Henrici Henniges, De summa imperatoris Romani potestate circa sacra. Liber vnicus

531쪽

CAP. n. De Furisdict. In p. circa Sacra. η aquam peccatorum condonationem aere & opia hus venalem transforRavit: sed quemadmodum ea gratia & venia plurimum judicio Ecclesiae relicta est. ita nonnunqnam summa potestas eidem imperavit,ut absque solemni circulo pec

catorem intr6 admitteret, quamvis non omnem

totius examinis seriem absolvisset,& aequum esse Ecclesia iudicavit, superiorum mandatis ea in re obsequi. Ivo Carnutensis Episcopus, Ecclesiastici iuris acerrimus c6tra reges propugnator, hic tamen fatetur debitum suum , cum sie apua Episcopos de Gervassio recepto in hunc modum exCusat. 'De Gervasto quos non debet via rapaternitas mirari vel indignari , quod eum ad communionem in Paschali curia suscepi pro regia enim honorificentia hoc feci, fretus auctoritate legis, in qua legitur : Si quos culpatorum regia potesas aut in gratiam benignitatis rae perit, aut mense Jaeparticipesfecerit, eos etiam Sacerdotum se populorum conventus suscipere in Ecclesia sica communione debebit, ut quod principalis pietas recipit,nec a Sacerdotibus Dei alienum habeatur : ad quam hic legem Ivo

provocat, eam alibi diCit regale capitulum Eptistoporum auctoritate eonstitutiun ; quare cum tam illustres sint summae potestatis partes,in illis quoque Sacerdotum actionibus, quas soli Deo debent citra humanum beneficium,quid mirum est, quod Principes sibi prius causas probari voluerint , quibus ab Ecclesiae corpore deploratum membrum resecandum sit, quam ad ipsam sectionem maturato opere perveniatur Z I'ter Hunilariae decreta anno 16s I. condita prohibi-

532쪽

a Summa I .potestate circa Sacra. tuum exilium promerita poena fuit, adeo plus Senatus constantia coqtra proditores valuit, quam Pontificis indignatio, minae, preces pro assentatoribus & clientelari familia. Nec functitantum ordines interdicti tempore suis exercitiis, sed etiam doctissimi Patres publicis scriptis

Venetorum causam & iura contra Pontificem fortiter tutati sint, ut proculdubio Paulum mititis ingenii hominem , nisi ab aliis impelleretur, serio paenituerit consiliorum , quae ad aliorum suggestus & praecocia ingenia amplexus posteritati exemplum reliquit, quam innocens sit & innoxius ille Pontificius enus , qui impetuosa iracundia in eos imprudenter stringitur , quorum causae Deus & justitia adversus ambitionem aut affectuum sordes favet. Haec de Venetorum

illo dissidio, quod cum Romana Ecclesia habuit. In Gallia familiarior paulo est iste civilis potesta. tis usus in moderandis Ecclesiasticis censuris, non modo clim Pontifex Regem & regnum ferit, sed & si certae provinciae Episcopus aliquis privatis odiis in fidos Regi & Reipublicae subditos detonat e tunc ad sacra facienda, revocandas com minationes, impertiendam quaerentibus absel tionem, admittendosque ad sacram communionem inique exclusos mandatis, mulctis& pigno rum praediorumve capione pertinaX pietas compellitur: nec id quidem iniuria , aut sine exemplo : nam & sa Romani Imperatores noluerunt i

quempiam illo sidere amari, nisi iusta sit causa de

sanctis canonibus congrua , cognitione etiam

sibi reservata, quam ex more antiquo Gallia per . appella-

Q l. 3Q. C. de Epist. dc cler. Nov. II 3.

533쪽

CAP. VI. De Jurisdict. Imp. circa Sacra. 49 3. appellationes ab abusu ad summam Partamenti iurisdictionem desere, quae vices regias sustinet. Hispania idem remedium usurpat per interced&di opponendique modum. Nostris Imperat ribus praeter communia cum aliis Rebuspublicis jura specialis Ecclesiae Romanae advocatia sing Iare etiam praesidium adversus iniurias suppediatat. Quemadmodum vero summae potestatis est temperare clavium usum, & licentiae affectu husque pravis obsistere: ita in arma Ecclesiastica pro merito & ut oportet districta duplici iterum virtute aliquid potest et Primo enim confirmater approbat Ecclesiasticas minas , ex quo imperiale illud anathema , quod plurimae Justiniani leges expediunt : Deinde absolvit & liberat 1

