장음표시 사용
271쪽
OLIM in Scrificali Lyei, siue Bromii apparatu Chelydri adhibebantur, dum
mulieres tyrsigem p dietos angues ore discindebant, & caprum supra aras caedebant; cuius sacrificas meminit Prudentius poeta contra Symachum his
versibus. Eaccho caper omnibus aris C ditur, se virides δ' indunt ore Chelydros, . τι Domaum stlacare volum,quodct una ram tum Ante oculos 'Tu Myrorum insania secit.
Quam sententiam videtur stabilire Georgius Fabritius,dum scribit se Romae in teinplo Bacchi quod hodie sanctae Coo stantile est consecratum in marmore repulcri pmpe i II fracto hoc sacrifiesi genus conspicatum fuisse. Vbi Bacchantes insculpta angues Ore a gestantes, & caprum ducentes conspiciebantur. An vero illi Serpentes, ut recitat Prudentius,essent veri Chelydri,de quibus in pri sentia habetur strino valde dubitandum est: nam Poetae sepe tapius speciem pro genere, & genus pro specie usurpant. Quem admodum etiam Silius Italicus, quando de Marsis Populis sic canit. . '
Et bellare manu, se GHydris tantare porem, V pereumq; hersu hebetare, o ea mine dentem.
Siquidem poeta fortassis hoc in loco, elydri nomine, praeter viperam, quodcumque venenos Sapentis genus Quificare voluit.
E R P E N S Elam et Elops si fortὲ Elephantiasest, ut nonnulli tr
dunt, solo tactu,more Dryini reserente Eliota Anglo)'uarosam crutis assectionem generat: ideoq; post Dryinum, hunc memorare libuit. Sed posteaquain hoc vocabulum, Elops, diuersa denotat animalia e propterea aequivocationem in praesentia aperire opers pretium esse duXimus. Elcnim, praeter Serpentem, ελ- piscem rarum significit, βιν pis is quo capto, nautae ob secundam nauigationem, se, suaq; nauigia sertis coronant, dei ν ' 'de maximo plausu, & tibiarum sono ad litus appellunt. Et sorte hoc piscis genus olim ad camas insigni magnisicentia,ingentiq; epularum apparatu instructissimas destreba-U tur: quandoquidcm Ouidius hunc piscem pretiosum appellauit in fiagmento operis de piscibiis, quando cecinit. Erpresiosus Eops nostris ineognitus - . Neq; debemus admirari; siquidem in lauto quodam conuiuio apud Athenaetim, hic piscis memoratur, &ε λω ψ per ω in ultima scribitur; quemadmodum etiam in quodam graco piscium catalogo legitur Pr terra Theodorus GaZa ελοωa Aristotelis redis .dit Accipenserem . Vnde postea Martialis non immemor bonitatis huius piscis eanebat. ' μ
AdpaLatina ccipensera mutito mensae, pse . Ambrosias ornent munera rara dapes.
Itaq; si muIti authores accipenserem sturionem nuperorum esse voIunt, rarum,& sing larem piscem esse non erit mirandulfi : cum nostra etiam mate in sumptuosis, & lauti L .simis camis desideretur. Alioquin ἐλλαψ per duplex λλ exponitur, cui vox in gutture piacluditur,vel qui vocem edere nequit, ut mutus, quapropter hoc vocabulum a P -' ' ' is SKxcis pro epitheto piscium usurpatur. εμα
272쪽
CV M sit apud nos controuersum, an varia nomina,quorum etymum hoc in Io co sumus expressuri, unuin,& idem animal significenti rubricam syno nimiae. vocabulo inscribere noluimus. Bestonius igitur in Obscruationibus animad uertit, apud Incolas Lemni in suis versari Serpentem vulgo Laphiari nuncupatu,quein eumdem esse scribit cum eo, qui a Veteribus Elaphis appellabatur : fortassis Elaps, vesmops scribere voluit; nisi Elephantiam tutellexerit,quem Serpetem Eliota Anglus no .men inde sortitum esse tradit,quia dcmOrsbs in lepram,seu Elephatiasitia inducat. Ali. ter Elaps,vel Elops Serpentis nomen cst, quem inter innocuos Nicander in Theriacis enumerauit his verbis. . , F
Quorum versuum sensus sic latino sermone redditur. Pre densas habiιant duas, ster opacacri luent, I Eas Elopas, Libasq; coronatosin i m agros
ruo .m Nonnulli interpretantur ἔλοπας λαι v. ἔ λ λεῶ - h, οπα, quoniam illis deficiat visus. O ibis e. Verum hi scriptores hunc Serpentem cum Caecilia confundunt, quae Graxis obcaecitas ditast tem Typhiops vocabatur,ut in proprio capite enucleatum fuit. Ah; tradiderunt Elopes, vel Elaphes dici quasi ceruinos anguex sorte ab iλα oc, quae vox certium significat, aut cap. 18. quia huiusmodi Serpentes, ceruorum inore, sint meticulosi, aut quia celeri cursu serra tur . Clarissimus Faloppius in libro de Tu moribus praeter naturam, ponderans auxilia Certione. ad dissipandas strumas necessaria, meminit Ceruonis anguis, dum retulit longa con- GCertieris. suetudine apud Nationem Apulam receptum csse , ut hoc genus anguis pro distolum dis strumis usurpetur: sed cum postea hunc eumdem Serpentem Caprimulgain ctiam p. 2 2. nominet, Boam intellexisse videtur.Deinde idem Author in eodem libro, pro delenda lepra Cerueram anguem commendat, alio nomine, AnZain nuncupatam : cum tamen intellexerimus anguem Aesculapii apud Patauinos An ain cognominari. Vtcumq: iit, Authores in nominibus huius animalis conuenim non videntur.
