장음표시 사용
881쪽
A Sullam esset sequuta. neque licentia in mediocreis
vitii, sed excelsissimi quique eminentissimae ciuitatis
ri variis suppliciorum generibus adsecti. Inctotius, vir lenissimi animi,iussu Cinnae interiactus est. Merula autem , qui se sub aduentum Cinae consulatu abdicauerat, incisis venis, superfusoque altaribus fammine, quos saepe pro salute reipub.flamcn dialis precatus erat deos, eos in execrationem Cinnae, partrumque eius tum precatus , optime de repub. meritum spiritum reddidi . M. Antonius princus ciuitatis a que eloquenB tir,gladiis militum, quos ipsos acundia sua moratus erat iussu Marii Cinnaeque confossus est. Q Catulus, di aliarum virtutum & belli Cimbrici gloria, quae illi cum
Matio communis fuerat,celeberrimus,quum ad mo tem conquareretur, conclusit se loco nuper calce har
osque perpolito, inlat6que igni, qui vim odoris excit ret,simul exitiali hausto spiritu,simul incluso suo, mortem magis voto quam arbitrio inimicorum obiit.
mnia erant praecipitia in repub. nec tamcn adhuc qui quam inueniebatur qui bona ciuis Romani aut don C re auderet, aut petere sustineret. Postea id quoque accessit ut saeuitiae causam auaritia praeberet, & modus cuti ae ex pecuniae modo constitueretur,& qui fuisset lac ples, fieret noces,sui quisque periculi merces foret, nec Quicquam v deretur turpe quod esset quaestuosum. Se- eundum csei inde consulatum Cinna, & septimum Marius in priorum dedecus iniit, cuius initio morbo orpressus decessit, vir in bello hostibus, in ocio ciuibus infestissimus, quietisque impatientissimus. In huius i cum suffectus Valerius Flaccus, turpissima legis autor, D qua creditoribus quadrantem solui iusserat: cuius facti
merita eum poena intra biennium consequuta est.
minante in Italia Cinna, maior pars nobilitatis ad Sy lam in Achaiam, ac deinde post in Asiam perfugit. Sylla interim cum Mithridatis praesectis circa Athenas Boeotiamque & Macedoniam ita dimicauit ut & Athenas reciperet,& plurimo circa multipliceis Piret porius munitiones labore expleto, amplius c C M hostium in- tficeret, nec milius multa caperet. Siquis hoc rebeia
882쪽
landi tempus, quo Athenae oppugnatae a Sylla sunt, imputat Atheniensibus, nimirum veri vetustatisque ignarus est. Adeo enim certa Atheniensium in Romanos sedes fuit ut semper & in omni re quicquid syncera fide gereretur, id Romani Attica fieri praedicaret Caeterum tu oppressi Mithridatis armis homines miserrimae conditionis,quum ab inimicis tenerentur, oppugnabantur 'ab amicis,& animos extra moenia, corpora necessitati seruientes intra muros habebant. Transgressus deinde
in Asiam Sylla parentem ante omiua supplicEmque Mithridatem invenit, quem mulctatum pecunia ac parte snauium, Asia, omnibmue aliis prouinciis, quas armis occupauerat, decedere coegit, captiuos recepit, in perfugas noxiosque animaduertit: paternis, id est Ponticis, finibus contentu esse iussit.C. Flauius Pimbri. a, qui praefectus equitum ante aduentum Syllae, Valerium Iti
cum consularem virum interfecerat, exercituque occul=ato imperator appellatus Mithridatem pepulerat prae-io, sub aduentu Syllae se ipse interemit, adulescens,quae pessime ausus erat,sortiter exequutus. Eodem anno P. Laenas tr. pl. Sex. Lucilium, qui priore anno tr. pl.&e- Crat, saxo Tarpeio deiecit:& quum collegae eius,quibus 'diem dixerat, metu ad Syllam profligissent, aqua ignique iis interdixit. Tum Sylla com posit is transmarinis rebus, quum ad eum primum omnium Romanorum legati Parthorum venissent, dc in iis quidam magi ex notis corporis respodissem caelestem eius vitam & memoriam suturam, reuectus in Italia haud psura quam xxx armatorum milia aduersum c C amplius honium exposuit Brundusii.Vix quicquam in Syllae operibus clarius duxerim quam quδd quum per triennium Cinn nae Marianaeque partes Italiam obsiderent,neque illaturum se bellum iis dissimulauit, nec quod erat in m
