Jus ecclesiasticum practicis rationum momentis illustratum potissimu in usum cleri curati

171쪽

ouo insignem Praebet utilitatem. I'raeter enim obsemiium spirituale; Pastori Animarum: dome3ticos et adiuncta domorum intimius noscendi; de educatione Sobolis, num item vitium aliquot vel immoralitas Praepondium non teneat Semel informandi; dissicientes conjuges ad harmoniam revoeandi; turbatam uomeStieam pacem restituendi; Se sidelibus Suis gratum et amatum praestandi, demum adaequatum Censum seu Conseriptionem Animarum instituendi, InSignem praebet campum. Illo autem Anno, una Iunio Dedietio fit, occurente nesors in tali Domo I rovisionis infirmi casu, eum ingressu Sacerdoti ud . Omum,

Benedictio secus praeseripta emanet. Spectata PIuU- attacta multiplici utilitate, optandum esset, ut I aro luius hoc in desuetudinem abiens, reindueant, et nud-les suos spirituali idmodi obsequio consolentur. Ubi moS Praevius actu Viget, is niSi e CauSIS gravibu8, et cum facultate Ordinarii aboleri poteSt. Uaeterum Sa-eer actus hic, ea qua deeet gravitate et eum modest Selecta, ad exigua comitiva Peragi debet. Maxime vero, cuiuSeunque interessentiae tempor 3que tueri SuSPleio absit, et cavendum est, ne id quod Spirituali solatio et Pastoralis Muneris felleiori implemento subservit, fidelibus onerosum, tituloque hod eXofum, evadat. Alioquin autem occaSione Benedictionis Uomorum quidpiam eaebere vetitum eSt. Int. dio. Eddan. 18I8. N ' Id bd. o ' Vi entes in Ecclesia Publi Cres Devottones et Processiones, Festo Theoplioriae, diebus Rogationum, item unice in IIungaria praeseriptum ad erepuseulum Sabbati Sancti Resurrectionis ProeeSSIonem, i uro eliu3 jure Proprio et excluSive peragit; ad fidelibus

Pro ratione adjunctorum Peregrinationem Sacram Proee88ionaliter praesuscipiendi saeuitatem concedit.

5' Parochus habet jus, in gravi quapiam 1 opuli

necessitate vel tribulatione, ad avertenda item UiVI-uae iracundiae flagella, aut pro pereeptiS beneneu

o mitius agenda , Public rem SVPPVcretionem indidendi otboragendi; huneque Prout et plius Devotiones, Processione , Jejunia, Indulgentia , Festa mobilia et in obi tui sidolibus suis ex bone annuneiat. Cum Cathedra in Edelesia pro annulaetando Verbo Dei destinata sit; ub ea omnia profana abe Se debent. A publieatione politi orum objeotorum Cur itus Clerus ope Ordinationis via Cnosure ,-Regii Loeumtenentialis Consilii illo. io et Iulii l852 N ' dimissae est relevatus. Si quid

autem utilitate aut noeessitate expossiente in Publieo-

Politieis promulgandum veniat, eatenus inviationem ab ordinariatu aeeipit. ' Ut Cura pastoralis Parochi optatum ferat fruetum, jus eidem surgit uelimositisti, Moeret tuti et Dise Plistoe suorum fidelium invigilandi; hane monendo, ObSeerando, urguendo, iuerePando manutenere, his vero nihil opitulantibus, gravia Aeandala, sine Ponendae medelae referre obligatur. Paroeliiani ad Paroelium in objeetis Curam ,nimarum eonsternentibus voeati eomparere detreetantes, si nobiles sint respeetivis Consistoriis, sesius Iurisdietioni loeuli Pro eorreetione demineiari jubentur. Int. dio I Sept. J82IN' 21666. Praecipue nil damnosum Coneubinatum tollendum, vigore Deereti Auliei illo. Is Deeembriso sit et 26 et Junii I 8is, Parochus obligatur Coneu-

binarios ad se neeersitos monere, iisdem Pec Crimino-3um Statum ob oeulos ponere, et monitione esseetuearente, eosdem loeuli Superioritati deferre, quae aut Copulationem aut Separationem Proeurandam habet. Dum delatio earet optato Sueees ut negotium Ordinario substernitur. Si sub iisdem ieetis degentes Consanguinei vel Amnes Matrimonio jungi eupiunt, et intuitu

Dispensationis a Petito amoveantur, debent ab invisiem et arari, ne a familiari su3Peeta eon ea Satione preeri' .

