Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

561쪽

sar De Summa Imper. Potestate circa Sare desectu nasset, quam positione et illum enim priscedere oportet, quam haeC competere incipiat rreque plus hic subditi faciunt, quam ut audiant DiutaresPraecones& sibi retineant constitutis alia mentis : nunquam id ausipicio privato facturi, si aequum se superior praebeat : quemadmodum

quanadiu a Judice legitimo ius suum consequi possunt, non sibi ipsi, ius dicunti Verum quando deficiunt tribunalia,& publica iustitia exul

est, tum demum ad privatam confugiunt, & electis arbitris lites dirimunimam iustum & aequum inter se vel invito Magistratu colere debent: ita etiam cum aversatur Princeps veram fidem,eam subditorum est privato iure agnoscere , & distribuere functiones in Ecclesia , quia omnibus id strictim Deus praecepit: ipso autem Principe observante officium eum summa etiam hetitia neCessariam abdicat curam, & sibi de Reipublicae felicitate gratulatur. Sunt alii. qui quod plebi de fugiendis falsis Doctoribus iniungitur, Cum iure eligendi commutant. Verum si hoc argumentum aliquid valet , non universis modo,sed& singulis electio tribuenda est in solidum : ad quemvis enim in specie non ad multitudinem tantum illud fugae vitationisque mandatum pertinet. Praeterea I iure vitandi hominem ad ius constituendi pastores nulla est conclusio nisi irr tionalis: nam & imperitum medicum concessum est cavere cuilibet ex plebe , qui publico tamen iure constituitur: O vanissimas hic Blondelli nugas i Exemplum velut dissimile ideo rejicientis,

quod medici suffragiis eorum, qu Scurant,creari non soleant; nam principium ita absurde pe-

562쪽

CAP. VII. De Electionibus. sa alitox . cum iam de eo ipis quaestio sit, an omnes vastores debeat populus eligere , qui regimine mori Populari utitur: in populari enim civitate Cori serisu plebis non magis eligitur pastor quam

mediCras, nec stinguli cives minus concurrunt ad medici receptionem , quam ad constitutionem

Pastoris: idem in suspecto judice usu venit: hunc

mori tat vitare actori concessum , ita & Magistra. tum Conferre : nec disserentiae ratio in occulto

celitescit : quippe aliquem admoVere publico muneri non nisi eius esse potest, in Cuius arbitrio Terum summa est : quae enim illa ambitus & coamitiorum confusio , aut quis rei exitus, si cuilubet ex civibus in solidum ius est, magistratum creare ZSed ossicio Magistratus ad cujusque bonum privatum ordinato uti id vero merito relinquitur arbitrio eius, ne Respublica invito hen ῆcium videatur obtrudere : ita expendit secum creditor, an debitorem suum coram judice compellare expediat, aut eum eo amict transigere:

ita fugiunt subditi Regum injusta pratcipientium

imperia, aut spernunt mentitas regiorum nat

lium fabulas, legitimis Principibus obsequio e hibito, quamvis nullae sint eorum partes in des tendis sceptris. Tam nihil commune habet praeceptum vitandi rem suspectam cum jure constia tuendi meliorem et illo unguli sibi cavent: hoc liis quoque imperant: sed, porro instant, Ap stolorum acta docere, Matthiam a populo ei ctum esse. Duos enim constituerunt Barsabamor Matthiam ad sortis iactum. O subtiles argu- tiae, quasi de multitudine, non potius Apostolis. quorum nomina paulo ante erant expresse, &

563쪽

1 24 De Summa I . Potesate circa Sacra. qui ex Petri ore multitudinem allocuti sunt, illic sermo sit. Hi sunt, non populus, qui constituerunt Matthiam & Barnabam : hi qui preces ad Deum fuderunt, hi denique qui fecerunt so

tes et quare quod sequitur συν-τ, ιη μοι μεταενδεκα. απος ολων, non ita accipiendum, quasi post

divinum in serie judicium plebe ad suffragia V Cata communibus calculis sit Matthias electus, quis enim hoc sibi persuaderi patietur 3 sed quod annumeratus sit undecim Apostolis et quemadmodum sa alibi τάς τι uac pretiorum numeratione seu collectione redditur et & plane

