장음표시 사용
891쪽
A Pompeio moris erat, redacta in quae floris potestatem, ac publicis d cripta lateris.Syria, aliaeque quas occupauerat proiiinciae, ereptae,&aliae restitutae P. R.aliae tum
primit in in eius potestitem redactae, ut Syria, quae tum primum facta eis stipediaria. Finis imperii regis terna natus Armenia. Haud absurdum videtur propositi operis regulae, paucis percurrere quae cuiusque ductu gens ac natio redacta in formulam prouinciae, stipendia pacta sit, ut quae facilius quam p. artibus simul vii uersa conspici possint. Primus in Siciliam traiecit exe B citum Cos. Claudius, & proia: nciam eam post annos ferme L Ir, captis Syracusis, secat Marcellus Claudius: primus in Africam Regulus nono sermὰ anno primi Punici belli: sed post C Citii annos P. Scipio Emylia-mis eruta C. irthagine abhinc annos CL xxxii, Africam in formulam redegit prouinciae . Sardinia interlirimum S secundum bellum Punicum, ductu T. Manli COS. cci tum recepit imperii iugunx. Immane beylicae ciuit tib alphimcntum , quod semel sub rcgibus, iterum hoc T Manlio Cos. Iir, Augusto principe, cer-C 'pacis argumentum, lanus geminus clausus d cdit. In Hi si anias primi on nium duxere cxercitus,Cn. N P. Scipiones mitio secundi bcili Punici, abhinc annos CC L.
Inde va e posses ii, & saepe amissa p.irtibus , uniuersa dii eiu Augusti faeta stipendiaria est. Macedoniam Paulus, Mummius Achaiam, Fulvius Nobilior subegit AE ollam , Asiam L. Scipio Africani frater eripuit Aius in tu,', .sed beneficio senatus populiqtie Rom. mox ab Attalis pol sellam regibus M. Perpenna capto Ardionico secit tributariam. Cypri deuiciae nulli adsia D gnanda gloria est, quippe senatusconsulio utinisterio
Catonis, regis orte, quam ille conscientia acciuerat,
facta prouincia est Creta Metelli ductu longissimae libertatis fine multata . Et Syria Pontusque Cn. Pompei virtutis monumenta sunt. Gallias primum . Domitio αFabio nepoti Palili, qui Allobrogicus vocatus est, intratas cum cxercitu, magna mox clade nostra sepe & a
fectauimus & amistinus: sed fulgentissimum C. . satis opus in iis conspicitur'. quippe eius ductu auspi-
892쪽
cii que infractae penE, idem quod totus terrarum orbis Λignauum conserunt stipendium. ab eodem Pompeios adtam Numidicus Ciliciam perdomuit, nisi vicisset post bellum Antiochi cum Vulse Manlius Gallograecia. Bithynia ut praediximus)testamentoNicon edis relicta haereditaria. Diuus Augustus praeter Hispanias aliasque genteis, quarum titulis forum eius praenitet:penὸ idemneta AEgypto stipendiaria , quantum pater eius Gallia
in aerarium reditus contulit. At Caesar, quam certam Hispanis parendi consessionem extorserat, tam parem Illyriis Dalmatisque extorsit. Rhetiam autem & Vindelicos ac Noricos, Pannoniamque & Scordiscos nouas imperio nostro subiunxit prouincias. Vt has armis, ita automate Cappadociam P. R. cit stipendiariam. Sed reuertamur ad ordinem. Sequuta deinde Cn. Pompei militia,gloriae laborisne maioris incertum est. Penetratae cum victoria Media, Albania, Hiberia: ac deinde siexum agmen ad eas nationes quae dextra atque intima Ponti incolunt, Colchos Henioch6sque & Achaeos: &oppressus auspiciis Pompei insidiis filii Pharnacis, Mithridates ultimus omnium iuris sui regum, praeter Par Cthicos. Tum victor omnium quas adierat gentium Pompeius, suoque & ciuium voto maior, & per omnia fortunam hominis egressus, reuertit in Italiam , cuius reditum fauorabilem opinio fecerat: quippe picrique non sine exercitu venturum in urbem adfirmabant, &libertati publicae statuturum arbitrio sito modum Quo magis hoc homines timuerant, eo gratior ciuit stanti imperatoris reditus suit. Omni quippe Brundusii dimi μει exercitu, nihil praeter nomen imperatoris retinens, cum priuato comitatu, quem semper illi vacaremmis D suit, in urbem rediit, magnificentissimumque de tot regibus per bidou egit triumphum , longeq; maiore omni ante se. Inlata pecunia in aerariu praeter quam Capitolio ex manubiis intulit. Absente Cn. Pompeso T. Ampius de T. Labienus I r.pl. lege tuleriit ut ludis Circes-Dus corona aurea & omni cultu traii phantiu uteretur, scenicis aut e praetexta coronaque aurea. Id ille no pluu
quam semes ta hoc san E multum fuit xiurpare sustinuit.
