Henrici Jacobi Zoesii ... Commentarius ad Digestorum seu Pandectarum juris civilis libros 50. In quo præter plurima additamenta jampridem excerpta ex jure practico, publico & camerali per clariss. J.C. Martinum Naurath accedunt modo citati in eo Cano

발행: 1757년

분량: 671페이지

출처: archive.org

분류:

231쪽

sunt peculta castrensa , ct quas, alienare

omnino parentes sine causa . Facit & Nov. De Disctiss. Episc. 23. 1. Presbyteros, 9. ubi Imperator vult teneri Clericos , super peculio quasi castrensi testantes , vocare liberos, aut his non extantibus earentes et cujus decisionem trahunt ad alias sonas habentes peculium quasi castrenis Ita Acci ad d. t. n. V. testamenta , &ibi Iason. n. s. di alii quos refert Vigil. d.

Dc. n. II. Contrariam tamen partem scit.

testamentum liberorum in potesate super praedictis peculiis non rescindi , probabilem esse adserit Donet. Comm. cap. . ex eo, quod ius verus, non correctum per

novum, non sit prohibendum stare . t si Nihil obstante d. F. iustum, cum loquatur in genere & conuit uiis generalis subsequens si interpretanda secundum specialem priorem, L sed is posteriores 28. , I. Non es novum 26. I v. ἀe latib. Ruo facit deciso e. I. De eo it. in s. ubi per constitutionem generalem posteriorem non censetur derogatum speciali priori. Nam quidquid posteriori non est expressum , id veterum legum reguIis intestigitur relictum , I. Praecipimus 32. in s. c. de appetiat. Si tamen posterior alias non sit sutura frustranea , ut in quaestione praesenti , cum veriscetur in emancipatis , qui parentes suos, si liberis eareant, non praetereunt. Deinde si ita sciustum, eo rectio veteris juris inducta esset , frustranea foret deessio, d. g. PraeιMteror , qui

est posterior; & quo alias temere Clericis injunseretur, ut testantes super peculio tuo liberis legitimam relinquant . aut in eorum desectum parentibus si hoc d cisum foret, d. s. sinam a qui est prior . Cum itaque decisio d. F. Pνaristeros, sit in speciali rasu non est extendenda ad alia peculioruml genera , quae ante non subjacebant querelae cum quod non est mutatum, non sit prohibendum stare dicorrecti O non debeat excedere verba co

rectoria . Praecipue cum in aliis peculiis, aut personis ea obtinentibus non sit eadem ratio, quae in Clericis, qui singulariter tenentur nihil omittere , quod quidem ossicii sit pietatis , cui non respondeat temeraria exhaeredatio, aut praeteritio parentum . Haec ita de testamento sacto post militiam , nam de eo , quod in militia factum, nulla dubitatio est, quin sit immune a querela, quae est juris civilis inventum cuius solemnibus exempti

sunt milites , tit. D. ω C. De testam. milit. Datur & querela contra omnes, qui

sunt loco haeredis, uti haeredem haeredis ;fiscum , apud quem sunt bona haeredis p

blieata, L. is haeredum Io. c. b. t. cum I haeredis existens eo jure censeatur, quo

haeres. a.

Hine venit resolvenda maestio, An de- 32tur contra fidei com missarium universalem Vult hoe Criae. ad L. Pater I q. b. t. quae est ex lib. s. qq. Papiu. propterea quod fideicommissarius universalis videatur esse loco haeredis . Quam sententiam adfruit, Leum de I. c. b. r. ubi de inoffcioso testamento matris, etiam adversus eum, qui ex causa fideicommissi haereditatem tenet,

agere permittitur filio. Non est ea res extra quaestionem, cum fideicommissiarius non si pmprie haeres vel haereditatis dominus , nec possideat pro haerede cum Hium haeredem agnoscat, nee pro possessore, cum non sit praedo, sed titulum habeat, contra quem non videtur compete re. ' in Ant. Govemus I. Lect. e. F. im 3Itelligat d. l. r. de petione haereditatis ibi concessa quas decentius si filio, omissa querela ut pareat honori matris, accommodari petitionem haereditatis contra fiadeicommissarium , quasi non possidentem ex justa causa. Recte tamen acceperis dictam l. r. de querela inoffetosi cum &Rubr. sub qua posita hoc ipsum exigat ,

dc ipsa verba praeseserant, quae agunt detestamento materno impugnando per querelam , adversus eum, qui ex causa fictu commissi haereditatem tenet. Quo facit ,

quod actiones haereditariae active & passive in ipsum transeant , ut traditum D sit. de Meleomm. haered. f. restitata 3. Duaren. bis cap. 7. GOm I. Var. Resol.

c. II. n. I .

Intendenda venit querela in ea mutn- 3

cia, in qua domicilium habet haeres scriptus , ιβ suspecta 29. 1. M. h. t. cum sit

actio in rem, proinde intendenda contra possessiorem , L D. C. Ubi in rem actio . Dum tamen adita sit haereditas, cum ex haeredatus , aut praeteritus ante laesus diei nequeat , quod antea exhaeredationis aut

praeteritionis nullus sit effectus, L si patronas 2. F. ex testamento l. in . De bos. BMν1. Nam non adita haereditate inini- . tum cadit testamentum , I. testamentum

I. in D. De icuso rupto, cyc. ut non sit opus

232쪽

IN LIB. V. D I G E s T.