poenis canonum &positivi iuris r cujus enim est eas constituere, illius & ab iisdem eximereunde Iohannes Episcopus Romanus insiolita & vix credenda successoribus suis modestia apud Justini num Imperatore pro illis intercedit,qui imperi li fulmine ambusti eiurato scelere exhibita poenia tentia in Ecclesiae gremium recipi cupiunt. Obsi ero elementi voram, inquit, ut qui proprio δε- posto errore se prava intelione repulsa ad unia

ratem Desesiae reverti voluerint, in vestia communionem receptis indignationis vessifra rem meatis aculeos, ct nobis intercedentibus benigni animi gratiam condonetis. Scilicet notum est, quanto circuitu coercitionis vetus Ecclesia in eos usia sit, qui ob vitae, morum & doctrinae vitia sacra communione ejecti promissa emendatione in pristinam gratiam admitti petiere: non enim

ad prima statim poenitentiae indicia pleno velo

remi

534쪽

so De Summa I Potesate circa Sacra. priorum Juuicum cognovit, quod Constantinus in Donatistarum caula post duplex Episcoporum

iudicium fecit : Rarissimum, non vero sine e emplo est, Synodo certis argumentis in suspici nem vocata,ut is ipse , qui summum imperium habet, ad se causam evocaverit, ex consilio O thodoxorum quod aequum & justum est . pronunciaturus : ita Antiochena quidem Synodus vetat injuria aliqua assectum τμαλέως quamdiu res potest per maiorem Synodum expediri: sed Imperatori tamen, si forte ad .eatur, Cognoscendi potestatem non aufert aut negat': Et Vero, quo quis evidentiori ratione superiorem in religionis negotio summae potestatis auctoritatem laudaverit , quam si omnes appellationum gradus in eam desinant, ut ultimam metam, quam piaculum est transilire Z Quod intermissa ad immodestam& praeco- .cem Pontificis censiuram ossicia pietatis & neglecta sacra attinet, quae imperium siummi Magistratus restitui curavit Contempta fui minatione, in-sbntibus nihil timenda , ejus illustre exemplum hoc seculum pene sub initium suum nobis exhibet. Illustrissimis Venetiis eo tempore brutalia ter irascebatur Paulus Pontifex, quod in Republica ordinanda prudentiores essent, quam id vel Patri placeret, vel profanae rationes RomanaeSedis serre possent et quantum enim peccatum esse putas, quod inossiciosias donationes superstitioso hominum impetu in sacrum ordinem collatas publico decreto correxerint et quod insanum&inutile Diishominibusque studium excitandi sa-ctas aedes quae iam tum suo numero & mo

535쪽

Christianum orbem moleste urgent, ad Magistratus scientiam & auctoritatem revocaverint; quod impuberis puellae stupratorem Monachum&, ne stelus emanaret, abominandum percussorem,summa sodalium indulgetia ad triremes damnatum , inde raptatum secuerint in partes ue quod aliud monasticum pecus in sollicitando honestarum matronarum pudore conspurcandi que ex repulsae dolore velut impudicarum aedi-hus assiduum in carceres Coniecerint ξ Haec crimina fuerunt & sacrilegia, quae maiorum nostrorum pietas aeterna laurea donasset & coelo. Sed Pontifex qui Ecclesiae libertatem gravissimorum etiam scelerum impunitate & maximis opibus quocunque titulo injuriose quaesitis metiretur, cum primis imperiis nihil profecisset, impotens& praeservidum telum ex immaturis nubibus inauspicato librat, quo si quis causam recte aestimare Velit, nocuit magis suae famae, quam auctori-tem erexit. Sapientissimus enim Senatus, quem praecipitata necessitate adegerat, ut hostis esset, facile persuasit civibus , non agi de religione,sed Republica, quam externus hostis ad praedam &servitutem peteret: Hinc nova ad Episcopos&Praesules totius Venetae ditionis mandata data, quibus sub exilii poena iubebantur solemne sacrum apertis templis celebrare di coetus Ecclesiasticos agere, contempta censura , quam summa iniuria in Venetos vibratam divina & humana iura viribus suis destituerent. Et paruere e