893쪽
A Huius viri fastigium tantis auctibus fortuna extulit,
primum ex Africa,iterum ex Europa,tertib ex Asia triumpharet:& quot partes terrarum orbis sunt, totidem faceret monumenta victoriae suae. Nunquam eminentia inuidia carent. Itaque & Lucullus, memor tamen
acceptae iniuriae, & Μetellus Creticus non iniustE qu rens quippe ornamentum triumphi eius, captiuos duces Pompeius subduxerat & cum iis pars optimatium
refragabatur, ne aut promissa ciuitatibus a Pompeio, aut benemeritis praemia ad arbitrium eius persoluere 13 tur.Sequutus deinde est consulatus C.Caesaris, qui scribenti manu iniicit, & quamlibet sistinantem in se nio rari cogit Hic nobilissima Iuliorum genitus familia, di quod inter omneis antiquisimos cossabat ab Anchiseae Venere deducens genus,forma omnium ciuium excellentisssimus, vigore animi β cerrimus,munificetia es
fusissimus,animo super humanam & naturam & sdem euectus, magnitudine cogitationum, celeritate bellandi,patientia periculorum, magno illi Alexandro, sed sobrio neque iracundo,simillimus: qui denique semper C & somno & cibo in vitam, no in voluptatem utereturi quom fuisset C.Mario sanguine coniunctissimus, atque ide Cinnae gener, cuius filia ut repudiaret, nullo metu compelli potuit,quum M. Piso consularis Anniam quae Cinnae uxor fuerat, in Sullae dimissici gratiam) habuis. shque fere x viii annos, eo tempore quo Sylla rerum potitus est magis ministris Syllae adiutoribusque partis. tuam ipsis, conquirentibus eum ad necem, mutata ve-e,dissimilamque fortunae suae indutus habitum, nocte urbe elapsus est.Idem postea admodum iuuenis quum D a iuratis captus esset, ita se per omne spacium quo ab
his retentus est apud eos gessit, ut pariter his terrori venerationique esset, neque unqua aut nocte aut die cur
enim quod vel maximum est, si narrari vetbis speciosis non potest, omittatuo aut excalcearetur, aut discingeretur, in hoc scilicet, ne si quando aliquid ex solito v xiaret, suspectus his qui oculis latum modo eum custodiebant,foret.Longum est narrare,quid id quoties au
sis si,quanto opere conata eius, qui obtinebat Asiam. magistratus
894쪽
magistratus P. R. metu suo destituere. Illud referatur Idocumentu tanti mox euaseri viri : quae nox eam diem sequuta est qua publica ciuitatium pecunia redemptus, ita tamen ut cogeret antὸ obsides a piratis ciuitatibus dari,cotracta classe & priuatus & tumultuaria,inuectus in eum locum m quo ipsi praedones erant, partem classis fugauit, partem mersit, aliquot naueis mult6sque
mortales cepit, laetusque nocturnae expeditionis triumpho ad suos reuersus est: mandatisque custodiae quos ceperat, in Bithyniam perrexit ad proco solem Iunium, is enim Asiam tum obtinebat petens ut autor fieret lsumendi de captiuis sipplicii. quod quit ille se facturunt negasset, venditurumque captiuos dixisset, quippe sequebatur inuidia inertiam incredibili celeritate reue, cius ad mare, prius quam de ea re ulli proconsulis redderetur epistola, omnes quos ceperat, suffixit cruci. Ide mox ad sacerdotium ineundum quippe absens ponit sex factus erat, quu in Cottae cosularis locum pene puera Mario Cinnaque flamen Dialis creatus, victoria Syllae qui omnia ab iis acta fecerat inrita, amisisset id sacee dotium festinans in Italiam, ne conspiceretur a prae- sdonibus,omnia tunc obtinentibus maria,& meritb tam infestis sibi,quatuor scalmorum nauem, una cum duo