omis querela , L Papinianur 8. f. fi rem

ditioni ro. b. t. quae tanquam privatio praesupponit habitum . Ut eum i sto casu lupersit remedium ordinarium, scilicet intestato , non sit opus hoc extraordinario ει odioso, I. Filium et . vers. sed eum exb redatio ius. De bonor. possess. contra tab. Excepto tamen casu Nov. I. F. ex Medato ι , quo scripto haerede non obs quente voluntati testatoris exclusis exha redatis ad alios desertur haereditas, nedum quis volet tueri voluntatem, contra eam faciat. Is Praescriptum querelae proponendae quinquennium , d. I. g. in fine : cujus cursus non a morte tesatoris, sed ab adita haereditate inchoatur, L pen. g. illad C. Metit. Neque enim ante tempus currere s let, quam actio sit quaesita , ct sit, comtra quem agi possit, qui demum datur adita haereditate , secundum jam dicta . Non currit etiam tempus impeditis agere : uti si dubitetur de testamenti valore, cujus quaestio etsi post quinquennium d

cisa fuerit, non excludetur tamen quo la, cujus tempus tum currere incipiet, LContra I 6. C n. t. secundum regulam , quae habet non valenti agere non currere tempus. Quod si haeres moram in adeundo lacerit, existenti in eadem provincia adsignatum est temeus sex mentam; indiversa tempus anni continui, a morte testatoris numerandum intra quod aut adeat, aut repudiet haereditatem , L pen. rn fine c. b. t. Datum etiam minoribus, ut hoc quinquennium iis non currat, sed integra illis sit causa post majorem aetatem , Ladolescentiae a. quibus causis in integ. rest. Meest. non est. 36 Quod attinet ad essectum querelae , ea iure pristino evacuabat totum testamentum, & rem ad intestati causam deduc, bat , L posthumaes s. s. fi quis I. h. f. ut neque legata deberentur; quae etiam praes ita ab eo, qui solverat, repetebantur, nisi ante motam controversam emni soli ta, tunc enim repetebantur ab eo, qui ob tinuerat, d. I. 8. in fine : neque libertates saltem directae, si intra quinquennium esset propola querela, competerent: quam .is fideicommissae videbantur praestandae&praestitae manere , L fi gurem 9. b. t. I. cum eae A, C. eod. Da tamen , ut a sin- igulis, 'nibus erant praestitae , redi me renis lxur viginti aureis, d. l. s. Quo etiam nu. lmerandus ille, cui relicta erat haereditas sub conditione , si servum manu miserit, si eo marinmisso testamentum inossiciosum vel injustum suerit pronuntiatum, I. si subbae 26. b. t. qua in re videntur potioressuisse fideicommissae libertates directis . Cujus ea ratio dari posset, quod illae sint in praestatione facienda per haeredem , hae

vero in vindicatione, id est, ex testamento valeant & vires capiant, ex eoque dicantur competere. Non potest autem dici quid competere ex leuamento , quod nullum aut rescissum. Et haec ita, si intra quinquennium querela proposita esset: nam si postea ex causa magna de justa suisset mota, tam directae quam fideicommissae Ii etates salvae manebant , redumendae tamen pecunia viginti aureorum , victoria singulis praelianda, d. l. 8. g. n. Ita autem omnia testamento inscripta per querelam rescindebantur, si in totum actum suisset de inoficioso, adeo ut etiam pupillare testamentum corrueret, d. L 8. F. sed nee impuberis s. Sed tantum pro pa te actum fuerit, & pro parte tabulae rescissae valebant secundae tabulae, d. f. sed nee impub. & competebant tam directae quam fideleommissae libertates , L cum duab. I 3. c. b. t. De eo quaeritur: An testamentum πω πtris, quae filium falso periisse existimans, eo praeterito alium instituit, quereIam p tiatur stet quidem videri cessare querela ἔ eκ eo , quod desit color dementiae in ea , quae existimat se filium non habere e ut videatur filio competere haereditas, quasi ex tacita matris Voluntate, quae nusi errasset, filium instituta fuisset, artum. I. Qui s. c. de ustam. mili f. ubi error is cit testamentum esse nullum . Respondit

tamen Ulpian. L Si insiturae et . in fine Me tit. fiIrum quaeri posse de inoffici omatris testamento. Verum decrevit Adri nus, reserente Paulo, is I. Cum mater a Lbae tiι. haereditatem ad filium pertinere, legata vero de fidei commissa praestari. Cu jus ratio eor sitat in tacita matris volumtate , quae si servisset vivere filium, eum haeredem instituisset', no. etiam extraneum . Oviae. ad d. L 29. Huc spectat responsum L D. ius. De haered. ιη'. in qua resertur mon dissimilis casus , quo pater salso rim ore prolato de morte filiae , tetra mentum, quo eam haeredem instituerat, mutavit et & respondit IC. M.filiam. haeredem initia

233쪽

incti in tam priore t amento , haereditatem pertinere, salvis legatis, quae Pater nihilominus relicturus fuisse praesumitur.3S ' Non absimile est exemplum traditum, I. II mater 3. C. h. t. ubi filius post testa, mentum qrio erat praeteritus susceptus matre desincla in puerperio , quasi pro imstituto habetur, re cum fratribus institutis ad patiem virilem ideo admittitur , quod credibile sit ex con ura maternae pietatis a matre institutum iri si testamentum mutare ei licuisset: quo casu minus dubitandum lepata di fidei commissa pra standa esse. Videtur antem ista constitutio d. l. 3. niti favore ipsius praeteriti , cui commodius est haberi pro instituto cum

tantumdem ex testamento coni equi possit, quantum ab intestato consequeretur.39 Vocatur tamen in controversiam : An

ista casu liceat prae tetito eligere quere-Iam Quod sustinet Carolus Molinaeus in ad d Q. s. n. s. quod ista lex tertia specialiter sit sancita favore ipssus posthur i, ut non debeat retorqueri in ejus indium ; nec veteris suris remedium scilicet querela denegari , si eo uti malit ; cum uberior sit species successionis intestati , quam jus institutionis pro parte virila, si

Iegatis .la fidei commissis haereditas oneretur. Cum Fabria tamen 9. Conject. c. I . tutius videtur non esse filio electione in qu

Miae , F quod in casu istius legis habeatur

pro instituto ex pra sumpta matris mente ,

quae fuisset institutiira postea natum, si repentini casus acerbitas mutandi testamenti otium suppeditasset; ut cum ei nihil imputari possit. iniquum soret eam arguere dementiae. Facit qucd ista leg. r. institui is

per matrem eκtraneis, nona rohibeatur postea natus de inossicioso agere propter e Maneos institutos, cessante praesuinpta matris mente . Ut aliud sit stante tali mente. εο verum hac de re disputare anxie nihil attinet, eum ab isto Iure veteri, quo per querelam omnino ad causam intestati redigebatur testamentum sit rescissum perius novissinum . ut cum de avell. II 6. F. aliud quoque a. qua statutum, ut querelam obtentam sola evanesceret redis institutio caetera autem Omnia

salsa manerent r ut disputatio de libertatibus de quibus supra sit supervacua. Ratio est, quod per eam sola in sit peccatum contra ossicium pietatis , debuium iis, qvi immerentea GLAErecati atat praterhir ut libertates legata fideicommis. sa praestanda sint ; tutelae datae obtineant, salva etiam sit substitutio pupillaris, quod

per eam non tam peccetur in impuberem, quin potius contineat provisionem in s vorem pupilli. De vulgari aliter sentie G , quod per eam aeque peccetur in e haeredatum aut praeteritum. atque per iditam institutionem: idcceditur enim test tori excluso, alias vocando. Quae ita pro cedunt in legatis relictis in testamento patris aut filii. Disputatur autem: An debeamur lega- quia re icta testamento fratris, quo instituta turpis mesona , everio per fratrem

Quod licet postea videri , cum Clare g.

