Henrici Jacobi Zoesii ... Commentarius ad Digestorum seu Pandectarum juris civilis libros 50. In quo præter plurima additamenta jampridem excerpta ex jure practico, publico & camerali per clariss. J.C. Martinum Naurath accedunt modo citati in eo Cano

발행: 1757년

분량: 671페이지

출처: archive.org

분류:

251쪽

haereditas ni talis contIneat onera: legitima autem veniat deductis oneribus , cum non necessario onera contineat, sed in casu , quo ea sunt. Posset enim dari haereditas sine oneribus, quam nemo sanus dixerit , ideo non esse haereditatem . Ut nec desinet esse haereditas ex eo, quia sit solutum Omne , quod est loco aeris alieni: cujus solutio facit quidem causam haereditatis leviorem , non etiam alterat ejus naturam , ut Iam die rem de legatis. 6 Non obstat tertium, quod ad supplementum non agatur petitione hareditatis: saltem secundum communem sententiam ς cum inde non recte inseratur , eam non esse quotam haereditatis, neque eη immutatur rei alicujus natura , quod diversa sorte actione petatur. Cujus causa haec

est . quod olim , nisi integra legitima esset relicta, querelae locus esset, s. si tutorq.

Instit. hee rit. quod cum mutatum sit per . Omnimodo IO. Cod. hoe tit. qua inductum sussicere aliquid relictum nomine legitimae, concesso jure agendi ad supplementum, di quia ista lege non exprimitur 'clio, communiter receptum agi

condictione ex lege ista , secundum ea , quae dicentur in serius de condici. ex lege. Adde his Pachov. d. disp. II. Ib. a. Iit. C. qui etiam in casu filii instituti, si non in ipsa teritima instituatur, contendit legitimam esse quotam bonorum.

ADDITA MENTA

Ad Tit. I. De inose. Testamento . R D num. III. Querela inoffetosi eonsuetudini & juri non scripto recte adscribitur : quia non jure civili. Eo enim uti quisque suae rei legasset, ita Iussuit, quippe cum querela ejusmodi incognita I.

non putavit d. . in pr. de bono pos .eonte.

ex iure praetorio: Quia praetor haeredem non facit, sed bonorum possessorem , 3. quos aurem 2. Instit. de bon. ptis. Relinquitur ergo, quod de jure civili & pra

torio negatis, moribus , cum speciem quartam Iuris Romani non cognoscamus. id. Arum. diis. 7. ad Pandect. tb. s. Dexere. I . tb. I. Besold. in deIib. s. q. II. Ad num. XIX. An consuetudo, qua pa. tentibus legitima ia totin Rusertur, v

2. obser. I. 2.

Ad n. XLI. Verior mihi videtur sentemtia Clari, quia verba Auth. sunt genera lia; Et si sequamur opinionem negantem, melioris conditionis erunt collaterales quam descendentes.

Ad n. LXXXXII. An filius vivente parte habeat jus in legitimat Et de hujus

quaestionis utilitate vid. apud Mynscent. s. obf. as. per rol. Filii praeteritione, qui in vita patris suam legitimam accepit, an testamentum patris vitietur. Vide Myns.

Ad num. CV. Parens unius filii eondiactionem meliorem facere potest , quam auterius , modo debita legitima neminem

defraudet, ut est text. in L parentib. 8.C. h. t. ubi Cyn. & Salye. I. Mareenus 3. F. quidam q. ad M. Trebeia. I. Cum pater 77. g. evictis η. de lex. 2. I. ex par te 39. g. intestato I. f. famin eresse. t. quoties Io. ubi Dd. c. eod. Petr. San E. tract. de divis bon. lib. 3. c. a. GParr. in e. RasnaM. F. 2. v de Testam. Gail. 2. obf. Ii 6. Quamvis enim dicatur aequalitas inter liberos servanda, cum inaequalitas sit discordiae seminarium , Linter II.

in successonem c. de suis ἐν fuit. liberi id tamen non asseri necessitatem, neque astringit ipsum parentem; Iura enim adinducta loquuntur de eo casu , quando parens decessit intestatus , quia tune liberi

debent ex aequo succedere, cum non Iareat voluntas contraria, secus ergo est, i expressa sit patris voluntas in contrarium . Gail. a. obf. I. a. u. H. CamΣ.p. 2.

cap. I 2.

Ad n. CXII. Legitima quoad se, est

pars haereditatis, sed ratione computationis est bonorum, non enim aliter cominputari potest, quam aere alieno , mimis pensis funerix deductis , I. Papinianus . F.

quarta 9. b. e.

Filiabus utrum debeatur legitima ex seudo, & aliis bonis alienari prohibitis, dc quando & quantum , vide H. Pistor.

252쪽

TITULUS III. C. I. 3 ia

m haereditatis petitione.

a Petitio haereditatis quid γ3 Cuν dieatur mixta Me actis. 4 Actione in personam , in rem , a tmiruta quid quis intendat. I Petitio haereditatis est actio uniue salis. 6 Suscit haere/itatem generaliter peti. 7 Neque expr/mendum,quo Jure pNatur.

s Datur hyre i. Io Idque adata haereditate. a et Datis item haeredi haeredis .aa Empto νi baereditatis competit non directa, sed uti53. a 3 Datur is x Ou uni tantum, sed plu-

tacite a

s Datur eontra possidentem pro haerede aut possessare . 16 Pνο baerede quis possidere dicatis. 3 7 Quir pro possessore .r8 Von datur contra possidentem rem titulo fluviari. 9 Emριον haereduatis tenetur utili m

IO Aa ιuem obtineat in mala fidei emptore isti Explicatio l. is apud 2. De edendo. a 2 Aa m emptore haereditatis a Deo 323 Datur is, in fideicommissarium haeractio. 24 Et in bae redem haerediι.

