장음표시 사용
261쪽
quia itum erit, non pssse in aternum move ra. Movetur hoc inquies absque potentia. Et primum movens etiam movet ανευ Cur huic igitur potentia tribu-l itur: quod omni vacat materia 2 Cur coe-l lo negatur potentia: quod corporeum tamen est, & materiatum Hoccine est συνείρειν, dc propriis dicere principiis consentanea Alterum vero est , quod aperte contradictionem implicat. Primum movens non est finitum: quia movendi vim habet infinitam. Primum movens non est
infinitum: quia magnitudo nulla est infinita. Num quicquam est quod neq; fi- initum sit, neq; infinitum λ Quid quaeso linter haec est medii λ Cur non ostenditur, quodnam hoc sit λ in1id tam scrupulosus es Cur non credis: ut aliquis tibi sit et- liam locus doctos inter Peripateticos
II sice igitur ita discussis & abs te intellectis: tu velim syncere dicas: si quid in te philolophici est candoris I an credia ex se potele posse rimo bara , non
Coelia quisno habet in finitam po
262쪽
22 4 L/ E MUNDO G Aristo- esseplures mundos. Ego profiteor non postrie demon- se. Quid ergo Num nulla omnino rati-strari nege, o ne philosophica fidem ejus facere possit
mundos non mus: quod scimus esse verissimum Θ Agunditi certe unus est: nonplures. Qui hoc scitur 3
Deus ab aeterno solus fuit: quia solus est infinitus. Nihil enim ab aeterno fuit: nisi quod a nullo est. Siquidem quod ab alio est : per ejus potentiam est i quae tempore etiam est necessario prior. Qua de re alias. Deus ergo non angelos modo: sed mundum etiam fecit aliquando. Quare ut sciatur an plures unosint mundi S quaeredum est an plures fecerit Dem. Nos plures fecisse negamus. Primum autem hoc assumendum est : Deum propterea condidisse mundum i ut ex duobus primis a se non naturaliter, sed Divina sua virtute procreatis hominibus : mare nimirum uno, &flamina una: certa hominum nasceretur multitudo. Deinde mundum hunc unum esse satis, ad finem hunc consequendum asserimus.Unde liquet non esse plures co-ditos. Certum enim est, neq; Deum quicquam, neq; natura frustra facere. Rur vero scis mundu unum este suile 3 Quia satis magnus est: & in id temporis hominum protrahi potest procreatio iis tot nascan-
Deus mundos uno pia res noscit.
tio. Homines ut generreturq orgen rara vult
263쪽
', i B. sECUNDUs. 22stur homines: quot nasci velit Deus. Satis autem clle magnum inde liquet: quod in ociem Deus facere potuerit : si quid huic deestet magnitudini. Materia namq; non defuit: quia nulla fuit: hoc est, quia nulla ei tuit opus. Et si qua opus esset ad
opus multo maximum, tantam facere nullo negotio potuerit: quanta forte requi
Quare autem Deus unum facere maluit sat magnum: quam plures isto minores uia major in unitate est perfectio quam in m ultitudine. vum enim in iu-
sinitum , ct vere pers ritum. Si quid autem unum perfectum esse nequeat: id multitudine eompensatur. In Deo unitas est, &infinitas. Utriusq; hic eximium habemus exemplar. Miuidus unitatem ejus: homines stifin f ilcm referunt: quorum si non ahsblute: nobis tamen) infinita est multitudo: Quaries forte cur tot homines: dc mundum unum esse oportueriti. Mundi posita est in unitate perfectio: sed hominum , iri multitudine est posita: Miraris. Si plures mundi essent conditi : certistimum foret argumentum, unum satis esse non portiisse. Nam imperfecta sunt: quae multa sunt. Quare igitur tot oportuit homines procreari Quia cum substantiae l
uateria nodefuit: quia nulla fuit rut mundus hic multo major con deretur.