Testamentum e. t. n. 3. ex eo quod α

ου. I l . velit salva esse lega a euec fideicommissa in testamentis parentum ac liberorum ; ur idem multo magis sit dicem dum de testamento fratri et tamen Ias. ad

I. Fratres 27. n. s. c. b. tri. vult nequidein,

lega' a integra manere , sed totum test mentum corruere : quia & Alexand. rno urb. Ex eausa eirca fin. C. De δελ ρω-

terit. α aliis placuit . Pro quibus faciti ius in I. Paconius I. ins Si a parenu quis manumus fit, ubi insituta turpit' persona a filio manumisso , datur patri

possessio contra tabulas tutorum bonorum, quae alias tantum contra tertiam partem competeret. Facit etiam , quod de jure pristino totum testamentum evertatur, ut nihil ex eo deberetur. Quod quidem mutatum in testamento parentum liber rum, non etiam in testamento Fratrum. Ut procedat regula quod lex generaliteri quid mutans non habeat locum in casu. speciali. Vide Peregr. De Fideicomm. an. 36. n. D. Vas'. Success. Λb. I. F. IO. n. M.

tem in casu, quo Mn proximus velut iis ter testatoris , a quo instituta persona tu pis moverit querelam, & forte obtinuerit,

quia tunc fit locus iis, quibus . est potius jus ab intestato, vel ex lege vel Praetore, vehiti liberis testatoris quortim ante pintruum est potior causa in bonix sui patris . Neque enim his, rescisso jam testamento,& redacto ad causam inrellati nocet haeredatio, ita proxima via ad bcna patern eli aperta, L posthum I 6. s. perati Ir. b. t.

234쪽

IN L I B. v.

Quod dicendum si tinus illorum egerit , quibus est proximum jus ; nam ct ex eadem ratione aliis Huisdem gradus via est

aperta . ' Nec obstat, quod res inter alios acta aliis nec praejudicet nec prost, L C. in quib. caus res iussi cum patiatur ista regula exceptionem', qnando idem aut potius jus est aliis , dc hoc certum est , &eo uti volunt. CoVarr. Pract. q. c. 3. n. . Quod ita rerum in , si a victorest actum , ut totum testamentum rescinderetur, quod tum reducitur ad causam intestati, LQui

repudiantis II. f. cum contra I. h. r. non

etiam , si pro parte tantum impugnatum fuerit. Nam qui egit aui non obtinuit , non facit victori partem. sve illi fueri jus remotius, sive aeque propinquum , I. Filio i K. in prire. I. Si non m σνtis 2 . h. t. Ratio est , quod cum testamentum tantum pro parte rescindatur; non .sit uici M. ductum ad causam intestari, cum sui line tur ab aliis institutis pro parte, quae loli Smansit intacta: ut proximiores ex haereda. i, aut praeteriti non agendo videantur s teri se merito eκhaeredatos aut praeteritos. Quo facit responsi. n. d. I. 1 . F. . h. t. tibi, licet pater acceperit bonorum possessionem contra tabulas filii, si tamen postea filia evhaeredata quaestionem moverit saciet creare possessionem patris, dc universam haereditatem accipiet; quae alias , si non egisset, aut non obtinuisset , suisset exclusa. Cujac. in Reeir. ad I. 6. h. t. Duare n. bla cap. Iq.

M In testatum itaque de iure veteri fieri t statorem extra dubium est , sal em per eum, qui est in linea recta , moventem Ierelam quoad totum testamentum . Quod c dicendum , s per collateralem querela

mota suerit contra totum testamentum , di obtenta , cum Inst. b. t. simpliciter dicatur frater aut soror praeserti scFiptas : &in d. l. 6. F. si quis instituta a. collateraliseisi ab intestato non admittatur, tamens de ininicioso egerit, & obtinuerit, dicatur sacere patremfami l. intestatum . Ubi

simplieiter & indistincte prolata ita sunt

accipienda, ct quidem de tota haereditate , nisi de parte tantum actum sit. 4s Iure novo si non universum testamentum evacuatur, tamen quoad institutionem , uti ante dictum . Ubi etiam Quaestio moveri potest . An rupto per quere. Iam testa inento filii per patrem , in casu non institutae turpis perionae fratres e

suncti una cum patre admittantur Quod plerique censuere , per varia argumenta dijuris loca. Primo; Quod res sit redacta ad causam intestati, saltem quoad institvitionem jure novissimo , in qua cum patre admittuntur fratres in capita Novel . Deb.ered. ab intest. venient. ιI 8. Secundo pertext. in L. Posthumur 6. s. si quis ex I. O in I. Filio I 6. s. contra I. b. t. ubi everso per querelam testamento, admittuntur &illi, qui licet eam non proposuerint, habent tamen successionem ab intestato . Te tio per L Lis ingenua a. 1 si fit ornaturi I. cum seq. inf. ad SC. Tertia. ubi mater , quae per patrem excludebatur a successione filii, d. ter. a. s. objicitur II. admittuntur cum agnato Ac sorore defuncti . e cludente defuncti ratrem emancipatum, aut in adoptiva familia exissentem , quod pater esse desierat. Quarto : Per I. Si post mortem io. F. r. De tonorum posses'. contra rabaos , ubi filius institutus , qui jure non potest agere contra tabulas, I. Non tantum 3. F si quis ex liberrs, r . n. d. r. quia non habel quod non quer

tur , eam tamen consequitur ex cauta alterius emancipati praeteriti, d. f. si quis eae libreiι. Plura similia adducit Iason. ad L.

