장음표시 사용
861쪽
A aerario contulerit, & omnium anteactorum comparationem amplitudine vicerit. Per idem tempus quu Antiochus Epiphanes, qui Athenis Olympicii inchoauit, tum regem Syriae Iliolemaeum puer si Alexandriae o sideret, missus est ad eum legatus M. Popilius Lamas, qui iuberet incepto desistere: mandataque exposuit, ®em deliberaturum se dicentem circunscripsit virgvla,iussitque prius responsum reddere quam egredere tur, finito harenae circulo. sic cogitationem regiam Romana disiecit constantia,Obeditumque imperio. Lucio autem Paulo, magnae victoriae compoti, quatuor filii fuere: ex iis duos natu maiores, num P.Scipioni P.Afrieani stio nihil ex paterna maiestate praeter speciem nominis vigoreinque eloquentiae retinenti in adoptione dederat, alterum Fabio Maximo, duos minores natu, Iraetextatos , quo tempore victoriam adeptus est, hauit.Is quum in concione extra urbem more maiorum ante triumphi diem, ordinem actorum suorum commemoraret, deos immortaleis precatus est ut si quis e rum inuideret operibus ac fortunae suae, in ipsum potius saeuirem quam in rempub. quae vox veluti oraculo emissa, magna parte eum spoliauit sanguinis sui. Naalterum ex his quos in familia retinuerat liberis, ante paucos triumphi, alterum post pauciores amisit dies. Aspera circa haec tempora censura Fulvii flacci & Posthumii Albini fuit: quippe Fulvii censoris frater , de
quide consors,Cn. Fulvius, senatu motus est ab iis cenioribus. Post victu captumque Perseum, qui quadrien inio post in libera custodia Albae decessit, Pseudophili Dius a mendacio simulatae originis appellatus, qui se PhiD ippum regiaeque stirpis ferebat, quum esset ultimae,armis occupata Macedonia, adsumpti regni insignibus, breui temeritatis poenas dedit: quippe .letellus P R. cui ex virtute Macedonici nomen inditum praeclara vi- ictoria ipsum gentemque superauit, & immani etiam 4Αcha os rebellare incipientes fudit acie. Hic est Meleti ilus M. acedonicus, qui porticus quae fuere circundatae a duabus aedibus sine inscriptione positis , quae nunc O- Rctauiae porticibus ambiuntur, secerat: quique hanc tu
862쪽
i mam statuarum equestrium quae frontem aedium si, , ctant, hodieque maximum ornamentum eius loci exi Macedonia detulit: cuius turmae hanc causam reseruii , Magnum Alexandrum ini petrasse a Lysippo,singularitalium autore operum, ut eorum equitum qui ex ipsius a turma apud Granicum flumen ceciderant, exprella si- , militudine figurarum, faceret statuas, & ipsius quoquec iis interponeret.Hic idem primus omnium Romae aede ex marmore in iis ipsis monumentis molitus, vel magnificentiae vel luxuriae princeps fuit. Vix ullius gelis, aetatis, ordinis, hominem inueneris cuius felicitate for a lunae Metelli compares Nam praeter excellenteis triu- 'phos honoresque amplissimos, & principale in repub. Litigiiim, extentumque vitae spacium , & acreis innocenteisque pro repub.cum inimicis contentiones, quatuor filios se stulit, omnes adultae aetatis vidit, omnes reliquit superstites & honoratissimos: mortui eius lectum pro rostris sustulerunt quatuor filii, unus contularis& censorius, alter consularis, tertius consul, quartus candidatus cosulatus, quem honorem adeptus est. Hoc est nimirum magis feliciter de vita migrare quam in Hri. Vniuersale deinde ut praediximus instincta in bellu Achaia, quum pars magna eiusdem Metelli Macedoniaci virtute armisque tracta erat, maxime Corinthiis in arma cum grauibus etiam in Romanos columeliis incredenda assciebantur,statuit senatus Carthaginem ex .cidere. Ita eodem tempore P.ScipioAEmilianus vir auiatis P. Africani, paterni'; L .Pauli virtutibus simillimus, o omnibus belli ac togae dotibus, ingeniique ac studiorueminentissimus seculi sui, qui nihil in vita nisi lauda
dum aut fecit,aut dixit, ac sensit, quem Paulo genitum, adoptatum a Scipione Africani filio diximus, aedilit tem petens Cos. creatus est. Bellum Carthagini iam ante biennium a prioribus C O s s. illatum,maiore vi inintulit, quum antὸ in Hispania murali corona , in Africa obsidionali donatus esset: in Hispania verbetiam exE ...