23 Item an vi dejectum. 26 In debitores haeredιtarios. 27 In eos, qui pretia exegerint haeredi

taris .

M In patrem nomine mi, is, dominum

nomine servi. 29 Filio emanciρato contra patrem. 3o In eum , qui se Iiti obtunt. 3i Veniunt in petitionem haereditatis res universae,3 2 on seudum eae pacto ἐν movidentia. 33 Vemunt θ' res non haereditaria , inhaereditate repertae. 34 Item servitute pc oualet, Noa reales . Zoesi Comm. ra Pandect.

3s Item ilia, qua baereditati postea a resserunt .ss Possessari rerum haereditariarum au

liceat eas alienare.

37 Venit praetreea restituenda pecunia haereditaria is, res baereditatιι eausa comparata , lyc. 38 Item me a ratioce damni ex Leg. ias uitia. 39 Penones ex quaestu otiam turpi. go Fructus, qui veniant restituendi. t Ufurae quatenus veniant. 1 an usurae fructuum perceριorum νηι conciliatio l. Neque t s. inis. De usuris cum l. Haeres II. h. t.

- una re petita, εο veniat is res post possideri ea ta. 4s Fructus restituuntur Aeductis i ea

fis .

Post specialem ex causa inossiciosi haereditatis petitionem , quae est tantume κ testamento , subjicitur generalis , quae statur ex aliis: causis, sive eκ testamento, sive ab intestato, aut de jure civili, aut praetorio, aut Senatusconsultus & petitur vel tota haereditas , vel pars . Hoc Tit. agitur de ea, quae est civilis , dc unive salis . t Est enim haereditas successio in runiversum jus , quod defunctus habuit tempore mortis, L Haeredita ι 62. -f. de R. I. quod tempus inspiciendum , quia ante illud non est haeredis as, eum nulla sit suo cessio viventis. Recte dicitur jus, propterea , quod & abique ullo corpore intelligatur, aut, ut ait Papinianus, in I. --

ν editas 3 o. in oriae. b. t. etiam sine cor

pore intellectum juris habeat . & non tam res singulas , quam universas designet . Quamvis Seneca videatur improbare Ii rii consultos , quod aliud esse haeredit tem , quam ea , quae sunt in haereditate, asserat, in quem ideo graviter insurgit Ps. rux Faber, ad d. . 62. Et merito certe, si Seneca ex sua persona id proferret , eum si discrimen nec supervacaneum inter haereditatem & res: nam istae corpo.

ra sunt ; illa vero jus quoddam incorporale , quod etiam est , licet nulla bona sint aut plus debeatur , quam superest ,

leg. non tantum I. in prior. De bo n. possess. Quamvis qui haereditatem petit , dccorpora , ct actiornes omnes videatur pernite .

253쪽

α41 HENRICI ZOESII COMMENT.

a Petitiis hareditatis est , qua peti

tur haereditas, id est, in rem universalis, bonae fides , qua quis petit se declarari haeredem, S ut tali ressi tui l lx reditati m. Dicitur in rem , quia datur in rosidebrem non obligatum ex contractu, sed ratione rei possessae , quod est pro rium actionum realium . IUD. de actonibus F. omnium I. Ut recte dicatur Petitio: quaestum enim ius reale haeredi per aditionem, rer evani omnia deiuncti bona , &jura in hareden transeuri atque eadem faticne ouitvr ct vii dicari ha testitas , La legitin om b. A r. ' Cra nc n obsat, quod in I. Hae reaitati 1 I. c. a. e dicatur eme mixta , propter rersonales praestationes , quas habet adjunctas, atione eorum, quae ex rebus haereditatri simi vendita, aut eidem empto eu ejus pecuniis, Litem ro. s. sed neu omnia I. γ β-I. r. n. sed F fi et . F. hoc Senatus pen. b. t. nam hoc nonnisi excorsequenti , cum primario se in rem

Ubi quis r recte objiciet, personales praestation es non si si cere , ut dicatur mixta ael io , qued alias & rei vindieatio esset dicenda mixta , quia in ea non Ium rem petitam jubeat restituere judex , sed &cc mmodem ex re aceeptum dc damnum datum, non forum I 3. ius te rei vi 4 dre. ' Respondendum, quod an in pers nam, an in rem fit actio, initium ejus, atque agentis intentio si spectanda. Nam in rem agens tantum intendit rem sibi restitui , caetera damna dc comm a veniunt ossicio judicis adjudicanda . Aelione autem mixta intendit quidem a uir rem ipsam specialem, simul tamen persinnalas praestationes, d. Lao. h. t. Unde fit, quod mixtis actionibus non prascribatur longo tempore, uti realibus, sed tempore longissimo, uti personalibus. Vid. Maranta p. q. dist. I. Grass. s. Aequisitio

Bach. ad Treui l. vos l. diis. 1 q. tb. 2. δει. Bue Dicit ut universalis , quia est modus acquirendi per univeritatem . Insiit. per quas pers. cuique aequir. s. bactenus tr.

sive per eam acquirator Coreus bonorum, quod varias res comprehendit . Nec movere debet , quod dc partem haereditatis, imo & rein minimam hac actione pet mus I. Licet io. b. t. cum & res singularis ad haereditatem spectet , cujus dominum se declarari petit: dc jus tuum metitur haeres non ex eo, quod possess- occupavit , sed ex eo , quod ipse habet, I.

post actionem r. f. qui biser curtatem l . tit. seq. Suffcit autem in genere haeredita- εtem petere : res sngulas exprimere non est recisse, cum in universalibus geni r iis litellus non habeatur vitiosus is Call.

tur petitae , qtrae limi in haereditate in tantum , ut & res , quas postea rossessor possidere coepit , in peritiorem veniant , ut mox dicemus. ' bimiliter non est ne- γeesse , actor libello exprimat ab intestatost hia res, an ex te sta in emo , cum in actionibus generalibus suffciat petitio generalis ex causa proxima. Quia tins hie res, sum dominu 3 , ut dici lina supra Di. Eu edexdo. Nisi judeκ putet interesse rei, et Iam rem tam causam exprimi , L si ne 9. s. illud 6. ins De fraer g. in ,- re faciend.