MONA C Hi, qhi commentati sunt Mesuem, promulgarunt Serpentes quo dam ceruinos simum csse nigris illis , qui inultis in regionibus , & pcit:ismuin Apulia sunt notissmi, neq; multum veneni participant: quapropter per Filios iste Boas intelligere voluerunt. Nos in Musaeo Illustrissimi Senatus Bononiensis, quod olim fuit doctissini Vlyssis Aldraiandi, inuenimus coloratam icone Serpentis, logitudinis triti pedu citcgu ,cuiu venter lute; est coloris,& tergus coloris leucophari, cum tribus lineis nigris a c pite in caudam usq; percui rentibus. Sub icone haec nomina extant scripta. Elope, vel Elam, seitu Nicandri,Elaphis quorumdain, Laphiati incolis Lemni insulae apud Bellonium. Elephantias serte, & Certione. Quamobrem ut Lectinres huius animalis figuram contemplari possint, illam hoc in loco inhibcinus.
274쪽
Aetius examinans praesdia bestiarum venenatarum ictus debellantia, scribebat hunc in modum. Elapis porro morsum tormina voluulosa consequuntur; alitercem emul. communibus auxilijs curantur, maxime vero ijs, quae tormina leniunt, &vrinam pr uocant. His accedunt verba Plini; sic scribentis. Sunt ex piscibus seruatis medicinae: namq; salsamentorum cibus prodest a serpente percussis;necnon contra bestiarum ictus mero subinde hausto; it aut circa vespertimam horam cibus vomitionc reddatur: pecu-ι istitiis' baritςI si patiens a Chalcide, Dipsade , aut Elape demorsus fuerit.
, O S T E A QP A M in capite antecedenti naturam eorum Serpcntum pondcrare caepimus, qui a Nicandro inter innocuos enumerantur ;libuit in praesentia anguis omnium mitissimi historiam examinare. At quoniam Serpens hic, ad mentem Aeliani, παρε α, se ilicet Parea S nuncupatur , nonnulla circa ambiguitatem huius nominis annotare d Farea Ser. crevimus. Etenim hoc vocabulum aliquando substantiue sumitur, & GpemAelim tunc ex Aeliani sententia, Serpentem Aesculapii desgnat: quandoque adieetiue usu ni. patur , ideoq; legimus apud Suidam,&Hesychium o*εις nempe Serpentes bucculentos ; siquidem bucculentum animal cognominatur, quod grandi ore,& s nis plenioribus est inlignitum. Idcirco Ammonius rescribat, quod Oxytonum furit genae hominis, scd παρειαι penam nexum Serpentes quidam ore amplo esse perhi
MULTA,&rara praesidia , quae ab Antiquis huic Serpenti inesse ci edebantur, Ilei tantum &splendorem,& dignitatem addideriit, ut Acisculapio nomini valetudinis tutelari dicauerint; illumq; Aesculapii anguem, necnon etiam An- guem simpliciter, scilicet per excellentiam nominauerint. Neq; immerito id factum eia L/-8- si constat, quia solus inter Serpentes innocuus, & benignus esse sertur. Apud Aelia-A3υμ- μ' num hic Serpens Pareas nuncupatur: propterea ab Aristopliane in Pluto introducitura . Carion seruus sic loquens cum noctu in aede Aesculapii, anus ollam pulmenti plenam custodiret, &manum extenderet, clanculum sibilans arrepsi, & manum mordicus tanquam Parcas Serpens arripui: Itaq; apud Actianum, ex sententia Apollodori, παρει , ex παt.a scribitur : quamuis hoc nomen per A scriptum multis non placeat , nam pcrει diphtongum propriam scribendii erat, derivando nomcna scis, aut pcrdi pilica Parea Ser-gum impropriam scilicet per ii tota s ubscripto, sic enim Aeolice nomen maxillae scri-pentis Eu bitur . Aut dedia condum erat nomen a voce παρήiον idem significante: quandoqiii-monia. dem irae voces etiam ρι-το rar A, nimirum habens miniatas maxillas,& κα, λιτο ιθρον
275쪽
Hist Serp.& Dra C. Lib. I. 269
λ ρηαι habens genas pulchras, ex Varino, per diphtongum in in penultima scribende erat;
cuma ταρμα originem ducant, sed usus obtinuit, ut per η scriberentur. Aduertendum autem est, quod a nomen est commune, et ai ηά DOricum, & παρας pocticum.