nibus omisit, existimau:tque ante frangendum hostem quam ulciscendum eluem: repulsoque externo metu, ubi quod alienum eis. t, vicist et, super. iiii quod erat domesticum. Ante aduentum L Syllae Cinna seditione orta,ab exercitu interemptus est, vir dignior qui arbitrio victorum moreretur quam iracundia militum. de quo
883쪽
A verὲ dici potest, ausum eum quelae nemo auderet bonus, perfecisse quae a nullo nisi fortissimo, perfici pos ent: Sc
fuisse eum in consultando temerarium, in exequendo, virum. Carbo nullo suffecto collega, solus toto anno C O s suit. Putares Syllam venisse in Italia non belli vindicem, sed pacis autorem, tanta cum quiete exercitum per Calabriam Apulismque cum snsulari cura migii, agrorum, hominum,'rbium, perduxit in Campaniam, tentauitque iustis legibus & aequis conditionibus bellucomponere: sed iis quibus & pessima de immodica cu-B piditas erat, non poterat pax placere. Crescebat interim indies Syllae exercitus, confluentibus ad eum optimo quoque Sc sanissimo. Felici deinde circa Cipuam euentu Scipionem Norbanumque coss. superat. quorum Norbanus acie victus, Scipio ab exercitu suo uesertus ac proditus, inuiolatus a Sylla dimissus est. Adeo enim Sylla dissimilis fuit bellator .ac victor, ut dum vincit, iustissimo lenior, post victoriam audito fuerit crudelior. nam & C o s.ut praediximus exarmatum ertorium, proh quali mox belli facet Zc multos alios, potie e . C rum, dimisit incolumes: credo,ut in eo de homine duplicis ac diuersissimi animi conspiceretur excplum. st victoriam, qua descedens montem Tifata cum C.No bano concurrerat Sylla , gratus Dianae, cuius numini regio illa. sacrata est, soluit aquas, salubritate me- dedisque corporibus nobiles, agr6sque omneis addixit deae.huius gratiae religionis memoria, & inscriptio templi adfixa posti hodieque , & tabula testatur aerea intra
aedE. Deinde coss. Carbo. IlI.& C. Mari' septies COS. filius annos natus x x vr, vir animi magis quam aeui pa- D terni: qui multa fortiterq: molitus, neque usquam inferior noni inu consulis, apud S acriportum pulsus a Sylla acie, Praeneste, quod . ante natura munitum praesidiis firmauerat, se exercitu M.que contulit: & ne quid unquam malis publicis deest et, in qua ciuitate semper virtutibus' certatum erat, certa b. atur scelcribus, optimusque sibi videbatur qui fuerat pestimus. quippe dum ad Sacripo tum dimicatur, Damasippus praetor in tutium Scaeuolam etiam pontificem maximum, & uiuini humanL
884쪽
que iuris autorem celeberrimum,& C. Carbonem prae- Atorium Cos.fratrem,& Antistium aedilitium , velut se uenteis Syllbe partibus, ut curia Hostilia trucid .iuit Non
perdat nobilissi iiii facti eloriam C alpurnia Bistiae filia, uxor Amissit, quae iugulato ut praedixi in iis viro gladi ψιRipsim transiixit inantum huius gloriae famaeque a cellit nunc virtute eminet,patria latet. Ac Pontius Terlesinus dux Samnitium, vir domi bestique fortissimus, penitusque Romano nomini infestissimus, contrM is
circiter XL M sortilliinae pertinacissimaeque in retinendis armis iuuentutis, Carbone ac Mario Coss. abhinc 'annos x I,Calend.Nouembribus, ita ad portam Coni