bus amicis, decemque seruis ingressus, effusissim um Adriatici maris traiecit sinum. Quo quidem incursu conspectis ut putabat piratarum nauibus, quum exuis set vestem, alligaslitque pugionem ad femur, alterutri se fortunae parans , mox intellexit stustratum esse visum
suum , arborumque ex longinquo ordinem antemna tum raebuisse imaginem .Reliqua eius acta in urbe, nobilissimaque Dolabellae accusatio, & maior ciuitatis in ea fauor quam reis prae stari solet, contentionEsque ciuiles cum Q Catulo,atque aliis eminentissimis viris, celeberrimae, & ante praeturam victus maximi pontificatus petitione Q. Catulus omnium confessione senatusorinceps,& restituta in aedilitate aduersante quidem nobilitato monumenta C. Marti,simulque reuocati ad ius dignitatis proscriptorum liberi,&praetura quaesturaque
stabili virtute atque industria obita in Hispania, qua
895쪽
A esset quaestor sub Vetere Antistio,auo huius Veteris c0sularis atque pontificis duorum consularium &nc e dotum patris, viri in tantum boni in quantum humana simplicitas intelligi potest,quo notiora sunt,minus eget stilo Hoc igitur Cos. inter eum & Cn. Pompeium, αM. Crassum inita potentiae secietas , quae urbi orbique
terrarum, nec minus diuerso quoque tempore ipsis exitiabilis fuit. Hoc consilium sequendi,Pompeius causam habuerat, ut tandem acta in transmarinis prouinciis,
quibus ut praediximus multi obtrectabant, per Caesa
B rem confirmarentur COS. Caesar autem,quod animaduerteb. at se cedendo Pompeii gloriae, aucturum suam, di inuidia communis potentiae in illum relegata, con-srmaturum vires suas: Crassus, ut quem principatum solus adsequi non pote at, autoritate Pompeii, viribus teneret Caesaris. Adfinitas etiam inter Caesarem Pompeiumque contracta nuptiis: quippe filiam C. Caesaris Cn. Magnus duxit uxorem. In hoc consulatu Caesar legem tulit ut ager Campanus plebei diuideretur, suasere legis Pompeio. Ita circiter x x M ciuium eb deducta, &C ius ab his restitutum post annos circiter c Lo quam bello Punico ab Romanis Capua in formam praefecturae redacta erat.Bibulus collega Caesaris, quit actiones eius magis vellet impedire quam posset, maiore parte anni domi se tenuit. quo facto dum augere vult inuidiam collegae, auxit poteriam. Tum Caesari decretae in quinquennium Galliae. Per idem tempus P .Clodius, homo nobilis, disertus, audax, qui neque dicendi, neque faciendi ullum , nisi quem vellet, nosset modum: malorum propositorum exequutor acerrimus,insanais etiam
D sororis stupro, & actus incesti reus ob initum inter re ligiosissima P.R.sacra adulterium, quit graues inimiciarias cum M. Cicerone exerceret, quid enim inter tam
dissimiles amicum esse poterat ) & a patribus ad plebem transisset, legem in tribunatu tulit, qui ciuem R. damnatum interemisset, ei aqua & igni interdiceretur. cuius 'erbis etsi non nominabatur Cicero, tamen s lus petebatur, Ita vir optime meritus de repub. consernata patriae pretium calamitate exibi tulit.Non carue--
896쪽
runt suspicione oreressi Ciceronis Caesar & Pompeius. Hoc sibi contraxisse videbatur Cicero, quisis inter x xviros diuidendo agro Campano esse noluisset.Idem intra biennium sera Cn. Pompeii cura,verum ut coepit interrita, votisque Italiae ac decretis senatus , virtute a tque actione Annii Milonis Tr. pl. dignitati patriaeque restitutus est. Neque post Numidici exilium aut reditum , quisquam aut expulsus inuidiosus, aut receptus est laetius cuius domus quam infestὰ a Clodio disiecta
