장음표시 사용
341쪽
a pto negotio originem aceeperit. et Coinpetit & in renuntiantes fallam modum aliarim rerum, L fi me or 3. s. hoe .
ι. - ε. b. t. ut α contra tabularium , id est , calculatorem , qui artem tale
landi tenet , competat, A vei ccas D. M De b. t.
quid teneatur.3 Sepelire mortuam In eivitate L. Aia. Tabb. cur vetuerit. ε Pest iliationem mortui an etiam bo-
die Deus fiat religiosus. Actia funeraria , cur, contra quem is ad quid Oompetat. 3 Favor sumptuum funeris.s Actio praedicta oritur ex bono ἐν
io Competit ana actione riseiente. it Fanus tacere qua liceat. Ea Sepultura non impediendo ex ea a
debui. ν π Actenus actam est de diominio cir- ea res humanas ; & hoc sequenti
Tit. agitur de jurdi, quod circa loca r
x ligiosa competit. t Qualia fiunt propria
auctoritate per illationem mortui , sive
totius, sive etiam partis, principalis,id est, capitis, per quod distinguimur , l. Cum
in diversis qq. b. t. Non ultra autem lincus fit religiosus , quam quatenus cadaver opit, & aeterna sede ibi collocatur: nam quod temporis gratia deponitur non lacit ioeum religiosum , I. si quis qO. b. l. Servus an liber lepeliatur , non ii1terest, a L locum a. h. t. ' Et hoe si in locum prinprium inseratur , non in alienum , qualis tenetur actione in factum di in poenam pecuniariam, d. I. 2. F. Praetor 2.
nisi vel consentas domini praecesserit, qui lassicit, frustra eo postea reclamante ,
quia quod semel placuit, postea displiet
re non potest e vel postia ratum habuerit, quia rati habitio mandato comparatur. Alienus Iocus habetur, cujus usus fructis alienus est: nam nee hic minuendus inisvito fructuario, nisi inserendus sit is, qur usum fructum legavit, si in alium locum
commode in serre non possit, L locum a. a. 1. umfructum p. b. t. Deum , qui servit, proprietarius, invito eo , eui debetur servitus. religiosum facere nequit. nisi per altrim Iocum cum servitute, non minus commode uti possit, Z La. f. Diaeum penuis. In communi loco id juris en 3 se videtur, ut & socio invito liceat insem re cadaver, modo sit religioni destinatus; cujus ordinis oli in erant sepulchra famili
ria , L famιδε aria f. h. t. cum utens recommuni ad usum destinatum nequear dici abuti. Contra obtinent, st. locus sit purus, non destinatus religioni ; quia iare communi potior est causa prohibentis, t. Sabanus stip. Cum divia. nisi tam ei vatius locus non sit, in quo sepeliatur , l. Si plures qr. b. t. EM traneum inserre in locum communem stricta ratio orohib l ;quam tamen remitti facit publica utili
tas, ne corpora maneant insepulta, I. sunt personae qr. b. t. Et hoc ita. ut ad tempus ibi maneat, donec alius locus inveniatur, ut patet ex d. I. Sunt personae, quae negat per extraneum illatum locum
communem fieti religiosum . qualis i men fieret , si perpetuam ibi sedem habuerit, L divi Hi. Cujac. ad d. I. Sant personae . Contra inserentem tu Iocum alienum qest acl io in factum ei, cujus locus est etiam haeredi re fructuario , L ossa 8. f. nee penult. b. t. dc in haeredem, estque actio perpetua; l. is , qu3 7. in pranc. b. t. quod in eam quantitatis pecuniariae ratio deducatur , L Lberum s. in sine h. t. Actio haec eo tendri, ut is, qui intulit In alienum . tollat id , quod intulit , aut loci
pretium prietat, d. I. 7. b. t. Ubi religi ni datum videtur, in eligere possit is, qui intulit mortuum . Domino loci non pem missum cadaver dere sine decreto Praetoris, aut jussu Principis, d. i. g. in prine cadavera inquietentur , d. l. 39. h. t. Qiud obtinet in iis . quae perpetuae sepul
342쪽
s Caeterum retitym I. epe XLI. Tabb. s glire mortuum in civitate : cujus ratio
atur l. Monumentum q2. b. t. ne sanctum municipiorum jus Dolluatur. Paulatim tamen hoc inductum coemeteriis
positis in oppidis: postea etiam in Eccle-liis admissum a D primo quidem in dignioribus, deinde hominum ambitio eo se protruix , ut que ilibet, etiam inferioris sortis in Ecelasis sepeliri desideret. 6 Posset hic quaeri: An etiam hodie I cus purus eat reliriosus per illationem mortui Ratio dubitandi eκ eo sumitur , quod per nostrae fidei Antistites designata ID.t c rta locδdwnmabnysepeliendis, quae Coemeteria dicimus, id est , Dorm Itoria, quae m eum spem hepedici solent . Ut alibi istpuli; sp cad ver ssit videre non
per hoc jura civiba correcta negat; cum etiam muribuI nostri. alibi, quam in s criis locis humines sepeliantur in variis c sibus, uti parvuli bire taptismo mortui , excommunicati, haeretici, qui seipsos occiderunt dc ob scelus indi ni loco sacro: & ratio juris civilis subiit, icilicet, ne ossa humana inquietentur & ve
7 Altera Tituli pars est de sumptibus Ω-nerum , quos qui fecit, persequitur actione seneraria , ontra eum , ad quem res ea pertinet, L si qui 3 12. b. t. ut haeredem ,
patrem, in cujus potestate defunctus orat dominium , I. Es q. f. datur D. I. in
patrem 2 r. I. Si fisus am. m. b. t. in maritum. I. in eum I 6. Ο I7. I. Celsus 1 21. h. t. Quorum is favor , ut si binna lolvendo non sint exsolvendi, tamen veniant, non tantum ante legata , d. l.
