De mundo. Libri 2. Adversus Franciscum Piccolomineum philosophum celeberrimum, ...

21쪽

Mundus cusissensiliae

se quidem forma est: &alia est, quae

materiae est immixta.

Cum itaq; mundus hie sensilis sit: singularis est etiam. Quicquid enim sensile est: in materia est. Siqi singularium in numero est: aliud est livio esse coelo: dc coelo simpliciter. Aliudisitur mundus hic est, Sc mudus simplicitet. Et hic quidem , ut species,& forma: ille vero, ut cum materia

materia necesse, nec in-

relligi potes

Acuta haec: at Arte inanis est distinctio. Neq; tamen inficiari velim: quin aliud sita si mundum, & si mundum hunc dicas. Dis stant enim haec a se invicem, ut species, Mindividuum. Sed dubium est: au differe tiam hic faciat materia.Species enim toti est nomen: quod ex materia, & forma est cooflatum. Mundus etiam non simplicis formae: sed totius compositi nomen est t

22쪽

'UOdneq; esse, neq; intelligi potest absq;

matoria. Mundi certe hic eadem, quae hominis , est ratio: vcl cujusvis alternis animalis .

. In hisce igiturAristotelis verbis duo sunt

diligenter observanda. I. An quicquid Nngulare ente materiatu P. a. An mundum mente concipcre posiimus ab , materia. De primo quaesiito, nostram brevibus sententiam profere iotis. De rerum individuatione ut vocant) magna est controversia: quando nonnulli: ne dicam prope omnes: cum Aristotcle scratiunt, materiam ob id res individuas facere: quod sola, causa sit multitudinis primaria. Sed haec rudis, S insulsa est opinio. Certu enim est multas esse substantias incorporeas: quae singulares sunt: l aerum malicit materiam non habeant. Qui S Vero ge- teriata minera credat, speciosq; rerum corporearum ' siecies, ac absq; materia, vel elle, vel definiti possc Ocnera, et

Verum de hisce in metaphysicis, suo loco, i sunt male ut res ipsi postulat, agetur. Ad alterii quod attinet: An mundus velesse, velintelli possit absique materiae facile ex iis judicium seri potest: qine adversus Socratem juniorem litice verbis profert Aristotcles. Διὸ , τα

23쪽

ων υ τοῦ χαλκάτ κυκλον. Ideo quidvis ita.

deducere, & materiam adimere, sui perfluum est. Quaedam enim fonto hoc ipsum, in hoc iplo sunt: aut ita hoc ipsum se habet. Neq; vera illa est de animali parabole, quam dicere solitus est Socrates junior. ' Recedit

enim a vero: atq; hanc inducit opinionem : atq; si possit homo absque partibus esse: quomodo circulus esse potest: qui non sit aereus.

Circulus vel simplex est forma et quam absq; omni materia possimus animo con cipere: vel certe nullam habet propriam. definitamq; materiam. Animalium autem, atq; plantarum, longe alia est ratio. Nul lumnam'; est animat: & planta nulla est squae simpsex forma sit: cum corpora sincisuis praedita partibus variis, dc organicis. De mundo idem asserere licet: qui cum corporeis etiam constet partibus: id ipsit quod est: absq; materia, neq; esse, nem in telligi potest. Quis vero mundum telum,sormam ejus, pro eodem habueriti

24쪽

Cum itaq; mundus materiatum quiddam sit: necesse est, ut materiam suam, partes'; suas habeat: in quibus forma etiam aliqua, vel una vel plures sunt: de qua, quibusve prius agendum nobis est: ad ipsas ejus partes accedamus: quae materiae locos t. Hic ergo primum ea diligenter expe- demus: quae doctissimus hac de re nobis

flans parti bis absiqua

matrem

Sex excogitare valemus,qua videntur dies posse firma mundi: Aura videlicet: Deus: pars aetherea: anima mundi: essentia mundi.