dicto omnes antiqui ordines , pauci quidem ac inter eos primi Jessiitae alio migrarunt , quibus deinde etiam pace cum Pontifice iacta perpe-

tuum

536쪽

VI. De Iuris dict. Imp. circa Sacra. 49 dinario jure prim6 concessum Epistopis judicare

de iis rebus, quae ad religionem pertinent, quod sanctioni Valentiniani primi tribuunt: licet Ambrosius, cuius auctoritate nituntur, causis fidei

illas Ecclesiastic t ordinis coniungat: ita enim a inquit, in causis fidei vel Ecclesiastri alicujus

ordinis eum judicare debere, qui nec munere im

tius citat, quae Episcopis Cognitionem de relugione tribuit, a Valentiniano III. confirmatam, ademptis aliis praeter religionem causis': est &alia Valentiniani II. antiquior Honoriana lex, quaestiones, quae ad Chrisianam pertinentueam Iitatem sub eo Ddice moveri praecipiens, qui Prae=Ieis in suis partibus omnium Sacerdotum. Sed so Marcianus Imperator in aliis etiam causis permisit Clericum reum ad Epis Copalem audientiam trahi, si actor voluerit: eo autem Pre fecti Praetorio judicium eligente vetat Clericum se tueri fori exceptione. Illud praeterea γ Theodosius& Valentinianus constituerunt, ut filiabus & ancillis ius sit Episcoporum auxilium adversius Domini & Patris lenocinia implorare. Denique Justinianus omnium, ut sertur, primus Clericos tam h Laicis quam Clericis non in E clesiasticis modo causis,sed & civilibus apud Episcopum voluit conveniri, licentia tamen Episcopo data deserendi dissiciles controversias ad

civiles judices, & gravatae parti appellationis be-Ii neficio

537쪽

4s De Summa Imper. Potestate circa Sacra. neficio ad seculare tribunal reservato , qua lege Chalcedonensis Synodi nonum caput , quod interdixit Clericis Sodales suos ad civilia iudicia vocare, antequam actio apud Episcopum. vel quem ex Episcopi conssilio partes elegissent, discussa est , in necessitatem iuris mutavit, nam Synodus quidemCanonicas correptiones & censuras in transgredientes exectui potuit, iudicandi potestatem seculari iudici si eum sorte partes adiverint, auferre non potuit. Justinianum CarolusN in capitularibus pranCorum , secutus

est, cuius ibi talis constitutio legitur. Hacuit ut Curici non disringantur vel dist Leentur vis a propriis Episcopis. Fas enim non es,ut divini muneris ministri temporaliam potestatum sob dantur arbitrio. Nam sipropriorum Episcoporumjussionibus inbuedientes extiterint, 'tuncjuxta canonicaι sanctioneου per potesates exteras adducantur , id est per judices seculares. Item et selerici inter se negotium au- quod habuerint. a Do Episcopo dijudicentur,non a pecularibus. Unde & certos provocationis gradus, primo ad Episcopum, deinde Metropolitanum; tertio ab hoc ad sacram religionis illius Synodum , & denique provinciae Patriarcham b) Justinianus instituit, exclusis penitus ab his causis seculari iudicio: Ulteriores autem appellationes, quemadmodum & a sententia Praesecti praetorio , ne quidem ad imperatorias aures Concessar. Et protecto id valdε ό dignitate & h nore iacri ordinis esse , cui sua reverentia dc auctoritas a subditis constare debet, ne ad quaevis profanae

538쪽

CAp. n. De gurisdiis. Imp. circa Sacra. 'profanae iustitiae lectisternia inverecunde r ptentur, negari nequit, dummodo meminerint Episcopi, cui id beneficii & gratiae debeant, nec

imperatoriam providentiam extrema mox in

gratitudine divino iure, a quo Pastoribus nulla iurisdictio, permisceant. O Reges & Princites t huic rei potius impendite vigilias vestras&aborem,quam aleae, Venationi & theatro. Hic interponite auctoritatem, non quando de vestra

sanitate bibitur. Hic consilio opus & prudentia,

non ad expilandas mi serae plebis fortunas : ex hoc certamine gloriam capite, non inter pocula aut gynaeceum : qui rempublicam amatis , imo, qui vestram tantum, hoc agite, huc attenditercle vestris capitibus comitia habentur. Digni