IIonae fidei hodie esse nam olim fuit 8 stricti jutis dubitari non Potest , cum

in F. actronum autem 28. Instit. de actionib. annumeretur actionibus bonae fides ;

hoc ιit. Irrip. eam bonae fidei esse volnerit . Recte ; cum propter augmentum Ecdecrementum haereditatis, variasque pra: stationes strictis judiciorum regulis ista petitio concludi nequeat , neque eerti quid pratcribi postit , quod alterum alterirrae flare oportet ; ted ex variis eire um- stantiis plus vel minus praestandum v niat , quod ideo ex bono & aequo judicis arbitrio definiendum . Caetera definitionis verba ad finem petitionis spectanta

Datur hae e actio iure ei vili haeredi, si- sve scripto , sive legitimo, sive per se sthaeres, sive per alium in potestate sua exibstentem, ri. b.ereditas i. Ieg. sive suo 2. y I. velut3 3. boc tirut quia perinde est, ac si ipse parens vel dominus esset seriptus, cui in effectu acquiritur haereditas,

men jussu patris aut domini adita hae t ditas, F. Sed si haeres i it. a. t. ne alias contingat patrem aut dominum invitum adstringi haereditati sorte onerosae . Ubi faciet videri ex jussu patris aditam haereditatem longum tempus , quo haered Itatem filius detinuit, L fi filiusfam. 3 c. Cod. Mbee titvl. que facit, quω Dd. tradunt. Solemnitatem necessiatiam praesumi adhibitam

254쪽

bi tam ex temporis diuturnitate, quos allegat Gabriel. Lb. I. cominum. Uin. t. de M praesti mpl. conclus. l. ' Non sufficit autem' ad hane actionem proponendam ,

delata sit haereditas , quam quis consequi potest ἔ sed necesse est , adita sit : nam

ante aditionem non est jus in re , sine quo non exercetur actio realis , qualis si est haee. Datur & iis, qui haeredi su cedunt , qui cententur haeredes et , cui primus haeres extitit, vii. I. I bor tit. cum haeredis tueres testatoris sit haeres , t M. cod. de Heredit. instit. Filio emancipato

quin detur, etiam contra patrem , Occupantem maternam haereditatem , non venit dubitandum , cum nihil sit , quod actionem impediat , I. Cum bare . M. C. Me tis.ss Emptori haereditatis non competit , saltem directa , quae tantum haeredi datur . Non est autem emptor haeres : & licet in locum veri haeredis successerit, a quo

emptam haereditatem aut donatam tenet, non tamen tam titulo universali , quam singulari , ex conventione , quae haeredem non facit, L Haereditat s. Cod. de pactisco v. cum id taluum fiat per testamentum aut legem , . quor autem a. Inst. de boari possess. Utilis emptori videtur competere k I emptor DC. de haered. tu actIoν.

cum emρtore I 6. δερ. de pact. non tantum si a fisco emerit, de quo agit L ei, qui partes q. O L nee uuam l3. F. item

vato e quamvis Castr. in d. l. ei, qui partes, hoc casu tantum velit competere perionalem . Cui contradicit L eerti M. C. debared. Pend. quae ut personalem redime ii' actionem dicit competere personalem utilem , ita & realem comparanti vult competere eamdem iacultatem Cuj. in Lba re ditat it r. circa finem hoe tit. Et hoc

ita , si non cessa sie actio: nam cessio per haeredem faciet directam competere d. l. s. c. de Her. vend. Habet & utilem illa , cui ex Senatusc. est restituta haereditas , d. ι II Non unus tantum, sed &' plures hane actionem intentant, sive simul inchoando sudicium , sive separatim, postea per unum inchoato judicio Quo casu superveniens' non impediet priorem , quominus ad sententiam citius perveniat , nec executi

nem : ita tamen , ut ossicio judicis prior,

DIGEST. et gy

secundum quem judicatum, cautione vel satisdatione victo meditatur rem salvam re ei, qui tardius venit; I. cum ruem si7. hoc tit. l. is, a quo 17. i f. de rei vindie.

Et hoc, si pesterior asserat quidem jus sibi esse , non tamen neget jus esse pri ri , nam si neget ; atque ideo a judicio velit repelli , impediet processim iudicii .

Tenetur enim νudex cognitionem supereo adhibere, dc pronuntiare, in quacum que parte judicii hoc obiicia ur, eo quoahujusmodi oppositio posterioris contineateχecurionem . Tua non inter It , quae est

peremptoria , ct quacumque judicii parte

Quae ita procedunt , nisi vel exprei Te, vel tacite huic actioni quis renuntiaverit e veluti legatum acet mendo eκ test mento, leg. si pars Io. Iust. t. prox. quod sic videatur agnovisse judicium . Niti per errorem crediderit testarnentum validum, qui error faciet eum propter legatum a ceptum non impediri a petitione haer

dualis ab intestato , tu. ρUquam M. εος litus. Uti & is legitimam haereditatem vindicare non prohibetur , qui ignorans testamenti vires , defuncti judicium secutus eam vindicavit ex testamento, leg. Legitimam X. hoe titui quod error non' inducat repudiationem , let. Mater 9. supra de inti'. testament. Scientia faciet, aberam viam quasi repudiatam eligi non posse , ut . si quis D. Codie. de covicit. . qua de re infra, titui. de acquirens. ba-

reditate .