et q. s. si colonus i. sed etiam ante pens nes rei locatae d. s. . sive is, cujus bona veniunt, funeratus sit, sive alius quem defunctus luis impensis sepelire cogeretur,t. Quaesitum es 17. ins de reb. auctor. iud. pus. credit. Hypothecis videntur non praeserendi , per L Eos 9. c. Quι pol. inpig. bab. qua de re infra, tis. Qui poti res m pig. Ratio privilegii eonsistit inpietate, cui repugnat, cadavera jacere insepulta. Et hoc ita, si lumptus animo re-
tiniendi sint sacti, de quo tutius est pro testari, ne postea in quaestione tu deducatiar, d. I. I . g. sed interdum 7. Sint lcfacti secundum qualitatem desiincti ; nam
immodici non repetuntur ι non e iam nimis modici, quia potius dedecus , quam honorem concernant, d. t. ιq. F. bxe amo
6. Ο F. iudicem io. ' Actio ista non svidetur esse bonae fides , nihil faciente , quod ex aequo & bono dic tui oriri; nain aliud est ex aequo & bono oriri, id est , subgerente aequitate , aliud esse bonae fidei: hoc enim casu datur judici potestas ex τquo st bono judicandi , non etiam
illo . Non alias autem competit, quδm I si Alia desit : unde qui ex mandato rim,rδt, ex mandato agit : cohaeres familiae erciscundae, d L 3 q. fi Labeo ra. Ex quo t. min non recte quis intulerit, i a nu quam huic actioni locum suturum , quod scilicet semper neg ,tioru in gestorum actio comperere possit , quia non est animus gerendi negotium , quod cum defuncto potius dic tur contrahi, quam cum haerede, L. qui r. h. t. Cujus senius non est ;quas vere eum defuncto contraheretur zied quod in funus impendens eius sit an Lmi , ut xecipiat ex bonis desuncta . Vic, n huic est ρctio de impensis in mortem
destincti, L legatum ι. c. b. t. Tertia Rubric di pars est, ut lanus du- IIcere liceat per viam publicam, L compora I g. b. e. quia sun ris faciendi aditus semper esse debet , L fi vendito o. h. t. utimur s. infra de θρult. viol. Non habenti viam ad sepulchrum , cedere eam vicinum coget praeses, L si quit Ιχ. b. t. ne corpora prohibeantur sepeliri . ' Εκ ix eausa debiti sepultura neutiquam impedienda: quia corpora mortuorum nec detinenda, nec vexanda, statuta in reum poena
quinquaginta librarum auri: qui si minus idoneus si, corpore poenas luit, L eum se n. C. de θραί. vio . Prohibitum & iure
Novellarum inquietare moribundum , dc& intra novem dies in Obitu ejus, adversus haeredem molestiam sacere, o tb. item qui demum eum seq. C. b. t. quod tamen consuetndine non ita servatur .
343쪽
Ad Tit. 7. De Religiosis is sumptibus funerum, is AD ηνm. VIII. Impensa suneris ante
omnem creditum cum bona solvendo non sunt, ex haereditate deducuntur, ι. Impenis pes. h. t. Quod etiam ad eas Impensas, quae ad morbum defuncti, puta in pharmacopolio . Et an huju modi expensae praeserantur creditori expressbm hypothecam habenti vide Suia. Mess. xia. Aliae Impensae funebres, quibus privilegiis gaudeant, & quibus credit cribus praeteranti r. Vide Berlich. pari. . cone . q. n. 8q. 83. 86. Et surebrium impensarum nomine ,.quae veniant, n. 87. 39. iv
Si maritus uxorem funerar curavit,
8c in ejus exequias impensas fecit , quis illas impensas s sterre debeat. Vide Be
Ad num. XI. An mortuum liceat ducere per alterius territorium absque deis nuntiatione Vide Besoles in tias. Pract.
Iudex Ecelasiasticus potest eadaver usu-
rarii alicujus sequestrare, Ac Beere , sit non sepeliatur, donee illius haeredes caveant de usuris res ituendis . Vide Petri Peeh. de Iare uenu. c. I. . 23. pag. 6 .
De Mortuo inserendo, de sepulchro aedificando. SUMMARIUM.1 diteνdictum de mortuo infereudo. a Item de sepulchro aedificando. ortuum inferre, quo inserendi jus rhabet, i meeditus potest agere i terdicto prohibitorio, L Praetor ait l. boetit. Potest etiam uti actione in factum in id , quod sua interest , L certi f. tit.
proae. Praegnantem Iex humari ve at anis te mei sum partum, quod sset spiritus animantis perimi, L negat a. h. r. Non est etiam quis impediendus aedificare mo- numentum, ubi lepeliendi his habet, ebsue competit interdictum , quia religionis interest monumenta extrui, di exornari. Reficere quocue nemo a ediendus . d. t. r. is fine: uti nec imperitiam perficere
344쪽
TITULUS I. C. q. t. a. De rebus creditis , si certum petetur, &de Condictione. SUMMARIUM.