erat,iam specios Sa senatu restituta est. Idem P. Clodius in senatu sub honorificetissimo ministerii titulo, Μ.Caitonem a republica relegauit. quippe legem tulit ut is quaestor cum iure praetorio, adiecto etiam quaestore, mitteretur in insulam Cyprum, ad spoliandum regno
Ptolem ira, omnibus morum vitiis eam contumeliam
meritum. sed ille sub aduentum Catonis vitae suae vim intulit , unde pecuniam longE sperata maiorem Cato Romam retulit.cuius integritatem laudari nefas est,im solentia pen E argui potest, qu5d una cum C o S s. ac sonatu effusa ciuitate obuiam, quum per Tiberim subiret nauibus, non antE his egressus est quam ad eum lo- cum peruenit ubi erat exponeda pecunia. Quum d inde immaneis res vix multis voluminibus explicadas, C.Caesar in Gallia ageret, nec contentus plurimis ac se ilicissimis victoriis, innumerabilibusque caesis & captis laostium milibus, etiam in Britanniam traiecisset exe citum , alterum pene imperio nostro ac suo quaerens orbem, inuictum par consulu Cn.Pompeius & M.Crassus, alterum iniere Gnsulatum, qui neque petitus honeste ab his,neque probabiliter gestus est. Caesari,lege quam Pompeius ad populum tulit, prorogatae in idem spacium temporis prouinciae rasta bellum Parthicii in animo molienti, Syria decreta. qui vir caetera sanctissimus immunisque voluptatibus, neq; in pecunia neque
in gloria concupiscenda aut modu norat, aut capicuat terminum. hunc proficiscetem in Syria diris cum ominibus Tr.pl.stustra retinere conati. Quoru execratiOnes si in ipsum tantiimodo valuissent, utile imperatoris
897쪽
A damnum saluo exercitu fuisset reip. Transgressum Euphratem Crassum, petetEmque Seleuciam,circumfusis
immanibus copiis equitum, rex Orodes una cum parte maiore Romani exercitus interemit. reliquias legionuC.Cassius,atrocis imi mox autor facinoris, tum quaestor, conseruauit, Syriamque adeo in P. R . potestate rotinuit ut transgressos in eatu Parthos, felici rerii euentu lagaret ac sunderet. Per haec insequentiaque, & quae praediximus tempora,amplius CCCC M hostium a C. Caesare caesi sunt, plura capta. pugnatum saepe directas acie, saepe in agminibus, saepe eruptionibus. Bis penetrata Britannia: nouem denique aestatibus vix ulla non iustissimus triumphus emeritus. circa Alesiam verb tatae res quantas audere vix hominis, perficere pene nullius nisi dei fuerit.Septimo ferme anno Caesar morabatur in Galliis, quit medium iam ex inuidia Popeii malEcohaerentis inter Cn. Pompeium & C. Caesarem concordiae pignus Iulia uxor Magni decessit, atque omnia inter destinatos tanto discrimini duccs dirimente fortuna , filius quoque paruus Pompeii, Iulia natus, intra C breue spatium obiit. Tum in stadios caedesque ciuium furente ambitu, cuius neque finis reperiebatur nec modus, tertius consulatus soli Cn. Pompeio, etiam adue santiu in antea dignitati eius,iudicio delatus est, cuius ille honoris gloria, vi uti reconciliatis sibi optimatibus maxime a C. Caesare alienatus es . Sed eius consulatus
omnem vim in coercitionem ambitus exercuit. quo tepore RClodius a Milone candidato consulatus, exemplo inutili, facto salutari reip. circa Bouillas, contracta
ex occursu rixa, iugulatus eri. Milonem reum non m