Tenetur hae actione quisquis possidens

pro haerede ; aut pro possessbre, ive . tam haereditatem , sive partem, i we rem particularem , etiam minimam. Reguiaria ter s. ἐν I. licet minimam io. boc triui. Nec obstat , quod res una non sit hae r ditas : metimur enim hanc actionem exactoris intentione , dc jure , quod est ad

universitatem , non ex eo, quod siccupavit possessor , cum lassiciat propter quatistulam cumque rem , quae possidetur , fidiri commversiam. Tenetur vero, sive vel

ipse vere possideat, sive possidere deserit,

dolo tamen, let. Nec unam II. f. Memsi quir dolo et q. boe tit. qui perinde coimdem natur , ac si rem penos se haneret , leg. Ma es as. F. pennae 3. hoe tiιul.

Q a quod

255쪽

MENRICI ZOESII COMMENT.

quod dolus fictione repraesentet possessi nem . Si tamen is , qui nactus possessionem , paratus sit judicium pati , libera- Lur , qui possidere desit. Nisi petentis intersit, d I. 33. item fi quis Gis r q. ut

quia dificilis conventu , p pter potan tiam , aut alias . Non interest autem ,

si possessi, corpus, aut litis aestimat in nem praestiterit , Ieg. 50ebam 93. F. dolo fecisti s. infra de Sotat. D, Bb. Econtra tamen si is, qui dolo desiit postidere, eo

nomine condemnatus praestiterit litis aestimationem , non liberatur possessor . Ratio est , quod in eum , qui dolo posside-τe desiit, detur actio , tanquant possessin em, cum non si possessor & ideo quasi poenalis. Poenae autem exactio non perimit rei persecutionem , etsi econtra ex cito rei aut aestimationis perimat acti in Nem pinnae, quae non competit nisi ei,

cujus interest : isto autem in casu non interest . 16 Pro haerede possidere dicitur , non quivere haeres est ; nam ab eo non vindicatur haereditas , nis ex causa in ossiciosi ;sed qiii putat se haeredem esse, existimans sibi jure haereditatem restitutam , Olm restitutio fuerit invalida , ut pote a non haerede facta ; vel etiam, qui scit se har-

Iedem non esse , tamen quasi haeredem

se profitetur mendaciter . Videtur & possessor bonorum pro haerede possidere, qui 17 tamen non est haeres . ' Pro possess repossidet , qui nullam causam vel saltem

non justa in aut titulum obtrudit, dc imi errogatus , cur possideat, respondet, quia possideo , d. I. s. O i o. I. pro haerede II. l. qui interrox. ra. ἐν I. nec ulla I 3. botis. cujus ordinis est praedo, fur . Nec excusabit titulus , si talis sit , quem lex im-Probat, ut titulus pro emptore, si sit res empta a surioso ; pro donato, s res ab ux re marito donata sit ; pro dote, si accepta sit a minore annis nupta, de quibusci aliis agitur, d. I. i 3. Ratio est , quod Non rc mi ignorari, titulum talem esse inutilem , cum jus publicum obstet . Posset re ut inalae fidei missior condemnari

qui cum sciret se haeredem non esse, abia utitur lamen nomine heteredis . Quod autem nullam causam suae possessionis addu- ens teneatur, est quod eo ipso controversiam haereditatis se iacere velle ostendat . Et licet nemo cogatur possessionis tuae titulum allesare, luc tamcn cogitur. . quod censeatur habere animuin faciendae controversiae με. cogi Ii. C. eod. Neque ea

res potest dici continere quid in civile se

quasi contra se adversario arma subministret, contra I. Nimis grave 7. C. de test. nam si justam eausam allegaverit, hanc actionem a se avertet. Quid si bona fide rem emptam aut d natam, aut alio titulo singulari aequis tam quis habeat Non tenebitur hae acti ne . quod non possideat pro haerede , aut possessore , aut ut rem haereditariam ;nec erit hujus actionis usus , in qua in ter petitorem & possetarem contentio est de jure haereditatis . Tali autem titulo possidens ejus , oui se haeredem asserit , intentioni non adversatur , I. si post m

tam et . , DI. Haereditatis T. C. h. tit. Iem Haereditatem A. Cod. in quib. ea . cessat longi temp. praefer. Et tamen petitori conissultum vindicatione, d. ter. q. is let. Haeredes 2 . s. quod ρνο emptore r. in f Fami .eresse. Ratio diversitatis est, quod vindicatio versetur in dominii contentione , cui repugnat postar titulum allegans ideoque in eum competit. Petitio autem

haec sundatur in jure dc possessione defuncti , qui potest non sume dominus : cui

ideo non contradicit habens titulum &. possessionem , quia non negat alium hinredem esse. Neque enim quid ad se, haeres sit nec ne , sed titulum suum allegat& jus , ut sit in pari causa , & proinde

potior in possessione c. in pari 6 . de R. f. n o. Et hoc ita in re sngulari bonω fi

de acquisita, quamvis aliter C arr. d. c.

Quid in possidente emptam haeredita Istem Di recta actione eum convenire non posse, ex eo patet, quod ista tantum teneatur haeres, non est autem haeres emptor. Verum quia loco haerodis es, utilem in eum dari habeat, d. LI3. f. quid si quis q. Videtur tamen non alias hoc pro cedere, quam si venditor vel non extire.

rii s semper enim hic tenetur sive pretium acceperit , sime peteret possit , & hoc ut actionibus cedat, L quou si in diem io. f.

idem Istianus I. . hoc titi vel modico 'distraxerit, eo quod non expediat a venditore peti, propter exiguum pretium , d.

1. Quid si quis cum seq. Et hanc distin

filonem , scilicet , quod non alias perveniatur.