I contractus quibus modi ineatur.
3 condictio is, condirere quid. 4 condictio alia certi, Hia incerti. 3 contractur qui νe iniri dicantur. 6 An is insominati 7 Mutuum quid 38 Requisita ad eontractum mutat: primo ut interveniat euantita .s Data Decre, ut ex effus distractione
pecu ia fit mattia, an mutuum eon trabatur . Io Secundo , ut dominium rei malata transeat in aeripientem .ri Debita nobis perania , eam alteνἐ d legando , an fiat mutua l
18 Lemo , intellectus text. Insti . Qui bus modis re contrah. Oblig.
10 Reddi potest eadem ros in Deeis, fi
ro Reddenda res effaιdam generis , nomalterius
ai Pecunia in fimui specie reddenda ,
za Noa etiam , fi nibi de eo eonvenerit. 23 Comora in mutuum eur inon vestant.14 Reddenda quantitas pecuniae , qua fuit tempore numerationis. 23 In aliis rebus fungibilibur inspieituν bonitas intrisDea inorum corpo
26 PMimatio referenda ad tempus se m
27 Tempoνe nullo ad Eo, in bome sirit Iudiciis Dectandum tempus rei iudieatae.ra frictia uetis eontestatae. ag Ratio bHas distinctronis. 29 Eadem ess ratio iuris in Deo a ecto. 3o Ex ea a morae inoiritis tempus , quo νεν plurimi fuit. 3I Intellectus l. in hae 3. De eondist tritie. & in I. in re S. s. Si i. de
condict. suri. 31 PMrmatio cur non referatur ad teno ut contractus, aut dati mutui 3 33 Actio ex mutuo quibus eo erat. 34 Prodibus provinciarum non eomape ιν .as Fit Ua--servo euaseηυ detur. 36 Servus post mortem domisi, eam ira rans , aequirit haereditati . 3 Mutuum non contrahit. 38 Actιο eae mutuo eo tra quem detur .
y Pupilli furiosi prodigi quatenus
ea teneantur m Procurat- mutuum acripiendo an
obliget domnium 4r Civitas eae minuo per admini'ratores contracto non obligato , fi non in rem effus fit versum. 4x D rem esse versam probare crediων debet. 3 H eκ m dato iseriari mutao a testis
345쪽
qq crediture non probante eivitas non l
que citer ex hujusmodi mutuo quanter
46 Mutuo per tuteret contracta quatenus
Jubeat redus rem clusdem generis.
Id rue eam omni causa , fructibus. 49 Instrictis Iudiciis a tempore Iitis con te saxe , ta bonae sciet a tempore
so An is usurae veniant t Intellectus l. Lecta 7. h. t. 32 Condemnandus νeus ad mutui soluti nem , etiam in casu, quo periit. sa conditio est quoqae xerum non fus. sibilium .
Expositis realibus , & annexam casesam. habentibus . venitur ad personales actiones , quae non ex dominii vel possessionis causa fluunt , sed ex conventi num obligationibus na,cuntur, quibus d bitum ab eo, qui obligatus est exigimus. Oriuntur hujusmodi obligationes ex contractu & deicto . De delictis inserius.1 apitur . et Contractus rei initur aut ver bis , aut consensu, l. obligationet rix. Φb
non meminit I. Q obligationis, quae litteris aut hominibus contrahitur, quod in desuetudinem abiisset I licet rem pressius limitantibus verba , dc litterae possent videri potius Qrmulae, accessiones, de vim
cula contractuum , quam verae conventionum species. De iis , quae re contrahuntur , primo loco agitur , ob similit dinem , quam habent cum acquisit e dein minii , quod uti. traditionem requirit , ita di hi contractus non ante persecti sunt , quam ubi res tradita. initium obligationi dederit a Rei nomen positum in rubrica, generale est, comprehendens ea Omnia, quae in obligationem deduci possunt. credendi verbum ad omnes contractus pertinet , in quibus alienam fidem sequimur , aliquid recepturi I. Ere es I. b. t. Condi-3 ctionis appellatione, de qua tertia Rubri
parte, Omnes in personam actiones denotari traditum s. appellamas 13. ἐσβ/t. de actionib. quod olim ini personam actu ri adversaris denuntiare solerent, ud ce .
to die judicio adesset, quod veteres dic bant Coadicerι, id est simul dicere vel constituere. Unde Festus, Condictio, inquit , est Hur rei, quae agitur , in diemeeνtum denuntiatio. Pristinus ille denuntiandi modus etiamsi hodie eesset, mansit tamen ccndictionis appellatio, pro actione personali, qua nobis dari, aut fieri quid patimur. t Condictio alia est certi , quae qex omni causa competit, ex qua certum petitur, L. certi h. t: id est, quando id quod debetur, apparet quid', quale , quantumque sit, L Stipulationum 7q. ins de RO. juxta secundam Rubricae partem , quamat qui male volant obtinere tantum in pe- cui ta numerata. Nec facit pro iis I. in hac L. in r. de eonuict. tritie: cum quod ibi dicitur eum, qui certam pecuniam numeratam petit, actione si certum petetur uti debere, tantum sit respectu condictionis triticariae qua non condicitur pecunia. Vocatur autem ista actio condictitia, I. Si quis a . b. t. Alia est e dictio. incerti , quae ex omni causa datuT, ex qua incretum petitur, quando scilicet non apparet, quid , quale, quantumque sit id, quod debetur, I. Ubι autem 7 . in1. de M. O.