si emancipati '. C. ae collat inurb. quibus quis ex persona alterius consequitur, quod ex sua non competebat . Quae sententia videtur communi PS recepta. Posset tamen alicui saltem probabilior', imo ec verior videri contraria sententia, seil. quod se tres in casu praedicto non admittantur cum parentibus: ex ratione, quod testamentum fratris nihil contineat vitii, alit coloris dementiae , respectu fratrum, non vocatam ona turpi, sed tantum contineat pe catum Contra parentem , qui non sine colore dementiae praeteritus, externo in stutulo. Qui proinde injuriam suam vindicat per querelam : cujus victoria non videtur debere promovere causam fratrum . quae per praeteritionem non vitiosam s mel est remota. Neque enim usquam legibus cautum , a fratre fratrem vocandum

esse, nisi instituta persona turpi: ut nec locus ei fieri de at , non stante eadem ratione, per d. I. Io. g. liberi, q. ubi liis heri , qui non possunt agere contra tabuia Ias , non iaciunt partem , si per alios comis mittatur edictum. Facit, quod, adnaissis fratribus, isto casu patri sua portio dimianueretur. Ita recte sentit vigilus, Institi hoc

235쪽

x14 HENRICI ZOESH COMMENT.

Me tit. s. non Iem I x. g. ἐν ibid. Vulteius n. 9.M Parum movent adducta in contrarium. Nam quantum ad textum Primo loco allegatum , ille tantum disponit in calu , quo smpliciter intestati causa obtinet, per quam fratres non sunt remoti . In casu autem praesenti agitur de facto testamento non iniquo quoad fratres , sed tantum quoad patrem: ut nihil sit, quod illi petant, semel rite remoti per fratrem. Et ut redigatur omnino ad causam intestati jure veteri, novissimo vero non nisi qum ad institutionem : hoc tamen nonnisi ex ratione iandata in persona patris , minime etiam fratrum.

Non obstant textus secundo loco adducti, quod iis illi admittantur, quibus est potior causa ab intestato. Nam dicta l. 6. proponitur ille peregisse querelam , qui ab intestato non admittebatur , ante quem admitti proximum ab in testato rationis est. Et d. l. t s. agitur de filio, cui proximus ab intestato locus , cum quo sine ulla injuria admittenda foret dc filia, si aut egisset, aut obtinuisset: cujus contra-- rium est in casu praesenti, in quo patris causa est potior. Non obstat tertium e nam quod ibi m ter v etur, est, quia vel potior, vel a qualis in gradu & in jure cum iis , qui remoto patre admittuntur . Quae paritas juris non est casu proposito. Nihil etiam facit quartum: nam quod ibi institutus, sive suus sive emancipatus ex causa alterius praeteriti possit petere

bonorum possessionem contra tabulas, est, quod eum sit ex liberis in eodem ordine cum praeterito, Praetor & eum tueatur, ne cogatur praestare legata, nisi exceptis personis, qua de re in se. tit. Contra tab. Quod autem tradit Iason. Deo cit. saepe ex alterius persona, quem consequi, quod ex sua non consequeretur , Oblinet non ex eo, quia via aperta est, nam id falsum esse apparet, ex d. I. r C. F. Iiberti ,

sed quia aequitas subest , & lex id declarat, ut in praedictis locis & similibus. 47 Ex his resolvenda venit alia Quaestio:

An , restaeis testamento fratris per fratres, cum iis admittantur nepotes ex fratre germano extantes Secundum praedictam resolutionem nec hoc admittendum , pr

pterea quod semel exclusi ab hae reditate patrui, exclusi manrant, nec iaciant paDtem suis patruis. Neque obstat. quod ab intestato eum caeteris patruis ad defuncti patrui bona vocentur, a. v. II 8. nam illa loquitur in causa simpliciter intestati :qualis hie non est: ut eum non sit illis permissa querela , non sint admittendi cum patruis , qui querelam peregerunt. Ita Viagilius S Vultejus d. Deo ; licet & hoe in casu plerique contrariam sententiam s quantur, ut Faber. Insit. eod. in mine. ia M. Adde Bachov. ad Trevin vol. I. diis. II. tb. q. lit. D.

Major Quaestio est : An admittantur Ageum patruo confinguineo tantum Quod videntur habere potius jus, quod cum MDmanis patruis ab intestato admittamur , excludant autem consanguineos patruos , d. 2υυ. II 8. g. reliquum . Quo facit a gumentum d. l. 6. s. contra I. b. t. ubi si remotior egit, sit locus propinquiori. Verum, hoc non obstante, probabilius est, etiam consanguineum patruum fore potio rem , eo quod lex illum tantum admittat ad querelam , non etiam nepotes, licet ex germano fratre, sed eos omnino removeat.

Nihil obstat d. g. r. quod in eo egerit ille , eui non erat jus ab intestato , ut recte filius illi praeseratur. Dicta de querela ita obtinebant jure ri,stino: in quibus mutatio contigit novissimo, uti dictum , jure , quo non omnino ad causam intestati redigitur testamen intum, dc certa quaedam requisita sunt ad

querelae exclusonem .

Ubi quaestum: An hodie querelae si lo- 4scus 3 Sunt, qui omnino negent ei esse lo- eum : atque ita ratiocinantur, quod aut causa exhaeredationis una sit adjecta Ieritima di probata, aut non adjecta . Hoc casu nullum volunt esse testamentum; ideoque querela opus non esse , priore casu distinguunt. Aut causa est probata & removetur querela: aut non est probata dc similiter testamentum volunt esse irritum , quasi desciente serina , ad ejus valorem requisita. Alii querelae locum dant uno incalu , quo scilicet causa expressa est una ex legitimis, contenti a. Nov. M . in aeest sententia Car. Molinael in tra G. de in

Off. resam. n. c. ad L. C. b. t. num. m.