DI, 4IT FORMA EIUS. CAP. II. PIO COLOMINE Us.

DV tant recentiorum nonnullifrmam mun-

di esse Huram stharicam: quam senten nam levi'mam puto 3 tum quia mηn deu

25쪽

Sphaerica mundi gu

accidens est: ad alteram

complere poreis essenti-

cidit: sed omini:

Sitne mun

: D E MuNDO. substantia, figura esE accidens: tum insieperquia dicendo mundum, eam formam denore min, quae est ejus sentia, o universiae consi imi contra distin tum asingulara, in.

N E u is, quae nullius sunt momenta.

Dubiuinoamq; non est, quinabi tua seliae-rica, mundi forma sit: licet aliquibus torte visum sit aliter. Neq; sufficiens est ratio, accidentalem hanc esse mundi formam: opterea quod lphanica Dura sit accidens. Quod enim accidens est absolute: id alicujus osse potest essentia.. Quis habitum vi tuti accidere dicat: qui substantia per se tamen non est, sed accidens t Mundus est substantia: cum tamen sphqrica fgura non sit s stantia. Musicus etiam minantia ea. cum sit homo: sed ejus forma i me ost musicae peritia: quae accidens est: Ec ei formae quislem est essem talis. Qigestio haec ergo de mundo prima esse

debuit: Sitne munia ubstantia nomen, an Moontis. Substantiae quidem ait esse P i c-COLOMINE us: non accidentis: sed pro-

26쪽

L O. F R I M u T. Probatum hoc etiam est. Quomodo e Mundm est actu unum. Vnum autem oectu, pcrformam αξ unum. Praeterea cum dicendo caelum, denotetur firma: ta coelum intersiubstantias numeretur, necesse ME, ut 6m forma et iam adsub aliam pertineae Unum esie,nem substantiam denotat,neque accidens. Nomen enim est ut vulgo dicitur)transcendens: quod & substantiis, & accidentibus competit omnibus. Hoc tamen videtur spectasse Picco LOM IN Eus: PDaucisexplicabimus. Mundi partes setis stantiae sunt. Mund' ergo substatia est. Hic liqua opus est distinctione. Domus enim, mensa, scamnu, exercitus & iimili 4 qum is ex partibus constituantur, quae substat latiae senti non substantiarum tamen, sed a eidentalium formaru stant nomina. . Mun dus etiam partibus constat , quae corpora sunt: non accidentia. Sed forma tamen totius, quae partes hasce connectit, &unit, accidens est. Quod jucunda ratione probari, de illustrares potest. immo totum quoddam est: cujus ῆrma etiam substantia est: ut parto ejus omnes sustantiae sunt. Quid hic ergo est disseriminis 3 Anima intelligens, quae hibstantia est, hominis forma est. Caeterae velo ejus parteS materiae,

nomen eis, ne sacciden

Sitne totum

partessus satiae sunt.

subsanna

27쪽

At homo,velut domus. Fici actu multae per

accidens, Ic-nu uulta.

Munni uis

ma, unum

δων ni unit. I DE MuND autem ex partibus costarum quiddam est. quae omnes actu sunt, non potestate. Propterea necesse est accide talem ejus esse so mam: ut domus est, aut exercitus. Talia autem per se multa sunt: unum Vero sunt per accidens. Forma namq; partes uniens substantia non est: at achus est tamen: ut mundum actu constet unum quiddam es

se. Reche. Mundus accidentali actu est unum: scdesentialibus est multa. Coelestium namq; corporum ,& elementorum formae sitnt essentiales. Neq; idem est, si coelum: &si mundum dicas: nisi per co lum vel totum mundum, vel compositum quiadam intelligas ex omnibus sphaeris, dcastiis compositum. Num ergo tigura sphaerica, mundi sorma est: qua mundus est Z Non existimaverim: cum hacce forma partcs mundi non

uniantur.

DI FORMA.