ε γειν. Quoniam maxillas quodammodo tumidas, & magnas habeat: cum σαρεια Latinis maxilla, & gena reddatur. Alij derivant etymum a r. μωo', quae vox interdum binis Dpro πραν mite, & mansuetum significans, usurpatur. Unde Paream Serpentem dc- M.ti, nominatum conisiunt, quoniam laquam mansuetus a cunctaS innoxie pertractari pos- pistast: quamuis prior etymologia magis probetur. Legitur etiam apud Hesychium,& Varinum. ιρριαζ, nempe pyrrhias Serpens a colore sic nuncupatus. An vero idem sit cum Parca multi dubitant; naen collar pyrrhius rufus est, & quidam Serpentes pareae colorem arris repraesentant; potest autem color rusus appellari: ctenim Paroi equi a ciniore rufo nuncupati fuerunt, ut in historia Equorum relatum fuit. Paroi equi Apud Rauisium Textorem, in o: sicina, legitur Pharias Serpens oculis velox , ore is q*A LB lato, morsu non maligno, hac de re Aesculapio dicatus : postea addit absurdumis Pharia dictu , nimirum hunc Serpentem gradientem in icua sulcum cauda imprimere, quo- Serpe Ania mptope caudam pedcs habeat. Non est reuocanduin in dubium hunc authorem de Parea angue locutum tuisse; quandoquidem Lucanus idem nomen usurpat, quan
Et contentus iter cauda siulcara Tharias.
Sed melius legitur Pareas,aut potius Parcas: quamuis expositores Lucani id metri causa factum csse tradant. Albertus quoq; citans versum Lucani Phaream appellat. ApudVuotonuin legitur Parous, vel Pareas. Ideo Gelacrias putauit hunc Serpentem esse il- ε-- lum, quem Circulatores Marsi B iron, quasi Paron, vel Parcum nominant. Alij inge-rina, nomine a Parca sorte detorto utuntur. IdemGcinertis, ad exprimendum grα- eaoerina cum etymum, Germanice vocat hunc Serpentem Ein Baggen schlang, quia Bagge in serpens. Ccrmanis idem cst , quod bucca, vel sena Latinis. Italis dicitur Bista bona, Patauu ADYa, Bononiae Bassa Angela , non ab Angclo desumpta nomenclatura , ut multi peta C peram existimant, sed interpoliato arguis nomine, nimirum Bita Ange: cum anguis, ut supci ius fuit explicatum, per antonomasiam, hoc animal significa.