Contractus re initi, de quibus primo agi diximus, ita dicti, quod ad sui sit, vstani iam desiderent rei interventum: cujus ordinis lunt nominati contractus, Mutuum , Depositum, Commodatum , Pignus . Adjungitur & indebitum', quod non proprie eκ contractu , sed quasi ex contractu obligationem ponit , de quo insta Tit. IV. t In nominatos contractus non ς male dixerix re initi, quod & in his sola conventio. non ponat actionem ς nam ante rei interventum , nonnisi nudum p ctum continent . Qua ratione Paulus in I. seM I. 1. item emptio 1. iU. de rei permutat. ait, permutationem demum ex. re tradita initium obligationi dare. De mutuo praecipue hoe Titi agitur , non obstante, quod rubrica de rebus o ditis , generalior videatur; res enim credi dc aliae dicuntuν, quam fungibiles . . ni hil tamen absurdi, inde leauitur, ut eatet ex aliis Rubricis,. quae sunt generaliores& tamen non continent tractatum , nisi
de certa obligationis specie . et Crediti ita- 7que species est mutuum, dictum quas ex
meo tuum, L mutuum a. s. appellata ditit. quod est contractus, re initus, quodatur quantitas ea lege , ut non in specie, ted in genere reduatur , ejuidem bonita-
346쪽
tis & qualitatis. Ubi notandum , speclem di genus hic aliter sumi, quam apud Philosophos , quibus species est id , quod de
pluribus numero differentibus praedicatur: genus, quod praedicatur de differentibus specie ; cum species hic si ipsum individuum, ut haec pecunia mutuo data, hoc triticum , hoc vinum , genus vero 'fit species, scilicet pecunia , vinum, triticum. Ut sensus sit idem triticum , vinum , eamdem pe- .cuniam , quae data , reddi non debere , sed suificere reddi triticum , vinum, P
8 Ut ad contractus hujus valorem desideretur ; Primo intervertat quantitas : quo
nomine venit res , quae consumitur usu constans pondere, ni mero, vel mensura, id est . quae datur ad numerum , mrui Suel irienturam , ct in genere suo iunctio-Nem recipit, ut mox dicemus. Huius ν neris lunt oleum, frumentum . pecunia. Excluduntur aliae res non constantes pondere , numero, vel mensura , ut hos ,
equus, fundus, liber , dc similes , quae quidem commodati , precari iiderositi sunt materia, neutiquam mutui: quas si non in speciei; sed in genere reddideris, non potes idem videri reddidisse . tum quod rerum istiusmodi dominium semier
Penes nos manserit; tum quod effectus sit circa res istas: quorum utrumque aliter se habet in mutuo , ut parebit ex dicendis . Nec obstat, quod interdum di talium rerum pretium constituatur per libras :hoc enim tantum per accidens non λcundum rei naturam , quae inspicitur.
s Quaestum hic: An missi dici mutuum contrahi, dando speciem , ut ex ejus distractione procedens pecunia habeatur m tua Africanus in L sui negotia Id. ins ne prine. ins Mandari, negat talem p cuniam ut creditam peti posse; ex rati tione , quod nunquam fuerit mutuantis , ut videatur obstare ratio nominis . Facit
S c Ruasi 19. in θ. de praescriptis ve bis . Et contra Ulpianus in L Rogasti i t. ru pr. b. ut patet mutuam pecuniam factam esse. Ad conciliationem horum I corum aliqui dicunt, d. Z ii. loqui de pecunia extante , dictam vero L I . de
ea contumpta. Verum minus bene, cum neuter I. C. i pectaverit, consumpta emet, nec ne; nec ea res quidquam faciat, cum ei si consumpta esset: non tamen consumpta sit obligatio . Rectius plerique conci
I iant haec loca accipiendo d. l. 34. de stricta
Iuris ra ione, secundum quam non test dici mutuo a me data pecunia, quae nunquam mea fuit; dictam autem L H. de benignitate, per fictionem brevis m inus circuitus evitandi causa, quasi ea pecunia ab emptore pervenisset ad rei venditae dominum ab eo ad mutuarium ; eum per altum aecieiens per seipsum accipere videatur , L 'Donsus s. g. os etsi it . de
tract. S. ad flean. Cujusmodi fictio brevis manus de aliis in casabus recepta . uti mox dicetur. Non obstat s. I. t q. ubi is locasu videtur dari actio praescriptis verbis et ibi en in de eo agitur, qui, sive vendidit rem acceptam, sive non vendidit, pe
cuniam tamen multi. m non accepit .
S cundo requiritur , ut dominium rei Io r. cI δ' rameat i ii a ipi'ntem , juvra n men eκ re narum , ut jam 'st dictum . Mut uin quippe vocatur qt Od e meo tuum vicistina 'κ tuo meum : inessenim isti verbo reciprocatio mei di tui. Unde opin rei dominum esse dantem, V L 2. g.
in rem alienam nihil iuris e l; re dispolitii nem liberam habere . Quomodo a pupillo furioso prodigo acceptan i , quae proinde vindicari potest, nisi consumptio bona fide faciat mutuum convalelcere, g. nune admonendi 2.