nam cum Sylla dimicauit, ut ad summum discrimen αei in & rem p. perduceret : quae non maius periculum jut Hannibalis intra tertium miliarium castra conspucata, quam eo die quo circumuolans ordines cxercitus siti Telesinus, dictitansque adesse Romanis ultimum diem, v0ciserabatur eruendam delendάmque urbem, adiiciens nunquam defuturos raptores Italicae liberi tis lupos,nisi sylva, in quam refugere solent, esset exciso Post primam demum hori noctis δc Romana acies Crespirauit, di hostium cessit. Telesinus postera die O
mi animis repertus est , victoris magis quam morientis vultum praeferen , cuius abscissum caput ferri e estarisque circa Praeneste Sylla iussi Tum demum desperatis rebus suis, C. larius adulesces, per cuniculos qui miro opere fabricati,in diuersis agrorum parteis ferunt, c natus eru pere, quit foramine e terra emersisset, a dispq stis in idipsum interemptus est.Sunt qui sua manu, sunt qui concurrente mutuis ictibus cit minore fratre Teletino una obsesso & erumpente, occubuisse prodiderint. DVtcunq; cecidit, hodieque tata patris imagine no obscuratvr eius memoDa. de quo iuuene quid existimauerit sylla,in promptu est Occiso enim demii co Felicis nomen adsumpsit, quod qu dem usiarpasset iustissim ε, si eundem di vinceodi & vivendi finem habuisset oppugnationi autem Praenestis ac Marii praefuerat Ofella Lucretius: qui quum ante Marianarum fuisset partium praetor, ad Syllam uansfugerat. Felicitatem diei quo
885쪽
β Samnitium Telesinique pulsiis est exercitus, Sylla per
petua ludorum Circesium honorauit memoria,quibu sine nomine Syllanae victoriae celebrantur. Paulo ant quam Sylla ad Sacriportum dimicaret, magnificis prata bis partium eius viri hostium exercitum sederant, duo seruilii apud Clusium,Metellus Pius apud Fauentiam, M. Lucullus eirca Fidentiam. Videbantur finita belli ciuilis mala, quit Sullae crudelitate aucta sunt. quippe diactator creatus cuius honoris usurpatio per annos C x xintermissamam proximus post annum quam Hannibal p Italia excess rat: ut appareat populum RO. usum dicta toris no tam desiderasse quam timuisse potestatem imperii , quo priores ad vindicandam maximis periculis rempublicam usi se erant immodicae crudelitatis licen tia usus est. Primus ille & utinam vitiinus exempluia proscriptionis inuenit,ut in qua ciuitate petulantis co uicit iudicium histrioni exoleto redditur, in ea iugulatici uis rei p.constitueretur autoramentum plurimumque
haberet qpi plurimos interemisset, neque occisi hosti quam ciuis uberius foret praemium, fieretque quisque C merces mortis suae.Nec tamen in eos qui contra arma tulerant, sed in multos insonteis saeuitum : adiectum etiam ut hona proscriptorum venirent, exclusique paternis opibus lioen, etiam petendorum honorum hire prohiberentur: simulque quod indignissimum est sonatorum sibi & onera qrdinis sustinerent, & iura perderent. Sub aduentum in Italiam L. Syllae Cn. Pompeius eius Pompeii filius quem magniscentissimas res in consulatu gestisse bello Marsico praediximus, x x et irannos natus, abhinc annos c x ur, priuatis ut opibus P ita costiis, magna ausus, imagnificeque conata exequutus ad vindicandam restipuendamque digni ratε patri firmum ex agro Piceno, qui totus payernis eius clientelis refertus erat, contraxit exercitum. Cuius viri magnitudo multorum voluminum instar exigit, sed operis modus paucis eum narrari iubet. Fuit hic senitus m tre Lucilia, stirpis senatoriae, forma excellens, non ea qua flos commendatur aetatis, sed dignitate constanti, quae in illam conuenie is amplitudinem, fortuna quo-
