Commentaria in bullam Gregorij 14. Pont. Max. de immunitate, et libertate ecclesiastica, ... authore Alexandro Ambrosino Forosemproniensi ... Cum duplici ... indice locupletissimo

91쪽

Sq; adhuc locuti sumus de laicis ad Ecclesias confugientibus, de quibus tantum videtur sentire Bulla. Quid erit dicendum de Clericis delinquentibus,qui post delicta se in Ecclesia re ceperint , nunquid ipsi sint tuti, ne e iudice Ecclesiastico

extrahi possinit& Panor. in c.inter alia.n .l 3.de iminua. Ecci .expresse tenet,quod extrahi possint,& mouetur.

Primo per glo. quam dicit hoc aperte sentire in c. nullus Clericorum I 7.q q. Secundo,quia leges ciuiles loquuntur tantum de laicisne extrahantur ab Ecclesia,nam de Clericis statuere non possunt. Canonica vero iura, licet non distinguant inter Iericos,& laicos,tamen Videntur, & ipsa respexisse tantum laicos,non Clericosmam omnia iura Canonica videntur Iriqui. quod Ecesesiastici iudices debent impetrare a

secularibus,ne ipsos condemnent morti non enim dicunt .

quod debeant indulgere; quod fecissent,si loquerentur de

Clericis,quorum punitio spectat ad ipsos.c.cum ab Ecclesarum Prauatis.de offOrdin. idem videtur velle c. reuindic.id costituimus i 7 q. . cum similib. Tertio mouetur Panor. Quia Episcopi , Clericos, &Abbates religiosos castigant, verberant, & puniunt imis Ecclesiis, & Monasteriis, ut habetur in c. uniuersitatis. de sent. excomm. & in c. fin. de regular. dc de Episcopo condemnante in Ecclesia,& tenente carceres in suo Palatio, traditur in c.praeceptum. 2.q. a.&c. qua fronte. de appellat. Ergo si in Ecclesiis castigant, possitne consequente ex illis extrahere ad castigandum. Quarto considerat.Quod si verum esset,quod Clericus gauderet hac immunitate hoc tenderet non ad decorem, sed ad maximum dedecus Ecclesiae, cum videretur velle

92쪽

s et, Alex. Ambrosini

& in suis actibus relucere.c.oportet Saeerdotes.8 I. dist. qui si non possent in corpore puniri, non possent etiam . in bonis,si nulla sorte haberent, & sic remaneret impunitum scelus Clericorum. Quinto ad eius opinionem comprobandam adducit Panor.Clem. I .de priuil. in ver. si qui vero contra promissa, ct c. non solum.de reg.tur. in s. ubi religiosi delinquentes in religione mandantur subi)ci grauibus poenis.

Sexto, & vltimo dicebat Abb. quod cum Clerici frequenter delinquant in Ecclesia,S sic religiosi,vel saltem intra fines ipsius Ecclesiae, sequeretur, quod de his delictis non possent puniri si non posseut ab Ecclesias extrahi

contra.c. a. & c. cum illorum . de sent. excomm. & hanc suam opinionem putat verissimam ; relinquit tamen con suetudin quae in hoc multum debet attendi. 1 Sed contra Abb.ssentire videtur Zab.in eo.c.inter alia. q. 6. post Innocen. & expresse tenet Roman. consit. a 3 q.

Quod iudex Ecclesiasticus non poterit capere Cleria cum confugientem ad Ecclesiam , & opinionem suam landauit. Primo,per omnes leges,& Canones, ex quibus immunitas Ecclesijs conceditur, quae generaliter loquuntur, &indefinite confugientem ad Ecclesiam tutum esse volunt, neq;distinguunt Clericum a laico,ergo generaliter intelligendae vulg.l.de praecio. ff.de publicia. Secudo.Quia maior cst ratio in Clerico ne extrahatur, qua in laico,quia Ecclesia est propria domus Clerici ergo ab ea non debet inuitus extrahi,l.pleriq; aede in ius me. Tertio, quia tale priuilegium immunitatis concessum est loco,ut saepe dictum fuit, & tradit Bologni. de indulsecol 3.vers.hoc etiam probatur,& ante eum voluit Bal. in