Rigantibus, destinatus ei bello geredo Cos.Mummius. Et sub idem tempus magis quia volebat Romani qui quid de Carthaginiesibus diceretur credere quam quia
863쪽
A prouocatione, ipse modicus virium,immanis magnitudinis hostem interemis et. e mque urbem magis inuidia imperii quam ullius eius temporis noxiae inuisam Romano nomini,sunditus sustulit, fecitque suae virtutis monumctuin, quod fuerat aui eius clementiae. O
thago diruta est quum stetisset annis DCLX vir, a hinc annos cc Lxxv Ir, Cn. Cornelio Lentulo, L . Mummio coss. Hunc finem habuit Romam imperii Cartilago aemula, cum qua bellare maiores nostri co pere, Claudio &Fulvio Coss. ante annos CC x Curri quam tu M. Vinici consulatum mires. Ita per annos - cxv aut bellum inter eos populos, aut belli praeparatio, aut infida pax fuit. Neque se Roma iam terrarum orbe superato, securam sperauit Arein nomen usquam flatis maneret Carthaginis, adeo odium certaminibus ortum ultra metu durat, &ne in victis quidem deponitur, neq; ante inuisum esse desinit quam esse desiit. Ante trienniu quam Carthago deleretur,M. Cato perpetuus diruendae eius autor, L. Censorino, M.Manlio Coss. mortem obiit. Eodem anno quo Carthago conc cidit, L. Mummius Corinthu post annos DCCCCLirquam ab Alete Hippotis filio erat condita, funditus e ritu. Vterque imperator deuictae a segetis nomine limnoratus, alter Africanus, alter appellatus est Achaicus. Nec quisquam ex nouis hominibus prior Munatiuo cognoinen virtute partum vindicauit. I, uersi imperatoribus mores, diuersa fuere studia:quippe Scipio tam elegans liberalium ibidiorum omnisque doctrinae dea tor & admirator fuit,ut Polybium Panaetiumque prae-eellenteis ingenio viros domi militiaeque secum habu D rit. neque enim quisquam hoc Scipione elegantius interualla negotiorum octo dispunxit,semperque aut belli aut pacis kruiit artibus , semper inter arma ac studia
versetus, aut corpus periculis, avi animum disciplinis exercuit. Mummius tam rudis suit, ut capta Corintho, quum maximorii artificum persectas manibus tabulas ac statuas in Italiam portandas locaret,iuberet praediui conducentibus, si eas perdidissent, nouas eos redditi
se . Non tamen puto dubites Vimici, quin magii pro
864쪽
repub. fuerit manere adhuc rudem Corinthiorim in- otellectum, quam in tantum ea intelligi, & quin hac prudentia , illa imprudentia decori publico fuerit conus mentior. Quum sacilius cuiusque rei in unum conistracta species, quam diuisa temporibus, oculis animisq; inhaereat , statui priore huius voluminis posterior inque partem non inutili rerum noticia in artum contra. Aa distinguerς , atque huic loco inserere quae quoque tempore post Romam a Gallis captam deducta sit cor lonia,tuitu senatus. Nam militarium & causa,& aut res, & ipsarum praefulgent nomina. Huic rei per idem a lepus ciuitates propagatas,auctumque Romanii nomecommunione iuris haud intempestiuἡ subtexturi vid mur. Post septem annos quam Galla urbem ceperunt. Sutrium deducta colonia est, dc post annum Setina, nouemq; interiectis annis Nepe, deinde interpositis duobus & triginis Aricini in ciuitatem recepti. Abhinc annos aute C C C L.Sp. Postumio, Veturio Caluino C O ss. campanis data est ciuitas, partique Samnitium sine sui , fragio. Et eodem anno Cales deducta colonia.Interjecto deinde triennio, Fundani Sc Formiani in ciuitatem crecepti, eo ipso anno quo Alexandria condita est. Ins quentibusque coss.a sp.Postumio, Philone Publio cesseribus, Acerranis data ciuitas.Et post triennium Talaracinam deducta colonia, interponidque quadriennio, Luceria: ac deinde interiecto triennio,Suessa Aurunca, ec Saticula, Interamnsque post biennium.Dece deinci hoc munere anni vacaverunt, tunc Sora atque Alba deductae coloniae,& Carseoli post biennium. At qui tum Fabio,Decio Mure quartum coss. quo anno Pyrrhus regnare coepit, Sinuessam, Minturnasque misissi co- Dioni,post quadriennium Venusiam: interiectoque bi alio M. Curio α Rufino Cornelio coss. Sabinis snssu gragio data ciuita ad actum ante annos fermὸ CC c xx. At Cossam& Paestum abhinc annos ferme tr centos, Fabio Dorsone, Claudio Canina Coss. Inter lecto quinquennio, sempronio Sopho, & Appio CY: ci filio C O ss. Ariminum, Beneuentum coloni missi,disheragii fetenditus Sabinis datum. At initio primi
