장음표시 사용
321쪽
Maro aris ludendiim, pila tonsoris manum
percusserunt, & per hoc adacto cultello, servi , quem tonsor ibi tondchat , gula sit praeelia, quia illi suo jure ut elantur, hic vero in culpa erat ibi tondendo. Contra dicendum si ibi ex consuetudine
non luderetur, I. Item Mela .m pr. b. t.
εδ Excusatur etiam , qui jure .permittente
quid agit. Exemplum est in I. Qui oeeidit
o. b. t. ubi servum alienum adulterum deprehensum occidens , non tenetur, quia
id licitum lege Iulia . Exemplum etiam in I. itaque q. sed ἐν fi 3. d. Serentiamq3. 1. qui cum aliter η. h. t. ubi insidiatorem vitae occidens hac lege Mon ten tur , eo quod lui defenso a natura cuilibet sit permissa, I. ut vim 3. Dp. de ius.
ἐν iure , quatenus servatur moderamen inculpatae tutelae, & injuria non potest aliter evitari , eaque tanta est , ut cum tali nocumento possit propulsari. Excessus culpam ponet.
rs Ubi quaesituin, An sit licita rerum dein sensio cum caede invasoris Distinguitur d. I. 4. in D. h. t. inter surem nocturis num & diuturnum , quod ille licite o cidatur , hie non alias, quam si teIo se defendat . Idem habet eap. perfodiens 3. M De Homieιdio. Cujus ratio est quod,
quando noctu venit, agatur etiam pers
nae periculum ; quod si desit , non videtur impune occidi, L. Furem s. infr. Ad
L corv. de Mar. de die autem non sit periculum , nisi telo se defendat. Verum ista distinctione non obstante, probabilius est , integrum cuique esse rem familiarem , modo sit alicujus momenti defendere contra invasorem , si alias eam falvam habere non possit . Quo facit deciso e. Olim ia. M De rest. Doliat. ἐν c. 6. De feni. exeomm. in o. ubi defensio rerum permissa etiam Clericis. Et facit ratio , quod res ad conservandam vitam necesibiae eodem jure censeri debeant, quo vita ipsa . Nec facit distinctio inter nocturnum & diurnum furem : nam iula bene inspecta permittit bonorum defensionem ; nam fur non potest videri alias
telo se defendere, quam contra dominum res suas defendentem & furem arcentem. Bald. in I. recte r. c. Unde vi. Clarus 1. Homieidium π. 23. ἐν et . Latius hac de re insta u. tit. Ad L. Corn. de Mariis.
in Hunc venit alia resolvenda maestio , An vicini aedes intereidem , incendii a suis avertendi causia teneatur ad damnum Viderer non teneri , secundum I. si quis quei. in fine b. rit. quod nulla subsit injuria , cum res ea spectet ad aedium is, rum defensionem jure permissam, A quo naufragium 3. f. quod ait Praetor infDe gncendio . Quod Bart. in I. si a lar 7. s. est is alia A. i f. Quod vi aut eum , ita accipit, si ignis aedes vicinas iam a tigerat , per textum in c. g. es is aliar& ex ratione, quod non possit videri damnum datum aedibus certo perituris. Damnum autem erit, si destrarantur, antequam
ignis eo pervenerit : unde isto casu dat actionem in simplum . Recte tamen istum . intellexeris in casu , quo id factum immerarie, ut ex textu patet: ut contra dicendum sit , si justus metus causaverit vicinarum aedium destructionem , cum non solum praesentem vim submovere liceat, sed & impendentem. Aliqui volunt damnum resarciendum esse a vicinis, Gai I. I. obf. east. 22. N. q. Pech. ad L fi laborante a. f. Ad L. Rhod. Stracta De merear. react. De nautis ἐγ vib. p. s. F. θἀnee est a. a. per L Rhodia I. ἐν d. I. a. ius. Ad Dr. Rhod. ubi sucurritur ei, cujus res missae sunt per alios, quorum res salvae. Verum alia est istarum legum ratio : nam ideo reliqui tenentur , quod inmnium rerum erat aequale perieulum: ut non magis unius res fuerit mittenda , quam alterius; atque ideo ei, cujus res missa alias salvas secit, succurritur.
hae te e triplex est Actio. Directa, rex verbis legis descendens , quando compus corpore laesum : Utilis , ex mente, quando corpus quidem laesum , sed sine eorpore, ut si quis suadeat servo. ut a borem ascendat , in puteum descendat, qui eadens laesus est : In factum praetoria , quando sine laesone corporis damnum ciatum . Exempla sunt Inst. de tere aquil. s. caeterum M. Datur et , cujus servus aut pecus occisa , ut deterior facta . Utilis etiam non domino accommodatur , uti e mehyleutae , bonae fidei possessori, fructuario , usuario , creditori nomine pignoris, I. Item Mela tr. I. sedis fi i a. f. Si dominus II. I. Qui ocendit 3o. b. tit. Q. An de haeredibus competat Posset igvideri non competere , quod injuriarum actio haeredi non detur. Verum hoc pr cedit in illa , quae meram vindictam
322쪽
persequitur, Iastis. de perstet. ἐν te εν. action, haec tamen leκ persequitur, etiam id , quod abest et ut haeredi non veniat deneganda elus actio. II Constituisur adversus eum , qui damnum dedit , sive per se , sive per alium suo mandato, L Liber 37. b. t. cum manis dans ipse secisse videatur. zo Q. an & contra mandatarium eo casu sit actio : distinguitur in d L 37. an mandans sabuerit ius imperandi, nec ne rut illo casu teneatur tantum mandans, hoc etiam mandatarius. Ratio disserentiae est, quod illo casu necessitas parendi exeludat culpam in mandatario , L is dam nam i 69. De R. J. Idque in non atroeibus , nam aliaes nec mandatario esset saltum impunitum , L .ad ea I 7. De R. I. Hoc vero easu nihil est , quod subi vel mandatarium'. Glos . in sine d. l. 37. Cagnol. n. 3. ω seqq. Decius ad I. velis non q. n. 7. De RI. Servus si damnum d derit , sine mandato domini , tenetur tamen dominus L si fervus 27. g. Proculus II. b. t. quia tamen noxae dando se liberat, ut
dicetur infra Titul. finali. AEque autem ex caede servi quis tenetur , si ex vulnere obierit, non etiam si sua incuria , d. IV. 3 o. f. si quι1 2. Competit etiam in eum , qui fatetur se damnum dedisse, licet non dederit: propter confessionem arg. i. Quis se liti qs. f . de petit. Hered. mindo damnum appareat , quod omnino necesse est, L ιnde Reraretur 23. s.fiquis . Lboe apertius 2q. O I. ρνο ude 13. b. t. nam& alias nihil subest quod aestimari posIit.: r Quid si plures percutierint 3 Responsumin M. si in rixa fim iij. ad L. Corn. de Mari tuus singulorum considerandos esse: ii non appareat, omnes de occiso teneri, d. I. item Mela tr. s. sed si plures a. l.