Prout et Polities durisdietio, eatenu8 interpellata,

172쪽

osson distulis et immoralitati omnibus viribus Oeeurrere tenetur. Demum Paroelii in loeis thaumaturgis, oppidis vel Civitatibus exi Stentes, Praeea Vent, uecantilenae aut historiae vendantur, quae SiVe SenSum religioso - moralem laedunt, sive Superstitionem fovent. Idmodi eantilenas aut historias improbas, vigore Altissimarum Ordinationum sequeStrant, aut ad Casum renitentiae Vendentium, ad hu8 Seque Strandas localis Superioritatis Auetoritatem interpellant. ' dure Sub-Delegationis fidelibus suis, Semet eatenus insinuantibus, dum canonien motiva PraeeXi8iunt , in Quadragesimali abstinentia et jejunio in terminis et stib conditionibus per Ordinarium Prae Scriptis Dispensationem elargitur. - Dum autem gravi8 adest necessitas, et rei familiari ex mora periculum impendet, die Domini et Festo, eampestri labori vacandi indultum concedit, non SPOUS et enuSa urgente, Peregrinantis eurrum per OPHees reparandum, admittit. Quid autem Cone. Trid. Se33. 2 a. e. I. dei est relate ad Matrimonio Praemitti solitas Promulgationes judieio Paroelii relinquat, alibi opportunius

exponitur.

8' Ad Paroelium pertinet jus Matriens dueen

di; et

y' Seholas inspiciendi. De his sequitur; et quidem:

Origo librorum matrieularium in Ecelesia Catholica ad antiquissima tempora i ''nempe Saeeulum Aerae Christianae refertur. Nam in opere , Hieraretita Ee ele-Sin Stiea' stimus auctorem Dionysium Areopagitam I 'Atheniensium Episcopum adstruunt, di3Ponitur: ut quivis Presbyter nomen baptisati et Patrinorum Prue-

notet. - Nomina mortuorum autem, Sub speciali

Episeoporum iu Peetione, Diutyeliis, seu fabulis aut dodidibus elina taeei Vel EX membrana eonfeetis, in- orobantur. Uuev fuera DiPtyelia Diae onus occasio-uo Solemni8 Mi Sue, eX loeo elevatiore, Ambone aut pulpito reeitabat. - Praetermi88is hane in rem aliis uetustioribus Dispobitionibu8, Cone. Trid. Sess. 2 a. e. i. de res. Matr. Statuit: , Ut habeat Irarochus Vortiis, in quo Conjugum et te tium nomina, diemque et lo- eum contracti Matrimonii describat, quem diligenter apud se custodiat. ' Et ibidem Capite 2 ' nomina pa- irinorum baptismo assistentium, libro in Serenda eommittit. Vigore itaque Coneilii Tridentini dispositionis, Paroelius libros Matriculares habere, iisdem functiones eccle3iasticas rite inserere, ne illos diligenter apud se custodire tenetur. Iustitutum hocce ecclesiαsticum Pro Leelesia, Pro Statu publico et privatis familiis ESSE Summe momento sum Patet: quod taliter Ecclesia semper in evidenti habeat eos, qui per baptismum aqua regenerationis abluti, eo elui fidelium ingremi- uti sunt; inde impedimenta Cognationis naturalis et Spiritualis, inde gradus amnitatis eruit; inde cognoSeit num omnes Speramentorum SusCiPiendorum UuPa-VES , moribundorum Sacramentis provisi Sint atque ita et hac ratione populi saluti, una etiam Pu8torum Animarum gravissimi Ossistit implemento intendit. Civilis jurisdietio ex Matricis compsavit Sibi notitia

FuPer Statu natorum, mortuorum et COPulatorum, ideoque Super tueremento vel deerescentia Populationis et Conjugiorum; quas in administratione publi- ea multiplicem utilitatem adferre in patulo est. De muni singillativae Familiae Matricis velut limpidis mutibus utuntur ad Genealogiens de duetiones elueu- , di da , quae in quaestionibus haereditariae SueeeS i iii , Fideicommissorum coram jure indubitatum si viri Praestant; aut si Fundatio aliqua ad membra

duritiae cujusdam restricta est, eoneeruenteri ad

173쪽

oniolumenti tranadationalis participationem jus suum

inde Comprobunt.

Matriene, quas Paroelii de tempore in tempus Oeerirente Functione duenni, et praesto habere de-lient, Sunt: DOPl Actiorum uictimaerim; mortu irrem, quibus ne rodit Moratore Consi mulorum, Cui in Seriantur nomina eorum, qui ab Episcopo Sacramentum Confirmationis suscipiunt. Mutriere ut reipsa ex Matre seu fonte haustum Documentum sit; insertio juxta praeseripias rubriens et titulos, in Praesentia eorum, qui in ensu sunt, Ad rem pertinent et indietant, omnicum exactitudine et ne ruralia fieri debet; neque nil Rapulare, seu Mneulator ium, sed Ad ipsum librum seribitur; et cum vigore legum Civilium os Dioeeosnnorum Statutorum, exemplar unum tiro parte Arellivi Dioeeosunt, liliud autem durisdictioni Civili consignandum, eonfiei praeeipiatur; plerique Paroeliorumen utuntur providentia, quod eodem tempore, dum Matriculam libro pornetam stansitionem inseribiant. otium binis illis exemplaribus insertion om faei Int; taliter et poenintilationem laboris evitant, et irin eXPmplaria Orictinctiire conficiunt. Scriptura sit legibilis, Si-