256쪽

Iatur ad emptorem , quam si res a venditore salva haberi nequeat , in bonae fidei emptore servari aequum est. ao An etiam in malae fidei Posset videri , hunc propter malam fidem ten riuuasi pro pinessore & praedone , atque ita Itatim utili petitione in eum agi posse . Respondit tamen Ulpian. dict. leg. 2 3. 1.

nem eum , qui pretium numeravit : ut

videatur in tali emptore etiam habere t et i cum praedicta distinctio . t Verum obstare huic videtur let. si post a. C. eod. quae habet eum, qui dimidiam partem bonorum emit mala fide , quasi malae fidei

pinessorem esse, dc teneri omnes fructus restituere : atque ita si teneatur , ut malae

fidei possetar, tenebitur dc pro praedone, L. Sea GF as. s. si ante p. b. t. Quo modo accipi volunt istam d. I. a. c. b. t. Quod& verba quaedam ibi videntur insinuare, di vult Rubrica, sub qua lex posita. Ue-Tum dicendum non agi ibi de haereditatis parte vendita, sed de parte bonorum, atque ita rerum singularium . Quod patet

ex distinctione ibi posita, scit. quod si venditio sit posterior mota controversa , in

annes fructus veniant restituendi ; si vero antiquior. illi tantum , qui post litem con- restatam sunt percepti . Quae res obtinet in rei vindicatione : natu quoad haereditatis petitionem fluctus percepti indistincte augent haereditatem , de simul .petiti censentur. Quod ista lex satis indicat per subjunctam clausulam e Si ab eo νοβδεων die reditas, a quo peti potest, hoc est, qui possidet pro haerede aut postessore : non possidet autem emptor, de quo ibi. vide

et a Quid si haereditatem quis emerit a fisco quasi vacantem Respondet Ulpian. d. I. 33. g. item si quis a Deo s. aequissimum

esse utilem actionem adversus eum dari , ut & ille eodem jure diam caeteris emptintibus habeatur . Cui contrarium videtur, quod statutum tu. omne3 1. ἐν Lbeae 3. C. de quad . praeseripi. quae habent, ementem a fisco quamlibet rem proinde etiam haereditatem, continuo fieri securum , dccontra sscum tantum superesse actionem

ad quadriennium. Posset dici , illas constitutiones esse posteriores , atque ita de illis non sensisse Ulpianum. Rectius die tur Ulpian. loqui in casu, quo contra G

scum actio non est , ut quia vendidit ea

lege, ne teneretur . Cui respondet, quod ante dictum , non alias contra emptorem agi, quam si a venditore res salva habe ri non potest. Donetl. I9. Commcnt. cap. II. eirea finem.

Datur & in fideicommissarium haec a- 2Ictio, cui haeres parvo pretio vendere jussus , eo quod ab haerede eam peti non eripediat , perexiguum habente pretium , L leg. II. g. idem erit s. Quod & dicendum , si , retenta certa quantitate, restituere jussus, ex eadem ratione, a. I. II. F. fedes : item si recepta quantitate a fideicommissario conditionis implendae causa ,

uod non possideat eam pro haerede , d.

l. t I. s. sed etsi 6. quod ea pecunia norisit haereditaria , cum ex peculio , quod mortis tempore habuit , veniat solvenda.

Ut secus sit dicendum , si alius drderit,

aut ex eo, quod post mortem domini quaesivit, solverit , Leg. suos cou dictionis 36. F. r. infra De mori. causa donat. Quod dictum de emptore, probandum est in aliis. habentibus haereditatem a non vero hae rede, ex alia quavis justa causa e uti d natione , dote, d. I. I s. s. apud Marte

Tenetur dx haeredis haeres, cuius repra sentat personam, non tantum quando ille pro haerede vel possessore possidet, sed

dc quando pro emptore , donatore , aut alio modo , quatenus scilicet haeres ten batur , dι ei. De. t . f. baeredem autem l . quia cum repraesentet ejus personam dc jura , consequens est , ut etiam acti nes ejus nomine excipiat.

Datur & contra eum, qui vi dejectus, et quasi juris possetarem , quia habet interdictum . Unde vi , quod cedere cogitur. l. Quod si i6. F. Iulianv i q. b. t. ubi dicitur agi et lain in dejicienIem , qui res haereditarias possidet pro possessire. Datur item in debitores haereditarios .ae. ter. 16. s. non solum I. quasi juris pol- etsi sessores, sive snt debitores ex delicto, sive ex contractu, I. sed utrum 14. hoc tit.

Si in diem aut sub conditione debeant . inspiciendum tempus rei judicatae , an tum dies vel conditio venerit: alias ossicio iudicis cavere debebunt, de restituendo debito, cum dies venerit, aut condictio e literit, d. leg. I 6. ια pr. Quod tamen ita intelligendum videtur , si debitores se esse haeredes contendant, ideoque ne eni

257쪽

1 h 6 HENRICI ZOESII COMMENT

solvere ; non etiam, si ideo differant sol.

vere , quod nesciant petitorem esse haer dem , L fidebitorq2. b. t. eum non faciant controversiam haereditatis . Vide DoneIl. 9. Comment. cap. II. vers. Tertia disse

rentia .

27 Tenentur etiam , qui pretia rerum haereditariarum vel exacta a debitoribus haereditariis possident, aut aestimationem litis ab alio ejusdem haereditatis possessore sunt consecuti , quini haec sint haereditaria , dict. t. I 6. F. fed-is r. is, an Iulian. 2. aut etiam jus aliquod L regulariter 9. b. t.