c. I. col. 3. Vers di si priuilegium concestum est Clerico. de

93쪽

de rescrip. Vnde consuluit Roman. cons. I 8 o. in princ. Quod priuilegium concessum patriae comprehcdit etiam Clericos,ergo debet esse generale Omnibus in eodem loco existentibus,cuiuscumq; sint conditionis;quia talis est natura priuilegit concessi loco,ut notatur in t vlt. Ede te. sta. milit.& tradit Bart. in I.fin. C.detesta.&in I. I. C. desumm. Trin.& Bal. in t .si non speciali C. de testam. Et propterea Clerici hoc priuilegio uti debet, maxime cum liqc immunitas data sit ob reuerentiam, quae praestanda est locis sacris,c. frater,& c. minor. II.q. q. l.c. intcr alia,& c.fin. de imm .eccl.quae ratio militat tam in Clericis & multo magis, quam in secularibus , ergo idem iusseruandum Clericis,quam laicis. Quarto pro opinione Roman. contra Abb.adducitur tex. c. nullus Clericorum. II. q.ε. in quo cauetur.Quod nullus Clericorum seruum suum,vel discipulum fugiente ad Ecclesiam extrahere audeat, vel flagellare prς sumat: Si ergo non licet Clerico seruum proprium, in quo habet ius vitae,& necis.l. I. C.de emend.seruo.extrahere. Et minus licet extrahere discipulum flagellationes tantum timentem, neq; etiam disciplinae gratia,& iste discipulus potuit esse tam laicus, quam Glericus, quanto ergo minus licebit Clericum delinquentem extrahere)Quinto facit pro hac parte. Si lex Canonica in alios hoc statuit,debet etiam in suis hoc idem pati, iuxta dium illud. Patere legem, quam tu ipse tuleris, .c. cum

omnes. de constit.

Sexto, &vltimo. Durum admodum videtur illis, qui contrarium tuentur, quod cum Ecclesia multo magis teneatur protegere suos Clericos sibi subditos, quam alienos,quod velit,priuilegium datum laicis auferreCleri

F a a Quid

94쪽

s4 Alex. Ambrosini

s Quid tenendum Opinionem Roman .veriorem, & se

4 Quod, aut Clericus venit in Ecclcsiam, vel Monast rium, vel Palatium Episcopale existens intra 3 o. vel qo. passus,& sic in Ioco sacro,volens S ex alia causa, quam, ut gaudeat immunitate,& tunc putat, quod possit carcerari,& puniri, & ideo extrahi etiam ab Ecclesia. Aut vero hac praecisa intentione confugit ad Ecclesiam,vt gauderet immunitate,& eo casu putat quod erit tutus ; leges c-nim, & Canones concedentes hanc immunitatem, hoc praecipue praetendunt,ne quis fide, quam in veneratione Ecclesiae,& locorum sacrorum habet, defraudetur, & ita iudicandum esse affrmat.Quamquam cum Panorm.con

currat, quod consuetudo seruanda sit. b

e Bene verum est,quod Clericus,si pei petrasset delictum aliquod de exceptis, non esset melioris conditionis laici, di absq. dubio posset extrahi.

De debitore confugiente ad Ecclesiam, numquid instantibus creditoribus, sit eXtrahendus J Cap. Xlli.

a Debisar pro ciuili debito se recipiens in Ecri iam es tutus.

95쪽

Stante statuto,quod debitores pro debito personaliter eapian rur,nunquid ini tuti in Ecclesia,O contra Otaraoneis

Ampliatur procedere etiam in debito publieo. Debitον luspectus defuga an extrahipossit ab Ecelsa Dere , es, Gallisi,quari in Ecclesiasint tuti,demos turiostquam compertum est, quod delinquentes, exceptis aliquibus casibus,non possunt ab Ecclesiis extrahi,posset adhuc aliqua haesitatio remanere circa debitores, qui aere alieno onusti ad Ecclesiam cofugerint,si immun.istam habere debeant.

In quo articulo coiter concluditur affirmatiue,Verum quia Scribentes satis cossise Ioquutur,videdus erit Farin. de carc.& carcerid.q. a 8. n. 3 o.& seq.qui distinguit nonnullos casus,& dicit, quod si Ecclesia est tutu refugiu delinquetib.ad eam cosugietib. multo magis tueri debet debitore ex causa ciuili, qui captus in Ecclesia pro ciuili debito est male captus, & debet relaxari secundu Marciia r.

vn.n. III .C.de rap. virg. ubi testatur,ita seruari de consuetudine,& sequitur Bosi tit.de capi. n. a 6.dicens,quod ita tenet coiter Doct.iu l .pleriq;Ede in ius voc.& hoc attenta iuris communis dispositione, non habet difficultatem. Sed difficultas est,ubi viget statutu,quod debitores pro debito personaliter capiantur, quo in casu consuluit Oid. cos. 4.& respondit. Cu persona virtute iuris municipalis sit effecta,& quodamodo conditionata ad serviedu,pristita securitate, debet extrahi, ne credito qui quodammodo est dominus,eius seruo defraudetur,& hoc bene probatur secundum Old.in l .praesenti, s. sane. C. de iis, qui ad Eccl coniug ubi seruus,vel ascriptitius,vel alterius conditionis suppositus,praestita securitate extrahitur.