865쪽
A belli Punici Firmum Sc Castrum colonis occupata: et post annuim aEsernia, postque x x ii annos anilum &Alsium, Tregellitque post biennium , proximoque anno Torquato Semproni5que Coss. Brundus uni , di post triennium Spoletium, quo anno Floralium lud rum factum est initium. Postque biennium deducta Valentia, dc sub aduentum in Italiam Hannibalis Crem na atque Placentia. Deinde neque dum Hannibal in Italia moratur , neque proximis post excessum cius an nis, vacavit Romanis colonias condese, quum esset in
B bcllo conquirendus potius miles quam dia. ittendus,& post bellum vires refouendae magis quam spargendae. Cn autem Manlio Volsone, M. Fulvio Nobiliore coss. Bononia deducta colonia abhinc annos termECCx vii: & post quadriennium Pisaurum ac Potentia, interiectoque triennio Aquileia & Gravisca, S. post quadriennium Luca. Eodem teri porum tractu quan quam apud quosdam ambigitur ) Puteolos Salernum-quein Buxentum missi coloni: Auximum autem in Pucenum abhinc annos serme C L x x x v ii, ante triennisi C quam Cassius censor a Lupercali in palatium versus theatrum facere instituit,cui in demoliendo eximia ciuitatis seueritas & C o s. Cepio resti idre, quod ego inter clarissima publicae voluntatis argumeta numerauerim.
Cassio autem Longino & Sextio 'Caluino qui Sallyes apud Aquas quae ab eo Sextiae appellantur deuicit)coss. Fabrateria deductae est, abninc annos ferindeae v II. Et post annum, Scylacium, Mineruium, T
rentum , Neptunia, Carthagoque in Africa prima Vt
praediximus)extra Italiam colonia condita eu. de De D tona ambigitur.Narbo aute Μartius in Gallia M. Pomcio, ablarcio coss. abhinc annos circiter CL iii do ducta colonia est: post tres4 iginti annos in Baciei mis Eporedi1, Mario sexies Valerioque Flacco C O ss. Neque facilε memoriae mandauerim quae , nisi milit ris, post hoc tempus deducta sit. Quum haec particula operisivelut formam proposti excesserit, quanquam intelligo nubi in hac tam praecipiti festinatione, quaenie rotae proniue surgitis ac veteticis modo , nusquam
866쪽
patitur consistere, penὶ magis necess*r0 praetereunda, Aquam super i rcua amplectenda: nequeo tamen temperare mihi quin rem saepe agitatam animo meo, n ue
ad liquido in ratione perducta signem stilo. Quis enimabun e ni ari potest i quod eminentissima cuiuisu prosectionis ingenia in eandem sor nam, S in id . a ctati tempq is, congrueps.spacium , S qui in adm quinci usi capsi ali ue lepto diuersi generis hilominu ' Mi valleiij, in i ii quoqRegregantur cui9sque clari operis ς ocia is genti' in
ab aliis se par uorupi. Vna neque multorum spacio diuisa ab per diuini spiritiis viros, restitylumi Sophoclem Euxipidem, illustrauit tragoedigs: priscam illam &: eterem sub Cratino, Acis 'phane polidς comi digna: ac nouam comicam Menandrus aequalesq*e, eiqs .aetatis magis quam operis Philemon ac Diphilus, ct iuuen re intra pauciss m 's annos, neque imita da reliqqore. Philosophorum quoque ingenia Socratico 're defluentia omnium. quos paulo ante enumerauimus , quanto post Platonis Aristotelisque in ortem floruere spacioῖQuid ante Isocrate' quid rest eius auditores eprumque discipulos clarum in oratoribus suisadeo quidςm artatum anbustiis temporum, ut nemo memoria dignus alter ab altero videri nequine rint. Neque hoc in Graecis quam in Romanis euemam agis.Nam nisi asper i ac rudia repetas, & inuenta laudanda nomina, in Accio circaque Romana tragni est, dulcEsque Latini leporis facetiae per Caecilium le-xentiumque & Afranium sub pari aetate nituerunt . His risioricos, ut Liuium quoque priorum aetati altruas,prae- Uter Catonem & quosdam veteres & obsturos monu' Lx x x annis circundatum aeuum tulit, ut nec poetaruin antiquius citeriusve processit ubertas . At oratio ac