ita vulneratus i. b. t. quod cum de damno constet, & Omnes concurrerint, nec
iacile constitui pollit , eui damnum sit imputandum , ne alicui delictum sit impunitum, constitutum omnes teneri , itali dente publica utilitate, quae subtili rationi disputandi & stricto juri praesertur ,
d. I. si . in fine . Ita ut ab uno ex pluribus f tuta poena alios non sublevet , d. l. H. s. si plures, cum agatur de delicto, quod puniendum in singulorum delinquentium personis. sta Disputatum inter Celsum dc Iulianum , An lethaliter ab alio vulneratum occidens teneatur hac lege de occiso Ille in
d. l. tr. f. cessus 3. tantum de vulnerato vult teneri priorem; hic ind. t. Is .in M. utrumque teneri Aquilia vult de occiso rsubjuncta ratione quod dicatur occidisse
non tantum qui ita vulnerat , ut contunm vita privet, verum etiam , ex cujus vulnere certum est aliquem vita excessu-riim . Cujae. pntat per Iulianum reprehendi Celsi sententiam in in d. i. in ve bis: Quod se quis abfurde a nobis bae comstitui putaverit , evitet longe absurdius eo imi , neutrum Iege Aquilia teneri aut
alterum potius, eum neque uira m
lesia esse oporteat , nee faelis constitui possit, uter potius lege teneatur, scilicet de occiso . Rectius videtur haec pugna conciliari, distinguendo inter vulnus mortiferum , quod. vel tale, ut quis certo ex eo moriturus sit; vel tale, ex quo mors quidem sequi posset, non tamen necessario; nam & hoc mortiferum dicitur, respectu periculi; quod ea at vulneris qualitas . Pri ri casu uterque hae lege tenetur secundum
a. t. sa. iam. ubi Veria: ut maturiur tu terficeretur , euais ex priore vianera m riturus fuerat , praesupponunt vulnus mmnino lethale fulsis , ut utersve mereatur poenam primi capitis legis Aquiliae. Quo facit quod in eap. rini easti i3. v
de bomie. in casu, quo vulnus est lethale , non tantum posterior, sed & prior incurrat irregularitatem . Posteriori vero ea-su prior tantum tenetur de vulnerato, eae tertio capite , quia incertum erat, an vulnus tale fuerit, quod necessario causasset
mortem d. s. celius cm I. Huic scripturaei . F. fi femus r. h. t. in I erbis, non est passa ruina πρarere, an sit oecisus , hoe est an vulnus a priore illatum fuerit lethale. Cujus ratio est, quod in poenalibus leges sint proniores ad absolvendum, quam ad
condemnandum. Couarta ad Gement. Si furiosus p. a. s. a. n. 24.
In haeredem rei haec actio non datur, uia est poenalis, LInde Neratius 23. F.
ane actionem 3. b. t. cum praeter id, quod abest, etiam poenam persequatur: poenalis autem in haeredem non detur, I. Pupilium m. in fine de M. I. nisi vel locupletior iactus sit damno actoris , quia non est aequum , alieno scelere ditari has redem L post sitis un. c. Ex Gnctis defanct. aut lis contestata sit cum defuncto, a. Lua. quia per contestationem quasi per novationem obligatio ex delicto , in eam ,
323쪽
hiae est quasi ex contractu . transfunditur. Deet tamen 3. F. idem scribit ii. infae peeutio, quae ligat haeredem . Quae ita procedunt, etiamsi in hac actione contingat amplius non peti, quam quod abest ;ex eo quod natura tua sit poenalis , & non veniat inspiciendum , quod fit per accidens : ut recte Inst. d. l. Aquil. s. bis autem s. dicatur: quae transitura fui et, si lis nunquam ultνa damnum aestima
Venit in hanc actionem damnum da
tum : quod aestimatur non tantum quanti plurimi res fuit tempore laesonis , sed quanti plurimi toto anno retro a laesi ne; quantum ad primum caput legis Aquiliae ; triginta vero diebus retro tantum in coeteris damnis, ex tertio caseidi hujus legis, d. F. bis autem IVit. d. t. In simplum est in constentem ; in duplum vero in temere insciantem , ad mandacium ejus puniendum, L lege Aquilia 2.2s g. ins i. b. t. In aestimationem venit non tantum corpus laesum , sed id Omne, quod extrinsecus interest, uti e pensae in Medicos , operae cessantes, Lia itici. ai. iu sue h. t. Quod verbis quidem
egis non continetur, sed interpretatione inductum, Instit. eod. s. ilud non ex ve hii Io. habetque rationem , ne quis culpa alterius damnum subeat . Ut omnis causa corpore coli aerens veniat aestimanda , d. I. ar. in sine lyL Proinde a I. h. tia
Ubi etiam venit id , quod nomine occisissipulatori praestitit ob lemum sua die non
traditum , ct propter unum ex Comoe dis , aut Symphoniacis, aut gemellis , aut quadriga occisum , eius quoque ratio ha-M beri debet , quo reliqui depretiati. ' Et in d. t. et 3. F. Iulianu3, r. haereditatis se vo relictae venit praestanda aestimatio, quod . abst domino per caedem servi : s 3amen post mortem testatoris si occisus,
ta tunc jus ad adeundum est apertum.