eo modo Matthias μετα ταν ενδ Ne ut paulo ante Judas κατηρι αενο ἔν συν ημῖν. Aia

haec totus iste actus, quo Apostoli ad supplementum sui coetus Matthiam adsumpserunt, Ordin tionis potius videtur fuisse quam electionis: non enim in id Matthias accensus est Apostolis, ut statario munereHierosolymis perpetuo doceret, sed ut Apostolico & ambulatorio Judaeis & Eth. nicis de Christo, unica hominum salute testaretur: tandem verti fac a multitudine electum, fac certo loco adscriptum, quod neutiquam proba hitur , utrumque innoxium nobis est , quia tunc nec Romanum imperium nec Judaeorum Uublica Christianam religionem in pretio aliquo& cura habuiti, sed summo odio aversata

est & ad exitium perdimultiplices insidias petiit. Longe subtiliores sunt in alio bo actorum loco

ex occasione VoCis χειροτον-αντες ,.adducto Veterum Graecorum more , qui in comitiis porrecta

manu suffragabanturi: ti nos ita Allienis ac per

564쪽

P. VII De Electionibus. . , a Asidi Civitates olim obtinuissie r non inficiamurrfeci qMod illa vox apud omnes auctores semper Me populari electione usurpata sit , probari non

voven e vix enim ullum vocabulum est, quod e tra genuinum sensum significationis suae termimos Usia arbitro non altius protulerit:imo exemina io praesenti re contrarium monstrante nam &Appianus electiones Magistratuum 1 Caesaribus factas Non alia voce exprimit, & iuniores Historici filios in spem & consortium imperii h Parentibus adoptatos saepius χειριτμηθηνα dixere: sed Parum est profanos auctores citasse : Lucas in

eodem actorum se) libro, Apostolos testes appel

sione manuum nec per plebeia Comitia factum.

Igitur cum Apostoli fideles Lycaonios dicuntur orationibus suis & jejuniis Deo commendasse,

χειρῶώσαύρς αυτ a se postquam presbyteros creassent,Apostoli ipsi non Lycaonia plebs: illud vero sine dubio ad χειροθεme se refert, cujus species est, nam extendere eum manum oportet, qui alteri imponere cupit : ut propterea ordinationem magis notet, quam electionem,quamvis nolim temere negare, populi Consensum quoque ad hanc necessarium fuisset sed hoc iterum exinde est, quod Ecclesia caruerit seculari brachio & Magistratu , quam non arbitror illo tempore Apostolos ita δεσπο-c tractasse, ut praeter ordinationem illi pro imperio presbyteros dederint inconsilia plebe: nam certum est populum etiam Apostolorum aetate ad δοκιμαλαν & probationem Pastorum , tum

565쪽

ras De Summa I .nte te cire Sacra. allegandas rejeetionis causas admissum esse: qu re probabilius quis dixerit, presbyterorum &plebis conspiratione electionem consectam esset Paulus de Epistopis locutus & ad Diaconos transiens ait ,-ύP vi δοκιMαθςωσαν --οῦν, de Episcopis procul omni dubio idem sentiens, nam in Diaconis idem vult observari quod in EpusCopis, quos praeterea ανεπιλή tacesse debere statuit. Sed esto, Apostolos obtruosisse etiam populo presbyteros, non requisitis

suffragiis, id digito Dei factum S expreta ma

dato e Satis enim constat, etiam longo tempore , postquam Christus in coelum sublatus est. promissum Paracletum certissima ει-ει-ει per Apostolos aptissimum quemque ad Ecclesiae munera elegisse. Ita Timotheus ministerio admotus si 'γήσαι-r ut Τheodo retus inquit: &de illo sevo in universum Oecu

quare Se Paulus Presbyteros Ephesinos vocat gregis Domini insectores:a Spiratu S positos. Quid mirum igitur Deo hoc iuris in homines esse ξ Quamprimum autem desiit illa coelestis

inspiratio, ad totam Ecclesiam res rediit, Ecclesiastico dc plebeio ordine invicem concurrente: cuius utriusque mox iura Principes ut desiem fores de Nutritii Ecclesiae ad se vocarunt, quam primum Christianam fidem amplexi sunt. D cumentum electionis antiquissimi moris ab E clesia factae, cum adhuc praesidio seculari caruit, Lampridius invita Alexandri Severi nobis reluquit. Verba eius haec sunt. Ubi enim aliquos voluit Oel Rectoreου Provιnctu dare , velP