D gis inuidia facti quam Pompeii damnauit voluntas. quem quidem M. Cato palam lata absoluit sententia, quam si ii torius tulisset,non defuissent qui sequeretur exemplum, probarEntque eum ciuem occisum quo nemo pcrniciosior reipub. neque b0nis inimicior vixerat . intra breue deinde spactu belli ciuilis exarserutanitia, quum iuilissimus quisque & a Caesare & a Pompeio vcllet dimitti exercitus.quippe Potnpeius in secundo consulatu Hispanias sibi decerni voluerat, e sque
898쪽
per triennium absens ipse ac praesidens urbi , per Ase
'ium &Petreium consul. ire ac praetorium legatos suos administrabat: & iis qui a Caesare dimittendos exercitus contendebant adsentabatur, iis qui dimittendos ab ipso quoque,aduersabatur. qui si ante biennium quam ad arma itum ei e perfectis muneribus theatri , & ali rum operum quae ei circumdedit, grauistam a tentatus valetudine decessisset in Campania, quo quidem tempore uniuersa Italia vota pro salute eius strimo omniueiuium suscepit) defuisset fortunae destruendi eiust cus:& quam apud superos habuerat magnitudinem, im libatam detulisset ad inferos. Bello autem ciuili & tot
quae deinde per continuos x x annos consequuta sunt malis, non alius maiorem flagrantioremque quam C. Curio tr.pl. subiecit facem, vir nobilis,eloquens,auda
suae alienaeque & Artunae & pudicitiae prodigus, homo ingeniosissime nequam & facundus malo publico: cuius animo voluptatibus vel libidinibus, neque opes vialae, neque cupiditates lassicere possent. Hic primo pro Pompeii partibus, id est ut tunc habebatur pro repub. mox simulatione contra Pompeium & Caesarem, sed Canimo pro Caesare stetit. Id gratis,an accepto centies H-s fecerit, ut accepimus in medio relinquemus. Ad ultimum seluberrimas coalescentis conditiones pacis,
quas & Caesar iustissimo animo postulabat, & Pompeius aequo recipiebat, dinussit ac rupit, unice cauente Cicerone concordiae publicae. Harum praeteritarumque rerum ordo cum iustis aliorum voluminibus promitur,tum uti spero) nostris explicabitur. Nunc pro posito operi sua forma reddatur,si prius gratulatus ero
atulo,duobus Lucullis, Metell6que & Hortensio, Dqui quum sine inuidia in rep. floruissent eminuissent- qua, sine periculo, quieta, aut certe non praecipitata Diali ante initium bellorum ciuilium morte truncti sunt.Lentulo & Marcello C O s s. post urbem conditam
annis DCCIII, & amo I xxv III quam tu M. Vinici consulatum inires, bellum ciuile exarsi. Alterius ducis causa melior videbatur, alterius erat firmior. Hie mmnia speciosa,illic valentia. Pompeium senatus autoria
899쪽
A tas, Caesarem militum armauit fiducia. Consilies sena tusque causae, non Pompeio, summam imperii detul runt. Nihil relictum a Caesare quod seruadae pacis causa tentari posset, nihil receptum a Pompeianis: quum alter Cos.iusto ellet ferocior, Lentulus verb salua rei' saluus esse non posset, Μ.autem Casi moriendum ante quam ullam conditionem ciuis accipiendam reipub. contenderet vir antiquus & gravi Pompeii parteis laudaret magis, prudens sequeretur Caesaris: & illa gloriosa, haec terribiliora duceret. Vt deinde 'retis omni-2 bus quae Caesar postulauerat, tantummodo contentus cum una legione titulum retinere prouinciae, priuatus in urbem venirci, & se in petitione consulatus suffragiis P .R. .committeret, decreuere, ratus bellandum Caesar cum exercitu Rubiconem transit. Cn. Pompei uaconsulesque & maior pars senatus relicta urbe, ac de inde Italia, tresiuisere Dyrrhachium.At Caesar Domitio legionibusque Corfinii quae una cum eo fuerant,potitus, duce aliisque qui voluerant abire ad Pompeium sine dilatione dimissis, persequutus Brundusium, ita ut C appareret malle integris rebus & conditionibus finire bellum quam opprimere fugientes, quum transgrestas