HVIVS Serpentis, ratione loci, varias esse differentias existimamus: propterea
quod varii authores promulgar ut in diuersis regionibus innoxios etiam Ser- pcntcs vcrsari. Gelacrus in primis narrat, ex epistola cuiusdam viri fide distri, pidum quoddam Uuis Eliχa cognominatum a Cracouia nouem milliaria distare, ubi plurimi Serpentes vagantur, & aliquando in lectis etiam inueniuntur , sed venen tos esse ncgant, quia nemo unquam ab illis Iaeditur.bunt etiam, molao Magno,domo riga sstici Serpentes in extrema Aquilonis plaga, qui lacte vaccino, aut ouino alti , cum in A...io famibus sub tectis colludunt, & plerumq, in corum cunabulis, tanquam fidi custodes dormiunt. Vellan si quandoq, incendio domus deleatur, aut incolae, stilentia saeuiente, peruant, in antris qdium Serpentes conduntur, & se adeo propagant, ut nouas habitatoribus magnam dissicultatem pariant. Rursus Ioannes Leo,in descriptione Africa ,rem recitat pene admirandam, quod in monte ZiZ Mauritaniae,quadam Serpentes innocui stabulatur,qui cum hominibus adco Serpentes familiariter versantur,ut pradij tempore, no secus ac diles,aut canes micas a mensis ca- innox' mdentes linant, neq, cuipiam nisi lacessiti muria inserant. Praedictis similes tradit Iulius montemα. Scaliger apud Pyrinaeos Bigerones diuagari, qui non solum innoxij sunt,sed etiam sub eodem tecto ver sanies de eadem mensa cibum familiariter capiunt. Iterum Ganerus
prodit,quod circulator quidam Marsus Venetijs ostendebat Serpentem Paree valde si p e milem, capite et manti, & subflauo, corpore nigri cante,maculis purpureis distincto, in lateribus linea quadam secundum longitudinem conspicua crat,quae paulo supradam terminabat, dc infra caput per spatium palmi incipiebat. Longus erat Serpens do-
276쪽
278쪽
ctantes quatuor cum dimidio, & ex plaga orientali delatus erat, insuper veneni nihil participabat,quoniam circulator totum anguis caput ori suo inferebat. Tadem Edoardus Uuotonus scriptis mandauit Paream Serpentem in Syriae locis potisilinum versantem duplicis esse generis: nam alij colorem aeris reserunt, alij vero nigricant, & si morsum i runt non enecant: cum, ob ictis, leuis tantun modo inflammatio oboriatur: hi profecto erunt similes nostratibus, quorum alter, pallidi est coloris, alter vero nigredine perfusus est, quorum icones in superiori pagina exhibemus.
ΡAREAS, ex AEliano, lato ore este perhibetur,mordendo nihil nocet,sed cum mitis sit,atq; nignus humanissimo Deorum 2Esculapio fuit consecratus.Et quam uis Aesculapi, anguis, qui grassante pestilentia,Roinam adue s fuit ristas ha-ri 1 e .ma buisse tradatur, ut Ouidius recitauit, quando sic cecinit.
- --i cum crastis aureus aliis
In serpente Deus stranantia Ala mis. Quae praerogatiua nostro serpenti aesculapij non assignatur.Nihilominus notadum est, poetas interdum licentiosis carminibus quasdam prosequi historias, illasque non sine aliquo figmento exarare. Quocirca Ouidius hunc anguem cristis sene insignitum esse finxit, non soIum ut in animis hominum religionem, sed etiam et magnam admirati nem augeret, praeterqua quod multi scripserunt illum anguem fuisse draconem, quare Niseriis , historia draconis legenda est. Noster tamen .Esculapij anguis oblongus est, subluteia st iis coloras, aut rectius porracei obscurioriS, & magis circa tergus nigritantis. Color panis inserioris prorsus est viridis, albescens tamen, qua de re vulgo apud nos aliquando dicitur Bissa bianca. Aut lane ad contradistinctionem alterius anguis Aesculapii, qui totus nigritat.Dicunt aliqui,quod nota qusdam instar crucis in dorso huius animalis apparet, tortassis ex quodam 'vaniarum , aut laminarum ordine : quamuis in aliquibus hoc signum non deprehendatur.
EXTERNIS huius bestiae partibus diligenter obseruatis,internas etiam aliquantisper ponderare, non a ratione alienum este iudicauimus. kruamobrem omi sis in teraneis, quae extis,& intestinis aliorum serpentum non sunt valde dissimilia, de quibus in Anatomicis aliorum anguium, & potisilinum viperarum disseruimus, Meleaton maxime terrestre,&proinde aridissimum huius Serpentis exhibemus longum do drantes quinin circiter, in cuius summitate caput proportione oblongum proponitur considerandum, utrinque in ceruice duabus paruis eminentijs conspicuum , inter quas . locus vacuus apparet. Maxillae dentibus utrinq; multis valde acutis ,& reflexis sunt Parmatae. Praeterea Meletona capite ad caudam usq; in magnam exilitatem paulatim attenuatur: quemadmodum unusquisq; in icone sequentis Scellati meditari poterit.