Quod di dicendum , si domino sit relicta
haereditas , si servum manumiserit ἱ quia propter , servum occisum descit conditio, atque ita interest dict. leg. 2I. g. iden,
Iulia . . a. Sin vivo testatore occidatur ser-v , nulla haereditatis nomine domino est actio , d. s. a. nam ut ea competat, Oportet , st. . pes c ta, quae vivo testatore non est certa, csii liberum mutare voluim latem . Hinc nomine damni dati circa retia in mari iacta , aut posita in sylvis., venit aestimatio pticium , aut quadrupeudum , aut avium ; quia incertum est, an caperentur , leg. Quemadmodum 29. F. item Labeo 3. C. h. t.
Videtur dictis obstare L Pretia 63. ins 27. ed L Faleid. ubi non pluris dicitur aestimandus servus institutus haeres , etiam testatore mortuo , quod multa possint contingere , ut haereditatem non adeat . Verum iste textus spectat ad legem Falci
diam , in qua inspicitur id , quod jam habetur, idque in aestimationem venit , ad diminuendam Falcidiam , ut patet ex isto. textu ; non etiam quod haberi potest : in hac vero tere etiam id , quod naberi po-trst , etiamsi non habeatur , inspicitur ;idque propter delictum , quod facit interpretationem ampliorem sumi in odium d linquentis . Non obstat etiam I. Si fleνitira . s. cum per venditorem 3. iU. De action. empti; cum neget tantum venire
id , quod est remotum, & incertum , an veniet : hic autem satis est certum , esse
Cceterum eum hac actione dc aliae 28. concurrunt, ut communi dividundo, pignoratilia, depositi, locati , surti , rapinae , injuriarum , de sicariis , ut videre est passim boe tit. Non tamen utraque a pendum , eum si una quis egerit, judiciscifici i sit, ut altera omittatur , t. Si me
tu. Loeati . Si tamen in omissa actione quid plus suerit , hoc per eam petetur,.
i. 2 Mi Iervam M. in princ. ius de obli , act. ubi postquam injuriarum est a- mim , potest lege Aquilia agi in id, quod amplius est. Sic nee per actionem legis A qniliae praejudicium fit legi Corneliae , . d. t. 23. F. fi dolo 9. Nec impeditur, qui
ex tertio capite egit , agere ex primo ζnihil tamen amplius postea consequetur,
quam si ab initio egisset ex primo de O ciso, L si vulnerato q6. eum I. sed si prio. re seq. b. t. Non obstat, ouod dicitur in L interdum q. ins de pubi. Judie. praejudicium seri publico Iudicio per actionem legis Aquiliae , & similem : hoc eni in non quasi privato proposito publicum celset, sed quo facilius ac expeditius pii blicum procedat . Ut praejudicium fieri ibi sit , ex Iudicio civili , quod prius ses-
tum , sumi exemplum & argumentum , quod Iudices in criminali sequantur , non etiam impediri actionem criminalem. AD
324쪽
Ad Tit. 1. Ad Legem Aquiliam . AD num. XI. is XII. Vide disputati
nem meam de insuriis , eonet. ι .
γ i 77. Ubi sub gravi poena immoderata bibendi consuetudo reprobatur , Ac interdicitur, dcc. quos Recessi Imp. allegat x. h n. in obferv. pract. ubi eleg. huc perlinentia adducit. Et Menoch. de arbitre.
eas. 326. Berlich. pari. q. conclus. I. uum.
Ad num. XIV. Defensio necessaria , quae dicatur vid. Gail. I. de P. P. e. 16.aum. II. Et in quibus consistat moder, men in ulpatae tutelae , Arum. dio. I. ad Pand. tbes. 2. γ 3. Schol. in Exam. Iurid. pari. 3 ita Gail. 2. obfer. IIO.
Ad num. XVI. Ineendii materia, qua alias ampla & intricata est, per quinque capita praeeipua succincte explicatur a Mync cent. 6. st . 88. An pharmacopola ipse teneatur, si minister venena ex errore praebeat et , qui medicamentum petit VH. Const. Al-torff. confit. 3 i. io Ieq. qui allegat Besold. in ibes. Pract. ubi habet sormulam Iur menti Pharmac' polorum. An in hae actione in considerationem veniant cicatrices, dc dolores: Et quae sub verbo Abtru contineantur, vid. Gail. a. de P. P. cap. 2. num. 10. Besold. in ore. Pract. ver b. Abtru ; ibique alter.
De his, qui dejecerint vel effuderint .sUMMARIU M. r Actio de Effuso Dejecto graviost
actione Legit Aquiliae . a causa butus actio te . 3 In quem vel quσι detur. Datur in habitantem, fitet ipse non suderit. In Patremfam. nomina Hii familias. 6 Perstettia est baee actio.