sunt singulari legum praesidio & honore Sacerdotes, digni privilegiis & exemptione, digni favore vestro& opibus , quibus nudam pietatem vinstiant, quamdiu gratiae & beneficiorum meminisse possunt e sed si obliviscuntur conditionis siue, si gratiam in debitum convertunt, si conistumaCiter abiurant suarum sortunarum tutela-.res Deos , & superbe in coelum eo consilio respiciunt, ut ex eo vobis ipsis dominentur, ac potentiam & vires, quae vestra sunt, in Reipublicae perniciem proditores impendant, tunc sinite eos sentire, qui sint, si suum Respublica repetierit: detrahite illis aliena spolia, ut agnoscant sola coelestia dona, quae in religione sunt externa maiestate destituta: Recinite ipsis Friderici I. fortissimi Imperatoris cantilenam, quam ipse jam ante aliquot secula Pontificiis legatis cecinit. Episcoporumualia ego quidem non assecto hominium Ii a tamen

539쪽

s oo De Summa IN. Potestate circa Sae . tamen , eos de nostris regalibus nihil de Ieri Aa habere: qui sigratanter audierint a Romano Praesule , quid tibi in Regi ' consequenter quoque eos ab Imperatore non pigeat audire , quid tibior possessioni ' Nuncios nostros non esse recipiendos in palatiis Episcoporum asserit: Concedo. si forte aliquis Episcoporum habet in suo proprio selo, non de nostro, palatium. S, autem in no rosis O astidio sint palatia Episcoporum , cum profecto omne, quod aediscatur ,su cedat, no

stra sunt es palatiae injuria ergo esset, si quis

nuncios nostros a regiis palatiis prohiberet. Interea omnin6 ex re sacri ordinis est & religionis institui iudicia Ecclesiastica , in quibus non tantum causae ad religionem pertinentes & Ecclesiastica crimina judicentur , quis enim hic melior

judex quam Eccletia Z recte a Justinianus. Si vero Eccostasicum sit delictum, egens castigatione Ecclesiasica es mulcta, Deo amabilis Epi-sivus hoc discernat, nihil communicantihus uelarissimis provinciae judicibus: neque enim volumus talia negotia omnino sire civileι judiceae cum eporteat talia ecclesastice examinari , oremendari animo delinquentium per Eccusa- sicam multam secundum sacrin is divinin regulas , quo etiam nostrae sequi non dedignantur leges: Verum etiam civiles, quas clerus inter in habet: nam multum inter est famae eius& existimationis, ut non nisi a suae disciplinae iudice comitemnentur, ausipicio tamen Principis judicanter nisi enim istud sit, consilium in pestem abit,&mandata potestas in sacrilegium contra primae

540쪽

CAP. VI De 'νDHALI .eirca Sacra. so IEcclesi e mores & institutum. Sed operae pre. tium est audire illustrem Conringlum, virum qui vulgares nostri seculi dotes ultra invidiam quoque super'vit. Ille hac de re ita nobis Cum censet. Interesse auctoritatis, quae meri-ro debet competere facru ministis, ne sint subj at cuilibet judicio secularia,quidum eis: eoque omnino in quHibet civitate ita sunt constitu. en judicia, saltem de per senis facris , ut amrhoritati istorum sit confultum. Et vero hoc LUum sectavere primi Caesares Christiani, dum

clericos exemerunt a vulgaribus judiciis. Non es tamen vel haec exemptio profecta a sngulari quadam divina constitutione , Red introducta Autoritate civili O quidem boni civilis obtinendi causa. Simpliciter vero Gerum omnem aut etiamsummos Discopos neutiquam Caesareae subduxerunt etiam suo atque adeo totiuου ReFu-olicae judicio. Nec quisquam talem quidem E cissasticorum libertatem atque exemptionem me mmavit jure diisno competere, donec δε- mum Romani Pontifices struentes novam δε eram Monarchiam ceperunt hominibus persum dere, clericos jure divino esse exemptos juris dictioni civili Regum est Rerumpublicarum , sua autem tantum jurisdictioni a Deo optimo Maximo commisses esse: Os vero passim terrarum novum hoc placitum credi ceperit, attamen usu ipso edocti multi Reges cst Principes placitum hoc Romanum Respublicin funditus evertere frenue huic hese opposiverunt: se vero non tan- .rum reformati Marus Imperii verum etiam ipsi