De Ponti notionibus et rasuris, aut udditamentis non convenientibus. Si error irrepens emendationem OX-Posent, faeta leni eaneellatione, positio illa infra Von- eernentem loeum novitias doseribatur. Parosilius nisi

sit gravi infirmitate impeditus, Lituali Sirigoniensii dipsum praeeipiente ipsemet Matriens dueero dobot. Dum ita Matrieno eum omnibus euntelis et PraeSPri-Pta forma ducuntur . ex his testimonia per Paroelium extrudasti, Publieam Doeumoniorum fide dignitatem, et eorum jure plenum vim probandi habent. untione baptisatorum Paroelius sitivebit . ut nomina dumtaxat Sanetorum iisdem imponnntur. Ili majoribus eumprimis Civitatibus staminam adhibent eircumspe-

tionem, ne ius ante , qui ex matrimonio nati non oro lebitimis inserat: sed oecurrente vel minimo

i, per eopulationis, et aliud fide liramin festinio

s ii imitatem comprobari deposent. Juxta Co-

'et dis i si quoad prolem illegitimum erga

ri,fri indiet retionem saeta Patris libro baptissitorum uisertio tune saltem Plenum Vim Probaudi habet siri Vix ' u Pi iris fiat, et eoi en uri xv

i md ii doni Preter de Persona notus sit Confirmetur. Pro Huereditariis Ditionibus Austria eis edit dio 2I' Oetobris 18l3 et i 3' Januarii 18la Decreto Prae eriptum est, ut Penes insertionem Matraeae bapti atorum, Vertitudo Proeuretur de eo: u, quod lei nn Pro Matre indietata reipsa sit quaestionatae l'r olis Mater: b, quod indietatum per illum nomen, Sit genuinum eju3deri nomen; et quod indietatus,nIUilegitimus Conjux Matris, et quidem Jam in i Mense;

d, quod is ad ea sum si sex mensibus in Matrimonio non Constitueretur, aut eopulati non forent, Se Prolis Patrem esse recognoscat; e, et nominis Illius repliter sit, quod indictavit. - Primum rescit Uuroelius ex Obstetrieo. Quoad secundum, Si Puel Pera ignota est, adesse debent duo fide digni testes, qui Probe norunt, indictatum nomen, esSe genuinum Puer- Perae nomen, et hi semet in Matrieula subselibunt. I ii desectu testium, ponitur indictatum nomen, Cum

additamento: Pret te, Me, interea Superioritas localis de nomine investigat , et re3ultatum Matrieae I aroelius inserit. Dum Mater non est matrimonio juncta, Proles qua illegitima Matri eae inseribitur. Quod si Mater Patris quoque in ea tionem desideret, hiate satisfieri non potest, nisi ipse Pater eum duobus testibus eoinparent, et inseribi Petat. Dum Mater se eonjugatam dicit, Paroelius jus habet Praetendendi ut 3emet Maritus sistat, et ignotus teStimonium Copulationi8, exhibent; qui si ultra Sex Men8e8 eopulatus est

174쪽

cotum qua l uter . et Proles ut legitima inscribitur etiam Pro Casu illo, Si maritus Uxorem infidelitatis ni gueret. Quod si ex i opulationis testimonio eveniat, eum Plenis sex Men ibu8 non e33e eopulatum; ut Erotis qua legitima inseri valeat, debet eandem di-Serte Pro Sua resiognoscere. In defeetu testimonii Copulationis, duo fide ligni et noti te8tes reeognoseere debent et nomen et copulationem eum Matre Prolis. Dum absente marito testimonium Copulationis producitur, et inde patent, Matrimonium ante sex Mensus initum esse, Proles indubitanter qua legitima inscribitur; sesius si Sex Menses necdum effluxissent, in rubrica Pati is, datum Copulationis adnotatur, eo inSerto, a declaratione Mariti Pendere, num Prolem qua Propriam recogno8ent. Si nec Maritus, nec testimonium Copulationis Praesto sit, eorum Testes iidedigni audiendi veniunt, qui si cum eertitudine fateantur, quaestionatos Conjuges legitimo Matrimonio nexos iote, insertio huic conformiter instituitur; in liorum

autem omnium adminiculorum defectu, Parochus Matri3 enuneiationem Praenotat, fine tamen elueubrationis locali jurisdictioni negotium substernit, et reSultatum subin Matricae inserit. - Vidua Mater etiam testimonium Super obitu Mariti Producere tenetur.

Rel te αῶ μαmirum O rei forum notanda; dum penes dispensationem in quopiam impedimento Matrimonii, aut in Bannis copulatio instituitur; non secussi ad copulandum per alium sponsi dimissi sint, idip-3um in ultima rubrien adnotandum veniet. Si Matrimonium putatilium, per Sententiam Judicis, pro nullo etai, initio invalido decerni contingat, haee circumstantia suo loco inseratur. Dum Penes dimi88orias per Proprium aroelium expeditas, alter Paroelius eopulationem inStituit, hane eopulans, Eeclesiae suae libro Matri-

ulreri InSerere, una autem intra octo dies testimonium Coneernenti Parocho transponere tenetur. Cod.