Ubi communem eam adserit, contra VLil. insit. b. t. in Rubr. qui tenet e iam odie locum esse querelae , non minus quam olim : cujus certe sententia de jure est verior, cum jus vetus quo sola exi, aer dat lo

236쪽

IN LIB. V.

datio su GeIebat , non imitatum , neuti quam sit prohibendum stare, adeo ut imis merito eum laxet idem Mol. Et haec sententia etiam procedet hodie in casu , quo exhaeredatio facta est sine causa ulla rouam dc tenet Franc. Duaren. ad tit. De lib. postb. e. 3. eol. s. in fine. so Praeterea de querela non tantum obturent in testamento paterno , quo filius est exhaereditatus , sed dc in testamento fratris , quo praeteritus seater , instituta turpi persona , item in testamento mater no , quo filius est exhaeredatus aut pro ritus; cessante bonorum possessione , quae non datur aliis , quam qui suturi erant sui haeredes, nisi exiissent e potestate , Lilud notandum q. ins eontra Iab. mater autem non habitura suos haeredes, d. Lq. s. ad testamento a. Ex eadem ratione dc

patri , sue praeterito , sive exhaered to non est possessio contra tabulas, quia non potest dici futurus suus filio , excepto casu quo est manumissor, de quo mox. si Dicta de effectu querelae patiuntur exceptionem variis calibus, quibus aut censat querela aut ex causa removetur . Et

primo quidem, si agere volenti sit aliud remedium ; quo ad haereditatem quis pervenire possit. Nam eum querela st odi Δ, dc adinventa in subsidium unde &dicitur ultimum remedium in I. sin. C. deliber. praetor. non ante competet quam si aut ordinarium desit remedium aut alia via non supersit. F. tam autem a. b. tit.

insit. Qua ratione praeterito filio suo intestamento paterno non erit querela, quod testamentum sit nullum quod autem nullum , non eget rescissione . Denegatur restio emancipato praeterito querela , quod illi sit provisum possessione bonorum mn

tra tabulam , f. emanetlatos 3. IV. de exbaer. liber. Dico praeterito; nam exhaeredato querela non denegatur , quod illi

non succurrat Praetor, ne temere rescindat tabulas quibus contenta ex haeredatio

posset esse justa secundum leges, de quibus judicare non est Praetoris. sa Videtur dictis obstare L emaneipatu I. g. patrem fin. in D. si a parente quιι sit manumiss ubi emancipator parens duplici jure consequitur haereditatem & per

bonorum misellonem c ntra tabulas dc

per ju antiquum , quod sibi defendit , scilicet per querelam, ut recte interpretatur D. Vigilius Instat. b. tit. Nec mirum

propterea , quod duplex jus sit patri scilice

per contra tabulas ut manumissori, dc per

querelam ut patri. Quae quia pinguior est

cum faciat rescindi testamentum , non debet denegari patri; nam per contra tabulas tantum consequeretur partem . Vigil. d. Deo in priης. num. s. ω ε. Cujac. 8. Observ. eap. 2I. on ad L pater I . boetit. I. U. Quos. Papiniani. Sie dc filio per matrem prieterito in easu L si mater 3. cod. hoe tit. de simili querelam superius denegavimus ex eo , quod admittatur cum aliis fratribus institutis, pro virili portione .

Secundo, Si lapsum sit quinquennium: 13

non a morte testatoris , sed ab adita haereditate , L fi quis 3 . in fine is l. pen.

. illud a. cod. h. t. quia tum demum actio est quaesita, dc incipit currere tempus , ut patet ex dictis supra. Quod etiam non currit propter litem super haereditate : ut nec minoribus uti ante dictum .

Facit & magna dc justa causa post qui

quennium agi de inofficioso I. Papinianus 8. . plane sin. hoc tit.

Tertio, Si exhaeredatio sit facta ex iu- s sta causa: quia non potest testator dici pe

casse contra pietatem , cui justa causa fuit exhaeredandi aut praetereundi. Causa a tem oportet expressa nominatim si in ipso testamento , eaque una ex relatis d. Roueu. ras. dc probata per haeredem ,

uti de novo induxit Iustinianus : quia jure veteri exhaeredatio etiam sine causa removebat exhaeredatum , nisi probasset

Use, quod obsequium jugiter , prout i prsius naturae religio flagitabat , parentibus adhibuisset , I. Liberi 28. cos. hoetitui. quae res durior erat, & merito mutata , haeredi eo onere imposito . Causae justae olim erant rostae in arbitrio. Centum virorum, hodie redactae ad quatuordecim , quando agitur de exclusone Iiberorum per parentes ἰ ad octo quando agitur de exclusione parentum per liberos; ad tres, quando agitur de testamen to fratris; quo praeteritis fratribu instituta turpis persona: qua de re latius infra ad i. De ob. ω ρUbum. Quarto non admittitur ad querelam , s qui eam repudiavit ; vel exprelle ostendendo se ea uti nolle, quod cuilibet est liberum , aut motam deserendo. I. Nam eo s. f. Haereat r. hoc titi vel tacite, a

j ceptando legatum, tali testamento relictum:

237쪽

1,6 HENRICI ZOESII COMMENT

quia videtur approbasse testatoris jussicium, quo non potest ignorare se ex haeredatum , d. I. 8. F. fi conditioni Io. h. t. Ethoe non tantum , si s bi relictuni acceptet, verum & si filio aut servo , aut servum adire jυsserit , aut n anumiserit , ut suo orbitrio adiret. Videtur enim & hoe f clo approbasse indicium parentis , Ieg. hil in. b. t. Uti di si legatario haeres existens, legatum petierit, leg. fi exHeν duras fi . s. si legatis I. b. t. Aut idem l fatum sibi a lega aris relictum accepi verit, L F is, qui penust. s.diversum penuis. h. t. si haereditatem ab instituto emerit ;aut singulas res , sciens eas haeredis esse :si praedia conduxerit , aut simile quid iscerit , continens in se iudicii approba i nem , t. si ponar 24. F. bereartatem a. b. t. 36 Patiuntur dicta exceptionem ς primo. Si necessitate ossicii quis acceptaverit legatum ex testamento , quo exhaeredatus ,