Insit. Quib. altea. n,umet. Α sliosa multas, servo dati peculiares nummi recte dicuntur mutui, quia voluntare patris vel domini videntur dati, atque illi et quaeritur actio, d. g. 2. Quaeri potest de debita nobis pecunia tran alteri illam concedendo sat mutua Id juris stricti ratio non videtur admittere, quod pecunia debita non possit vid σε Receptum tamen benigne, ut ait Asricanus in d. LIq. ins Mandati p cuniam, quam a debitore meo justero Iitium accipere, creditam fieri , propterea quod qui debitorem dela at, videatur in tuum dare , t oui debuo em I 8. ies de fideiussorib. Et probat Ulpian. in L. Simgularia is . b. r. etiam in casu, quo quis quod debet matidat , ut crediti nomine retineat; subjuncta ratione , quod in duabus personis receptum, in una si rectis
piendum , hoc est , si ab alio debitos mihi nummos acceperis mea voluntate
meos videris accepisse: quidni si a te ipso debitos mihi nummos mea voluntate habeas
347쪽
heas tanquam meos . Quod satilior sctio , breviorque manus ibi sit, ubi tantum est una persona, ct tu videaris mihi solvisse debitam pecuniam , & protinus eamdem a me accepisse ; licet hoe Africano non elacuerit in d. l. 34. contra quem
Ulp. in d. I. II. argumentatur a minus
32 Expeditius hoc procedet , quando quis pecunia deposita uti depositarium permittit e quia pecunia , quae deponentis est , fit depositarii , d. l. v. g. Deposui fio. h. t.
consensus enim est loco traditionis argumento eorum ; quia traduntur 1. Interdum M. Insit. De reri dιvis Ut nihil desideretur ad mutuum proprium I quatenus tamen pecuniae depositae pure permittitur usus : nec obstat 1. quod si io. h. e. ubi deIostrae rei usus arbitrio depositarii re
mittitur, depositum non mutatur, nec vertitur in mutuum , antequam mota fuerit,
id est depostarius ea utatur. Quo facto demum ostendit se eam mutuam habere velle, ejusque periculum subire, quod 3c habet .Ldepositum l.3 si pecunia apud te 3 q. 3U. Depositi. Is Nostram itaque pecuniam dando contrahitur mutuum , non attentata origine
pecuniae. Unde & ex re furtiva redacta, si detur mutua fiet, L quod 7. b. t. eum licet res vendita fuerit assecta vitio, non tamen & ex ea redacta pecunia, I. Qui vas 48. s. ex furtivir fr. ins de furias .
rq Quid si aliquis nummos suos dederit nomine Maevii absentis & ignorantis
Posset videri nec numeranti actionem quaeri , quia non voluit : nec Maevio quia non potuit; obstante regula , quae habet alteri per alterum non acquiri, I. Stip latio 38. s. alteri r 7. ire de V. O. Re rnsum tamen in I. cerat s. si nummor 8. t. condictionem acquiri Maevio. 'Non obstante d. s. alteri , qui accipiendus de actu civili , uti stipulatione , d. I. 9. 1. quoniam 3. per quem noni potest alteri
per alterum acquiri. Secus eu in Munaturali uti numeratione nomine alterius , Ieg. Ea quae 33. infri de acquir. rer. dom.
In illo enim consideratur dispositio juris
civilis, quae vult per unumquemque quaeri quod sua intereri: in hoc autem juris
gentium , quod non impedit actum naturalem alteri fieri, L si per 6. C. de cond. indeb. I. duo a. C. Per quas pers nobιsMq. & expresse id ipsum deciditur L si itatio. f. br,ogonas a. de V. O. licet alien Onomine inutiliter stipulemur : non tamen etiam inutiliter credamus. Quod ita jure singulari utilitatis causa receptum ob ere brum , & necessarium pecuniae creditae usum : ut & alia quaedam singularia hae in materia recepta esse dicuntur, LMI Iaria I . b. t. Cuj. ad d. g. a. ob. 3. Quaest.