Civit. g. 81 et g. 82.

o adjunctis debite investiget. Si extraneus totaliter derelictus et penitus ignotu8 jam mortuuS inveniatur; uotum localis jurisdietio, Perfonae IlliuS, vestium,

filiorumque distinetivorum Signorum aeduratam descriptionem adornabit, eum omnibus ad rem facientibus circumstantiis Matriene inserendam. Dum de peregrinorum id modi loeo OriginiS et Dotniellia constati obitus Paroelio Proprio OPPOrtune Significatiu

Lituitu Personarum Militarium, distinetio eSteorum qui ad Mutuum Cc rem ab us qui ad M/ἰιtirem

rum subjecti, Matrieue in serie, Priores baptISmo veSepultura oecurrente Auli distineto titulo ad calcem Matricae inseruntur, atque de his eum liue renui grauinus extraetus respectivo Superiori Castrensi Sponitur. Dum in transena, aut VIDE NOSo oum,

Militem mori contingit, de obitu matrieulare re8tim nium indilatim via politiea ad suam competentia Quoad tui relidos uilites disponitur, ut Curatores Animarum in casibus obitus Iusti reineum Poete ut (ια ab initio usque ad finem ductu calami perStringant, diem obitus infra adnotent, et eum mortuali attestato, Ordinaria tui substernant, Militari Praefecturae tranSponenda . Si Patentales jam Officialis Publicus

prae manibus haberet, id quoque referendum venit. )Relate ad Militares Viduas et Orphanos, quae et qui ex Aerario Publico provisionem tollunt, et uequorum in vivis existentia, statu viduali item et oI- Plianali nullaque alia provisione Purochus et DomuSProprietarius, in quietantia testimonium Per

ad Rescriptum Ministerii Financiae illo. 6 APD-lis 18b2 N' Igili Paroeliis injungitur: ut non im

175쪽

tum obitum CX Aerario Puri ieis latis Militaris Persontio, sed et Copulationem ejusmodi viduae et Orbhnni, o litisine durisdietioni in dilutim signisisient; per hane Militari Iurisdietioni referendam. Similiterito obitu pensionatorum Servitorum Montanisi leorum: id iurum item ad vota alia trunsitu non festus dolia diva duorum stipendio Fundutionis Egei Senviano I Olom Sinnae Provisorum mortis en Saa, indilatim relatio Prae8fanda disponitur. una: igore Altissimae ordinationis dio 2b' Junii IJ. I et dio 2 '' Fobruarii 18 16 N' Aiso Paroelii

di8tinetas Matrieulas 3uper Mixtis Matrimoniis et exHS Pi genitis Prolibus habere jubentur; quo Sie Proes ad modi sub evidentia semper tenere earum ille Catholiene educationi fusillius intendere PosSint. Porro in Hungaria apud Catholieos, lingua latina quae deeur8u Plurium Saeeulorum ad Matriens dueen clus Adhibebatur, ab anno i db iterum reindueta habetur. Israelitae Matrien8 rite ducere et non lingua te blaea ast Germanissa easdem Seribere obligantur. iam libra Matrieulares ad Eeele3iam pertinet ut

rochum CODCerialantem eXPeditum Matrieulare testimonium, Vim legalem habet. - Matrieulare testimonium in regula Seribitur in eliarta Signata xroruin Ib; exeipiuntur Matrieulare8 extraetu8 nominatim, vigore

Caestireo-Regii Loeumtenentialis dio 3 Aprilis I 8 Al N' Reseripti, Pro Bavaris; item aliis extraneis vindiplomattea respectivarum legationum Petiti, qui, prout Pt Pro Purte Pauperum, in elini tu non Signata soribi admittuntur. Mutrienturin testimonia ex ossicio

expediri debent, quae aurisdietio Publica deposcit, item pro Individuis ad Militiam statutis, pariter in

charta ordinaria; in quibus tamen absque tymbro expeditis, enu8a et Seopu8 Uo eXPediuntur Ante Sub- Seriptionem Dominis et adpressionem sigilli paroelii-ulis, rite exponi debent. In dandis Pro Parte Privatorum, Praeeipue e Matrieula baptisatorum testimoniis, omnis enutela adhibenda, neque eadem indiseriminatim et Sine noeessitate expedienda sunt. Taxa titulo expeditionis in IIungaria universaliter praeserit talion e t, Verum juxta Statuta cujuslibet Dioeoesis vix tamen infra I n. M. C. desumitur, et legalem Parochi accidentiam eonstituit. Matri eae loeo Sisico et ab ineendio sessuro, ne sub Seraeonservari debent, neque eue Silem Parochus manibus ulterius coneredere, eo minu8 extra Aedes Parochiae dare nudet . Dum oeen Sione Statutionis Militaris sit usus Matriene baptisatorum, talem Paroelius in eopum hunc aut iPSemet eXeutit , aut Cooperatori et

176쪽

non ulteri exeutiendam tradit. Demum num Matrieularos libri diligenter et ad praeseriptum ducuntur, RUrite eon Serventur, SuperinspiVere ad ordinarios pertinet, qui Partim immediate, partim mediate, medio quippe

V. A. Diaconorum Superinspieiunt; V. A. Diaconi autem de Matri eis, qualiter duci et conservari solitis periodieam relationem praestant. Ili Praeterea Confectas eum initio Mensis Novembris Statisti eas Tabellas: similiter et duplicata Matriearum Pro Dioeee Sana durisdictione eum libro Matristae quotannis PraeSeri-Pto, et Supra inter relationes V. A. Diaconorum indiectio te mi Ore, eonferunt, reeipiunt, atque Sui3 Loei3

tempestive re ignunt.

g. βl. Inspeetio Sehularum elementarium.