96쪽

Et princeps qui immunitatem concessit Ecclesiar,licet p nam, quae ius publicum respicit, vel quae sibi erat praestanda,& applicanda,potuerit remittere iuS partis, tamenno remisit,argumento eorum, quae notantur in I. I.C.de inius vocand.in l. I .ffde ser.sugit.& in c. raptoribuS. 36.q.l. Facit et secundum Oid. ia Ecclesia solum liberat c6 fugientem ad eam a poena corporali,ut in c.inter alia. de immula. eces .c.diffiniuit. I7.q. . & c. item constituimuS. ct c.reu.ea.caus& q.non tamen tollit, quin alia poena puniatur,& propterea respondit Oldr. quod debitor, qui vigore statuti potest carcerari non erit tutus in Ecclesia. Nimis tamen rigida visa fuit Olu.opinio,quapropter in praetica non fuit recepta, & certe cum omnis delinquens pro quocunq; crimine etiam graui tutus siti in Ecclesia,&in ea capi non possit , praterquam in exceptis, multo minus poterit capi dctator,& in ea tutus erit;cflet enim ridiculum dicere, quod delinquetis in Ecclesia capi non posset,d bitor autem sic,ut ponderat Farinac. d. q. 28.n.3O. in sin.& Oidi . fundamentis respondit Couar. d.c. 2 O. I .lq. Var.resolui.lib. 2. Nam,& si scimus ab Ecclesia extrahatur

dc dcbitor quodammodo sit seiuus creditoris,non per hoc est proprie,& vere semus,& adducta ab Old.procederent in vero seruo , ct in iurae verae seruitutis., Et minus est verum,quod Ecclesia tantummodo intendat seruare vitam,& membra confugienti b. ad se,quia in casibus non exceptis nullo pacto permittit extrahi, di sic omnino illos seruat incolumes ab omni parna,vti diximus ideo debitor erit tutus in Ecclesia, non obstante dicto statuto; Quod ampliatur procedere, etiam si debitum esset publicum,sic Cap.d holos .decis.*r a. Siluest. in sum. ver.

97쪽

Et praedicta non solum vendicant sibi locum in debitoribus supradictis, sed etiam in debitore suspecto de fuga,

Quamquam Iasin l. vinum . num. S. ff. si cert. pet. teneat contrarium , arguendo de tempore ad locum , & dicit,

quod debitor suspectus de fuga capi potest etiam die seriato in honorem Dei, per glois quam singularem appellat, & approbatam in i .dies festos. in gloss. a. ubi Bart. &alij notabiliter sequuntur. C.de feri. & vltra citatos a Ias. quod debitor suspectus de suga capi possit die seriato,

de aist. nu. 77.& in l. de pupillo. S. si quiS riuos . in princ. ff.deno op. nunc.& istam glo. ampliat Bal. in c. sin infi. deseri. ne dum si sint seriar solemnes,sed etiam solemniores,& solemnissimae, ut in die Natiuitatis, vel Paschatis, sequi

lib. .& Ias .in d l .vinum . Vbi pariter dicit,Quod sicuti debitor suspectus de suga capi potest tempore seriato in honorem Dei,it a etiam potest capi in loco sacro ad honorem Dei, & hoc proba re nititur. Quia non solu iudex laicus,sed etiam creditor laicus potest propria auctoritate capere Clericum debitorem,qui sit fugitiuus, vel praeparet se ad fugam, Ut pOstea cosignet iudici Ecclesiastico, per doctrinam Io. And.

in c. nullus. de pigno. Et hoc expresse decidere assirmat Canon.in c.cum non ab homine,de iudic.ubi Bal. Eard. Flor.& Abb.idem Bal. in c.dilectus,de appeti.& vltra Ias. di citatos ab eo hoc tenet Fel .in d. c.c um non ab homine,n.q.qui dicit communem opinionem Card. Alban. cons. 13.n. .Seuerin.de deb. suspect.& sugit. in s. q.n. t 8.& i 9.