HIC Serpens, quamquam benignus,&mitis,ingentes tamen irarum motus es, quado concipiens, non absque Disensionis causa, ictum imprimit .Etenim anguem huius generis duabus ulnis longiorum a quodam iuuene pertractatum obseruauimus, qui iuuenis,ut in medio anguis corpore nodia serinaret, illum instar smnis implicabat, duin autem caput ex uua parte,& caudam LX altera traheret,ut nodus inmcdio magi, coirct, anguis ira pcrcitus manum panactant S momordit,&ex vulne
280쪽
ab, dimis re copiosus etiam sanguis effluxit, sed nullum aliud inde incommodum em auit: cum Emodam ex hoc animal veneni prorsus expers esse seratur. Verumtamen nisi irritetur ab omnibus morsis his facile tangitur, in sinu fouetur, & refrigerij gratia, interdit diebus canicularibus a mul ius is uis iis contrcctatur, & de collo suspenditur. Amplius in signum benignitatis erga huma
sequaior. num genus, viperae hominibus exitiosae ab hoc angue vorari dicuntur. Praeterea hii ius animalis excrementa gratum mosti odor cm spirare traduntur. An vero omnes hu ius generis Serpentes, & an determinato tantum tempore id praest clat, nondum nobis est compertum. Meminimus itinerantes per alpes,& montana loca, aestiuis diebus,
Hic 'guis secus aliquas sepes, rudera, suavem veluti mosci perce I isse odore in ,& incolas ingratμ εαρ' terrogasse, an aliqua planta iucundi odoris ibi sponte crescerct, & respondisse talem remspirat. odorem a quibusdam albis Serpentibus dimanare. Virile illos esse angues Esculapii
Si locum nata Iem horum anguium inuestigemus Inotandum est hoc Serpentis ge-Locus n.tia nus , tam album, quam nigrum ubiq; fer c in agro I Ononiensi, multisq; alijς in loci; γ, Italiet stabulari,& ita domestice cit hominibus se gerere, ut imittoties dormitum ituris Fsine pavore in lectis inueniantur. Inumue pueri hos saepissime manibus, & sinu abditos
gestant, ut timidas mulieres, &caeteros pueros perterrefacian P.
AESCULAPIVS multis in locis,scd Rc ma potissimum in insula Tyberina,summis honori bus cumula tus,& cultus fuit. Qus insula formam biremis habere videtur,cum eam formam acccpisse dicatur a naui in qua Esculapij anguis Ro- Insiua D mam aduectus fuit. Nunc etiam annotante Gyraldo in Diui Bartholomaei hortis,nauis .c q- maritiorea cernitur, in cuius sponda Serpentis reptantis csgics insculpta est, ne tantii ηδ Serpentis memoria delerctur. At simulacrum Asculapij cx auro, & cbore a Trasy-b ς -- made Pario elaboratum describit Pausanias hunc in modum. Sedebat Aesculapius in Gas Mi p., throno virgam manu tenens, altera supra caput Serpentis collocata, cui etiam canis mμώ - assistebat. Rursus idem author narrat apud Sicyonios templum Acsculapij suis Ie,in cu- - Est ' ius vestibulo imberbis Aesculapius ex a uro, atq; ebore fabrefactus conspici cbatur, sceptrum altera manu , altera vero numina domesticar pinus stringens. Diuulgabant autem illi populi ipsum ex Epidauro in speci cm Serpentis ad se mu lorum bigis v stum fuisse. Hinc colligendum est hunc Serpentem non solum Romanis, sed etiam alijs populis fuisse impertitum. Euscbius quoq; describe, Aesculapiu simulacrum,b culi quasi aegrotantium sustentaculi, & Serpentis inuoluti tanquam animae, & corporis salutaris signi meminit. Demum Pausanias, in Baeoticis, memorauit ad Ercynae ripas aedem este, in qua signum est virgo anserem manibus praeferens, deinde fluuios,& fontes intra speluncam Alia simm es Ie, & multa simulacra stantia, quorum sceptris angues circumuoluti objuruantur.
Lora eum Hinc aliqui conijciunt esse simulacra Aesculapii,& Hygiae; quamuis alij suspicari pos- figuras am sent esse Triphon ij, & Ei cinae: cum non magis Aesculapio, quam Triphonio angues ab Hguium Antiquis consecrati suerint. PIura de his sutulacris legenda sunt in primo capite huius libri, ad quod lectorem relegamuS.
I ex natura malign i Serpentis aliquod morale documentum hausimus; multὁ magis ex moribus huius benigni in omnes Serpentis,aliquid percipiendu est. Hype-ν rides igitur in oratione contra Demadem rhetores serpetibus similes esse protulit. Serpentes enim omnes odio digni videntur, ex his viperae hominibus improbae,& cxitiosae sunt; Parcae vero, nempe angues Acsculapij viperas deuorare feruntur Hinc Hyperides sentire videtur ut Suidas, & Varinus annotant rhetores Om c malos