Pauli, cum alias excepta possessione per liberam personam extraneam nihil a quiramus , L excepta l. c. Per quas Pers
Quod multo magis procedet , si nostra rope nia nostro nomine mutua detur per alium , etiamsi numerationem nomine n
stro iactam ignoremus . imo etiamsi nomen repudiemus, id est , nolimus apere eum isto debitore , ut patet ex L fi absentis q. c. Sι eertum per. in verbis, reis
probato nomine , junctis sequentibus , in quibus datur domino pecuniae licentia e dendi actionem illi, qui numeravit, ut illam ante habuisse debuerit; & hoc ita re aequo bonoque, quod vult pecuniam meam, quae ad te pervenit, mihi reddi, I. Si meis, Titium 32. b. tit. Tertio desideratur, ut res eadem redda- II tur , non in specie, sed in genere, ejusdem qualitatis , & quantitatis , L mutuum 2.3n pr. b. t. propterea quod res , quae materiam mutui ponunt, functionem in suo genere recipiant, & altera alterius vice iungatur , sine ullo detrimento mutuantis , cui tantumdem proficit res in genere reddita, ac si eadem numero, quae data est, reddita suisset, L I. I. g. mutui I. ut vero alia ejusdem generis reddatur res necessarium est ; quia alias contractus hujus usus inutilis esset, cum usus talium rerum si in abusu, cui stipulatio ut res ea dem numero reddatur, impedimentum p net , & pecunia quae se data, ut recipiatur, non alienabitur , Laur H s . De δε- Iatat. Unde quod secundum quosdam text. Instit. Quιb. mou. re contrab. obtig. legitur
θ' quandoque nobis non eadem lyc. acci piendum pro quandocum aue: ut sensus sit, quando umque mutuum reddendum, non
in specie, sed in genere. Rectius tamen plerique ibi legunt, em quoniam nobis me liore tensu di constructione. Reddenda itaque res eadem in genere , Is non in specie. Si tamen eadem extet, nihil implicat eamdem reddi, quia satisfit o ligationi, cum reddatur , quod debetur : &satis fit ab initio conventum esse de re ejusdem seneris reddenda , ex quo com
348쪽
tractum pestImamus, nee intersi credit ris , si de bonitate, dc quantitate nihil deerierit. Accursi in d. l. 2. Glossa r. ubi igit. n. ro. quia mutuo non satisfieret, reddendo rem deteriorem ; etiamsi de reddenda aeque bona nihil convenerit , quia ex natura actionis hoc actum intelligitur, L eum quid 3. boe tit. Io Reddenda autem res non alterius , sed ejusdem generis. Unde vinum vetus, si datum suerit , tale reddendum ; novum reddendo invito non satisfeceris , dict. l. 3. quia non aeque bonum reddes: vinum enim vetus melior est novo. Multo minus aliud pro alio obtrudes creditori, ut ivinum pro tritico: ut ne quidem aestimationem recte offeras, quod hae res in genere tantum suo sunctionem recipiant: non etiam respectu diversi generis d. l. i. in princiρ. Volenti tamen eκ pin facto unum senus pro alio reiste solvitur, &liberat debitorem I. Preti 9. Cod. De re- sind. vend. cum jure illo renunciare cuilibet si permissim .
a I De pecunia mutuo data quaeritur : Anst in simili specie reddenda, ut aurea pro aurea 3 Certum est, si nominatim convenerit de reddendis aureis in specie speciem reddendam , non aestimationem e lex enim contractus servanda, L Depo itum l. F. ficonvenerit infr. Depositi. Cui non obstat, quod valor nummorum possit excreicere commodo mutuantis . cum pinit & decrescere damno ejusdem , ut res ista si in casu posita, quem uterque aequaliter si bit. Deinde obscuram pactionem illi nocere scrinium reliquit Papinianus, in cujus potestate erat legem apertius conscribere. I. Veterιbtri 3'. IV. De pactis.
22 Tantum est quaestio de casu , quo nihil convenerit. Et posset videri nonnisi in simili specie, dc sorma restituenda pecunia ;quia alias aliud pro alio restitueretur , cum argentum ab auro toto genere differat. Probabilius tamen alterius materiae nummos probos tamen reddendo satisfieri er ditori , nec rem recusare eos pine, quia cum in nummis non tam spectet ur male
ria . quam aestimatio publica , secundum quam usum sui praebent , Lorigo I. in fine in . De contrab. empl. non possit videri tam reddi aliud pro alio , quam idem quod cr altum . scilicet quantitatem , quam credi- eam ese & non corpora, habet . Si it e. q. F. i. 30. De solutionib. quam ideo res ιν si Comm. is Pasdect.
di satis erit. ' Non etiam corpore necessi 2Irio reddenda, cum mutuum non veniant,
sed eorum usus in quantitate, dc valore tonsistat. Hine in L. Quae extrinseeus 6s.1 sed is r. inf. de V. O. stipulanti denarios, promittens aureos, in eamdem quantitatem dicitur obligari, quod non seret, nisi congrue responsum esset petitioni, dc sic adi dem respectu quantitatis scilicet, non materiae quae diversa est, alias enim stipulatio vitiosa esset. Et hanc partem lavet L. Debitorem D. in f de solationib. ubi non cogitur creditor in aliam formam num-m in acciperes ex ea re damnum aliquod sit passurus. Unde a contrario sensu si nori est passurus damnum, accipere cogitur . Bart. ibi n. 3. quod ex diversitate nummorum , si probi sint dc auctoritate publica comprobati, rarum est, ut accidat, si alia non concurrant, cum uti dictum . non tam ex substantia, quam eκ quantitate, di aestimatione publica usum sui praebeant. Ubi recte monet Bart. damnum istud non esse aestiniandum ex nuda aflectione creditoris, quae in nummorum corporibus causam nullam justam habet, sed quod continet patrimonii diminutionem, quae tunc contingit, si ex pacto erant reddendi ejusdem generis nummi, aurei scilicet, quorum valor jam accreverat. Abbas ad
dentur Principes nostri respexisse, qui edicto anni I or. arti f. mandarunt reddi mutuum in eadem forma , qua datum; ne alias pro beneficio consequatur detrimentum. Quod & iidem in deposito statuerunt, art. 6. in casu , quo usus pecuniae depositario concessus, vel pecunia in senere deposita. Εκ dictis patet, nummis mutuo datis, 2 illam quantitatem esse reddendam , quae fuit tempore numerationis, quod , . Medictum , illa sit mutuo data, non etiam
corpora: nisi aliud actum sit , vel nisi
mora debitoris faciat mutationem et One ri esse, L quod te s. hoc tit. mora enim sua cuique nocet. ' In aliis rebus uti vi- ΜnO, Olm, frumento, ipsorum corporum inisi rinseca bonitas inspicitur, non etiam ae stimatio, quae est mira rem, dc ejus vice non iungitur; ut aliud faceret ero alio solvi, contra quam receptum hac in --, raria d. I. 2. s. l. bor tit.