264쪽
116 DE MuNDO sint finitae, Sc intelligentes: majorem ex societate acquirunt profectionem de scelicitatem. multos frui voluit Deus: ut a multis laudaretur: in multos scilicet est usa eius in ligni bene ficentia. unum ergo Deum: Zc unum esse mundum oportuit. Deum qu Idem: Quod sit Annitus : eiq; desit nihil: ut multitudine id compensari debeat. Mundum vero :quod tantus sit, quantum esse convenit: ut assequatur finem, scilicet ne pluribus sit opus. At homines oportuit esse plurimos. Cum enim finiti sint: unus suam non asi quitur talicitatem pcrsectam: nisi quod deest, reliquorum compleat multitudo. Societatis v1delicet non minima vis est ad talicitatis nolitae perfectionem. Quae ut eo quoque major esset: homines ex hominibus voluit Deus procreati. Tot enim ab initio pari potuit facilitate procreare: qua immensum hunc mundum condi
Haec nostra est demonstratio: cui quid desit: nondum certe video. Qui vero videt: faciat quaeso uos etiam posse videre. CAP.
265쪽
il Am ergo paucis ctiam ad obiectioncs
γ i et I OG deamus: quae docent, non mo- domuiros csse mundos: sed esse infinitos. Una haec est. Primum movens potentiam habet in sinitan . Inhinitos ergo mundos mo-
cant modo quod volent Peripatetici: nos ita re bonis cmus: & quidem uno verbo. Pri naum movens est latuitu. Coelum namque seipsum movet. Quo detracto fundamento : qu.icquid et iuperstructum est,
Corruere cit necesse. Altera objectio est. Spacrum corporis capax infinitum est extra hunc mland m. Forest ergo: ω ab ara o potuit infinitos capere mundυs. Si capere potuit: etiam cepit. Nam
in aeternas idem erit posse, O esse: capere, mpos e capcre. Quid hic Aristotcles ξ αμ αθ
Aristot. negat esse vacuUm. Qiro fundamento sit blato : structura ctiam tota Corruit. Magnum Aristo t. est imperium:
266쪽
Magnum Aristotelis smperiiι es adversin
extra coelum verbis vacuum tollere. Quid aliud est quaea vacuu tollere: quam Ina ne spacium replere corporibus Θ Aristoteles ergo qua voce spacium inane tollit infinitum: eadem infinitis id replet corpo- ribus : dc eorum confirmat sententiam qui mundos ajunt esse infinitos. At inquis forte,non inane modo,ted ipsum etiam spatium tolli: ut extra coelum: si maxime velit, nullum Deus possit locare corpus. Magna certe Aristotelis est pervicacia: ne
quid dicam gravius. Ubi qua O cst hiemundus: si uio non sit in spacio Z Quid
extra coelum est: si non sit inane spacturiu& tale quide: quale tum erat hic, ubi nunc mundus est: cum mundus hic nondum es.setr Nossie igitur ista credemus: & Ariostotelis feremus imperium Nihil asIei te absq; ratione. Qugnam ergo ejus est Iarior
qua vacuum tollit 3 Ss is in extra coelumnustm euo nullum etiam en vacuum . e ve
nullus extra coelum HI sicus. Pli stum ergo c. um HI. Ita nos ad sua dogmata alii-gat Aristoteles: quasi mera sint axiomatas vel oracula. Quare autem extra coelum nullus est locus 3 Quia nullum est corpus continens. Magnum postulatum est: nu lum esse corpiur quod non sit in loco. Et non
267쪽
LIB. SECuNDu S. 22sese in loco: nisi quod Au in abo corpore cont/nem . Quid hoc est aliud quam corporum infinitum inducere multitudinem Hoc nempe est τ .mπιρασμένον ἀει n-Si quodvis coipus ab alio corpore continetur: nullum est postremum.
Atque ira in infinitum usque erit progre Lius: & corpora erunt actu infinita. Quod qua fit absurdum: ex Aristotele satis immu ς' test. Necesse ergo est aliquod iste empus, quod non sit in alio ut vel non stin loco: vel non sit in Aristotelico. Quidni igitur extra mundum possit unum, plu-Ta e corpora consistere: licet nullum sit aliud corpus a quo recipiantur 3 Hoc cer-xe modo totus mundus ; vel in loco non est: vel locus in quo est, nihil nisi jacium est inane: quale est extra mundu aliquod aliud infinitum. Haec cum ita sint, manifeste apparer, ristotelem propositam objectionem nullo n)odo diluisse. Praestent hic sese viros nostri Peripatetici: qui nos Aristotelicis constringere volunt compedibus. Moveant,
molent,currant, curulent: quaerant,quae
ritent. Nihil tamen apud Aristotelem invenient : quo & ipsim, S seipsos hine li-
Aristo et ea loci de innitio Uni tam invehis corporum multitudia
268쪽
Potentia, a ternor u Hi at non contingentia.