Eeclesia Catholiea suae pretiosae soboli Sehol qinde a primordiis tenerrimam curam et sollicitudinem impendit; semper enim considerabat Scholam tamquam educatorium christianae familiae. Uinc jam ab antiquissimis temporibus obtinuit, ut non tantum Penes Cathedrales Ecelesias et Claustra Regularium, Sed etiam Penes singulam Parochiam Sehola PraeSto

fuerit, in qua juventus institutioni religioso- morali subjecta, in iis quoquo quae ad vitam Praetteam Pertinebant, instruebatur. Imo Paroeliis juxta e. 3. de vita et honest. eeu obligatio imposita fuit, vel per Se , vel Per alium Clericum ne siessariam institutionem impertiendi; unde Scholae Parochiales originem ducunt. Scholarum id modi Parochialium, Trivialium

Vel Vernacularum, aut elementarium nomine inSignitarum immediata Inspeetio ad Paroelium Pertinet.

Paroelius quippe vi sui lassicii, respectu Scholae est Religionis Professor, Paradigma morum et Scholae Director. Qua Doctrinae Religionis Professori incumbit obligatio, minimum binis per Septimanam vicibus Catecheticam institutionem impendendi, non in nuda et

urida verborum recitatione, Sed praetica captuique accomoda e lunatione con8i,tentem. Ad quod munus eon Seientio 2 explendum semet semper debite praeparabit, germen illud Pium, examen novellum, in amore et Patientia elaea Se Colleeturus, ne nil recipiendum Prono Cordi eorum in saneta et saera fidem vivam instillaturus. Praeterea curabit, ut Scholaris pubes in corpore Mi83ae Saerifieio devote intersit, et capaces ad initium et sinem Cursus Scholastici, tum in Natalitiis, Paselia te ac Pentesiosten Saeramenta Suscipiant. Optandum ut hae in Parte quoque ipse Ludim agi ster praeluceat exemplo; alioquin Confessionem et Communionem Paselialem negligens, ab Ossicio amovendus desiernitur . Cavebit autem Paroelius ne libris non entholicis utantur, et si tales apud aliquos observaret, eosdem eum rite eonformatis, Praescriptis catholistis libellis permutet. - Noverit item, quod Seholas elementares, et etiam Dominientes si e-quentare obligati, in distraetione saltus Partem ea-Pere, et Divei Soria adire vetentur. Immediato ad Scholas elementares Ecelesiae Catholicae influxui favet et hunc salutaribus Dispositionibus Prompte Promovet Civile Regimen, idipsum Conferentia stolle elorum Epi Scoporum grato animi sensu profitente ). In IIungaria ubique in tostis illis, ubi Paroelius fundatus est, Sehola introducenda ordinatur '). Imo in Filialibus quoque, dum lio proles institutionis capa-

CPS Sunt, aut etiam Pavetori numero, PraeeXi3tente

tamen pro Magistro Suffieiente Dote, Seholae vernaculae aperiendae jubentur ). Praeterea disponitur: ut immediatam Inspectionem loealem Seholarum elementarium Parochus to ei exereent; siqui em Directis Schol erem eidem non sola' convestat, sed et incumbret Dioece sanis vero integrum Sit, Seholarum Curam ha-

177쪽

randum habet, ut integra se ludaris Institutio et Edu- ostio spiritui Catholiene Religionis apprime congruat neque institutis Esielesine aut Civitatis quidpiam ad-

Vel Sum doeentur. - enore autem regulativi seliolarum elementarium, vin Consilii Loeumtenentialis Intimati dio I 6 dulii I 8as. N ' II 2Id. editi, et nunc quoque vigorem habentis, ad Paroelium qua Dire et )rem Speetiit, eunetis, quae In Stitutionem, reetum Ordinem, et Seholae es floreseentiam eoneernunt, intendere. Ad quem seopum, in Constionibus publieis, alii8que OPPortunis Oeensionibus, ob oeulos sistunt Paroelii suis fidelibus, strietum in timore Domini et Diseiplina Proles Suas edueandi obligationem, Institutione Seholastiea praeeipue adjuvari; iisque juxta regulativi

hujus j. id '' ad Proles utriusque sexus a 6 ' ad summum i ' aetatis Anno usque s 2 ad Seholas elementares mittendas obligationem ineumbere; Seeus Proeasu negligentiae vel renitentiae familiae eaput esse respousabile, illudque peeuniariae muletae obnoxiari. Paroelius omnimode cavebit, ne Proles Catholieae