nomine scilicet tutorio. Removet elim approbationem ossicii necessitas, ut querelam movere suo nomine non impedia. tur, s. si totor, η. Instit. eod. Econtra , qui impugnavit testamentum ratione LM-- cii, cauta scilicet pupilli, non impediatur acceptare sibi legatum. Extra nec talem ossicii , veluti petenti legatum ex testamento advocationem praebens aut procurationem luscipienἔ, se exc'udit a querela, quod censeatur approbasse paternum rudi, cinna , d. I. D. princ. boe tit. cum ad advocandi munus iu procurationem n mo cogatur. Aliud est, si justi magistratus advocationem quis praestiterit , I. post legatum I. g. advocatum II. ins. De bis,17 quae indignix ere. t Secundo, si quis non sibi acceperit legatum, sed ut alii admini

straret , idest restitueret , die . I. Io. infixe, cum talis ex bonis paternis nihil consequatur. Neque enim Iidetur quis canere, quod ei necesse alteri restituere, Ieg. onmidetaν r. De R. I. Nec facit , quod p tendo legatum sibi relictum videatur a prohare judicium defuncti, quia cum non cogatur agnoscere legatum , id vider tur sponte facere , α sic in approbati nem voluntatis eo modo, quo alteri patrocinium praestans: cum hoc in casu sit, quod imputetur defuncto, qui nihil com- mcdi penes legatarium manere voluit , a r. I. HιbiI II. s. si pena t. h. tit. ubi

letatum tibi relictum, di postea adeptum lpetens, sibi non praejudicat, quod id testa. liora vitio reputetur , qui inihil eommodi

reliquit legatario. i i Consentiens patri se exhaeredanti, aut eo si nomine quidquam accipiens, etiam sub macto de non movendo querelam , neutiquam sibi nocet , quoad eam l. si qua das. iIud etiam I. c. b. t. eo quod hi suia modi pactum non tam censeatur tib rum , quam metu expressum. ut nihil mretur , nisi post mortem patris appro tum fuerit, quia tum cessat metus , d. i. in fine . t ladem ratione scribens tm s s stamentum, dictante patre , a quo exh res esse jubetur, minime dicendus incidere in b. C. Libonianiun, sive spectes rilis vis. , sive sementiam , i. non putavit 8. 1. quis Da 6. ies. Contra taι. L. Impub rem 22. F. qui autem M. ins Ad L. Corn.

de falsiis, cum S. C. illud puniat illum . qui in testamento alieno quid sibi adscripsi, atque ita commodum captat , quod non captatur in hoc casu per ex haered tionem, contra quam recte querelam m

vehit, nihil obstante us .fi ouir sua, qui

habet obesse scribenti. Quo casu an sit salisua querela, quaeritur Negat Gl. ibi, pr pter ista verba. Verum illa accipienda sunt quoad possessionem contra tabulas , de qua ibi, quam non solet exhaeredatis Praetor accommodare. Ut querela non possit dici remota , cui nolΓ videtur renuntiasse tali ter scribens, non sponte, sed motus p terna reverentia: nisi & post mortem eius abstinere maluerit paterna haereditate. Vid. Va'. de Sacetis. I. i. g. IO. n. 327. R eri SuareE ad I Quoniam 32. n. 3I. fe q. b.L

Illud non abs re hie quaeritur'. An a querela removeatur, qui testamentum falsi arguit, nec peregit Amittit quidem talis relictum sibi in testamento isto. quod eo indignus sit, qui illud, quantum in se suit, desimere conatus est : & hoc, si usque ad

sententiam perseveraverit, nam ante de sistens salvum habet relictum , d. I.8. g. meminisse i q. b. tit. L Alia castra Cod. de bιι, quibus ut inde. ita tamen persi stem pri satur relicto, nisi gravatus inerit aliquid restituere, ne facto alterius alicui inseratur gravamen, dict. s. meminisse. t Alia est in causa proponenda iiD 6 Inofficiosi querela, a qua non removetur, qui testamrntum salsi arguit e uti nec contra , qui querclam proposuit , rem

vetu a lati . . Obstare videtur λ

238쪽

patronuri 9. 7 . de bonis liberi. ubi patronus, qui testanientiun liberii salsi ar-puit , frustra agit postea contra tabulas . Quod ita recte in patrono statutum , quod is sibi videatur contrarius, qui postquam testamentum falsum dixit, contra tabulas Vult attere: ciun econtra non possit dici sibi contrarius , qui postquam dixit falsum , recurrit ad querelam , & contra , unde & admittitur , I. Eum, quι Iq. C. hoc

tit. Ratio diversitatis est , quod qui falsum

arguit, postea agens querela , utatur alia actione, alia agendi caula . & ad eumdem finem tendat, scilicet eversionem volunt

iis . Quod nihil habet in se legibus contrarium . quibus non est inhibitum , post unam actionem , qua quis non est consecutus in lentum , diversam actionem proponere ad eundem finem . Alia est in patrono in d. l. t 9. propterea quod patrono ibi minor pars , quam legitima , relucta fuerit , eaque de causa salvum ei sit jus ad supplementum. Nisi di parte relicta se reddidisset indignum temere falsum diu cendo testamentum liberti: ut supplemento sit indignus , quod sapit conditionem partis relictae ad quam agere non potest, nisi approbando testamentum, atque ita sibi contradicendo. Nec obstat quod videatur agere contra tabulas: nam hoc ipso , quo supplementum sibi petit, non potest non fundari in ipsis tabulis ejus intentio, quibus tantum pars relicta erat. Iason. in d. LEum, qui Duarenus & Cujac. ad leg. Luesas 7 . ins De petitione haerea. εχ Quinto cessat effectus querelae si mortuus sit is, cui querela competat: neque enim ad haeredem ea transmittitur. Et hoc olim, nisi praeparata suisset a defuncto t. post tamus o. in fine is L quemadmodum 7. h. t. Ratio in eo ponenda quod quo rela sit odiosa, ideoque restringenda. Quod& hi die obtinet quoad haeredem extra c3 neum': t Mutatum vero est jure novo quomi litum haeredem, ad quem Iustinianus voluit, etiam non praeparatam quin relam transire , uno solum in casu, quo scis:cet haerede deliberante de adeunda haereditate, decessi x exhaeredatus, cui querela roκi ne competet at; qui casus donatur in si quis filium a . cod. b. t. Ut in eo solum recessum esse a jure veteri dicendum , ut, non etiam extra illum & hoc exprimit L penuti. in fine Cod. h. t. Ratio est, quod eis aereda o nihil possit imputari cur querelam non Intentaverit, aut tempori praepa averit qui contra quem ageret necdum adita haereditate, non habebat & cui ante nullum illarum praejudicium. Unde exhaeredato post aditam ha reditatem , decedente non transibit que rela ad nepotem ante non praeparata; secundum jura vetera , eatenus non co