Raeterea alii inqMunt mundi firmam esse Deum. Cum enim Dem fit prima forma, Prosccto

28쪽

L et B. PRIMus. 'profecto non uiuim alterius sed primiformati forma censem debet. Cumisit universa fomma, slum universi debet putaris a. Ita Deus dicitur omne, quod vides, ta quod non vides. Hoc videtur denotasse Aristotelta Ia.dinem. -y. inquiens: si plures essent mundi: pluras essent primi motores: adeo ut formam mundo restondentem denotaverit esse Deum. Et Aver ore I. coia. yy. inquit: Si per coelum denotamus partem aetheream intelligentia HEforma ejus. haec non in ea forima, quae modo qua-ritur. Meus dicitur quidem forma , quia actus est; at forma assuens mundo,non firma, quaesit essentia mundi. Fraeterea Aristoteles ait mundi formam esse mixtam O m mat ria. e t Deus abjuncivi omnmo est, o in primo orbe esse Hiatur. DISCUSSIO. . '

AD tales in Deum blasphemias totus

exhorresco. Deum este mundi formam : Sc este quicuuid vides: quis Christianus credat Θ Et naec tamen probare Videtur PIC COLO MINEus: adhibita distinctione, quae nihil ad rem facit. weus inquit mundi forma At mundo agastens. An Deus mundo allistat: dc quomodo asi

non viris.

Aristoteles

Deum mu

Aser ossvero, intelligentiam

Aeol. Deuassistentem mundi formam esse

di formam a stentem non esse.

29쪽

Si mundo assistat Deo,

subsannae

quomodo a-

Em dici pos

Deus nihil earum est sub antιa

sistat, dubium est: qua de re tuo loco sumus acturi. Sed sermam este pernego et quocunq, tandem modo forma esse dicatur. Dcum equidem iatetur PICC.o Lo MINEus, non esse mundi essentiam. Sed hoc ipso latis docet ipsum mundi formai non tale. Deus Apprima, ct universaforma. Vulgo mentes ab omni materia secretas,actus nuncupant: quod aliquam prae se fert tectae rationis speciem: cum ενυγMaia sint, nullamq; participent quietem. Sed cur formae dici debeant, non video. tyd autem ab omni materia, & ab omnibus rebus magis quam Deus est separatum Ne que tamcn Miticior, quin torus δέ csientia, id viribus sitis ubiq; sit, dc in omni s re bus: scd nihil omnino rerum istarum est. Cum enim talem oporteat esse formam, qualis est rei cujusq; materia: quid inter Dei,rerum cs, taeterarum substantiam posisit este timilitudinis r At hoc videtur denotasse Aristoteles inquiens,Hur ω essepra mo= myotores: si mundisint plures. Aliud es h Dcum coeli motore iacete: aliud mundi formam dicere. Si namq; movens est: Xternum est, non forma. Simul enim cum ccido moveretur: si in coelo Alet: onegat tamen Aristotelςs. Proinde Lisura ςtiai

30쪽

L et B. PRIMus. h Ietiam id est, quod ex Averrhoe affertur. Quod enim de primo motore ait Aristoste les: id ipsum etiam de caeteris motricibus intolligentiis est accipiendum. Recte igitur PICOLOM. Deum negat informatem esse mundi frmam. Non enim huius essentiam constituit: sed ab ea est omnino abjunctus. Nomen aliqua ratione Deo competere potest: si latius sumatur: eo videlicet quodcunq; aliud perficit. Nos tamen Deo ut efiicienti cauis, omnem mundi perfectionem acceptam ferimus : quippe quem prima statim creat1One ita perfectum fecerit: ut alia non indigeret amplius perfectione. In primo orbe esse dicitur. Quam vere hoc: si omnino est ab orbe abjunctus. Cur Deus

munia non informet. Omnis mu-di perfectio a Deo Vt rqui no ideo

tamen mu

DI FORMA. C A P. IIII

PICCO L. REFUTATIO.

Hanc Peripatetici non concedunt . neca-