Seholas Evangelieorum frequentent; alioquin enim vigore Reseripti C. N. Ministerii Cultus et Institutionis dio 6 Maji 18bi . N ' dimissi, Provoeative ad eatenus editas Normales Ordinationes, Catholiei juvenes absque expresso Regiminis eonsensu ad G

mnasia Evangelieorum assumi prohibentur. Tum in locis illis, ubi et Catholion et Evangeliea Sehola Hementaris existit, Catholiens proles ad Seholas Evangeliens reeipere non lieet; ubi autem nisi Evangeliea Sehola reperitur, hane dumtaxat eum Praevio Scitu Parochi, proles Catholiene adire possint; quibus Per Paroelium in Do e trina Religionis instruendis, nee iniustitutione religionaria, neque in Religionis exeret-tiis, aut Cultu Divino evangelieorum, Partem Vulgere

sidos. Sed et Judaiet Doeentes ab tapondenda in lini, uis vel elementuribu3 objeetis Catholistis prolibus in titutione ut Centur ' . Cau Sa autem Prolibus Judat eis propria Sehola destitutis eonsulendum, C. N. Cultusos Institutionis Ministerium dio 2I Jan. l Id. ordi-uavit ut Seholam Catholieam adeant; et uniee Per eX-doptionem iisdem admittitur Seholam Evangelieam frequentare, in ensu illo, Si frequentatio Seholae Catholiene per loeulia adjuneta ita ardua esset, quod eadem absque notabili detrimento urgeri non Po8sit. Ultro ad Paroelium pariter pertinet intendere, ut Privati Praefecti in Domibus Mugnatum et Nobilium, Alumnos suos in Doetrina Religionis debite instituant, ne praeseriptis Religionis exereitiis vacent. Iuvenum Catholieorum institutionem, Praefectis non Catholieis

coneredere integrum non e St. - Porro Ubieunque

fieri potest, in Seholis elementaribus pueri a puellis

distineti in instituendi praeeipiuntur. Dum numerus Prolium Seholarium Ventum superat, PeneS Ordinarium Doeentem unus; si usque dueentos aseendat, duo Instructores assumendi veniunt. In conformitate Cap. 8. β. i 2. et iis. Seholarum elementarium ereetio, re tauratio, neeessaria interna adjustatio et instruetio, tum Doeentium Provisio, generaliter nil respeetiVarum Communitatum onus pertinet; nisi nosors Patroni, Benefactores aut Privati Fundatores Communitatibus benevole unxiliatri siem Porrigunt manum. - Sed

et antehae jam dispositum suit: ut Filialistae propria Sehola destituti, ad dotandum Professorem Seholae Matris, eone urrunt. - Ligna foentia pro Magistro et Sehola partim Dominium Partim Communitas, si sylvis provisa sit, assignet; et Communitas ligna Seeuri. te ad Seholam devehi euret. Dotatio Doeenti S, Purtim in naturalibus, partim in fundis immobilibus, Per

Communitatem, - intelloeta eorsum nae88e, fuleutura

178쪽

et vesitura , - 2Xeolendi , Partim Vero in parato aere

consistat, et Plu8 minus 12o n. M. Conv. adaequet j. PasQuum in SPessie, vigore art. 6. β. 3.183ri a media Sessione Colonicali competit, nisi actu majori Pa- seuo ProviSi forent. - Ubi titulo animissorum ab Evangelieis proventuum Ludireetores quotam bonificationalem e Fundo Religionis vel Studiorum aestipiunt, Quietantium, in charta tymbrata exarandam Paroeliu8, de eo, quod deeui Sia tempori8 Pro quo bonificatio levatur, Ludirectoris munere furieti Sint, et uetu fungantur, subseriptione sua et sigillo Parochiali roborat. - Si in Scholis elementaribus Didaetrum Penditur, Paroelius qua Director, reflexionem Vere Paul erum habeat, utve hi praescriptis etiam libris Scholasticis gratuito Provideantur modiam quaPrat. Eodem regulativo, nullus Pro LudimagiStro aut Instruetore adplieandus decernitur, niSi de absoluto biennalis Praeparandiae Cursus examine teStimonium accipiat, et ad munus Doeenti3 idoneus declaretur.

InStructor aetati3 annum vige3imum Superans, qui in hae qualitate minimum anno uno servitia Prae8titit et Coram scholarum Inspectione novo Semet examini

subjieit, pro Docente inferioris elementaris Scholae eligi potest. Iisdem qualitatibus instructi debent esse et Privati Docentes, quibus Scholam absque Altiori Indultu aperire , et Institutionem impendere vetitum

eSt. - Norma electionis Ludirectorum Praeeitato regulativo praeStabilita, vigore C. R. Ministerii Cultus et Institutionis Rescripti, dio I 2 Martii i85 I. N 'Porro Confirmata habetur, eo disposito: ut dum Stationem Ludimagistri vacare contigerit, hane erga insinuationem Directoris Parochi, Inspeetor V. A. Diaeo-uu8 Supplente Provideat, mox superiori Seholarum Directioni, - nune vero C. R. Consilii respectiVae se-Utioni, - insinuet, Pro Concursu terminum Praefigat,

stitiue ad eleetionem eon eurren8 Patronus vel Prote- ior Parochus qua Seholae Direetor et Communitaso redurrentiburi et Probum fit tinentibu8 fres proponunt DistrietualiS V. A. Diaeonu8 autem comite opinione. UniVEI SOS reeur u et re tu, Pro ulteriori pertractatione et uominutione C. R. Consilii Sectioni sub sternit. Nominatus hae modulitate Ludimagister, mox

initio auspienti muneris sui, juxta Synodi Provincialis 16II. celebratae et Rituali etiam Strigoniensi ad euidem insertae publice, in confluxu Populi, Professionem fidoi Cretholicae elieere obligatur; in SenSu quoque

Cone. Trid. Se83. b. e. l. de res. Per ordinarium confirmandu .