recta, quod exhaeredari negligentiae est imputandum . Praeparata querela dicitur , postquam accusatio instituta, iis agi cce pia , ejus agnoscendae gratia agnita bon rum possessio . I. posthumus s. in Me e n. l. 7. hoe est. Ad transmissionern ad suum haeredem videtur si affecisse sola comminatio querelae aut nuntiatio d. I 7. cui respondet L si pater s. cod. hae tit. ubi propositum movendi querelam per patrem dicitur filius non prohiberi exequi. Cujac. in Recit. ad d. l. 6. 7. Alia hic Quaestio est, An edictum suo K cessorium habeat locum in querela 3 in nepoti competat, cujus pater est e aer datus, non est facile admittendum . Nam aut ex haeredatus filius patri est praemor tuus, ct est nepoti quasi agnato posthumo jus rumpendi testamentum avitum , quo est praeteritus, quia hoc jam incipit non legitime esse lac iura g. post humorum 2. Insit. De exbaeredat. Iiber. Aut filius supervixit patri suo & querelam praepara,vit , & ea utitur nepos : aut non praepara it, & nepoti non est remedium , eo quod nullum jus eκ suo capite possit praetendere nepos , quem praecedat filius Q. si quis 6. De ingluso rupto , m. I. si quis s. g. si filium a. De Bbe . postb. Excepto casu I. si quis fitium 34. Cod. b. t.

de quo supra. Non competit etiam repoti bonorum possessio contra tabulas ,

contra tabulas, quia non erat futurus suus haeres avo. In aliis posset esse locus successorio edicto, uti in patre Mntra te stamentum filii, quo exhaeredavit suos liberos, patrem praeteriit, alio instituto haerede r nam si nepotes querela mota non obtinuerint, pater admittitur, L pater I q.

b. t. Ubi Cui M. Quo spectat quod dicitur in L penult. in fine prane. hoe tit. inquerela successioni locum esse . Ratio diversitatis tae videtur , quos nepotesncin alias contra avi testamentum venire

possint, quam suo jure: nihil autem iuris habent nepotes , quos . pater praecessit. Cujus

239쪽

exhaeredatio etiam eos removet , si e Tum pater avo supervixerit. Non similiter exhaeredatio nepotum nocet avo, tu

jus jus ab istorum capite non dependet , sed suo nomine competit. Et licet imp

diaur per nepotes , quibus est jus potius in bona sui patris , iis tamen in querelaeson obtinentibus, am jus suum apertum

est , cujus respectu dispositio filii ineipit

timere injustitiam . Vid. GomeE I. Har.

comm. cap. 7. Bachov. ad Tr. d. diis. 13. tb. c. sit. C. ἐγ D. Os Sexto, cessat querela in testamento militis L D. b. t. qui est exemptus legibus civilibus, ut dictum supra dc tradetur latius infra tit. de test. mi . Non habet etiam loeum su per peculio castrensi , dc quasi per filium facto testamento , ut ductum paulo ante . Adde de testamentum pupillare , conyra quod frustra mater praeterea querelam intentat quia factum a patre , qui nullo jure cogitur uxorem instituere haeredem ut non possit filius argui impietatis qua de re dicetur quoque inserius ad tu. De vulg. is pupi . substit.

Septimo , Si aliquid fuerit relictum liberis . Relinqui sufficiebat olim titulo quolibet sive institutionis, sive legati, fideicommiis donationis Instit. hoe tri. g. . Cujus ratio videtur fuisse quod non viderietur notandus colore dementiae, qui liberorum aut patentum memor fuisset ;& quod non possit videri affectus injuria, cui a defuncto quid relictum est ut ces

lare debeat odium querelae , quod non meretur qui impietatis argui nequit. t Quod εχ ita tamen videtur obtinuisse , si integra portio debita esses relicta per d. F. si ac

ubi ad excludendam querelam dicitur sufficere , si quarta dehitae portionis sit res iacta . Ad idem facit L cum quaeritur s.cod. eodis ubi liberis quarta bonorum patris , quae ejus sunt tempore mortis reliacta , facit eos de inofficioso dicere non posse . Ad idem facit L etiamsi ius s.

s. toties m. ins. De bonis liberi. ubi t ties ad contra tabulas bonorum possessionem invitatur patronus , quoties non

est haeres institutus debita portione . Et de integra portione intelligenda esse s pradicta loca iacit subsequens correctio

per I. Omnimodo ι o. Cod. bot tit. qua

inductum , ut non sit necesse relinqui

sli COMMENT

integram quartam, sed sufficiat aliquId eo

nomine relictum esse concessa actione ad supplementum . Acceptatum esse id , quod relictum est , non videtur necesse quod leges ejus non meminerint, sed simpliciter habeant 1 relicta quarta excludi querelam . Nisi in casu, quo non est integra relicta , tunc enim non alias re movetur querela , quam si relictum sit acceptatum et atque ita accipienda d. l. 3. F.

Mn. i. si post io. . . illud 3. inf. contra

tabb. i. i. Titia II. D. b. t. ubi lega tum relictum filiae exhaeredatae non exis