349쪽
Dissicultatem hie aliquam videtur m vere L vinum az. b. t. quod in ea ag
tur de aestimatione praestanda, & inquiratur, ad quod tempus illa sit reserenda :ut etiam aestimatio possit videri venire, di illam dando liberari debitor . Verumihi ideo mentio sit aestimationis: quia potest contingere rem eiusdem bonitatis SMneris reddere, minus integrum esse debitori , aut etiam ratione morae rei, malle creditorem ad aestimationem agere, vel eam oblatam a reo non repudiare. Dico non repudiare, quia verius est, invitum cogi non posse recipere aestimationem, quae aliud ab ipso, quod mutuo datum,
a. I. a. & quia contractus hic stricii ju-- , non admittens arbitrium judicis ex aquo, di bono. Vigil. a. d. I. 22. u. εω
Itaque cum aestimatio praestanda venit, quaeritur, ad quod tempus sit reserenda
Responsum in L L Unum ἐν I in hae sic. ins de condict. tritie. sub distinctione , scilicet quod, si tempus sol itioni dictum
fuerit , aestimationis ratio, dc determinatio ei sit accommodanda ; quo contrahentes diei certae electione , oc adjectione censeantur in ejus diei aestimationem consen-ssse, ex quo obligationis effectum nominatim in eam contulerint, L quotie '. De V. O.
Si nullum adjectum fuerit tempus , du-hitatum est, quodnam sit inspiciendum obloca variantia , quorum aliqua litis contestatae tempus ; aliae condemnationis volunt
attendi. Dicendum videtur cum Cu cio, ad a. I. Sy. de V. O. in bonae fidei judiciis spectandum esse tempus rei judic tae, quanti tune est, quod petitum, tantum detur , per L fed s. s. in hae actio. ne 2. iu'. commodati, in strictis autem tempus litis contestatae , dict. L Vinum is d. F. in hac , quod colligitur ex verbis dict. d. 22. judicialiter scilicet. Petitionis enim
verbum etsi & extra judicialem designet: probabilius tamen ad eam Telanur , quae sim judicio ; dc id maxime confirmat in I.
. in verbis , cum Judicium acciperetur .
28 ' Ratio dissentiae est, quia in illis judex
habet liberam eκ aequo dc bono aestimandi facultatem, quantum dari oporteat .
toroque tota consideratio eo refertur , ut uod tunc ille aestimaverit, attendatur .n his vero judex adstringitur ad quantustatem Petitam ἱ ut veniat res praestanda
quanta tune est . Nam aemmatis , quae fit officio iudicis , eo tempore ineunda, quo primum ei locus esse coepit , id est cum lis contestata, per quam quasi eo trahitur, L Iieet 3. s. idem scribit M. in s. De peculio , seque obligat reus ad rem , quae est in obligatione; nec videtur judicium ultra suscepisse, quam res ipsa
est litis contestatae tempore .
In loco idem iuris, scilicet quod ejus es
loci se stimatio sit attendenda , de quo expresse , vel tacite convenit, L Laa. ia sne is d. L D. Dant enim conventi nes & pacta legem contractibus , & I Ca , uti tempora , pretii . Diversitatem adserunt , L Praelia 63. s. nosnu iam D. Ad L. Faleid. Si de nullo convenerit, ejus loci aestimatio veniet , ubi res petita 3. d. t. 22. ἐν d. I. M. Est enim eadem ratio loci , quae temporis et ut ex dictis textibus sumatur argumentum de tempore ad locum , ct contra , de quo 1 raeses Everata. in locis suis legali
Videtur dictis obstare L in re 8. F. fi ex sor. ins. De condict. furt. I. in hae 3. De
contrab. e t. quibus in locis dicitur illud tempus inspiciendum , quo res plurimi fuit , sive petitionis sve condemnati nis, sive interitus. Uerum dicta loca Io-quuntur in Casu, quo mora fuerit commissa, quae facit considerari illud tempus, quo res plurimi fuit. Ut eo reserenda sit aestimatio , non tantum in bonae fidei
iudiciis , d. g. tenuis. sed & in strictis,
d. g. r. is d. s. 3. idque in odium m rosi , cui potitis est ut mora noceat, quam creditori. Possent tamen dicta de mora videri minus convenire d. I. 22. quae in mutuo litis contestatae tempus vult imspici : de mora non loquitur, uti nec d. Es n. ' Deinde d. t. r. is d. g. r. decisio non videtur 'ectare ad mutuum , vel rem in genere debitam: sed ad speciem certam promissam . factam deteriorem reddendo aut interemptam post moram debitoris: cujus ideo rationem habere omnimodo postulat aequitas, quod iniquum sit per moram suam rem debitam frustam deteriorem reddendo, vel per eam interemptam , eximi debitorem . cuius mora
perpetuat obligationem L si servus ' I. s.fequitur 3. infr. De V. O. qua de re actum supra, sit. de rei vindie. Quod idem in
350쪽
. . mutuo dici nequit, in quo venit res in genere debita , quae non potest videri peritia
se aut prior facta, non etiam res teria ent parum reserat mora sit sacta, nee ne.