23o DE MUNDOC A P. V. Nos interim tentabimus aliquid dum
nos nostri suis ex fodinis ditent AD starchi. Postulatum est Aristotelicum: m. aternu ιdem esse τρ ανδ εχε si υὴ το ῶνα .Quare non Non idem certe cstpose , D contingere. τά tios χ ριενοι colacia i gentia nulla sunt aeterna. Sed τὸ δυναλ em aeternis etiam est. Discrimen forte no at intelligis. Deus ab aeterno potentiam habuit qua mundum conderet. Hoc DOS . - νAEm dicimus: quod cer te in De o non elii ενδ εχ μενον. Mundum autem conder , t contingens est. Age vero: pro codem furii matur utrumque. Num ergo Verum est, in alcmis esso, quicquid esse potent Z Nempe si non sint aeterna rerum etiam carissae con
tingentium. Id quod aeternum est, vel nuriam habct qua sit potentiam: vel idem cst d se ipsi is, Sc posse esse ipsismis. De rebus autem lilc quaeritur, ius non sint quidem aeternae: sed ab aeternis profluxerunt. t Criusinodi simi omnes finitar. Nihil l enim finitum aeternum est. Exempli era-
tia. Mundus ab aterno non stit. Cor
pus h ic finitum est: & ob id cst etiam a quando factivo. Et factum qui dom es,
269쪽
L I B. sECUNDUS. z3ralic triuS aeternae causae virtute. Nos hanc Deum csic dicimus. Deus ergo potuit mundum condere. Res aeritur an hanc condendi mundi potentiam semper habu-Crit. Cave neges habuisse. Nulla nam, que est ratio, qua vel unde hanc acquis crel. Q uetit. Ipsum eius EsSE 1nfinitum &a Pernum hujusce potentiae causa est : ut non fuerit Deus, quin hanc habuerit potentiam. Quid ergo Z An quia potuit: erim condidit Θ An non ab aeterno potuit quidem : sed aliquando condidit Rristotelicum est : neque potuisse : neque condidisse. Voluit enim Aristoteles c Mundum ab aeterno fuisse non aliter, quisn mmc sit. Deus autem mundum jam non condit. Nunquam hic ergo conditus est. Nos asiter philosophamur. Unum est aeternum : non plura. Contingentia sunt plurima: quae cum ab aeterno non fuerint : aliquando esse potuerunta AEternum autem illud horum causa fuit. Potentiam igitur habuit ab
aeterno : qua non alterna : sed . contin
gentia crearet. Non ergo idem erat ab arterno, in aeterno Deo posse creare, ct creare. Creati mundi potetria aeterna fuit: sed creatio mundi non fuit aeterna. Verum itaq;
Creandim di potet tam ab aeterno
270쪽
est qternorum potentiam,8 ipsium eoru πesse, idem csse. Neutrum enim est absque altero. At contingentium, sive tempora , neorum potentia licet aeterna sit, δc in peterno Deo fuerit: non tamen ipsam esii
eorum fuit aeternum. Ita enim contingen tium natura, in aeternorum naturam con
Verteretur. H ccos derasse debuit Aristotne ab omni discrimine sium illud nimi superbum nobis obtruderet postulatum.
EGo totus, ita me Deus amet, stupe C: cum lego quae de mundi conservatio
ne vulgo alteruritur. Ita nempe res a Descreatas conseryau volunt; ut nihil haec co- servatio sit aliud, quam prima creationisδ' ductis: cum tamen in sacris literis evidemtissima sint testimonia: quibus ostenditur Deum niHI amplius creara: IMI dierumst a F rerum omniuδα creationcmc ompleuisse: se ab omus operep sea quaeverit. Quod etsi nescio qua distinctione conantur eludere: nihil tamcn obtinen P. I RIunt Deum si tιmo die quierasse quid et sedatus tam ι δpost Helvi ad cx cronem re-