ΑCito de Effuso dc Dejecto, a Praeto- vre inducta , superiori est similis ,
quod de damnato dato agat: in eo tamen gravior , quod hae in duplum teneatur damnum dans effundendo, dejiciendo, etiam citra inficiationem . Si liber homo occisus fuerit , quinquaginta aureorum Iudicium dat Praetor : si nocitum tantum , Ob eam rem quantum Iudici aequum videbitur , tanti Iudicium dat in reum , IV. Proetor ait r. in prine. boetituc habita ratione , non ipsius corporis, quod liberum nullam recipit aestimationem , sed impensarum in curationem , & operarum , quibus caruit , dc eam tu
Huie Edicto ansam dedit publica utili- atas, interest enim publice sine metu per itinera publica commeati . Ut tantum competat in casu , quo dejicitur, aut enfunditur , quid ibi, qua vulgo itur , sue locus sit privatus. , sive publicus, d. I. I. F.
Datur in eum, qui inhabitat aedes, ex Iquarum coenaculo vel, senestris effusum , dejectum , d. . I. is prine. Si plures in e dem coenaculo habitent, in quemvis haec actio est, d. l. r. r. fine , eo quod nelciatur, quis dejecerit aut effuderit , & quidem intolidum . Si tamen cum uno per actum fuerit , cum aliis non agendum , concesso tantum regressu ei , cum quo actum , contra alios . pro rata damni, quod luit , L cum scae a. is quidem 3. perceptione a. b. e.
Nihil obstat L item mera it. ν ses si qplurer a. sup . t. a. ubi unius solutio aliosi non liberat: nam ita in lege Aquilia , in qua. agi.
325쪽
apitur de delicto plurium , qui omnes puniendi : hie autem tantum agitur de d licto unius , qui cum ignoretur, uno et elo, non potest agi contra reliquos, quia damnum per unum est reparatum . Quod autem teneatur inhabitans , etsi non effuderit, de cerit, est , quod sit in culpa , non prohibens effundi, dejici, vel admittens tales, qupeffundunt, deficiunt. Condemnatus tamen inhabitans contra dejicientem, effundentem habet actionem in factum , l. si vera plures s. s. eum autems q. b. t. ' Paterfamilias tenetur nomine mlii familias secum habitantis , non etiam seorsim , quia tunc nulla patri 9 culpa, rasit. de oblit. quo ex de Iidio s.fflius- familias a. Tenetur & servi nomine d minus , qui tamen & potest noxae ded rre, 6 d. L: I. in pr. ' Perpetua haec actio dicitur d. I. s. s. h.ec autem f. b. t. quod rein ,
quae duplo inest , persequatur. Datur hae redi, non etiam in haeredemi, cujus r spectu est poenalis , uti & eo casu , quo liber homo periit , critque tunc annalis ,
7 Altera Edictis pars est de eo , quod quis
suspensus , aut possitum habet supra i Cum , qua vulgo iter , quod cadens damnum dare posset . Poena est decem au reorum , etiamsi non ceciderit, aut lapsum damnum non dederit . Ratio est , quod utile sit per itinera sine metu commeari . Servi factum luit dominus , aut noxae dat, d. I. l. F. praetor ait 6 Et hoc ita de eo , quod periculose est positum :nam si ita firmum , fixumque , ut cadere nequeat , cessat acti O, quia cessat cul- . Pa , d. I. s. s. Praetor ait . Haeredi haec actio est, non in haeredemta, quia poenalis, d. l. v ista autem fia.
Ad Tit. 3. De his, qui deiseerint vesefuderint .
AD n. III. Effundens, & per hoc V
ses transeuntis laedens., qua Poena puniatur Schneido. ad F. item is, inst. de oblig. q. ex ε. del/ct. v c. n. 8. Ad n. VII. An liceat habere viridaria, vel herbas in ollis ante fenestras . Vide
a P Oxales Actiones unde competam.
3 Ad quid GaIur. η Deditio Noxae quid veretur.3 Ductio seroi similir deditioni. s Dominus ex delicta Iervi quatenus.
7 Alienato servo quis conveniendux . 3 Sesente do no damnum datam ipse luit. 9 Voxae dedicist an amittatuae per Litis
I I An competat ore in bonae fidei possessorem ia Olim is in Iiberis hominibus noxa dedιtis locum habuit. inales Actiones oriuntur ex servo rum delictis , quibus Noxia est data, id est, damnum, ex qua eausa dicuntur Noxae dedi. Quo nomine venit Co pus , quod nocuit, interdum etiam poena. Confunduntur tamen a Iurisconsultis nostris ista duo vocabula . ' Non competunt aliae noxales nisi ex privatis servorum delictis , non in servos , sed dominos . Publica delicta ipsum auctorein tenent, cum alieno nomine aliquem in corpore puniri non serat ratio . t Ad hoe, ut dominus stitis aestimationem , id est , damnum datum resarciat : cui tamen permissum nor xae deditionem desungi, Inst. eod. γ t. n.-xales I. h. t. ex ratione, ne servi nequitia ultra ipsius corpus domino sit damnosa .