vis forensis, perfectumque prosae eloquentiae decus, ut id e separetur Cato, pace P.Crassi, Scipionisque & Laelii, dc Gracchorum, & Fannii & Ser. Galbae dixerim ita uniuersa sub principe operis sui erupit Tullio, ut delectari ante eum paucissimis, mirari vero neminem
867쪽
possis, nisi aut ab illo visum, aut qui illum viderit. Hoeidem euenisse grammaticis,plastis,pictoribus, scalpt
ῆbus,quisquis temporum institerit notis, reperiet,& Gminentiam cuiusque operis artissimis temporum claustris circunctita . Huius ergo praecedentisque seculi imgeniorum similitudines congregantis ὀc in studiu par, , in emolumentum, causas quu semper requiro, nun ouam reperio quas esse veras c5fidam,sed sertasse veri-nmiles, inter quas has maximE .mit aemulatio ingeniaret nunc inuidia, nune admiratio in stationem acce
dit, naturaque quod siimmo studio petitum est, ascerie in seminum,dimcilisque in persecto mora est. natur literque quod procedere no potest, recedit: & ut primbad consequendos quos priores ducimus, accendimur, ita ubi aut praeteriri aut aequari eos possedet auimus,
studium cum si e senescit, & quod assequi non potest,
sequi desinit,& velut occupatam xelinquens materiam, quaerit nouam. praeterit6que eo inqVo eminere non possumus, aliquid in quo nitamur, conquirimus:sequiturque ut frequens ac mobilis transitus maximum per secti operis impedimentum sit. Transit admiratio ad conditionem temporum & ad urbium. Vna urbs Attiaca pluribus annis eloquentiae quam uniuersa Graecia, operibsicque sortiit, adeo ut co*ora gentis illius sep rata sint in alias civitates, ingenia vero solis Atheniensium muris clausa existimes. Neque ego hoc magis misiratus sim quam neminem Argivum, Thebanum, La
cedaemonium oratorem, aut dum vixit, autoritate, aut post mortem memoria dignum existimatum . quae v
bes talium studiorum suere steriles , ni Thebas unum os Pindari inluminaret: nam Alcmana Lacones fato sibi , indicant.
868쪽
o TyNΥrAE Romanorii prior Scipio 'A
viana aperuerat,luxuriae posterior aperuit: quippe remoto Carthaginis metu,
sublataq: imperii aemula,no gradu sed praecipiti cursu a virtute destitit,ad vitia trascursum:vetus disciplina deserta, noua inducta: in mnii a vigiliis, ab armis ad voluptates,4 negociis iii octu couersi ciuitas. Tu ScipioNasica in Capitolio porticus, fit quas praediximus,Metellus, tu in circo Cn. Octauius multo amoenissima, moliti sunt: publicamq: magniscentia sequuta priuata luxuria est. 3Triste deinde & esitumeliosum bellii in Hispania duce latronu Viriatho sequutis est: quod ita varia fortuna gestu est ut sepius Romanoru gereretur aduersa. Sed interempto Vitiatho staude magis quam virtute Seruilii Coepionis, Numantinii grauius exarsit.Haec urbs nunguam x milib.plura propriae iuuetutis armauit, sed vel erocia ingenii, vel inicitia nostroru ducit, vel fortunae indulgetia, cum alios duces, tu Pompei si magni nominis virit ad turpissima deduxit foedera, hic primus EPopriis C o s. suit)nec minus turpia ac detestabilia Manci- Cnsi Hostiliu c o s.Sed Pompeiu gratia impuniiii liabuit, Mancinum verecundia: quippe no recusando perduxit huc ut per fecialeis nudus ac post tergii religatis manibus dederetur hostibus, que illi recipere se negauerunt; sicut quonda Caudini feceriit, dicetes publica violatione fidei no debere unius tui sanguine. Immane deditio Macini ciuitatis mouit dissesione: quippe Tib.Gracch Tib. Gracchi clarissimi atq; enimentissimi viri filius,P. Asticani ex filia nepos,quo quaestore &autore id scedi
869쪽
A ictum erat, nunc grauiter serens aliquid a se factum imsrmari , nunc similis vel iudicii vel poenae metuens disscrimen, Ti' pl. creatus,vir alioqui vita innocetissimus, ingenio florentissimus, proposits sanctissimus , tantis denique adornatus virtutibus, quantas perfecta & n tura & industria mortalis conditionis recipit, P.Mutio