reperisset C O s s. in urbem reuertit: redditinue ratione consiliorum suorum in senatu dc in concione ac miserrimae necessitudinis, quum alienis armis ad arma comis
pulsus esset, Hispanias petere decreuit. Festinationem itineris eius aliquandiu morata Massilia est, fide melior quam consilio prudentior, intempestiue principalium
armorum arbitria captas, quibus lii se debent interponere qui non parentem coercere possunt. Exercitus
D deinde qui sub Afranio consulari ac Petreio praetorio
fuerat, ipsius aduentus vigore ac fulgore occupatus, se Caesari tradidit, uterque legatorum, dc quisquis cuius que ordinis sequi eos volucrat, remissi ad Pompeium. . Proximo anno quu Dyrrhachium ac vicina ei urbi r gio castris Pompeii teneretur qui accitis ex omnibus transmarinis prouinciis legionibus, equitum ac pediatum auxiliis , regumque & tetrarcharum, simulque dynastarum copiis, immanem exercitum confecerat,
900쪽
& mare praesidiis classi una, virebatur, sepserat, quomia Αnus Caesar legiones posset transmittere) sita & celeritate & sortuna C. Caesar usus, nihil in mora habuit quominus & quu vellet, ipse exercitusque classibus peru niret,& primo pene castris Pompei sua i geret, mox
etiam obsidione inunimentisque eum complecterebar. Sed inopia obsidentibus quam obsessis erat grauior. Tum Balbus Cornelius excedente humanam fidem tomeritate, ingressus castra hostium, sepiusiue cum Lentulo conloquutus Cos.dubitante quanti se venderet,illis incrementis secit viam, quibus non Hispaniae Gadia Bbus natus, sed Hispanus in triumphum & pontificatum adsurgeret, fieretque ex priuato consularis. Variatum
deinde praeliis , sed uno longe magis Pompeianis prospero, quo grauiter impulsi sunt Caesaris milites. Tum Caesar cum exercitu fatale victoriae sua: Thessaliam petiit. Pompeius longe diuersa aliis suadentibus quorum plerique hortabantur ut in Italiam trasmitteret, neque Hercules quicquam partibus illis salubrius fuit, alii vi bellum traheret, quδd dignatione partium indies ipsis magis prosperum neret usus impetu suo, hoste sequu- Ctiis est, aciem Pharsalicam & illum cruentissimum Romano nomini diem,tantumq; viriti silue exercitus profusum sanguinis,& conlisa inter se duo reip. capita, enfossumq: alterum Romani imperii lume. Tot talίsque
Pompeianarum partium caesos viros non recipit ena
randos hic si ripturae modus. Illud notandii est,ut primu C. Caesar inclinata vidit Pompeianoru aciem, neq; prius neq; antiquius quicqua habuit quam ut omneis patres ut militari & verbo & consuetudine utar dimitteret. Prodii immortales, quod huius volutatis erga Brutum D suae postea vir tam mitis precium tulit λ Nihil illa victo ria mirabilius, magnificentius, clarius suit, quando nominem nis acie consumptum ciuem patria desiderauit: sed munus misericordiae corrupit pertinacia,quum libentius vitam victor daret quam victi acciperent. Pompeius profugiens cum duobus Lentulis consularibus, Sextoque filio & Favonio praetorio, quos comites ei fortuna adgregauerat, aliis ut Parthos, Dd.ihi.