t Deditioniis istius effectus est , quod ser- ηvus exemptus potessate prioris domini , ejus, cui nocuit, potestati subdatur : qui si pecunia damnum resarcierit , utroque domino invito'. manumittitur , Praetoriς auxilio, F. fi dominus r. inst. b. t. Ratio est, uod neutri fia ii ruria: non priori, quia imisit: non posteriori, quia damno reparato nihil habet, qnod amplius desideret.' Noxae deditionis sinulis est ductio servi sex Praetoris Iussu , si nemo eum defendat: nam dc ejus quaeritur dominium, L Euctio 26. in D: b. t. Ita
326쪽
6 Ita autem dominus tenetur , sumenus servus in ejus dominio permanet : ut etiam teneatur , si sorte commodatus sit , aut pipnori datus, quia re ea non mutat dominium , si iacultatem repetendi habeat, id est, pecuniam paratam , qua redimat servum , L si servas 22. bor tit. l. 7 Alienato servo non pristinus , sed novus
dominus convenietur , quia noxa caput
sequitur. Nisi prior dominus dolo secerit, quominus eum in potestate haberet : quo casu electio est actoris , agat in eum , qui dolo fecit , quo minus possideret vel in novum dominum, aut etiam in servum manumissum , l. de illo 24. idem est et .is d. l. 26. h. t. Cessante dolo , in manu- lmissum est actio directa ad litis aestimationem, L sed is 6. h. t. eum seipium nemo dedere possit ad Icenam. Ut ita ea su noxalis in directam mutetur : uti &econtra eontingit directam mutari in n. valem , si is, qui liber nocuit, postea -- 1 vus fiat. s. Omuis insit. eod. t Si sciente domino , & non prohibente , servus nocuerit, cessante noxali, tenetur in solidum dominus, quia ipse damnum dedisse .videtur, L fi Iervus sciente a. is L in omnibus s. h. l. Et hoc, si prohibere Dotuerit, nam alias est noxalis , Lin detictis q. b. t. y t Electio noxae dandi non amittitur per
litis contestationem . nec per sententiam , I. uox sua I. b. t. sed demum si inua tempus judicari , id est, quadrimestre post sententiam non satisfiat: nam conventus electionem non habet, L Bem m. s. idem σε
s. D'. de haered. pe . Io Sunt & Casus , quibus novali omnino cessat . Ut si servus domino noxam des rit , s.fi servus 46. inst. eod. Nam cum sit eadem cum domino persona , actio inter eos esse nequit, L lis nulla 4. Dp. de Iud.
quae nequiclem alienato servo reviviseet ,
ex regula I. Quod initia 29. ins de R. I. Si μδὲ damnum alicui datum ejusdem p testati subjiciatur . quia devenit ad casum, in quo non consistit. Nee saeit subsecuta alienatio, quia temet actio sublata d. s. fiservus. Nisi tamen venditus sit post litem contestatam, I. si alienus 3 . hoc tis. tunc
enim tenebitur venditor . Si In solidum contra dominum. tanquam scien xm 3c ninsuerit, & is ab Iulus e consumpta enim
censetur & altera actio , quod res semel in judicium sit deducta, L in delictis q. f. si detracta D. b. t. quamvis pendente judicio actori liceat mutare intentionem . Cessat denique omnis actio , mortuo se .vo ante judicium acceptum, L fi ptarium fertus furtum 39. b. t. nis moram dominus secerit in judicio accipiendo, d. l. 26.
Competit itaque haec actio in dominum; r IAn & in bonae fidei possessorem Potat
videri non dari, quod noxae deditione nihil juris transeat in eum , cui damnum datum , cum possessor dominium non habeat. o non obstante desu i eum qu licumque noxae deditione responsum in L noxais 2 I. Et teneraliter 28. h. r. cum idem sere consequatur actor , ae si
dominus fui siet factus , cum si dominus
servum vindicet, eum non Osserentem aem-marionem per exceptionem repellat, d. I.
27. O 23. Atqui non tenetur AquiIta b
nae fidei possessor, L. fi femus 27. F. fervis. δερ. Tu. a. ubi api volunt de possessore,
qui tempore judicii possidere desiis, quod
est divinatorium. Dicendum, ideo ibi nec posse rem teneri , quod eum prae
re aestimationem sit iniquum, &act ris semum reum facere non possit : non tamen ibi negatur teneri eum jure suo e dere . Cujae. dict. L M. ρον a. L anis a Non ex servorum tantum delictis, sed ti& liberorum olim fuit noxae deditio': quam asperitatem in liberis respuendam duxit mitior conversatio , ut ait Iustm. inst. eod. in fine et quod pa*er per corpus
filii periclitetur . In supplicio enim filii
torquetur pietas paterna , & praecipue εnsiliabus , quarum periclitatur pudieitia . Quo modo cessante hac noxa li , ipsi Iiberi pro suis delims conveniuntur , dccondemnatis iis actio est in patrem depeculio , quasi ex contractu , Dr. nere tamen 3. s. idem scribit II. ins de pe-
327쪽
'IN LIBRUM DECIMUMD Ι GESTORUM
x Actia mixta , partim in rem , par tam in personam. et Actio finium regundorum au quid com
3 Fiaea tegere quid Actio haec habet locum in praediis justicis.s Fiaer sive Datium quinque pedum
8 Ofeium Iudicis in bae actione. Uni & similes actionibus in rem II
quas mixtas vocamus , quia par-
tim sunt in Rem, di quidem principaliter, L finium I. b. t. is L si quis 3. Cod.
eo . partim in Personam , ex consequenti ratione personalium praestationum , quae in eas veniunt. Cuj. tu Parat. Cod. hoerit. Bronch. centur. 2. ass. Io. Bachov. ad TreMII. p. l. dio. 9. 3b. I. δει. H. DUs Doreli. ad . . quaeaam m. V. de act/on. aliter Ant. Bata 2 coHect. c. IO.
