exceptis a Sanctissimo;certe sua exceptione debet plene, &non praesumptiue probare. Concludamus igitur quod coram Episcopo debet doceri plene de imputato delicto. Sed constito Episcopo, quod criminosus ab Ecclesia is

extractus est comprehensus in casibus exceptis, unde legitime tradendus est curiae seculari, vigore Constitutionis nostrae,non est requirenda promissio, seu cautio illa , de qua in c.id constituimus,& c. reum. II. . q.& notant omnes in d. c. inter alia. de immun. eccl. scilicet , quod iudex secularis teneatur iurare de non infligenda poena sanguinis,& si dubium esset, quod non ieruaret promissa, etiam cum iuramento vallata , maior cautio esset requirenda,secundum Innocen.& alios in d. c.inter alia. Quia tradendo Episcopus delinquentem suppliciter, videretur ipse esse author illius poenae sanguirus , quod abhorrent

iura Canonica. c.i .ne Cler. Vel Monach. Na Sum. Pont. in

ista Constitutione sanciuit,absq;irregulari ratis nota, aut alterius Censure ecclesiasticς incursu,tradi,& consignat' posse, immo mandat Episcopis, ut curent, & faciant tradis

89쪽

di, & consignari: Et propterea esset superflua in praesentiarum dicta promissio, & cautio, quam nihilominus de' consuetudine iudices Iaici non seruabant, ut inquit Re-

6 Imo extracto delinquente ab Ecclesia, & consignato Curiae seculari,et si Oldr.conssi sq. in fin.& Abb.in d.c.in ter alia. nuIN. 8.velint,non solum non posse poena capitali, sed nec corporali puniri, sed tantummodo poena pecuniaria. unde Bois. tit. de captu. subnu. 2q.admonet, quod,

quando delictum est graue;& de iure poenam corporalem

requirenS,magis conuenit, ut iudex secularis eum dimit tat , & contra eum absentem procedat ad condemnatio

nem in condignam delicti poenam, potius quam hoc modo leuiter, & pecuniariter punire/c quod ita alias in Senatu Mediolani facitum fuit. Verum,cum contrarium de stilo Franciae seruari teste. tur Boer. decis I o9. in sin.& de mente Remig.quem allegat, comprobet Clar. d. q. 3o.subnu. I.&n.Σ3.ideo Decian. d.c. 2 9.sub. nu. 6.distinxit.Aut est tale delictum,pro

quo de iure Canonico,vel ciuili expressε eavisi sit, quod non gaudeat immunitate,&poterit proculdubio condemnari , etiam poena sanguinis; quia constat,quod nulla fit iniuria Ecesesiae, stante lege expressa Aut per interpraetationem a simili volumus dicere immunitatem, non com petere, sed tamen iudex Ecclesiasticus illum tradit iudici seculari,& tunc non est tradendus,nisi habita fide de noti puniendo paena sanguinis,ut i diximus,sed haec distinctio, stante Bulla non intrat, quia, nisi in casibus expressivis ea est tradendus delinquens curiς seculari, & propterea in casu traditionis poterit corporaliter puniri, & hoc se

90쪽

so . . LAUX. Ambrosint . di i I Ita, & taliter immunitas ista est seruanda t nee etiam possint iudices seculares Ecclesiam ipsam,in qua se recepit delinquens , custodire, & positis custodibus obsideri

faceren prohibere, ne ad eum alimenta deserti possint, ut de communi attestando scribit Couatavar.resolui.lib. 2. c.ao .sub num. I 7.& ita in dominio Mediolanen .serua- Itur,teste Clar. d. q. 3o. num. 2I. Nam aliter immunitas ista seruiret deuento.Paria etenim sunt, quod quis extrahat, vel quod obsideat coniugientem in ipsam Ecclesiam, & ei prohibeat praestare alimenta; ut tenet Abb. . post Hostien .in d.c. inter alia, & Io. de Visch.de immun. Ecclesnu. 72.Farinac.d.q. 28.n. 9.post GomeZ. quem citat, & Decian. c. a 7.n. o. ubi dicit,quod ideo non poterit impediri, quin exeat ad exonerandum corpus,ut per Omnes in c.difiniuit. I7.q. dummodo statim redeat. Et tantum possent custodiri ad effectum tradendi illos Curiat Ecclesiasticae,quae postea declarabit,an gaudere debeant,nec ne,ut mandat Sum.Pont. & annuere videtur Farinac.d.q.28. . 9. in fin.

De Clerico delinquente, an in Ecclesia sit tutus. Cap. . XII

SUMMARIUM.1 Panorm. opinio refertur, qui voluit Clericos delinquentes extrahi pose de Ecclesva .