886쪽
que eius ad ultimam vitae comitata est diem: innocentia nexilii ius, sanctitate praecipuus, eloquentia medius , potentiae quae honoris causa ad eum deferretur , non ut
ab eo occuparetur,cupidiminus: dux bello peritissimus. ciuis in tosa nisi ubi vereretur ne quem haberet pare
modestiuimus, amicitiiarum tenax, in offensis exorab
iis, in reconcilianda gratia fidelissimus, in accipienda
oti Tactione facillinius: potentia sua nunquam, aut rarbad impotentiam usus , penE omnium votorum expers, nisi numeraretur inter maxima, ciuitate libera domianaque gentium, indignari, quum omnes ciues iure ha- Bheret pJres, quenquam aequalem dignitate conspicere. Hic a toga virili adsuetus commilitio prudentissimi ducis parentis sui, bonum & capax recta discendi ingeniusingulari rerum militarium prudentia excoluit,vi a Sertorio Metellus laudaretur magis, Pompeius timeretur validius. Tum M. Perpenna praetorius, e proscriptis, gentis clarioris quam animi, Sertorium inter coenam Eloscae interemit, Romanisque certam victoriam, par
tibus suis excidium, sibi turpissimam mortem pessimo autorauit facinore. Metellus & Pompeius ex Hispanis Ctriumplorui, sed Pompeius hoc quoque triumpho a
huc eques Ro.ante diem quam consul itum iniret,cum. xu urbem inuectus est. Quem virum quis non miretur
per tot extraordinaria imperia in summum fastigium vectum, iniquo tulisse animo C. Caesaris in altero consitatu petendo senatum populsimque Ito. rationem habere.adeo familiare est hominibus omnia sibi ignoscore, nihil aliis remittere: & inuidiam rerum non ad causam sed ad voluntatem personasque dirigere. Hoc consulatu Pompeius tribunitiam potestatem restituit cuius DSy la imaginem sine re reliquerat. Dum Sertorianum bellum in Hispania steritur, Lxiiii fugitivi Eludo gla- ὸiatorio Capua proiiugientes, duce Spartaco, raptis exm urbe gladiis, primo Vesuuium molem petiere, mox crescente indies multitudine, grauibus variisque cassebus adfecere Italiam: quorum numerus in latum ad leuit, ut qua ultimo dimicauere acie, x L M hominum
se Romapo exercitui opposuerint. Huius patrati gloria
887쪽
A penes M.Crassum fuit , mox Ro. Onanium principena Couerterat Cn Pompeii persena totum in se terrarum orbem, & penὸ homine maior habebatur: qui quum C os .perquam laudabiliter iurasset se in nullam prouinciam ex eo magistratu iturum, idq; seruallet post biennium A. Gabinius tribunus legem tulit ut quum belli
more non latrociniorum, orbem classibus iam, nos ii suis expeditionibus piratae terrerent, quasdamque etiaitaliamvrbeis diripuissent, Cn. Pompeius ad eos opprimendos mitteretur, essetque ei imperium aequum in o-- mnibus prouinciis cum proconsulibus usque ad quin quagesimum miliariu amari,quo S.C. pene totius terrarum orbis imperium uni viro deserebatur: sed tamen idem hoc ante biennium in M. Aiaxonii praetura decretum erar. Sed interdum persona ut exemplo nocet, ita inuidiam,auget aut levat. In Antonio homine aequo animo passa trant. rub enim inuidetur eorum honor, bus 'uoru Fis non timetur contra in iis homines extraordinaria resormidant, qui ea suo xbitrio aut deposituri aut retenturi videntur,& modum in volutate ha-
bent. Dilsu. dctant optimates, sed consilia impetu victa
sunt. Digna es memoria Catuli cum autoritas tumVerecundia: quiquii dissuadens legem, in concione dixisset esse quidem praeclarum virum Cn.Pompeium, sed