2 Prima hic proponitur Finium Regundorum , qua a iur de finibus confusis dirigendis α determinandis inter confines . Sitici i Icris est, cum fructus demum post litem contes atam veniant, L seu 3 Deaq. F. post luem 2. hoc tit. quod est acti num stricti Juris : unde & inter acti nes hora: sdei non numeratur Infriat. 3 de action. t Fines repere est terminos agrorum confusin demonstrare , a. I. 3. O . boc tit. quod fiebat per agri ii .eal rem, de quo libro sequenti. Habet I eum in praediis rusticis tantum , quae confinia dicuntur ; non in urbanis , quae V cantur potius Vicina, d. I. q. F. hoe Iudicium pensis. hoc titui. Fines hie indicant spatium quinque pedum inter confines agros ex Lege x M. Tab. relinquendum , ad commodiorem agrorum culturam . Alinciat. in com. ad d. d. quinque pedum . 'Erant illi quinque pedes olim immunes sal, usu capione biennii ex eadem LXII. b. cujus verba sunt i di finibur rutra quinque pedes usseastis ne e o , deinde erat usucapio biennii I & nequidem p
Rea longo tempore usucapi potuerunt, L quinque peuult. c. bor tis. sed tantum imginta annis acquiri, L sciendum M. boetit. s nimirum ultra quinque pedes hs m veatur, de finibus terrae. Alciat. ad . qui que pedam. Cujac. ad tit. C. de praescript. 3 o. vel m. anu. ἐν ad I. q. F. D. C. de Umea'. Fachin. 8. controv. c. 3 . Dominis datur directa haec actio, qua- fisi dominis utilis . Atque in hoc Iudicio, cum uterque actoris partes sustineat, utri usque est probare fines per Vetera documenta , se pes, sotas . terminos , qui in postrema venditione suere, I. rexionem I. C. boe tit. nisi mutati suerint dominorum consensu , qui servandi , L Iuccessionem a. c. hoe tit. Iudicio pendente neuter quid ii surpabit ex fundo alterius : alias er ptor luperatus tantum agri modum ami tet, quantum adimere alteri tentavit, L ficon ite νιt q. Coa. boc νιt. t Si per fun- γdo communi inter socios hoc Iudicium non est, non rantum in casu , quo agitur totum de fundo communi , cum res ea si extra conir versam, eo quod ni l-li sint fines; sed etiam in casu, quo alter ex sociis confinem habet. I. seu is q. f. fi communem p. hoc ist. Ratio est , quia aliis
328쪽
aliquli contra se agere videretur, propter fundum confinem proprium , quod non est 1 admissum . ' Ossicio sudicis ineumbit fines probatos per agri mensorem distinguere LF 8. b. t. etiam parte absente per contumaciam L siquis 3. c. b. t. Alensor si dolose egisse eon Vincatur , tenetur parti infsi mensor. faII. mou. diae. Si ita turbati sint fines, agri , ne discerni nequeant, ad-judicatione controversia finietur habita ratione eius, quod alterius interest. I. baeea. in L Ied is q. b. t. Fructus, uti dictum , veniunt post litem eontestatam . Est dc actio criminalis in eos , qui terminos de fines movent, ros de termino moto , & Leg.xr I. Tabb. cautum : Qui terminum exarasset , i fius O boues ejus saerata sunto.
O modo haee actio a res vindicati
ne distinguatur, vid. Schol. in Exam. Iurid. ρag. 321. De probatione Anium territorii , vide Andr. Knichen. de sublim. , Reg. territ. Iur. e. 3. in mine. ubi multos allegat Mascard. eo σel. 392. ΘDq. Menoch. eous Iq7. Et idem ob. 6- pras 343. I M. Mymicent.
Qualiter pronunciandum sit in eonir versiis finium , Ac quod sit ea in re Iudicis
An , quando , dc qualiter limites praescribi misiit, & quid de eohaerentiis finium sive limitum ; Myns. d. cent. 6. Obs. 23. Si in Confinibus quis oecidatur, c ynitio super isto delicto, ad quem pertineat,
an ad eum. ubi eaput invenitur , vel ad eum ubi Pedes; Vid Sehneide Uv. ad F. fis. I t. de Dr. Gene. γ Cie I. u. 8. xehen. mo . Pract. U. Comitare pag. 23 s. Si condemnatus inter eumdum , se manibus Carnificis extrahat , . dc in alterius territorium confugiat, an a ducente unico actu apprehendi, dc rursus sisti possit 3 De jure rigoroso negatur , quia Princeps extra suum territorium habetur pro privato . L extra fin. f. de Iuris . I. P .eses 3. de M'. praefid. Roland . a valle confii. . . n. 3. Usti. q. M. conpl. s. nu. s. De aequo &bono assirmatur, ne delicta mane in mim-Punita . I. Furtum a. r. f. de fura. LF a reo l
o. g. id quod D. f. de rarius is mando
quo etiam respicit Constit. Imper. de avno 9. Aug. g. und uvievvoI vc. quae latrones dc similes socios , extra territorium
prosequi , dc apprehensos Iuri sistere permittit : non quidem vi Iurisdictionis , sed
legis permissione . Bald. in L requirendi mr. c. de ferv. fuit. Cum etiam vicino pr sit, suum territorium a malis hominibus purgari, L couruit, r3. de os . praef. I. in nomine a. s. pro limitaneis 8. Cod. de o c. praef. prael. Afric. Hanc quaestionem tractant Gail. r. de PP. c. t . nu. 2 . Os se Myns cent. a. obf. 13. Besold. in idi Praa. ve b. Persecutio . An in laeu possint constitui confinia , & super illis agi actions finium regendorum , vid. Modest. Pistor. quaest. 43. AEd n. VIII. Qui dolo malo terminos ejiciunt , contra eos criminaliter agi potest P. H. O. art. II in Treui l. vol. I. dύρ. I9. tb. T. Iul. Clar. F. . quas. 83. vers. si te minos movens &c. Vig. ia M. I. R. tib. s.c. 8. reg. 38. Menoch. ccl. I93. Alt. Dicaeola
TITULUS II. C. r. 36. Familiae Erciscundae.