α8 Conveniri & hae actione patrem nomine filii, de dominum nomine servi , qui

res haereditarias tenet, assirmat lex Filii- familias 3q. h. t. si facultatem restituendarum rerum habeat. Quin etsi pretium rerum haereditariarum fervus in peculio habeat , potest a domino tanquam juris possessore naereditarium peti . Idem obtinet , si pretium rerum rectum sit cons cuius seri us , quod habeat actionem ad illud consequendum, L idem Iutian. 33 . b. t. qualis rem habere videtur. 9 Datur praeterea haec actio filio emancipato contra partem ἰ quia per emancipationem cessat ratio , Ob quam inter patrem & filium jus civile actionem denegat , L filius D. b. t. Quod idem dici posse videtur in eo, qui se gerit pro eman cipato , nisi pater aliud probet . Quom do in L fi putas C. b. t. avus contra tutores nepotum, quos filio emancipato retinuisse se in potestate dicit , hac actione utitur.3 o Datur postremo dc contra eum , qui

eum nihil possideat, liti se offert , . Qui

se siti qs. b. tit. Idque ration e doli, qui non debet esse impunitus, & interesse actoris non decipi, dict. Ieg. II. g. non f sim I a. ita tamen , si ante litem contestatam actor nesciverit eum non possidere, quia scienti non fit injuria , si demum post litem contestatam intellexerit , nihilominus res coepta peragenda. Murb. qui femel C. quomod. Ο qvand. iud. feni. profdeb. Ac aestimabitur , quanti interfuerit actoris non decipi, d. t. s. os t. si is, qui se a .rit. feci. de rei vindie. at Veniunt in hanc actionem res universae, sive jura , sive corpora sint, L Item

videndum I 8. F. nunc v. b. t. quae sunt haereditatis , quam defunctus , Cum morereiara tur, reliquit. Τ Dudum venire communiter negatur , quod iure haereditario non habeatur e nequo exin sei di si accessor h. betur haeres. Quod accirier dum de illo, qucd vocant ex pacto S prov:d 'ntia , quod oneribus haereditas iis non est obnoxium, ut dictum in Tνact. de fendis cap. IO. n. l. Haereditarium autem , qili d aequisitumro se Ac haeredibus quibuscumque , sub ac petitione contineri, communis est con- elusio, & illud non liberum ab oneribus haereditariis r qua de re Gail. 2. obf. cap.

is . Quae distinctio multis in locis sum vacua, quilius seuda sunt redacta adinstar

patrimoniorum , ut a caeteris rebus non

separentur , de huic actioni subsint , ut tradit Costal. ad d. L l8. g. nunc videamus b. t. Vid. Valas. de Jure empist. q. q7. Grasilas F. Transmissio ΑΤ. n. I. veniunt di res non haereditariae , qua- 33rum tamen periculum ad haeredem pertinet , quas ideo restitui aequum , etsi in bonis dinincti non sint , ut res defuncto commodatae, depositae , pignori datae, LEt non tantum s. in princiρ. 93 I. et , quis q. 1. haeres I. bor titia. IIIae etiam res , quarum nomine Publiciana competit , quia censentur in haereditate esse : di resa defuncto pignori datae , ouae etiam speciali in rem actione, scit. hypothecaria , peti possunt, d. g. I9. is pr. Soluto tamen prius debito : neque enim ante nata est pignoratiria. veniunt dc illae , quarum si non petitionem , saltem retentionem defunctus habuit: vel uti si deserente adversario juraverit, non quidem rem esse suam, sed actoris non esse : qua ex causa retentionem habuit adversus eum , qui detulit jusjurandum , d. I. I9. F. veniunt a. boetit. Ut ad jus ejus, in quod succeditur, pertineat .

De servitutibus ouaesitum, an veniam 3 34Ita possiet videri , secundum dicta , quod ad jura , quae hic veniunt, spectent. Paulus tamen d. L r'. s. D. tradit eas inhaereditatis petitionem non venire . Ratio est, quod earum nomine nihil sit penes reum , quod restitui, solvive petitori possit, nec ullam actionem is , cum quo aditur, habeat, quam petitori cedat: qui, si prohibeatur uti servitute praediis debita , proprias actiones exercere poterit. Et hoc in realibus, de quibus d. L is. in f ne, , ut colligitur ex ratione sibi subjuncta: ut personales hac actione retantur ,

eum sint haereditariae, di in his sit, quod

258쪽

as eo, qui controversiam facit , restitui possit, nempe uti frui licere. 33 Veniunt item illa, quae mortis tempore non fuerunt habita a defuncto , sed post

haereditate jacente accesserunt , eamque auxerunt, I. Item 2o. F. item non forum 3. b. tit. Nec movebitur eo, quod haereditas sit successio in universum jus, quod defunctus habuit tempore mortis : nam ct ista, quae postea accesserunt, siquidem ex ipsa haereditate , videntur a defuncto habita , cujus personam sustinet haereditas . Hujus ordinis sunt a servis haereditariis quaesita stipulanda vel ali .is , L in

nia ex rebus haereditariis distractis redacta : nisi tamen vend. tio sit reicissa, aut re evicta vel redhibita coactus sit posie:-sor restituere pretium, quod accepit. M Ubi quaeri posset : Ru liceat possessiori rerum naereditariaru in alienaret bonae fidei possessori id oscitum, qui sat staciet restituendo pretium, quod in locum rerum luccessit, & factum est haereditarium , L i tr rem D. bor tit. qua enus tamen iactus locupletior, quia bona fides facit eumem loco domini, I. utrum 23. b. tit. Malae fidei possessori alienare non est perinisusum , nec ille liberatur per pretii oblationem , sed res ipsas restituere tenetur . Quas& revocat haeres '. nisi tamen alienanti Decesserit, quia tunc factum defuncti praestare tenetur , I. Cum a matre Iq. Cou. de

mei vindie. Et hoc, nisi res fuerint steriles , vel tempore periturae , & distractae sint vero pretio: tunc enim petitor potest eligere pretium cum usuris , d. I. zo. g. hac adversus ia. In bibitum est bonae fidei possessori alienare post moram nu Versam , per quam sit malae fidei , nisi satisdederit pro rerum qualitate , aut caulia cognita aliud exigat utilitas, ut si aliquid sit necessarium ad funus, aut pipnus distrahendum veniat , nisi pecunia intra diem sol atur L divus Pius s. b. t. d. I. 2O.

s. quid si post i6.