Direetor Scholae Parochus, cointelligenter eum V. A. Diacono tempus Pro examine bis Per Annum servando praefigit, et Magi8tra valeS, Honoratiores, Orfidiales Dominales, Primores Communitatis invitat. Scholastica Testimonia, in charta non tymbrata expedienda, subscribit; ne audito dudice, Sub iu gentibus eampestribus laboribus pro feriis tempus determinat. Praeterea implemento Ossieti, moralitati, Proeedurae Docentis cum Prolibus invigilat. Ludire-etorem et Instructores exerrante8 mula uote monet,

u eonae8Sationibus et compotationibus instituendi3re Oeret, uo negligentes aut excessuOSOS Seholarum In peetori defert. Si Ludimagister vel In Stru tore , aut alter in negotio Scholarum Proponendum quid iubeat, eatenus Semei ad Paroelium Primo QOlavertere debent; qui Preces vel querela8 Pro munere duo audit, et aut ipse medelam adfert, aut Distri-etuali Scholarum Inspectioni Proponit. Demum ut ehola debite con3ervetur, externae et internae rePu-rutiones suo tempore Prae v eipiantur, curae Sibi Sumit, et ad ea sum renitentiae Communitatis, Magistratu Publici operam interpellat. EX adverSO RutEm, immunditiem, veluti valetudini etiam Prolium noxiam;

cap. d. n. II, apud Poteriae P. e. pag. 213.

179쪽

Putitur. Cneterum ne juventus l2' notatis Annum et

Seholam trivialem egressa, eorum quae didieit Paulo Post oblivisentur; intro luetae sunt sic dictae De etit ues, aut Dominiora os Seholae, quas - exec Ptis Uestis Majoribus, aliis Domini et Uestis diebus, juvenes Seholarum elementarium Cursum jam egreSSi, adire tenentur. Hujus quoque Seholae Inspeetio ad Pu-roelium pertinet, et Ludiresitor pro fatigiis jus habet

a Communitate distinetam renumer itionem Praetendendi. Tirones Opisieum. Praestituto tempore examini Subjieiuntur, et super qualiter Absoluto in elicti in non tymbrata Seholare testimonium a Paroelio Aeeipiunt,eitra hujus exhibitionem, in numerum sodalium haud eooptandi. Universi autem ad Seholam Dominientem adeundam obligati, si in frequentando negligentes Comperiuntur, nil diligentiam, Poenis poeianiuriis eorum i

Novissimis temporibus seopo impedimenta in do-eendo tollendi, respeetum Ludimagistris Constitiandum et Sorti eorum ex obtutu materiali eonsulendum Plurima ueta sunt, ne inter euetera, ut officium Notarii ab Ossicio Ludimagistri separetur, neve Sol Vitia Campanatoris iisdem imponantur, Per Regimen Civile dispositum. Interim cum tenui seeus Ludimagi- Strorum Provisioni, Per hane separationem, in plerisque locis, - ubi quippe Notaria tui et Campanatoris

servitiis emolumenta adnexa dei rehenduntur - Dotn-bilis strages immineret; interon separatio in modernis adjuvetis esseetum plenum vix sortietur. Id tamen utilis et honoris iei habent Ludimagistri, quod solerter expeti8 in munere suo Annis triginta, Sint pensioni ea Paees. Pro Viduabus et Orphanis eorum Privat Pensionalia instituta paulo praeteritis temporibu Neosolii, Seepusii ex Oblatis Benes aetorum Et annui Per iPSos Ludi magistros pendi solitis exiguis quoi id - 353 quidem Vel erunt, ded necdum ex ineunabulis hinerserant. Utinam ubique indueantur et potentius

succolentur.

g. Jβ. Jura Temporalia Parbelibrum. iij I ministi ratio Peculii Ecclesiste.