566쪽

OR UIL ne Electionibus. sa pomisos cere, nomina eorum praeponebat hor- sons populum, ulsiquid haberet criminis, pr Bures manifestis rebuου, dicebat rave esse, non feri in Provinciarum rectoribus, quod id circsiani in Ddai facerent in praedicandis Saae

Milous, qui ordinandisunt. Non probo Gr iii animadversionem ad hunc locum,quasi aliud sit admitti ad probanda crimina & impedimenta, aliud eligere : utrumque enim a plebe fiebat,illud h singulis, hoc multitudine: antequam enim haec electionem perficeret,illi auditi sint quid in Candidato ministerii desiderent: quamo rem recte Lampridii testimonio plebis etiam in

electione partes fuerunt: nec in verbis sequentibus diffitetur Grotius, pro comperto ponensi in vetere Ecclesia post Apostolorum aetatem 1

re potuisse plebem pastores suos deligere: interea non inficior, abstinuisse populum aliquando electione,& eam a solo clero perfici passum ess e: sed hoc ipsum argumento est, id iuris competi isse ante cessionem aut delegationem populo.

g. . Vidimus pastorum plebisque jura in

electionibus: nunc quid ea in re usu & more antiquo hinc inde observatum sit usque ad Christiana Caesarum & Principum imperia, addere placet. Nam variatum esse pro loci& temporis ratione,non obscura indicia sunt. Ambrosius, si utique is est Commentariorum in Epistolam adEphesios author,obtinuisse primum successionem ta) tradit, ut uno ex Presbyteris desistiente huic ordine proximus in locum succederet: sed eam consuetudinem deinde abrogatam

esse γε

567쪽

.s 28 De Summa Imper. Potestate circa Sacra. esse, quod saepius sortuna peccaverit in illa sierier quia ceperunt siequentu presbyteri indigne in veniri ad primatus tenendos, inquit. 1mmutata est ratio, se proficiente concilio, ut non ordo, sed meritum crearet Episcopum multorum Sacerdotum judicio constitutum. S. Clemens electionis aliquam formulam ipsos Apostolos descripsisse reseri, ut ambitum & contentiones

excluderent. Apostoli nostri, inquit,per Jesum

Christum Dominum noctrum cognoverunt, contentionem de nomine Disicopatus oborituram et

atque ob hane causamperfecta praescientia pra-Hii conmtuerunt praedictos, ae descript- d inceps mini orum inciorums vices reliquerunt , ut in defunctorum locum alii viri probari succederent, Eorum munera exequipossent: additque constitutos ita cum conssenseu universa Ecelesia. Alibi, ut Alexandriae,Episcopi electio tantum in potestate & arbitrio presbyterorum suit, qui ex se unum ad hanc dignitatem designabant. Haud rejiculus est eam in rem testis Hieronymus, qui ad a) Evagrium ita scribit. At xandria is Marco Evangelim usque ad Hera-

unum ex se electum in excelsore gradu costoc tum Episcopum nominabant. Plurimos deinde in Africa Episcopos ius habuisse eligendi presbyteros,illudAurelianiEpiscopi in Africano comcilio indicat. Episcopus unus es potest,per quem dignatione divina presbyteri mulli conssiliuipsunt, unde Hieronymus : audiant Episcopi, qui habent consituendi pr byteros per urbo singu-

568쪽

CAp. VII De Electionibus. si μι- potestatem. a Carthaginense III

cicipΙicem ad Clericatum ostendit viam , populi leuimonium aut Episcopale erimen. Vetat enim aliquem Curuum ordinari, nsprobatum De Episcoporum vel populi testimonio, quo&Hieronymus ad Rusticum respicit. Cum ad per-jectam aetatem veneris , este vel popuIus vel Pontifex civitatu in curum elegerit. Imb Laodiceti sis Synodus penitus improbat populares Hectiones: nam interdiCit populo εὐογαι --