Familia quid 3 Actio haec quibus detur. Α Qvae venrant in vane actionem. conrana nos veniunt. 6 Non ve nrt etiam peculium eastrense, . quasi . . 7 Nee quae titulo singulari b. eredes pose dent. 8 Veniunt praestatιones personaler . . si is emolumentum ex pecunia pro sectitia peremtum. Io EmoIumentum eum impens eompen-Iandam: is impense, quae, P quando metantur. I I I viandum , is quod nomine buereditatis abest. 1a In ea fu ω oris etiam Deus est, i. rem majoris a. C de rescind. vend. is Debita, q- , is quatiter Lenda υ
329쪽
as Etiamsi forti biee res eammitti potes . 16 Nonnis semel hoe Iudicio. experire
i Effectus illius .is Divisione semel facta an postea comperta veritate fit Deus condictioni.
χ τ Si & haec actio principaliter in rem universalem scilicet , de quae dividenda agitur , in personam vero ex consequenti , ratione personalium praestationum ; quas admixtas habet. Dupleκ est, quia unu iiisque haeredum, & actorix dc rei partes sustinet L Per. 2. .mfam Iia 3. h. t. Et est bonae fidei ; υβι t. de actionib. 3. actionum 23. quasi ex contractu, civi et lis , quia venit ex Lege ra. Tabb. Familiae appellatio varie accepta, ut videre est apud Brisson. V. Familia , hoc loco haereditatem designat . Verbum Erejevndae , antiquum est idem quod dividundae; venit enim hac actione haereditas indivisa inter plures ossicio judicis dividenda , ne
res communis uni stoli si lucro 3 Datur Cohaeredi, dc. petitur ab eodem, qui talis apparet . Si cohaeres esse negetur , iudicis est videre, an sit: nam alias illi nihil ad judicandum, L bae e actio I. b. r. Peti potest etiam ab uno cohaeredum , reliquis invitis, I. Arbitrium q3. b. t. cum
nemo cogatur manere in communione ,
quod soleat ea parere. discordias . Accipitur & recte inter pauciores eκ pluribus, quod tamen aliis non vocatis non parit praejudicium , I. Cohaeredιbus II. C. eod.
Pupillus ad hoc judicium non recte prinvocat z. cujus ratio est, quod divisio comtineat quamdam alienztionem , quae non
est permissa sine decreto in rebus pupillaribus immobilibus , ins t. de reb. eor. qui Ost. tui. Socio tamen prouocante ad divusionem , sine decreto recte proceditur , quod alienatio isto casu sit necessaria , non
indigens decreto, L is puto , iis De infde reb. eor. Di rectum hoc judicium competit ucris haeredibus , vel ex testamento,
vel ab intestato: utile bonorum posses bri, fideicommissariis, dc iis , qui veri haeredes non sunt, d. I. a. F. fi l. boetit: non tam ex Verbis, quam ex mente dc interpretatione legis . Datur contra cohaere dem , non autem contra possidentem titulo singulari Haeredes a l. s. quod pro emptore P. b. t.
η veniunt in hoc judicium ipsae res h
reditariae dividendae ab intestato aequalia
ter , quatenus seri rerum natura dc condictio I. inter ii. C. b. t. eκ testamento secundum judicium patris, etiam in aequale salva tamen aliis legitima , L Filii i6. Cod. h. t. etiam non solemne , saltem quoad liberos , non etiam , quoad extraneam personam mixtam H l. inter fin. Cod, b. tit.
Nisi a liberis talis voluntas si subscripta , Aut b. si modo cod. eod. Si aliquas res pater indivisas reliquerit, illae distribuentur pro portionibus , L. Si euitatione 2 r. Cod. b. t. dc hoc vel per arbitrum Q vel etiam per ipsos haeredes, I. Si divisionem l . C. eod. sive scriptura interveniente , sive absque ea , I. Non ideo la. Cod. hoe eit. Mobiles sint, arr immobiles, non distin-puitur, nec tantum quae fuerunt deiuncti, dc mansurie in haereditate: sed & habiturae, ut servus legatus sub conditione, cum sua tamen causa I. Et post ia. g. Ret 1. b. t. etiam alienae, hona tamen sde possessae , ut pignora , L si pignorι 29. b. t. Sint tamen res honestae, nam inhonestis artibus quae sitae , uti furto, latrocinio, cum sint restitutioni obnoxiae, in hoc judicium non veniunt , I. Caeteraq. g. sed pen. h. t. Pernici se si quae sint, uti venena , medicamenta
mala , libri magici, haeretici, statim a Iudice corrumpenda, d. i. q. g. mala I.
Nomina iii hoc judicium non veniunt, cum non recipiant divisonem, utpote i ta in portiones haereditarias ex lege x II. Tabb. divisa , L ea 6. Cod. b. t. facienda tamen eorum adsignatio , ut quisque sciat, a quo debitum exigat, L per a. F. in hoc . boe tit. uti dc adsignandum debitum passive, ut quisque sciat , cui solvat . Quae adsignatio non praejudicabit creditori , cui salva manet obligatio proportione haereditaria in singulos, L Lιcet 23ἰ b. t.