nimium iam liberae rei p. neque omnia in uno reponcnda, adiecissEtque, Si quid huic acciderit, quem in eius locum sebstituitis3 subclamauit uniuersa concio, Te Catule. Tuiu ille victus consensu omnium, & tam ho norifico ciuitatis testimonio , e concione discessit. Hic hominis verecundi. am , popuri iustitiam mirari libet. D Huius,quod non vltra contendit: plebis, quod dissuadentem S aduersarium voluntatis suae, vero testimonio fraudare noluit. Per adem tempus Cotta iudicandi munus , quod C. Gracchus ereptum senatui, ad equites, Sylla ab illis ad senatum trianstulerant, aeqvi liter inter. Wruque ordipem partitus est, ut Roscius lege sua equitibus in theatro loca restituit. At Cn. Pompeius multis& praeclaris viris in id bellu n adsumptis, descript6quό in omneis recessus maris praesidio nauium breui, iam
888쪽
exuperabili manu ter aru in orbem liberauit, praedo - Αncsque per multa praelia multis locis victos, circa Ciliciatu classe adgrellus fudit ac fugauit. Et quo maturius bellum tam latἡ diffusum conficeret, relici uias eorum contractas, in urbibus, remot5que a mari loco incerta sede constituit. Sunt qui hoc carpant: sed quanquam in autore fatis rationis est, tame ratio quemliber,magnum autorem faceret. data enim facultate sine rapto uiuen
di, rapinis arcui EQuum esset in fine bellum piraticum, iuu & L. Lucullus qui ante septem annos ex C o S. λωxitus Asiam , Mithridati oppositus erat, magnasque ac Bmemorabiles res ibi gesserar, Mithridatem saepe multis locis fuderat, egregia Cy1icum liberarat victoria, Tigranem regum maximum in Armenia vicerat, vitiumamque bello manum pene magis noluerat imponem quam non potuerat, qui alioqui per omnia laudabilis,& bello pen Pinuictus, pecuniae expellebatur cupidine 3 idem sellum adhuc administraret, Manilius tr. plebis semper venalis, de aliae minister potentiae, legem tulit ut bellum Mithrida icum per Cn. Pompeium aciministraretur. Accepta ea, magnisque certatum inter imperatores iurgiis, quit Pompeius Lucullo infimiam pecuniae , Lucullus Pompeio interminatam cupiditatem obiic ereti in perii, neutErque ab co quo arguebatur, mentitus argui posset. Nam neque Pompeius, ut primum ad rempublicam adgressus est, quenquam aniano parem tulit, & in quibus rebus primus esse debebat, solus esse cupiebat: neque eo viro quisquam auralia omni a minus , aut gloriam magis concupiit. In appetendis honoribus immodicus , in gerendis vere cundisi inuis, ut qui eos ut libentissime iniret, ita finiret aequo animo: & quod cupisset arbitrio suo sumere, alieno deponeret. Lucullus, summus alioqui vir, profusae huius in aedificiis, conuictibusque & apparatibus luxuriae primus alitor sitit, quem ob iniectas moles mari,S receptum suffossis montibus in terras mare, haud infacete Magnus Pompeius Xerxem togatum vocare astu euerat. Per id tempus a Q. Metello Creta
insula in p. R. potestatem redacta est, quae ducibus
889쪽
Panare &Lasthene x xiiii milibus iuuenum coactis, velocita e pernicibus , armorum laborumque patientissi ni, , sigillarum usu celeberrimis, per triennium Romanos exercitus fatigauerat. Ne ab huius quidem usurae gloria temperauit animum Cn. Pompeius , quin victori e partem conaretur vindicare. Sed de Luculli SNetelli triumphum, cum ipsoru singularis virtus, tum
etiam inuidia Pompeii apud optimum quemque fecit fauorabilem. Per haec tempora Μ. Cicero qui omnia inercmeta sua sibi debuit,vir nouitatis nob lis sinae,& ut