samo Dotat, antiquissimum popularis electionis morem hoC canone sublatum propter incommoda , quae ex eo nassierentur. Caeterum pluribus Ecclesiis , & tantum non , si paucas illas in AfriCa exceperis , omnibus electio placuit, ad quam clerus & plebs mutuis votis concurrerent: assidua haec& quaque late per Christianum o hem diffusa consuetudo adeo imposuit Cypriano , ut divinae & Apostolicae traditioni aes scriberet: perperam id quidem , sed exinde tamen iugis eorum temporum observantia elucescit. Divitem testimoniorum penum ex antiquis Patribus, decretis Conciliorum & Pontificum Romanorum Epistolis,nec non compluribps in Ε elesia gestis rebus b) Marcus Antonius de Dominis collegit, quae singula & si quae alia sunt' praestat illic videre, quam huc trans ribere: im-' primis vero luculentum est exemplum electi,

populo & Clero Episcopi in vico AEgypti Pala

j, bisca, quod Synesius Cyrenes Episcopus in Epi-s stola ad Tbeophilum Alexandrinum resert: tam

569쪽

ς 3 o De Summa Imper. Potestate circa Saera. articulatim enim & clare haec omnia exponit, ud vix possit pro maiorum more expressius vestigium reperiri. Praeterea re te observavit Petaviaus , & nonnullis Conciliorum Canonibus decretisque Pontificum probat , comitialium electi num legem cum ubique sere, tum praecipue in Occidente diutissime viguisse;nam id indubitatis aded constat testimoniis, ut Barcinium Opo tuat omnem pudorem exuisse, qui illam comsuetudinem nec diuturnam fuisse nec in unive sali Ecclesia receptam asserit, quasi scilicet diviano iure Clericis in toto Ecclesiae regimine summum sit imperium : reclamat ei tota antiqua historia , quae continuum huius iuris exercitium per trecentos annos usque ad Christianos Imperatores ab universa Ecclesia suo iure usurpatum diserte memorat et imo etiam longe post agnitam publice fidem, quamvis auspicio &ex concessione summi Principis. g. r. Ex his satis quemcunque intelligere a bitror, eligendi modum nec naturali jure, quod immutabile est . nec divino praescriptum esse, sed populo & clericis originarie competere, non aliter quam coetui cuivis, qui ad sui conservationem idoneis mediis uti potest , in quae tametasummae potestati superius adhuc ius, sicut in ipsum coetum relinqui debet: id enim in civitate perpetuum est & necessarium, ut actus illi, e i m qui naturaliter aliis competunt, dummodo

Causias non habeant, maiore lege eaque aeterna

definitas, subsint summo imperio, & ab eo recte

exerceantur: ita cum naturali libertate parentiae

liceat liberis suis tutores dare, quos velint: cum aegrotis

570쪽

A VILDe Euctionibus. r ati aegrotis liberum sit medicum Ibi eligerer auti mercatoribus cum quavis gente commercia habere : lapissime tamen civilia jura non mediocria ter hic novant e nam videas aliquando tutelam sola lege aut Magistratus arbitrio deserti : alibi certi fiunt& numero definiti Medici, quos oporatet consulere : nec raro Mercatoribus Respublica ex civilibus eausis Cum aliqua gente omnem negotiationem interdicit, aut certarum mercuum publicam distributionem sibi soli vendicate in Gallia monopolia salis ad Regem pertinent tMosc6via non patitur incolas quaestum lacere extra limites suos, nisi quos speciale Principis privilegium cum externis committit: in aliis Civitatibus res veneunt definitis lege pretiis: nec in singulos magis quam societates tantum sibi masestas permittit. Etenim & parentum jura in liberos , & Dominorum in servos ad iudicium suum VoCat , ac meliore sui parte infringit: immo omnem populi potestatem & vim, quam liber adhuc in regimine civili habuit, ad se unum transfert, ut tanto minus mirari fas sit, si clero de plebi inter alia potestas etiam pereat constituen-li Ecclesiasticum regimen i quicquid enim olim opulus in publicis rebus potuit , id constituto' in Cipe amittitur, & illi cedit, in quem Reipu- licae siumrnum arbitrium Dii contulere: creteris raeter obsequium nihil amplius ex antiquo iurer si clui est, nisi quod reciproco beneficio ex libeat Ii manu imperantis habent, qui, cum omnias negotiis unus non sussicit, curae & laboris i rtem CV m aliqua potestate, sed se inferiore, inai Os S Magistratus dividit , ut sua vice & au-

Ll a ctoritate