3- Venis di restituenda pecunia a credi mribus haereditariis exacta. Item res haereditatis causa parata : nam hoc facto est quaesita haereditati , possessire haereditatis nomine eam possidente. Si tamen hoc con-:ilio, ut haereditati serviret , suffrit comparata , & consilium eventus sequatur , ejuique intersuit eam emi . Si res h*redi-iali usui inon sit, aut eaui non haeredita-

DIGEST. et r

tatis causa, sed sua emerit possessior, non' veniet in hane petitionem , quia eam in patrimonium suum conrertit, d. l. 2o. iuprincipio On d. l. 2 . . . item si rem l . Nec facit, quod pecunia haereditaria sit eomparata , cum sina: .l , atque pecunia uti

coepit possessior, de gnat esse haereditaria,& pro ea incipiat debi i genus , sive in

genere tantumdein. Vcnii praeterra omne lucrum liabens , aliquo modo causam ex haereditate: ut etia in id, quod sensit ita res ratione legis conamitariae, praestare debeat d. l. a s. in princ. Poenam quoque ratione damni ex te e 38 Aquilia exiget haeres, non tamen niti simplum , non etiam ratione inficiationi: du-ntum ii. I. 2o. g. cum ρraediximur a. quia haec actio tantum agit de debito h creditario : non est autem haereditarium, nisi quatenus debetur ratione ejus , quod abest. Si tamen exegerit possessor dupium , &hoc praestandum , propterea , quod lucrum' ' sacere non debeat ex eo , quod propter haereditatem accipit L Euicta n. b. t. Pensiones etiam ex quaestu, sive hone- ν' sto, sive turpi, veniunt, L Anci Iarum 27. in sine boe tit ut ne honesta interpretatio

non honesto quaestu lucrum possessiori faciat, ore si possessor uer. boe ιit. id est ,

ne possetior retineat turpe incrum , ex re, haereditaria perceptum : quamvis non te nexur , si cum potuerit percipere, negle-. xerit. Ancillarum partus, ec partuum partus veniunt LI. 27. quia ad haereditatem spectant, eamque augent.

De fructibus dubitandum non est, quin clo veniant restituendi , percepti tam a boliae fidei Dis sore , quam malae fidei , eo quod augeant iplam haereditatem ; hae tamen disserentia, quod malae fidei poss- ibr teneatur etialis ad consumptos , imodi ad non perceptos, si percipi potuerint, dict. leg. 2 . s. meo autem iv ἐν F. sed is fructui q. boe tit. bonae fidei ve

ro non teneatur etiam ad consumptos, nisi factus sit locupletior , neque . Id no a perceptos. Ratio differentiae est, quod huic cum loco domini habeatur , i gligentia non imputetur , neque etiam consumptio eum gravet, nis iactus si locupletior ne lucretur cum damno alieno , ιt. i. 2 . f. Consuluit tr. ille autem cum rei alienae scienter se imi Ducue impinare sibi de- beat , quod eam O fide non procuraverit . OGodo e om praestat αὶ mali Q 4 nem.

259쪽

1 18 HENRICI ZOESII COMMENT

nem rerum haereditariarum, quae perierunt, ct quod aliter quam oportuit , cultum fuit, ut res sit sacta pejor, I. ei, qui q.

Αι De usuris quaeritur , an & illae veniantὶ Hoc dicendum , cum subeant vicem frumium leg. Usurae 3 a. De usuris . Quod extra dubium est , si ex pecunia haereditaria sint pereeprae , quia per eas accessit luetum haereditati , quod cedere Comm do possessoris non fert ratio. Si perceptae non fuerint , non videtur ad earum prae- sationem teneri , dict. De. 2o. F. Papinia-xur q. hoc tit. Nec obstat , quod percipere poterit , cedendo pecunias ; quia ad me non tenetur suo periculo , I. II navis infra de rei vindie. Aliud est in usuris pretii rerum venditarum , qtrae post na ram debentur ; ut proinde ornissionem exactionis luat possessor malae fidei, non bo

nae, .d. l. 2O.1. baec adversus Q.

a Quid de usuris fructinam perceptorum3 Ante litem contestatam perceptorum praestari usuras , non post habet lex Haeressi. in M. hoc rit. Cujus ratio est , quod ante haereditatem percepti eam augeant ut indicat ista lege Papinianus , & quod illi censeantur petiti cum haereditate , quam auxerunt , non & isti, qui necdum nati nequeant dici auxisse haereditatem , qua

petitur tanta , quanta est tempore contestationis . Post litem autem percepti non possunt intelligi petiti actione haereditatis, sed accedunt haereditati judicis ossicio quasi accesso quaedam , accessionis autem non est accessio . Cujae. ad dictam Ier. 1 r. tria verum non Qbstare videtur L eqve Is .ior. de us'. quae habet, usuras fructuum ante perceptorum non praestari. Quae loca in specie conliaria facile est conciliare , accipiendo d. l. 3 r. de fructibus venditis Zc in sortem redactis , ut non tam seu tuum nomine, quam pecuniarum teneatur possessor, ex quibus debentur usurae , I. Senatus confultum I . C. b. tit. siquidem non corpora ipsa in sudieiis usuras recipiant, sed pretia solum & sortes, Ieg. Eum l . in f De bis , quibus ut indignis. Quod si fructus consumpti fuerint a possessore , necdum deberi videntur usurae , licet pecunia veniat praestanda : nam ex accidenti tantum veniunt non etiam principaliter ut stuctus , qui sunt in principali praestatione. 4 Quaeri hic etiam rosset : An una re haereditatis petita veniat & illa rest tuemda, quam post coepit possidere possessor illasset videri, non venire ex eo, quod non

romt dici venisse in judicium, quod post

judicium acceptum accidit , Iege non potest 23. Dp. t. r. Responsum tamen Leg. Is haereditatem q. boe tit. etiam id , quod misessor postea possidere coepit, esse restituendum : quod & traditur in te'. si quo temp. qi. hoc tit. Imo etiamsi illo tempore , quo petita haeredit aes nullas res possederit, postea autem aliquas adeptus suerit ; tenebitur, lege item videndum I 8. s. si quis r. hoc titui. Non obstat d. I. 23. quia loquitur in actionibus , ae formantur ex causa ejus , quod possidet reus :lunc enim non potest aliud venire, quam quod possidet reus tempore contestationis. Petitio autem haereditatis non sormatur ex Dersona rei, sed ex jure actoris, qui dicit se haeredem esse , ut censeatur omne potitum , quod penes reum est, & futurum. dc judex recte reum condemnet, prout possidet d. f. I.