Et hoc quatenus agitur de ipsa re : si enim
agatur de aestimatisne, mora , quae C
trahitur per adjectionem diei, quae interpellat pro homine, vel per contestationem, sive per interpellationem eonvenienti loco di tempore factam , ut dicetur infra adiit. de Qur. mora, inquam , faciet haberi aestimationis rationem , quanti ab eo tempore res fuerit plurimi , d. g. peu. Hinc si quo tempore Titium ad vinum mutuum reddendum interpellarem , pre lium ejus fuerit decem aureorum, postea creverit ad quindecim , debebuntur mihi quindecim , quia mora ejus secit mihi praestandum , quod haberem , aut essem habiturus, si vinum mihi tempore suisset
32 Quaeritur hier Quare non habeatur ratio aestimationis, quae fuit tempore contractus, ut dati mutui Dicendum, alum esse rationem bonitatis intrinsecae , aliam extrinsecae , vel aestimarionis . Vinum reddendum est in eadem bonitate , qua datum: quia cum vino simul data b nitas , quae a vino separari ne uit: aestimatio autem data non fuit & ita non debita, quia est extra rem , tantumque abest, ut bonitas extrinseca rei si pars , ut nee ex bonitate nascatur augmentum , nee etiam diminuantur hujusmodi rerum pretia ex eopia aut inopia . Atque ita li-
. cet eadem, qua acceptares, innitale redis denda st: non tamen eadem aestimatione,
quae praestanda secundum pretium, quod nunc est rerum ejusdem honitatis , licet eum damno creditoris : quod sibi imputet, qui contractui aliam legem direndo sibi
non providit, L. Veteribus 39.Dp. de pactis. Aliud est in pecunia numerata , in qua quia inspicimus honitatem extrinsecam , aestimationem reserimus ad tempus num
' rationis , secundum dicta. 33 Ex mutuo est actio, qnae dicitur eondictio certi , competens illis , qui mutuum dederunt , Ac dare potuerunt . Unde pupillo, furioso, prodigo: qui sine tutore vel
curatore pecuniam dederunt, non videtur competere , quia cum administrationem euniae nim nabeant, non potuerunt eam
facere accipientis .. Ut ejus Indicatio stiviva , - t m n contumpta bona fida
pecunia faciat mutuum convalescere, L. Fa furioso i 2. , t. Von Omuit r9. b. t. Quod& in iure obtinet, ut cum nummos non
faciat accipientis, nec sit illi condictionisi demum illis consumptis . . etsi I 3. b. t. t. si is 9 . infν. de Daut. Me &error interveniens impedit quidem hune contractum, consumptio tamen dabit mi dictkinem , licet non semper effracem . ut in casu t. si ego i8. Me tit. Nummi quoque alieni dati non ante condictionem pariunt , quam consumpti , dict. I. I r. s. unde r. Est autem pupillis , & minoribus condictio pecuniae datae, auctorit te tutoris aut curatoris , vel etiam per illos datae . Uti & militi tompetit erua pecuniae condictis , quam procurator cre didit, L A pecuniam a6. Me tisau. ' Prae- Iasides provinciarum , & qui circa illos
sunt, negotiari mutuam pecuniam dare , foenus exercere prohibentur, I. Principa Bbus 33. b. tit. ut condictionem habere non videantur I I. 2 ou iacet q6. de eou-trare empl. Cujus ratio in primis videtur , quod minus conveniat negotiari iLIi , qui provinciam regit. Deinde quod ob imperium & potestatem , posset libemtatem exercendi commercii provincialibus minuere . Et licet mutuum gratuitum nihil mali contineat , evitandae tamen fraudis causa , quae legi prohibentiscenus fieri miset , & hoc prohibitum . uod ita obtinet in praesidibus , quibus
cum sint temporales, non est grave a stinere a negotiationibus . Ut ossicialiabus , qui sunt perpetui', negotiari , mutuam pecuniam dare, dc isnebrem exeriscere , non sit prohibitum , I Praesidia sq. boe timi. Miuuam pecuniam aecipere non est Praesdibus prohibitum L l. 3 . in β-ne , nisi subsit metus malae rei, I. suisquis Cod. F certam per. vid. Fach. lib. 2.ς ρ. 79. ω 8o. Filiusfamilias rem peculiarem mutuo Isdatam hac actione condicii r non rem etiam patris, cujus non habet administrationem . idem in servo iuris est, cui concessa administratio peculii. Ut a servo fugitivo data pecunia non fiat accipientis: conium pia i ment sine dolo malo dabit condictionem ex mutuo , I. Rogasti I l. in e b. tat. Quod a temo fugitivo data pecunia non fiat accipientis , ideo, est quia videtur revocata in ministratio peculii, I. Libera q8. in'. de peculio . Faciti enim mutat cum