vita elarus, ita ingenio maximus, qui effecit ne quorum arma viceramus, eorum ingenio vinceremur) Cos Sergii Catilinae, Lentulique & Cethegi, & aliorum utriuiaque ordinis virorum coniurationem singulari virtute, constantia, vigilia,curaque aperuit. Catilina metu co
sularis imperii urbe pulsus eu: Lentulus consularis αpraetor iterum, Cethegusque, & abi clari nominis viri, autore senatu, iussu C os .in carcere necati sunt. Ille senatus dies quo haec acta sunt,virtutem M. Catonis iam multis in reous conspicuam atque praenitetem in altis m o luminauit Hic genitus proauo Μ. Catone principe illo familiae Portiae, homo virtuti simillimus, dc per omnia ingenio diis quam hominibus propior, qui nunquam recte fecit ut facere videretur, sed quia aliter δε-cere non poterat: cuique id solum visum est rationem habere quod haberet iustitiam, omnibus humanis vitiis immunis, semper fortunam in sita potestate habuit. Hic tr. plebis designatus, adhuc admodum adulescens,
quum alii suaderent ut per municipia Lentulus coniuratique custodirentur, pene inter ultimos interrogatus sententiam,t ita vi animi atque ingenii iniectus est in
coniurationem, ut ardore oris orationem omnium lenitatem suadenti uita, societate consilii suspectam fecerit:. sic impendentia ex ruinis incendiisque urbis & c5- mutatione status publici pericula exposuit, ita consulis
virtutem ampi sicauit ut uniuersus senatus in eius sententiam tr in i it, animaduerten d simque in eos quos praedixi inus censeret , m. torque pars ordinis ei os, Catonem prosequerentur domum. At Catilis no segnius
890쪽
ere adiecit decus, natus eo anno diuus Augustus a hinc annos L x x x It,omnibus omnium gentium viris magnitudine sua inducturus calagine. Iam pene supe uacaneum videri potest, eminentium ingeniorum n tare tempora. Quis enim ignorat diremptos gradibus aetatis floruisse hoc tempore Ciceronem, Hortensium, senemque Crassum, Catonem, Sulpitium, in uexque Brutum,Caidiunt, Caluum, Caelium, & proximum Cice- Rroni Caesarem, eorumque velut alumnos Coruinum ac Pollionem Asinium, aemulumque Thucydidis S. su-sium,autoresque carminum Varronem ac Lucretium, neque ullo in itispecti operis sui carmine minorem C tolum. Pene stulta est inhaerentium oculis in niorum enumeratio, inter quae maxime nostri aeui eminent, principes carminum Vergilius Rabiriusque, S cons
quutus Salusium Liuius, Tibullusque& Naso perse-Δssimi in sorma operis sui.nam vivorum ut magna ad- Οnii ratio,ita censura difficilis est. Dum haec in urbe Ita- liique geruntur, Cn. Pompeius memorabile aduersus Mithridaten, qui post Luculli profectionem magnas noui exercitus vireis reparauerat, bellum gessit. At rex fusus sugatusque & omnibus exutus copiis, Armeniam T igranemque socerum petit, regem eius temporis,nias quia Luculli armis erat infractus, potentissimum. Simul itaque duos persequutus Pompeius, intrauit Asemeniam . prior filius Tigranis, sed discors patri, peruonit ad Pompeium, mox ipse supplex & praesens, se regnumque ditioni eius permisit, praelatus neminem a- Dlium , neque Romanum. neque ullius gentis virum futurum fuisse cuius se fidei commissurus foret quam Cn. Pompeium. Proinde omnem sibi vel aduersam vel secundam, cuius autor ille esset, fortunam tolerabilem suturam. No esse turpe ab eo vinci, quem vincere essetnetis: neque ei inhonesth aliquem summitti quem somtuna super omneis extulisset. Seruatus regi honos imperii, sed mulctato ingenti pecunia: quae omnis, sicuti vota obiit quam sceleris conandi consilia inierat: quippe sortissim Edimicans,quem spiritum sepplicio debuerat, praelio reddidit.Consulatui Ciceronis non medio