eludit eam a querela ἱ dc hoc quia non integra portio erat relicta . Subrepsit hac in re error nimis cras. ει sus dc multis non animadversus , dum volunt olim satis suisse, ut ad testamenti valorem quid relinqueretur liberis titulo quolibet , in cujus rei comprobati tionem , praeter loca superius allegata , adducunt re Vovet. De triente ἐν semisso Id. F. PMe nos ubi relictum legati aut simili titulo removet qui relam , Ieg. Enasse s a. iU. Ad L. Palc. let. au filium q. Ubi pupil. educari de b. ubi tantum fit mentio legati relicti filio aut filiae, circa mentionem exhaeredationis Et videtur pro illo sententia facere a. 'MIII. F. aliud quoque , tibi videtur quasi de novo inductum , ut debita portio vel ejus pars relinquatur titulo institutiouis . Verum crassus , ut dixi, est error qui ex presse redarguitur per t. ιnter 3o. ins De Bberis is p b. ubi interea, quae ad Ordiananda testamenta desiderantur , principale jus est de liberis haeredibus instituendis aut exhaeredandis ; propterea quod alta praeterito filio qui est in potestato inutile foret imtamentum quod idem traditum Insta.de ex bκνed. Iiber. Ac habent alia plura juris loca . Cujus ratio est quod cum quasi domini rerum paternarum etiam patre vivo existimentur liberi, L in suis it. ins. De L is posth. lex ad ejus dominii confirmatiqnem eos institui voluerit, vel in ejus remoti nem ex judicio paterno exhaeredari: alias succederet legis dispositio, continuans pra dictum dominium in liberis, dc pro non scriptis habens aliter a parte disposita. F cit eodem , ouod Paulus habet d. lib. I. ins d. ιit. filio in potestate praeterito testamentum non valere etiamsi patre vivo deces Ierit. ' Certum autem est hono- εν ratum legato vel fideicomatio non posse

240쪽

EU lassiturum , nee per hujusmodi titulas induet institntionem, quae est designatio successoris in universum jus, quod i stator habuit tempore mortis , qui in locum defuncti subintrat , omnium rerum dominus titulo universali , cum priores illi tituli sint tantum singulares . Quod ipsum clare est advertere eκ d. s. aliud

quo M , ubi Iustinianus distinguit inter

institiitionem & alios titulos . Pulchre hac

de re inst. b. t. s. tam autem 1. U. relicta, nihil adjuvant receptum errorem sepra dicta iura, in s. . ind. g. quon3 - , in d. I. Io. Ο d. Vovet. I 8. c. I. ne

que enim accipienda, quasi simpliciter re-uctum tali titulo sinceret ad testamenti valorem, sed solum ad removendam que relam , in casu, quo exhaeredatio praecessit et quia tunc tantum relictum excludebat exhaeredatum a quaerela. Cusus ratio est, quod per inhaeredationem si satisfactum solemnitati testamentariae, ad quam necessario requiritur institutio vel exhaer datio suorum, ex ratione jam dicta. Quod autem querela cessaret, erat, quod ut dictum, dementiae aut impietatis argui non posset , qui exhaeredatorum aut praeteritorum memor in testamento suisset . Et hoc facilius, quia querela est odiosa : ut non sit mirum rei tum eo easu suissed bitum ex testamento valido, in quo non est vitium formae . Et hoc modo accepti dicti textus non contradieent certo juri , desideranti liberos in potestate aut scribi haeredes aut exhaeredari . Nihil obstat d. t. 2I. iv l. q. nam quod in iis testamentum,

quo filiae relictum est Iesatum , videatur sustineri , sane est intelligendum cum D. Vi . ad d. g. s. a. a. quod scilicet exhaer datio intervenerit. Neque enim hoc ibi negatur, & necesse est ita intelligere istos

textus, secundum alia jura , quae ad V IOrem testamenti, omnino requirunt liberorum institutionem aut exhaeredationem.

Quo facit textus in I. uus M. in . Ad S. C. Trebe I. ubi in eadem facti specie , suae proposita est d. I. 1 t. fideicommisi sum relinquitur ab haerede instituto liboris exhaercitatis . Similis text. est in L qui negotiationem s8. s. penati. de administ. tui. Et hoc modo d. I. q. accipit Cujac. in lib. II. Digest. SaDii Iuliam. vide Gilhen. in is uti risis a M. seqq.

o Et haec opinio secundum jus vetus prini Zoesii comm. in PasOR.

res sit. Circa quod contigit jure novo mutatio , primo , quod non sit necesse int gram relinquere legitimam , sed lassiciat relinqui partem, L. Omnimodo 3 o. c. b. t. concessa actione ad supplementum . iCui actioni Bart. ad d. l. si quis aq. c.

d. tit. ἐν eo . q. Vult quinquennio praescribi, eo quod succedat in locum querelae , cui quinquennium praefixtim, per regulam , quod surrogatum sequatur nat ram ejus , in cujus locum turropatur . Uerum contraria sententia obtinuit , scilicet nonnisi annis triginta isti actioni praescribi, quod sit personalis. Facit, quod

jus petendi haereditatem duret yo. annis: ut idem dicendum sit de supplemento , cum quod juris est in toto . idem sit in parte. Pet. Gregor. SIntag. Iuris lib. M.

cap. q. num. II. Gomez. d. c. II. n. 23. Anti

Faber deeade Ιη. caρ. 8. n. 3. t Secundo, paquod non alias subsistat testamentum ,

quam si debita hortio , aut ejus pars , relicta sit titulo insti tutionis , nisi causa

legitima, eaque probata exhaeredarum m. moveat', d. Nov. I s. s. aliud quoque 3. Cujus ratio est , ne cui temere inur tur exhaeredationis nota, ut indicat Imp. d. I I . F. baec autem, s. est enim injuria quaedam , d. l. 8. in prino h. t. di indignatio, L. Filius 22. b. . t. vid. F

Et haec ita in liberis suis obtinere est e tra dubium . An autem ut suis, ita & emancipatis Iadebeat relinqui portio debita titulo institutionis. Quaestio est , Inspecto jure veteri , quod non essent in potestate , nec imtuendi , nec ex haeredandi necessario erant. Inst. De exbaered. Lib. s. emancipator 3. Plerique hoc mutatum volunt, Inst. d. t. F.

sed Mee quidem vetustis s. I. M. Cod. de lib. praeter. propter textuum istornm generalitatem , per quam volunt sublatam esse disserentiam patriae potestatis & emancipationis: ut eodem jure hodie sint emaniaci pati , quo sunt sui . Verum eos recte reprehendit Vigil. ad a. s. sed bisee quiadem, sustinens ibi non adaequari omnino suis , sed filias dc neptes liras . c emanisci patas adaequari masculis filiis re nepotibus suis & emancipatis : ut quo jure

. utuntur masculi, sive sui sive emancipati , circa testamenta suorum parentum ,

eodem & ut niur taminae, uve suae sive

SEARCH

MENU NAVIGATION