Scaevola, L.Calpurnio Coss. abliinc annos CLx II desciuit a bonis, pollicit sisque toti Italiae ciuitatem, simul etiam promulgatis agrariis legibus , omnibus statum concupiscetibus, summa imis mistuit, & in praerianum p atque anceps periculum adduxit rem p.Octauidque collegae pro bono publico stanti, imperium abrogauin triumuiros agris diuidendis coloniisque deducendis, creauit se socer; inque suum consularem Appium αGracchum fratrem admodum iuuenem. Tum P.Scipio Nasica, eius qui optimus vir a senatu iudicatus erat,nepos, eius qui cesor porticus in Capitolio fecera filius, pronepos autem Cn. Scipionis celeberrimi viri, P. Anti, Ini priuatusque & rogatus, quum esset con*i brinus Tib. Gracchi, patriam cognationi praeserens, 3 C quicquid publice salutare non euet , priuatim alienum existimans, ob eas virtutes primus omnium absens poti sex maximus factus est, quum data laeuo brachio togae lacinia,ex superiori parteCapitolii summis gradibus insistens hortatus est qui saluam vellent rem p. se sequerentur. Tum optimates senatus .atque equestris ordi'nis pars melior & maior & in cha perniciosis consiliis
plebs , inruere in Gracchum stantem in area cum ea te is suis, & concientem pene totius italiae frequentiam Is fugiens decurrensque clivo Capitolino, fiagmip pe subsellii ictus, vitam, quam gloriosissime degere potuerat,iminatura morte si iiiit Hoc initiu in urbe R maciuilis sanguinis gladioruinque impunitatis fuit. Ii de ius vi obrutum, poten orque habitus prior '. disco d aeque ciuium antea conditionibus sanari solitae, ferro diiudicatae: bellaque non causis inita, sed prout eorum merces fuit. Quod liaud mirum est. Non cnim ibi consistunt exempta unde coeperunt,sed quamlibet in tenue ccipia tramitem, latissime euagandi sibi viam faciunt:
870쪽
& ubi semel recto deerratu est, in praeceps peruenitur. Anec quisquam sibi putat turpe quoit alii fuit fructuosum. Interim dum haec in Italia geriretur, Aristonicus mortuo rege Attalo, a quo Asia P. R. haereditati relicta erat, sicut relicta postea est a Nicomede Bithynia mentitus regiae stirpis originem, armis eam occupat. Is vi
eius a M. Perpenna, ductusque in triumpho : sed M.Aquilio, capite poenas dedit,quii initio belli Crassum btutianum virum iuris scientissimum, decedentem ex Asia proconsulem interemisset. Et P.Scipio Africanus AE-mylianus,qui Carthaginem deleverat, post tot acce- pluas circa Numantiam clades, creatus iterum C o s. misusque in Hispaniam, sortunae virtutique expertae in Africa, respondit in Hispania:& intra annum ac treis me- sesquam eb venerat circundatam operibus Numantiam, excisimque aequauit solo.nec quisquam ullius getis hominum ante eum clariori urbium excidio nomen suum perpetuae commendauit memoriae. quippe excisa Carthagine ac Numantia ab alterius nos metit,alterius vindicauit contumeliis. Hic, eum interrogante tribuno CCarbone, quid de Tib. Gracclii caede sentiret, respondit, Si is occupandae rei p. animum habuisse iure caesum. Et quum omnis concio acclamasset, Hostium inquit
armatorum totiens clamore non territus, qui possum vestro moueri,quorum nouerca est Italia Reuersus in urbem, intra breuς tempus M.Aquilio, C. Sempronio C O SS. abhinc annos C L, post duos cosulatus duosque triumphos, & bis excisos terrores reipub. mane in lectulo repertus est mortuus, ita ut quaedam elisarum faucium in ceruice reperirentii r notae. De tanti viri morte
nulla habita est quaestio, eiusque corpus velato capite Delatum est, cuius opera super tot' in terrarum orbem Roma extulerat caput: seu fatalem, ut plures,seu consi tam insidiis,ut aliqui prodidere memoriae, mortem Obiit vitam certe dignissimam egit, quae nullius ad id temporis praeterquam auito fulgore vincercuir.Decessit anno serme L v I .de quo siquis ambiget, recurret ad primrem consulatum eius, in que creatus cst anno x x x v I.