Dicta de fructibus restituendis ita ob- Α tinent . quatenus super sunt deductis expensis , etiamsi possessor fuerit praedo, L. si a domiηo 36. F. fructus M. hoc tit. qui reputabit ea , quae nomine haereditario sunt soluta, I. si quid 33. hoe tit. Etenim aequum est, ut possetari victo satisfiat pro iis, quae erogavit, ne lucrum sentiat actor damno alieno , de quibus vide plura apud Bac v. ubi δερ. tb. I9. lit. D. O' E. Haec Ae haereditatis petitione, quam ut que auctor obtineat , oportet primo , Haeressit deiuncti. II. Ut, antequam actionem instituat, non fuerit rei dominus; nam ubi semel haereditariae rei possessionem Πactus fuerit, haereditaria esse desinit . III. Contra eum instituatur, qui possidet rem haereditariam pro haerede , aut possess re, aut dolo desierit possidere, aut saltem liti se obtulerit . IV. Ut res petitae fuerint defuncti tempore mortis , sive jure dominii, sive possessionis, sive detentimis, aut ex iis causam habuerit secundum superius dicta.

ADDITA MENTA .

Ad Tit. 3. De Haereditatis Petitione . .

AD num. II. Petitionis verbo proprie

actiones in rem designantur, A p

260쪽

IN LIB. V.

eun a 78. s. actionis 2. ae V. S. I. actionum et s. ω l. actio in et . f. de O. is A. ubi in rem agendo dicimus petere: in personam tantum agere , adde Brig. . form. Pop. Rom. pag. qTq. Cujac. T. ObI. 26. itaque cum interdum di. aliis asionibus haec vox accommodatur, cen

seri debet id improprie factum , ut in I. C. de plus petit. ubi V es. in par. n. Ad num. XVII. Quoniam in possessi

ne multum utilitatis versatur , contra Occupationem rei haereditariae locum habere potest dispositio , t. D. C. unde vi. Quia dispositio illius legis est generalis , nec dii linguit inter rem haereditariam &

- num. XXXIII. Iine notandum res haereditarias proprie dici , quarum dominium vel q. fuit penes desunctum : sed aliae res, in quibus defunctus non habuit dominium , nec q. proprie non dici haereditariae ; sed in haereditate repertae utres deiuncto oppignoratae vel commodatae . Schneiduv. Instit. de act. pet. baerea.

Ad num. XLVI. Haereditatis petitio ubi instituenda , disceptatur ex L unio. C. ubi de Mered. agitur , dcc. ubi Godose. posse rium haereditatis institui debere ait in loco rei , ubi scit . ea sita est , petit in rium , in loco domicilii mis dentis . Aliam interpretationem Gl. ib. habet . V ra interpretatio est haereditatis controversiam inlii tuendam S terminandam , ubi res haereditariae sitae sunt , vel ubi domicilium habet is, qui rem haereditatis mobilem , ad se transtulit . P. Fuer. Min-dan. de eontin. cares. c. 3. in pr. Don.

Praescriptio an ,& quando currat contra haereditatem jacentem : Et de disserentia :inter haereditatem jacentem & vacantem , vide apud Ioseph. Ludov. comm. eo vel . I. ραν tot. In petitione haereditatis, quatenus necesse sit exprimere , utrum ex

testamento vel ab intestato haereditatem quis petat. H. Pistor. observ. 38.

TITULUS IV.

Si pars haereditatis petatur .

i Pars baereditatis petitur etiam interia. a Filio superstiti propter matrem praegnantem olim quarta pars designata. 3 cohaeres meus cum extraneo posside a quo petat.

Non integra tantum , sed & pars

haereditatis petitur ; in qua idem servatur, quod in tota petita, per I. Quae tota 76. ins De re vindie. Pars petitur non tantum certa, sed & incerta in e su , quo fratris defuncti filius extat, &fratrum defunctorum uxores praegnantes, quae incertum an parient, & quot parient, quorum liberi, si agatur de successione ascendentium, in stirpes admittuntur ;si vero de transversali in eapita e qua de re in materia successionis ab intestato. De ista parte incerta agitur in L post ady. r. s. interdum finali δoe tit. t. t Filio superstiti , propter matrem praegnantem , antiqui quartam partem adsignarunt, quod

non rarum esse intuerentur , ut tergemi

ni nascantur , I. antiquis 3. b. t. Quod si pauciores nascantur , pro rata ei accrescit , si plures decrescit portio , I. Et fipavetores A. bor tit. et Si cohaeres meus cum extraneo possideat , quaestum , an ab altero tantum petat Distinguendurm, ut si pro indiviso possideant , contra emtraneum tantum agat, ut iniquum posse rem; si vero pro diviso ab utroque, d. I. I. s. 3. b. t. I. Pomyon. g. iU. De rei vind. quod hoc casu uterque partem aliquam agenti debitam possideat, in illo vero extraneus tantum. Potest dc possessor totius haereditatis partem tantum d sendere , partem vero cedere , quam ad se non pertinere novit, L permittendum

8. b. t. Potest dc haereditatis pars perplures a pluribus possidentibus peti, non

rr singulos a singuli3 , sed ab omnibuς

l. I. s. quinimo a. b. tit.

SEARCH

MENU NAVIGATION