Castrense quoque peculium , & quasi
castrente, non venit in hoc dudicium, uti nec adventitium , Lex causa mu. C. hoet. Secus traditum de profectitio , t. Certum 33. Cod. eod. ad quod spectat dos datae filiae per testatorem . Cujus ratio est, quod
hujus proprietas & ususfructus sit patris, illud veri filii, etiamsi a patre sit prosectum M nomine militiae, aut magistratus ,
aut muneris alicujus publici quod filius gerit , intuitu , aut etiam studii causa , . quia dum studet, . ad tGnatam militiam feparat . filius , LQuae pater o. h. t. Et hoc quod quoad mobilia ; nam immobilia a
330쪽
patre prosecta licet eunti ad militiam da
ta non sunt tamen peculii castensis . Aliunde quaesita praedia , quam a patre O casione militiae , castrensi peculio cedere rescriptum , L fi fiuis. q. c. eod. quod res ista alios liberos non gravet, d. t. penult. cod. eo. Illa 'quoque non veniunt, quae singulari titulo possident haeredes, d. l. pen. Utinec ea , quae testator aliquem haeredum praecipua habere voluit, i. Filiae i8. Cod. dict. ιit. I. Si ita q2. boe rit. sequitur enim arbiter judicium patris , ut ante dictum , qua de re agitur latius infra tit. de eotiat. Dos etiam uxoris huc non pertinet, cum filio detur ad luilinenda onera matrimonii , I. Si filia 2o. b. t. 8 Haec de rebus e ultra quas etiam Veniunt personales praestationes , quarum respectu hoc judicium est in personam ad praestanda , quae aequum bonum praestari exigit . Est enim hoc judicium bonae fidei , I. es 9. C. b. t. Unde si unus haeredum fructus , aut aliud commodi quid perceperit ex haereditate, totum id in medium conseret, F. Si familiae q. distin je
9 An etiam emolumentum ex pecunia prosectitia negotiando perceptum: Ita videtur , quod filius rem patris egisse videatur , atque ita non sibi , sed patri lucrum quaesivisse , ideoque eommune haereditati nisi permissu patris luerum sibi
quaesiverit, tanquam adventitium , secundum I. Cum Ορον tet 6. in prine. c. de bνου. qua liber. Aliter VasqueE suresis rom. I. F. s. n. q6. Vide Menoch. 2. Arbitr. I 26. Priorem sentem iam communem asserit icsequitur Chatan. ad consuet. Burg. rub. 6. F.
llo Ita autem emolumentum conserendum, nisi cum impensis nomine haereditatis com-eensetur : quas excedentes jusse repetet , factas tamen nomine haereditatis aditae . Nam quia ante gestum , non poterit Videri gellum nomine haereditatis , I. Qui erat q9. b. t. quo tamen calu negotiorum gestorum actio competet , I. Gus ' . 10. de reb. credit. Neque aliter impensae r
petentur , quam si eas impendi fuerit necesse , dc quidem totas : si partem tantum , pars ni hoc judicium deducetur , it t. ILeredes 2D c. f vxus I Db. t.' Id qui que imputandum . quod nomine haeredilatis aberit, ut quia pro ea obligatus quis
est, I. Si filia et o. h. t. aut res adjudicata, vel eκ divisone accepi a evi: ci poterit, L Si famiI. c. b. t. Cujus nomine etiam pra sanda cautio, eo quod haec diviso iit in-sar empti nis, d. t as. F. item pen. Omissa tamen cautione Dibi ci nus :enetur c haeres cohaeredi de evicta haereditaria red. l. 14. nis specialiter convenerit, ut qui sique rei suae eventum in se reciperet . fHinc etiam est , quod posita laesione ul- ΙΣtra dimidium sit lceus f Rem et C de --
Ioud. vend. I. maJον ibus r. tib Bart. ἐγalii C. communia uir Qque iud. Uti dc vicissim ratio hahei da eorum , quae ait cra sumpsit, vel deteriora secit i incerti l . c. b. t. qtiae ex haeredua te si uri 'Dit, Ladversus 3. C. d. tit. aut aliter ablunt ; ne factum unius aliis si damnosum. Debita haereditaria cc mmur ter tuenda II esse . oc assignanda si rillis dicti in est. Ubi quaesitum : An uno Icr v o haerede mobilium , alio vero immobilium debita ista communiter veniant lvenda 3 Et videtur dicendum , licet pars alterius multo sitis perior, eos ramen aes alienum agnosce.
re, pro tartione , qua scripti sunt . Halaentvr aut in aequaliter scripti ex te minse, I. Ex facto 3 D in pr/ne. ω fervus r. Insit. de haered. instit. Non obstante , quod res una aberi praeponderet, cum fiant ad judicationes hinc inde per arbitrum s miliae eret undae , d. I I . Costal. ad i. pla
Per arbitrum itaque si diviso, &qui- rq
dem omnium rerum , quantum fieri potest, aequaliter, sin rutis res ad sudicando. Si quae sint, quae divisonem commodam non patiuntur , poterit eas vel alternis temporibus adjudicare, vel uni proprietatem alteri usum frumim , I. Et puto iti. hoc rit. vel uni rem totam, per modum licitationis , eumque alteri vicissim in pretium condemnare, ad servandam aequalibratem , I. si familiae q. Inst. De ossieto Iu die. ' Potest de sorti rem committere , I
quae in istis divisoriis judiciis non est reprobata ; estque ea res minus obnoxia quaeis relis. Menoch. 2. Arb/tr. I 23. Multis iii locis mos habet, ut senior dividat, minor eligat. Myusing. rent. q. Objcνω. 37. t ach.
Caeterum hoc familiae erciscundae jud i- 16 lcio nonnisi semel agi potest, quia est universale. Qiod si res aliquae manserint indivisae, communi dividundo judicio age dum a