Nec staicere dicere, quod diuersa sit ratio in temp.

98쪽

re,& loco.Nam Maiestas Dei ita videtur ossendi, quando caperetur tempore sacratissimo,sicuti in Ecclesia,& propterea inquit Ias non esse ponere os in coelum, si dicere,.tur, debitorem suspectum de fuga in Ecclesia capi posse.

Contra Ia more suoinsurgit Dec.in eadem i. vinum,nuna.8. ubi affirmat, aequiparationem non procedere , cum adsit diuersa ratio, & postquam ab Ecclesia extrahi non debet, licet quis quaecumq; delicta grauia commiserit c.inter alia. de immun .Eccl. a sortiori non sunt extra, hendi debitores ex contractu , & ita obseruari quotidie in fallitis praetendit Decius,qui in Ecclesia sunt tuti, & securi,non obstante suspitione fugae,& Couar. d. c. 2 o. subnum. I tenet, quod Iassargumentatio sufficiens non sit, squidem hac in specie minime licet de tempore ad locuargumentari propter disparem rationem, quae manifesta est,& constat . Nam tempore seriato licitum est homicidam, aliosve delictorum reoS capere,quod i pse Ias nor negaret, & probatur in l.prouinciarum . C. de seri. & tamen hos non licet ab Ecclesia abducere, & contra Iaste

Vnde dicendum erit debitorem,quantumuis suspectu de fuga in Ecclesia capi non poste,cum nullibi expressumst hac specie Ecclesiarum immunitatem non prodesse

99쪽

4 Quam propossitionem Decia.Couar.& Farinac.restringere conantur ad decoctores, & fallitos , qui maximo Reipublicae dispendio,ex pecuniis, & rebus alienis, dum negociationem quaestuariam exercent,operam usuris,&fae - noribus strenue dantes , laute, & opipere viventes, dococti tandem versuram faciunt, ad Eclesiam confugiem teS, creditores omnes misere fallunt, quod grauissimum crimen est,talesque,vi publici latrones,a diuertis Consim

turionibus, grauissima, & capitali poena plectuntur, & habemus Bullam Sanctissimi Pii V.& ob id hac immunitate minime gaudere , vltra praedictos voluit Boeta decis. 2 I .nu. 7.Sed liceat mihi,quid sentiam in medium et

asserre, cum illi decoctoi es adeo caute res suas componant , Vt raro, aut nunquam verificetur in eis casus Bullae .

praefatae, semper enim aduersae fortunae infortunium apparere faciunt. Ac etiam quia in Bulla ipsa non priuantur hac immunitate, & quamquam publicis latronibus com - . parentur, dissicile erit , ut in eis concurrant ea, quae dixtimus superius es e necessaria ad latronem publicum con. bstituendum, & praecipue frequentia actuum, ex quo isti decoctores, ultra primam Vicem non inueniunt, qui eis credant pecunias, & bona, quapropter puto,quod Ecclesiastice immunitatis erunt capaces.

100쪽

, An Cqἡlaetudo possit dare facultatem laicis

Iudicibus extrahendi propria auctoritate confugientes ad Ecclesias .

Cap. XIIII

.i s V M M A R I U M. a Consuetudo dat iuri dictionem ampliatur etiam in iurisdictione ordinaria . Et dat meram, mixta altam, baseam, O imperiosam iurisdimonem. Auinimo, ct spiritualem. ia Danu consuet Eme extrabendi delinquentes ab Ecclejiis a)quas confugerunt, multi voluere, quod iudices laiciperseipsos extraberest ent,quod declaratur nu. I 2.3 cbsitutio Gregoriana tantia reuocat facultates a Sede Apostolica concesses,ono qua competust vigore consuetudinis.

Conquetudo est qui facti,ideo plene probanda, m allegare nons ciat. Probatio consuetudinis dis illima , ct quare.s consuetudo e ricti iuris,o non extenditur. ει tantum babet de actu, quantum habet depotentia. 6 consuetudosaturo aequiparatur, hinc non inducitursuperbis ouper quibus populus expresse Hatuere non potest. 7 Consuetudo irrationabilis non valet. Ei quae dicatur irrationabilis. 8 Consuetudo legi contraria, ut legem tollat,dilia esse j ntrodum Iciente Principe. 9 Absens a loco, quae ibi stantscire non praesumitur. Io Consuetudo modicam iurisdictione olummodo tribuit. Ii Consuetudo iurisdictionem tribuerepotes, dummodo utem