Duplicis ordinis Sunt bona temporalia, quorum Administratio ad Paroelium Pertinet; ECV siue quippe, et Deu Vii, cuju3 u3u8 fruetus Paroelio titulo Os sidii competit. Quantum Ecelesiam attinet; cum hujus Peculium, priueipaliter ad Perstringendas publici Cultus Divini necessitates destinatum Sit; Paroelium, qui Ecclesiae Praee t, et ad quem Cultus Divini directio et cura pertinet, adminiStratio Proprietatis Ecclesiae, sive mobilium sive immobilium, jure utroque, Saero quis Pe et Profano, eoneernit. Respectu immobilium jure Civili disponitur, ut Fundi Ecclesiarum et Paro-Vliturum, quoeunque sub praetextu, eitra saeuitatem ordinarii, non eommassentur vel non alienentur; et idempti vel diminuti in integrum restituantur ' . In rectum autem quaecunque Tenuta Eeelesiarum, in Praesentia V. A. Diaeoni et Patroni aut ejus repraeSent inii , mediante auctione publiea, exurendarida Praemuit iuntur j. Exceptio est, si Tenuia id modi, erga Stare bilem Canonem, titulo melioris subsistentiae, quin emolumentum hoc ad Congruam in utetur, Per Paroelium ab immemoriali usurerentur. EPiSeopus Vi juri Superinspectionis, Contra eius Arenitales ratiliabet ue confirmat ; et ad eloeutiones Peeuniarias faeiendus saeuitatem tribuit. Capitalia itaque SemPer eum vitu rdinarii, ne uniee Possessoribus suffieiente im-m bili fundo proprio provisis ad frueti nudum et O-

180쪽

duri debent; ip i autem Administratores, a Sibi elocandis Sive EeeleSiue, Sive piarum Fundationum Uapitalibus, inllibentur. Dum eloeationis ORSUS Oeeurrit, obligatio scribitur in eliaria signata, quae juxta leg Stymbri tabellam In Summae eloeatae eonformata SIt. Tum si in securitatem Capitalis specialis hypotheea inseribitur, et obligatio libro Funduali infertur, vigore Cod. Civilis D. bba. po8Sunt titulo annui Oensus nisi s. pro Cento stipulari. Civili autem Processitati Ordine provisorie edito, praeseribitur: ut obligatoriales litterae plenam vim probandi habeant illas ce-bere per Debitorem reret Proseriet mcture Scr Ag et subscribi iret Per Debitorem et duos testes Proser/α mαMusulseribi ' . Testes interim hi penes subseriptionem Doeumentum extradantis debent esse Prctosquies, aut per extra dantem de eo certi re ιti, quod is quaestionatum Documentum propria manu Si Seripserit; Se-eus testes id modi, et qui eos ad SubSeribendum induxit, poenae subjiciuntur '. Contextum tamen Documenti testibus notum reddere nesseSSUm non ZSt, III lin casu illo, si Extra dans Scriptum ipsemet legere non Seiret. Pro Parte eorum, qui Seribendi ignari

Sunt, Documenta Notarii Publici expediunt '. Ex hae legis Dispositione patet, quali in exarandis Obligatorialibus Litteris, ut eaedem vim probandi habeant, opus sit eautela. Finaliter Obligatio rite concepta funduali et intabulationum libro inserenda venit; expensas universas Debitore ferre obligato . Relate ad exarendationes, ejusdem Codieis D. Ilo .

habetur: Dum in Arendam assumpta res, ob eXtraordinarios eventus, uti ignem, bellum, luem, magnum exundationem, fulminis incussionem, aut totaliter male Sueeedentem Proereationem, inu3uabilis et in- fruetuosa evasit; eotum Arendatis Census non Sol VI-

si Arondator tantum in Parte damniseetur, tune in osortionata Par3 Cunoni Arendatis relaxanda di Auitur Dum Arendator indeterminate omnia pe- lhul, in suum damnum et Diau assumpsit; per id

intolligitur, incendium, eXundatio Et fulminis incussio. iibliust autem se mediante Contraetu, ad quaecunque extraordinaria infortunia ferenda; tunc integram sti-Pulatam Arondam exeontentare tenetur 3 - Ex his c larum est, citatas legeS illi8 regulis juris: hconfect-ctris contecthentibus 'me' POuit et: Sicut se qu/s obl/qui, i in judicium recoiret Pleiae eonformatas eSSO.

Porro interusuria, en non urendatis, aliaeque Praestationes, rite ineussandae et morosis Debitoribus , sub onere responsionis et rei usionis edicenda praeeipiuntur ' . Imo resim ntcs Onuste Prct(mns/Ones, CeuSVS, P ct Dentres Vel Sei Vitutes Pi recten i si lectue, Per Pectescri-Pt Ouctu Vessctut Post tres reunos ). Ideo vigore legis hujus, interia Suriales, nut qualeseunque restantiae nee tolerari Possunt; sed Paetis bonis non succedentibus, Auctore Iudico revindicari debent, quia Seeus negle-eta Praetensio Post triennium extinguitur et cessat. Pedulii Eeelesiae et piarum Fundationum utriu8que tum Eeelesiastidae quam saecularis Cathegoriae, - ut jam supra de juribus Episeoporum dictum est Superinspeetio ordinaria tui eompetit; ei tra Vimus indultum, nec praeexistentia Capitalia diminuere, nee

Eeelesiam onere quopiam, etiam Per Patronum, gravvare; nee erogationes e fisei remanentia Praetor eurrentes, et alias ultra filios Io sustere, lieitum est Sueri Canones autem distrietina et sub Poenis graviS- imis prohibent bona Ecclesiae et pias Fundationes

V uJ Pure. - Si quem Clerieorum vel lateorum - ait Cone. Trid. Sess. 22. e. II. de res. - suumnque i dignitate praefulgeat, in tantum malorum omnium Vn-